1 / 39

Sağlıkta İsraf

Sağlıkta İsraf. Dr Recep ÖZTÜRK rozturk@istanbul.edu.tr ; drrozturk@gmail.com. İsraf,Savurganlık.

anoki
Download Presentation

Sağlıkta İsraf

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Sağlıkta İsraf Dr Recep ÖZTÜRK rozturk@istanbul.edu.tr; drrozturk@gmail.com

  2. İsraf,Savurganlık — Kaynakların, imkanların hiç kullanılmaması, verimsiz, düzgün olmayan biçimde kullanılması. — Gereksiz, yararsız kullanım veya harcama, yeterli sonuç, verimlilik almaksızın kullanma. — İnsan kaynaklarının etkin, verimli kullanılmaması — Malzemenin yararsız yere kullanılması, gereksiz satın alınması, —Maddi varlıklara tam değerini vermeksizin kullanma, noksan kullanma veya eksik değerlendirme. — Sağlığın korunması için gerekenlerin yapılmaması — Plansızlık, ihmal vb nedenlerden dolayı kayba uğramak. —Hizmette/üretimde tekrarlanan hatalar, aşırı fire ve atık vermek

  3. Ülkemizde israf durumu • 30 OECD ülkesi içerisinde 2003 yılı itibariyle en müsrif ülkelerden biri TÜRKİYE’dir. • Türkiye’de 2003 yılında yaklaşık 65 “katrilyon” israf edilirken, IMF’ye olan borcumuz 30 katrilyondu. • 65 katrilyonluk israftan sadece %10 tasarruf edilebilseydi , 2004 yılında kamu yatırımlarına ayrılabilecek pay 6.5 “katrilyona” tekabül ederdi • Günümüzde israfta nerdeyiz???

  4. Kaynak israfı • Sevk zinciri sorunları • Yönetim sorunları (Profesyonel yönetim) • Örgütlenme sorunları • Personel sorunları • Hizmet sunum sorunları • Bilgi sistemi sorunları • Performans değerlendirme sorunları • Finansman sorunları • Donanım sorunları TTB raporu

  5. "The management of our health care system is so inefficient that we not only fail to put patients in the hands of those professionals most qualified to give the best treatment, we actually ensure that the most expensive and least qualified person provides the care. . . . the structure of health management in Canada makes the squandering of billions unavoidable." Pran Manga, Ph.D., M.Phil.

  6. Sayıştay Raporu (2005) • 'Sağlık Bakanlığı'na Bağlı Hastanelerde İlaç, Tıbbi Sarf Malzemesi ve Tıbbi Cihaz Yönetimi'ne ilişkin 'performans denetimi' raporu, • Bir yıllık sürede SB Merkez vd birimleri incelendi • Sağlıkta koordinasyon eksikliği sonucu kıt kaynakların nasıl israf edildiği saptandı. • Hastanelerde personel ve tıbbi cihaz dağılımındaki dengesizlik had safhada. • Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü'nce yapılan personel atama ve tayinlerinde, aynı bakanlığa bağlı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile koordinasyon sağlanamaması, kimi hastanelerde bazı branşlarda büyük oranda personel sıkıntısı yaşanmasına karşın, bazı hastanelerde ise aynı branşlarda yığılmalara yol açmış.

  7. Sayıştay Raporu (2005) • Osmaniye'de üç kat fazlalık var (250 yatak kapasiteli ) • Bu nitelikteki hastaneler için belirlenen standartlara göre, 15 röntgen teknisyeni, 13 laboratuvar teknisyeni ve 14 ebe ihtiyacı karşılıyor. • Osmaniye Devlet Hastanesi'nde ihtiyacın tam üç katı : 25 röntgen teknisyeni, 40 laboratuvar teknisyeni ve 62 ebe çalışıyor • 100 yataklı Kadirli Devlet Hastanesi'nde de altı sağlık memuru ve 10 ebe ihtiyacına karşılık, 10 sağlık memuru ve 47 ebe var

  8. Sayıştay Raporu (2005) • Bakanlık tarafından hastanelerin cihaz ihtiyaçlarına yönelik bir değerlendirme yapılmadan ve hastane yönetimiyle bir işbirliği gerçekleştirilmeden cihaz alımına gidildiğinden, bazı hastanelere alınan tıbbi cihazların kapasite ve nitelik itibarıyla hastanenin ihtiyacını karşılamaktan uzak • "İhtiyacın doğru tespit edilmemesi, gereksinim karşılığı olmaması ve kullanıcı personel bulunmaması gibi nedenlerle alınan cihazların bir kısmı fiilen kullanılamazken, hastanenin başka cihazlara olan ihtiyacı sürmekte”

  9. Sayıştay Raporu (2005) • Bir ilçe hastanesinde patoloji laboratuvarı olmadığı halde üç patoloji uzmanı var. • 25 yataklı bir ilçe devlet hastanesinde ameliyathane, doğum salonu, laboratuvar ve tıbbi cihaz donanımı olmasına rağmen, hasta potansiyelinin yetersiz olması ve uzman doktor atanmaması nedeniyle günlük ancak 9-10 hastaya, sağlık ocağı düzeyinde muayene hizmeti veriliyor. Hastane beş tabip, üç hemşire, iki ebe, bir sağlık memuru, bir teknisyen, üç şöfor ve bir hizmetli çalışanı ve yeterli donanımıyla atıl durumda.

