مقدمه ای بر تجارت الکترونیک دوره ویژه مدیران و کارشناسان سازمان تعاون روستایی

1. مقدمه ای بر تجارت الکترونیک دوره ویژه مدیران و کارشناسان سازمان تعاون روستایی تهيه شده توسط: عليرضا كاظمي پائیز 1385

2. فهرست عناوین • 1. مقدمه • 2. تاریخچه تجارت الکترونیک • 3. زير شاخه هاي تجارت الکترونيک • 4. مزایای تجارت الکترونیک • 5. معايب تجارت الکترونيک • 6. نيازهاي تجارت الکترونيک • 7. مدلهای تجارت الکترونیک • 8. پرداخت الکترونيک • 9. روشهاي پرداخت الکترونيکي • 10.مشکلات روشهاي پرداخت الکترونيک در ايران

3. مقدمه • تجارت الکترونيک مفهوم جديدي نيست،ولي در سالهاي اخير رشد فزاينده و غيرقابل پيش بيني داشته است. براي چنين رشدي فقط يک دليل مي توان ارائه کرد و آن اينترنت است. • تجارت الکترونيک همان تجارت سنتي است فقط با اين تفاوت که ابزار کار آن متفاوت است. • در يک تعريف ساده ، تجارت الکترونيک را مي توان انجام هر گونه امور تجاري و بازرگاني از طريق شبکه جهاني اينترنت بيان کرد

4. تاریخچه تجارت الکترونیک • ترکيب تجارت و الکترونيک از سال 1970 آغاز شد. • در 26 اکتبر 1993 ، بيل کلينتون رئيس جمهور آمريکا، با امضاء يک دستورالعمل دولت فدرال را موظف کرد که در کمترين زمان ممکن تجارت الکترونيکي را براي خريد و فروش کالاها در سطح آمريکا به شکلي عملي درآورد. • طبق اين دستورالعمل، چهار مرحله براي راه اندازي تجارت الکترونيکي تعيين شد: • .تا قبل از مارس 1994، بايد ساختار و معماري يک تجارت الکترونيکي که قابل استفاده در سطح ايالات متحده باشد، تعيين گردد. • .تا قبل از سپتامبر 1994 ، يک تجارت الکترونيکي اوليه که دولت فدرال و توليد کنندگان خصوصي قادر به تبادل اطلاعات باشند.راه اندازی بشود • تا قبل از جولاي 1995 ، يک سيستم کامل تجارت الکترونيکي اوليه در سطح کشور پياده سازي شود. • تا قبل از ژانويه 1997 يک سيستم کامل تجارت الکترونيکي با تمام قابليتهاي ممکن در سطح کشور پياده شود

5. زير شاخه هاي تجارت الکترونيک • 1.تجارت الکترونيک (E-Commerce) • 2. کسب و کار الکترونيک (E-Business) • 3.بازاريابي الکترونيکي (E-Marketing) • 4.بانکداري الکترونيکي (E-Banking) • 5.کارت هاي هوشمند • 6.مديريت روابط عمومي با مشتري

6. مزایای تجارت الکترونیک • افزايش فروش • افزايش درآمد • افزايش سرمايه گذاري • افزايش سطح رفاه زندگي مردم • ايجاد فرصتهاي تجاري جديد براي صنايع و بنگاه هاي بازرگاني • افزايش فرصتهاي جديد شغلي • امکان ارائه خدمات و محصولات در سطح جهاني • جلوگيري از اتلاف وقت و کاهش ترددهاي بي مورد • کاهش هزينه هاي سربار و ايجاد رقابت در سطح بين الملل • دسترسي سريع به اطلاعات • عدم حضور واسطه • کاهش هزينه هاي تبليغات کالا • ورود به بازارهاي فرا منطقه اي در جهت بازاريابي جهاني

7. معايب تجارت الکترونيک • تأثير ناشناخته آن بر روابط اجتماعي انسان • رقابت آزاد قویتر با ضعیفتر و در نتیجه حذف ضعیف تر ها • امکان سوء استفاده از عدم آگاهی مردم

8. نيازهاي تجارت الکترونيک • يک سيستم بانکي روان و دقيق • قوانين گمرکي،مالياتي و بانکداري الکترونيکي • کد تجاري محصول • تهيه و تدوين نظام مالي اطلاعات و نظام حقوقي اطلاع رساني (کپي رايت) • امنيت اطلاعات • محرمانه بودن اطلاعات شخصي • تطبيق مقررات ملي با مقررات متحدالشکل بين المللي • همکاري دانشگاهها،مراکز تحقيقاتي و سازمانهاي مختلف • پذيرش اسناد الکترونيکي توسط قوه قضاييه • تأمين، صدور و بکارگيري کارت اعتباري • تأمين خطوط ارتباطي پرسرعت و مطمئن و ايجاد بستر مخابراتي به شکل بي سيم

