ยุทธศาสตร์พัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

1. ยุทธศาสตร์พัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือยุทธศาสตร์พัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในช่วงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 10 สำนักพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ มกราคม 2551

2. สภาพทั่วไป • พื้นที่ 105.5 ล้านไร่ เป็น 1 ใน 3 ของ • ประเทศ เป็นที่ราบลอนคลื่น • มีพื้นที่เกษตร 57.9 ล้านไร่ • สภาพดินเป็นดินร่วนปนทราย • 75.7% เป็นดินขาดอินทรียวัตถุ • พื้นที่ป่าไม้ ประมาณ 17.5 ล้านไร่ • อยู่บริเวณขอบของภาค • มีลุ่มน้ำหลัก 3 ลุ่มน้ำ : โขง ชี มูล • ปริมาณฝนเฉลี่ย 1,400 มม./ปี • ถนนมิตรภาพเป็นเส้นทางหลักเชื่อม • กรุงเทพ มีทางรถไฟ 2 สายหลัก คือ • กทม.-อุบล และ กทม.-หนองคาย

3. สถานะและแนวโน้มการพัฒนาด้านเศรษฐกิจสถานะและแนวโน้มการพัฒนาด้านเศรษฐกิจ • GRP 7.9 แสนล้านบาท (10.1 %GDP ลดจาก 10.6% ปี45) • ขยายตัว(45-49) ต่ำ 4.4%ต่อปี (ประเทศ 5.7%ต่อปี) • กลุ่มที่ขยายตัวสูงคือกลุ่มขอนแก่น(5.7%)จากมีการลงทุนมาก • โครงสร้างการผลิตหลัก • เกษตร 21.5% • การค้า 21.1% • อุตสาหกรรม 14.9% • Per capita GRP 35,877 บาท(ต่ำกว่าประเทศ 3.3 เท่า) • ฐานเศรษฐกิจหลัก • นครราชสีมา 17.2% โตเฉลี่ย 4.5% ต่อปี • ขอนแก่น 13.4% โตเฉลี่ย 7.2% ต่อปี • อุบลราชธานี 8.0% โตเฉลี่ย 5.0% ต่อปี • อุดรธานี 7.4% โตเฉลี่ย 3.8% ต่อปี • การจ้างงาน 11.2 ล้านคน (ว่างงาน 1.9% ประเทศ 1.5%)

4. การผลิตด้านเกษตร แหล่งผลิตหลัก > 40% ข้าว อีสานล่างและกลาง มัน โคราช ชัยภูมิ บุรีรัมย์ อ้อย ขอนแก่น อุดร กาฬสินธุ์ ยางพารา หนองคาย เลย อุดร ข้าวโพด โคราช ชัยภูมิ เลย • มูลค่า 1.7 แสนล้านบาท = 20.3% ประเทศ • พืช 82% สัตว์ 13.4% • ข้าว(26.2%) = 45.1% ประเทศ • มัน (5.6%) = 53.8% ประเทศ • อ้อย (4.0%) = 32.9% ประเทศ • ยางพารา(4.1%) = 3.7% ประเทศ • โค(3.0%) = 40.3% ประเทศ • ขยายตัว(45-49) 1.1%ต่อปี (ประเทศ 2.5%) • เป็น Source of growth รองจาก อุตฯ • จ้างงาน 6.4 ล้านคน (56.5% ของภาค) • ผลิตภาพการผลิตต่ำกว่าประเทศ • มีชลประทาน 14.1% (นม=13.4%) • งบพัฒนาแหล่งน้ำ ปี49 =1.5พันล้าน(34.8%ประเทศ) 25บาท/ไร่ (ประเทศ 32 บาท/ไร่) • แนวโน้ม: • พืชพลังงาน และยาง จะเข้ามาแทนที่พืชอาหาร • คนในภาคเกษตรลดลง ใช้เครื่องจักรมากขึ้น