  10. Sayıştay Raporu (2005) • 200 bin nüfuslu bir ilin 250 yatak kapasiteli devlet hastanesinde yüksek kapasiteli MRI cihazı bulunuyor. Cihazın kapasitesi çok yüksek olmasına karşın günlük ortalama 15-20 MRI çekimi yapılarak, hastalara 13-15 gün sonrasına randevu veriliyor. Radyoloji uzmanı yetersizliği nedeniyle cihaz vardiya saatlerinde çalıştırılamıyor. Radyoloji uzmanı standart kadrosu beş, ancak mevcut sayı üç. • Buna karşılık 15 olması gereken röntgen teknisyeni sayısı ise 25. Oysa 2 milyon nüfuslu ve 500 yataklı yakın bir ildeki hastanedeki MRI cihazının kapasitesi düşük olduğu için ihtiyaca yetmiyor.

  11. Sayıştay Raporu (2005) • Diğer bir hastanede 40 standart teknisyen kadrosua rağmen, 17 teknisyen var. Uzman doktor sayısının azlığı nedeniyle MRI raporu beş gün sonra veriliyor. Mamografide beş ay sonrasına randevu veriliyor. • Bir başka hastanede iki ultrason cihazı saat 16.00'ya kadar, iki ultrason cihazı da 12.00'ye kadar çalışıyor. Diğer iki ultrason cihazı ise personel yetersizliği gerekçe gösterilerek hiç kullanılmıyor. Ultrason randevuları 1.5 ay sonrasına veriliyor. • Bir hastanede sekiz radyolog var. Ancak uzmanların sadece biri MRI ve anjio, dördü de beyin tomografi cihazı kullanabiliyor. • Doğum salonu olmasına rağmen, uzman doktor olmaması nedeniyle hasta yatışı yapılamayan bir ilçe devlet hastanesinde doğum vakaları ile gönderiliyor.

  12. Sayıştay Raporu (2005) • Bir hastanede sadece bir radyoloji uzmanı bulunması ve onun da bazı cihazları kullanmayı bilmemesi nedeniyle hastanedeki renkli dopler cihazı atıl kalıyor, MRI cihazı eksik kapasiteyle çalıştırılıyor ve dışarıya MRI sevki yapılıyor. MRI, tomografi ve ultrason raporlarının yazılımı zorunlu olmasına karşın, tek radyoloji uzmanı bulunduğu için, zaman zaman sonuca ilişkin raporlar yazılmadan, filmler hastaya veriliyor. • Bir hastanede, mülkiyeti hastaneye ait olan BT ve MRI cihazlarının onarımı aylar sürerken, kiralama yoluyla temin edilen şirkete ait cihazlar bir günde onarılıyor.

  13. Sağlıkta israfın değişik yönleri • İnsan kaynağı israfı • Tıp fakültelerine plansız yığılma • Eğitim sorunları • Yardımcı sağlık personeli yetersizliği (nitelik/nicelik) • Yapı israfı • Hastane mimarisi??? • Gerekmeyen yerde, gereksiz boyutlu kurumlar?

  14. Sağlık politikaları ve israf:Mecburi hizmet • Anatomi uzmanı, pratisyen hekim olarak çalışmış, nükleer tıp uzmanı hastanede sintigrafi cihazı olmadığı için yalnızca kemik dansitometri ile idare etmiş, radyasyon onkolojisi uzmanı hastanenin kalite performans bölümünde, farmakoloji uzmanı faturalama bölümünde çalıştırılmış, histoloji-embriyoloji uzmanı 1.5 yıl spermiyogram yapmayı beklemiş, onu da yapamamıştır vs. • Çocuk onkoloğu , doğum ve çocuk hastanesinde bütün eğitimini bir yana bırakarak normal çocuk polikliniği yapmakta • Çocuk kardiyoloğu, çocuk nefroloğu yine benzer bir durumda çalışmakta • Altyapıları yeterli olmayan hastanelere yapılan atamalar • İnsan kaynakları planlamasında israf?