9. مدلهاي تجارت الکترونيک • تجارت Business to Business-B2B • تجارتBusiness to Consumer-B2C • تجارت Consumer to Consumer-C2C • تجارت Government to Government- G2G • تجارت Government to Business -G2B • تجارت G2E-Government to Employee

10. تجارت Business to Business-B2B اين نوع تجارت ، تجارت بين دو بنگاه مي باشد.براي انجام خريد و فروش عمده توسط تجارت الكترونيك، از سرويس B2B استفاده مي شود. به عنوان مثال چنانچه توليد كننده يك ماده اوليه بخواهد توليدات خود را از طريق تجارت الكترونيك به يك خريدار بفروشد، مي بايست هر دو طرف معامله از سرويسB2B استفادهكنند.

11. تجارت Business to Consumer-B2C • اين نوع تجارت ، تجارت بين بنگاه و مصرف کننده مي باشد. تجارت الکترونيکي بين بنگاه و مشتري بسيار متداول است. دراین مدل پرداخت الکترونیک یکی از مسایل کلیدی می باشد.

12. تجارت Consumer to Consumer-C2C • در تجارت C2C يا تجارت بين مصرف کننده و مصرف کننده انواع مزايده و مناقصه کالاها از طريق اينترنت قرار مي گيرد. نمونه اي از اين نوع تجارت الکترونيک را مي توان در سايت EBay مشاهده نمود.

13. تجارت Government to Government- G2G • براي انجام معاملات و قراردادها ميان دو كشور از اين سرويس استفاده مي شود . براي نمونه ، چنانچه دو كشور يا دو موسسه دولتي بخواهند در زمينه صادرات و واردات قراردادهايي ببندند ، بايد از اين سرويس‌ها استفاده كنند . اين سرويس مي‌تواند سرويس‌هاي ديگري را نيز در برداشته باشد . مانند : -G2CGovernment To Citizen ( موسسه دولتي به شهروند )

14. تجارت Government to Business -G2B و تجارت G2E- Government to Employee مؤسسه دولتي به بنگاه اقتصادي G2B- مؤسسه دولتي به كاركنان G2E- براي اينكه بتوان سرويس هاي G2G, G2C , G2B , G2E , را به كارگرفت , نخست بايد دولت الكترونيكي پيادهسازي شود.

15. مزاياي تجارت B2C • کاتولوگ و مشخصات کالاها به سهولت قابل دسترسي و مشاهده بوده و مشتري قادر است بر اساس ويژگي هاي متعدد همچون نام،نوع،رنگ،وزن،قيمت و... کالاي مورد نظر خود را پيدا کند. توضيح کالاها مي تواند به همراه تصاوير متعدد بوده و در عين حال مي تواند شامل تصاوير سه بعدي نيز باشد. • کالا ها و خدمات مي توانند توسط بقيه خريداران نظر دهي شوند و مشتري قادر است از نظرات بقيه خريداران مطلع شود. • خريد از فروشگاه مي تواند به صورت 24 ساعته در تمام ايام هفته انجام گيرد. • بعضي از محصولات همچون نرم افزار ، کتابهاي الکترونيکي ، موسيقي، فيلم،... در همان زمان خريد قابل دريافت از سايت فروشگاه است. • کالا ها معمولاً از فروشگاه هاي فيزيکي ارزانتر است(به علت کم بودن هزينه هاي سربار فروشگاه وزياد بودن تعداد خريداران)

16. مزاياي تجارت B2C • فشار و استرس معمول در هنگام خريد از يک فروشگاه فيزيکي به هنکام خريد از يک فروشگاه الکترونيکي وجود نخواهد داشت. • مقايسه انواع گوناگون يک کالاي خاص در فروشگاههاي مختلف مي تواند به راحتي انجام گيرد.فاصله بين اين فروشگاه ها يک Click است. • خريدار قادر است کليه فروشگاه ها را براي يافتن مناسبترين قيمت براي کالاي مورد نظر خود جستجو کند. • خريدار پس از انتخاب کالا،به سادگي و با فشردن چند کليد قادر به انجام سفارش و پرداخت هزينه ها بوده و بعد از مدت معيني کالاي خريداري شده را در منزل خود در يافت خواهد کرد. • بعد از دريافت کالا ،اگر مشکلي در کالاي دريافت شده موجود باشد ، خريدار مي تواند به سايت فروشگاه مراجعه کرده و از امکانات ارجاع کالا استفاده کند.

17. امتيازات تجارت الکترونيک از ديدگاه فروشندگان و صاحبان فروشگاههاي الکترونيکي • هزينه راه اندازي فروشگاه الکترونيک بسيار کمتر از فروشگاه فيزيکي است. • تبليغ محصولات به راحتي و به ارزاني در سطح جهان ميسر است. • مشتريان منحصر به يک منطقه يا کشور خاص نبوده و محيط فروشگاه با مرزهاي جغرافيايي محدود نخواهد بود. • رقابت جهت جذب مشتري، سبب ارتقاء کيفيت محصول مي گردد. • اضافه کردن سرويس هاي جديد نظير پشتيباني ،خدمات،جوابگويي سوالات مشتريان و غيره مي تواند به سهولت انجام پذيرد. • تعداد مشتريان و خريداران به سرعت قابل افزايش است. • نرخ سود در مقابل هزينه هاي مصرفي ، افزايش خواهد داشت. • ارتباط با توليدکنندگان کالا ها ،با حذف واسطه ها بهينه خواهد شد. • ارتباط با توليدکنندگان و مشتريان به سهولت از طريق صفحات وب و ايميل صورت مي پذيرد.

18. مراحل فرآيند تجارت الکترونيک • Cataloging • Negotiation • Contracting • Payment • Delivery • After sale support

19. مراحل راه اندازي يک تجارت B2C • دامنه و ثبت آن • طراحي و ساخت سايت • اجاره فضا بر روي اينترنت (Host) • پرداخت الکترونيکي • تأمين امنيت سايت • بازاريابي ،تبليغ و جذب مشتري • بررسي و تحليل کارايي سايت

20. Domain سايتهاي تجارت الکترونيک Biz يا Comمي باشند.

21. طراحي و ساخت سايت • برخي از عوامي که باعث موفقيت يک سايت و اثربخشي آن مي گردد عبارتند از: • سايتهاي تجاري موفق در اينترنت، بيشتر از منظر مشتري طراحي مي شوند تا شرکت. • استفاده و مرور مطالب سايت آسان است. • هنگام سفارش و فروش کالا شيوه و نحوه کار براي مشتري آسان مي باشد. • ارتباط با کاربر بيشتر در سطح فردي و شخصي است. • ارتباط مشتري با سايت و مسولين آن بسيار آسان است. • شرکت يا مسولين سايت به ارتباطات و بازخور سايت پاسخ مي دهند. • مطالب سايت به سرعت به روز شده و باعث بازگشت مجدد مشتري مي شود.

22. انتخاب يک ميزبان وب مناسب • قابليت اطمينان • خدمات مشتري • زمان پاسخگويي • زمان مطمئن بالا بودن سرويسگر • چيدمان سازمان شرکت • محافظت در مقابل بلاياي طبيعي • محافظت در مقابل قطع برق • ميزان امنيت سرويسگرها

23. پرداخت الکترونيک • پرداخت کننده (Payer) • دريافت کننده (Payee) • بانک کارگزار مشتري (Issuer) • بانک کارگزار فروشنده (Acquirer)

24. ويژگي هاي يک روش پرداخت الکترونيکي مناسب • امنيتSecurity • قابليت بررسي Audit ability • کارايي Efficiency • قابليت اطمينان Reliability • مقياس پذيري Scalability • قابليت مجتمع شدن Integration • قابليت پذيرش Acceptability • هزينه پايين Low Cost • گمنامي Anonymity

25. روشهاي پرداخت الکترونيکي • کارت اعتباريCredit Card • چک الکترونيکي E-check

26. روشهاي پرداخت الکترونيکي • پول ديجيتالي

27. انواع ديگر پرداختهاي الکترونيک • سيستم Cyber Cash • شامل کليدهاي رمز عمومي و اختصاصي و امضاء ديجيتالي • سيستم مايکروسافت • محصولات Ms Back Office • E-Wallet يا کيف الکترونيکي • مربوط به شرکت Master Card است

28. امضاء ديجيتالي

29. مشکلات روشهاي پرداخت الکترونيک در ايران • استفاده از کارتهاي اعتباري در ايران بسيار مشکل است. • از نظر فرهنگ تجاري، خريدار اين اعتماد را به فروشنده ندارد که مشخصات کارت اعتباري خود را به فروشنده بدهد و او بتواند از آن برداشت کند. • زير ساختهاي حقوقي و قانوني براي رسيدگي به تخلف وجود ندارد. • گرفتن کارت اعتباري بين المللي در ايران کاري بسيار دشوار است. • گرفتن IDMerchant شناسه مخصوص فروشنده يا بازرگان در ايران تقريبا غير ممکن است. • بانکها استفاده از کارتهاي اعتباري را حمايت نميکنند. • جريمه بد حسابي از نظر شرعي مشکل دارد.

30. سوال؟

31. متشكريم سازمان تعاون روستایی یزد با همکاری مركز تجارت الكترونيك يزد