  15. Uygun olmayan, hacim temelli performans sistemi • Vitalite(?) testi-Diş hekimliğinden dahiliyeye!!! • Kadın doğumda üç işlemden tek işleme • Gereksiz endikasyon , yok yere komplikasyon • Mantık çıkarlara göre şekillenir(etik gereklilik) • Denetimsiz girişimlere harcanan kaynakları endikasyonlu girişimlerin kalitesinin yükselmesine harcamalıyız

  16. İsraf zincirleri • İhalelerde bilinçsiz/bilinçli harcamalar • Kaliteyi ucuza alamamak • “Bilinçli” yönlendirmeler:bilimsel temeli olmayan “duygusal(!!!)” şartnameler • Koruyucu önlemleri almamak/Başarısızlık maliyeti

  17. Akılcı İlaç kullanımı • Doğru ilaç(lar) • Doğru hastada • Uygun doz ve yolla • Doğru zamanda • Stok yönetimi • 1,2 ve 3. basamak için ulusal tanı tedavi rehberleri • Kişilerin eğitimi

  18. İsraf örnekleri • Bir üniversite hastanesinde, onlarca yıl yetecek 14 bin kutu ilaç ve 9 bin adet tıbbi malzemenin uygun olmayan koşullarda depolanması, miadı dolmuş ilaçların imha edilmemiş olması….. • Miadı geçen 450 kutu(45000 Ttest) mikrobiyoloji kiti; 120.000 test biokimya kiti • ………………… • Basından

  19. Çalıştay raporu(2007) http://www.tusak.saglik.gov.tr/raporlar-mainmenu-26/13-genel-raporlar/173-ak-aullanly-raporu.html http://www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/AIK/AIK%20CALISTAY%20SONUC%20RAPORU_31012007.pdf

  20. İlaç israfı • "Ülkemizde ilaç israfı 500 ile 700 milyon dolar arasında(2008). • Türkiye‘de ilaç tüketiminin milli gelire oranı üretici fiyatlarıyla yüzde 1.93'e ulaştı. • ABD 1.46, Japonya 1.29, Arjantin 1.20, Kanada 1.15, Brezilya 1.10, Fransa 1.06, Meksika 1.01, Almanya 0.97, İspanya 0.95, İtalya 0.85, İngiltere 0.69

  21. Akılcı ilaç kullanımı • EN ÇOK TÜKETİLEN İLAÇ ANTİBİYOTİK • Türkiye'de en fazla antibiyotik, romatizma ilacı ve ağrı kesici tüketiliyor. Pazar payı 2005 yılında yüzde 17.8 olan antibiyotikler en çok tüketilen ilaç grubu... • Yüzde 12.4 ile romatizma ilaçları ikinci sırada, yüzde 9.5 ile ağrı kesiciler üçüncü sırada, yüzde 8.5 ile soğuk algınlığı ve öksürük ilaçları dördüncü sırada yer alıyor. • En çok israf edilen ilaç grubunu antibiyotikler oluşturuyor. Antibiyotiklerin yüzde 44'ü çöpe atılıyor. • Reçetesiz ilaç kullanımının yaygın olduğu Türkiye'de soğuk algınlığı, grip olan bile antibiyotiğe sarılıyor. • Antibiyotiğin yanlış kullanımı direnç gelişimini artırıyor, sağlığı tehdit ediyor, ekonomiyi zarara sokuyor.

  22. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Antibiyotik Kullanımı % 502 olgu Leblebicioglu H et al. J Chemother 2002;14(2):181-4.

  23. Sağlık Bakanlığı 'ilaç havuzu' kurdu • 2 Ağustos 2011 • Türkiye'nin en büyük sorunlarından biri de ilaç israfı. Hastane depolarında unutulan binlerce ilaç sebebiyle devlet her yıl milyonlarca lira zarara uğuyor. Sağlık Bakanlığı'nın 2 yıl önce başlattığı 'ortak havuz' sistemiyle israfın büyük oranda önüne geçildi. Sistem sayesinde 416 milyon lira devletin kasasında kaldı. Diyarbakır Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde bazı ilaçların '4 bin yıl', bazılarının '152 yıl' ihtiyacı karşılayacak miktarda satın alınması ilaç israfının boyutlarına dikkati çekmişti. İhtiyaçtan fazla alınan ilaçların son kullanım tarihî geçiyor ve devlet büyük maddî zarara uğruyordu. Sorunun çözümü için harekete geçen Bakanlık kendine bağlı 860 hastane ve sağlık kuruluşunda 'ortak ilaç havuzu' kurdu. Sistem sayesinde fazla ürünler ihtiyacı olan hastanelere yönlendirildi. • Devlet, 2,5 yılda 416 milyon lira tasarruf etti. • Malzeme Kaynakları Yönetim Sis- temi'nde (MKYS) 2009'da başlatılan "Azami Stok Miktarı Uygulaması" sayesinde Türkiye geneli hastanelerin 1 milyar lira olan stok tutarı da 690 milyon liraya düştü.

  24. Sağlıkta israfın değişik yönleri • Sağlık Bakanlığı’na ayrılan bütçenin % 45’i tedavi edici hizmetlere harcanmakta • Cihaz israfı • Cihaz çöplüğüne dönen ülke? Cihaz envanteri? • Test israfı • Akılcı laboratuvar kullanımı

  25. Akılcı laboratuvar kullanımı • Doğru test(ler) • Doğru hastada • Doğru zamanda • Doğru sonuç/Zamanında sonuç/Doğru yorum

  26. Bilimsel yayınlar ve kongrelerde israf Sorun çözen ve/veya Katma değer yaratan yayın sayısı azlığı (patent:İsrailx50) 50 milyon USD/800 milyon klinik araştırma potansiyelini kullanamama Kongre enflasyonu

  27. YBÜ’lerinde Araç İlişkili Nozokomiyal Enfeksiyonlar (Latin Amerika, Türkiye, Hindistan ve Morokko, NNIS karşılaştırma) Ann Intern Med 2006;145(8):582-91.

  28. Hastane İnfeksiyonlarıMortalite • ABD’de 88.000 ölüm/yıl (1 ölüm/6 dakika) • Ventilatörle ilişkili pnömoniye (VİP) atfedilen mortalite %20-30 • Intensive Care Med 2000; 26 (13):S31-S37. • Cerrahi alan infeksiyonu (CAİ) gelişen hastalarda mortalite %20 • CAİ gelişmeyen hastalarda mortalite %5 • Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001;5(1):21-30.

  29. Hastane İnfeksiyonlarıMali Yük-Türkiye • Hastane infeksiyonu gelişen hastalar • Yatış süresi 1-35 gün(ek yatış 1020 gün) • Mortalite % 19.6 • Maliyet 2280 $/hasta • Hastane infeksiyonu gelişmeyen hastalar • Yatış süresi 8-14 gün • Mortalite % 2.9 • Maliyet 698 $/hasta Yalçın AN et al. J Chemother 1997;9:411-4.

  30. Sağlıkta israf • Portörluk • Check-up • Preop hazırlık • Kanıta dayalı rehberler yerine korkulara dayalı duyum/söylenti temelli tıp • Kongre turizmi • Gıda israfı • Çevre “israfı”:Hava kirliliği, tehlikeli atıklar vd • Su israfı • Kişisel tasarruf, kurumsal tasarruf

  31. Kişisel israf • İlaç • Gereksiz ilaç kullanılması • Fazlalık • Uygun kullanmama • Koruyucu önlemlere engel haller • Hijyen kurallarına uymama:el yıkama, izolasyona uymamak…. • NNIS le kıyaslama • Beslenme sorunları: Obezite, beslenme yetmezlikleri • Diş sağlığı • Sigara, Alkol, İlaç/uyuşturucu bağımlılığı • Trafik kazaları

  32. Sağlık ekonomisine neden ihtiyaç var? • Sağlık harcamalarını kontrol etmek • Kamu kaynaklarının maliyet-etkili kullanımını sağlamak • Standartların belirlenmesini sağlamak • Verimliliği artırmak • Hizmete ulaşılabilirliği artırmak

  33. İsrafın önlenmesine yönelik toplumsal duyarlılığı artırmak maksadıyla, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın öncülüğünde, Türkiye’nin önde gelen sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla, 17 Şubat 2004 tarihinde 2004 yılı İSRAFI ÖNLEME ve VERİMLİLİK YILI ilan edildi

  34. İsrafı önlemek-TİSVA • Türkiye’de her kesimin ve her kuruluşun veya bireyin uygulayabileceği iki yaklaşım : • 1:Kaynakların %20’si ile çıktıların %80’inin elde edilmesini sağlamayı ifade eden 80/20 prensibinin uygulanması • 2.Toplam kalite yönetim anlayışını bir adım daha ileriye götürerek, bir milyon işlemde en fazla 3 hataya izin veren ve bir bakıma sıfır hatayı esas alan 6 sigma yönetim yaklaşımının uygulanmasını sağlamak • TİSVA

  35. İsrafı önleme • Kurumsal önlemler: • Etkin İç ve Dış Denetim(sayıştay vd) • Maliyet/Etkinlik çalışmaları • Sürekli eğitim • Rehberler • Kalite çalışmalarının yaygınlaşması:PUKO; Sigma 6; karşılaştırma(benchmarking) • Kişisel eğitim(Kamu Yönetimi, Finans Yönetimi, Sağlık Ekonomisi, Ahlak, Etik..) • …………

  36. İlginiz için teşekkür ederim

More Related