5. การผลิตอุตสาหกรรม % growth มูลค่า 1.1 แสนล้านบาท = 4.1% ของประเทศ ขยายตัว 10.4% ต่อปี (ประเทศ 7.5%) จ้างงาน1.0ล้านคน (9.0% ของภาค) เป็น Source of Growth หลักของภาค อุตฯ อาหาร 59.8% เครื่องแต่งกาย 11.1% อิเลคทรอนิกส์ 5.3% ชิ้นส่วนยานยนต์ 0.5% จำนวนโรงงานขยายตัวเร็วในกลุ่ม ขอนแก่น(1.3%) อุดร (1.2%) โคราช (0.8%) %share • แนวโน้ม • เอทานอล 41.7% ของประเทศ (4.7 ล้านลิตร/วัน) • ต้องการมัน เพิ่ม 4.8 ล้านตัน/ปี • สัดส่วนอุตฯ อาหารจะลดลง อิเลคทรอนิกส์ เครื่องแต่งกาย • ชิ้นส่วนยานยนต์ เข้ามาแทนที่ (growthมากกว่า 10%) • ยังกระจุกตัวแนวถนนมิตรภาพ(นม-ขก-อด)

6. ด้านการค้า • มูลค่า1.7 แสนล้านบาท(21.1% GRP) ค้าปลีก 69.2% ค้าส่ง 27.9% ซ่อมแซม 2.9% • จ้างงาน 1.4 ล้านคน(12.1%ของภาค) • ส่งออก: ข้าว ผลิตภัณฑ์มัน น้ำตาล สิ่งทอ อิเลคทรอนิกส์ นำเข้า: ยานยนต์ น้ำมัน วัสดุก่อสร้าง (40% การค้า) • การค้าชายแดน • มูลค่า 3.4 หมื่นล้านบาท • ที่ผ่านมาขยายตัว15.2% และจะขยายตัวต่อเนื่อง • การค้า 60% มาจากด่านหนองคาย และมุกดาหาร • สินค้าออก 60% มาจากนอกภาค(น้ำมัน %วัสดุก่อสร้าง เครื่องไฟฟ้า ยานยนต์ ของอุปโภค) • สินค้าเข้า ไม้แปรรูป 31.1% แร่ทองแดง 35% • ข้อจำกัดด้านการค้า • การผ่านแดนยังไม่รวดเร็ว • ขาดสิ่งอำนวยความสะดวกบริเวณด่าน • กิจกรรมต่อเนื่องกับการค้ายังมีน้อย

7. การท่องเที่ยว • สร้างรายได้ 3.3 หมื่นล้านบาท (48% มาจากเที่ยวปราสาทขอมและชายแดนเพื่อนบ้าน คน 27.4% เที่ยวปราสาทขอม 19.8% เที่ยวชายแดนเพื่อนบ้าน) • นักท่องเที่ยวเพิ่ม 6.7% ต่อปี รายได้โต 9.6% ต่อปี (ใช้จ่าย/หัว770.4 บาท/วัน -วันพัก 2.6 วัน ประเทศ 2,300 บาท/วัน- พัก 2.9 วัน) • ท่องเที่ยวเชิงนิเวศขยายตัวเร็ว (28.1%) • จ้างงาน 0.5 ล้านคน(3.9%) • ข้อจำกัดด้านท่องเที่ยว • แหล่งท่องเที่ยวแม่เหล็กมีน้อย อยู่ห่างไกลกัน • ขาดความน่าสนใจ(ไม่สร้าง Story) • ขาดบริการพื้นฐานอำนวยความสะดวก

8. ด้านสังคม ประชากร/แรงงาน โครงสร้าง ประชากร ปี 2549 ปี 2555 • ปัจจุบันมีคน 21.4 ล้านคน (เด็ก 25.4% แรงงาน 64.2% ผู้สูงอายุ10.4% ) • ปี 2555 สัดส่วนแรงงานจะเริ่มลดลง (เหลือ 64.0% เด็ก 23.2% ผู้สูงอายุ 12.8% ) • อัตราพึ่งพิงสูงเป็น 56.6% • ปัจจุบัน มีแรงงาน 11.6 ล้านคน จบประถม 68% • ผลิตภาพแรงงานต่ำ โตเฉลี่ย 2.0% ต่อปี ( 34,480 บาท -ประเทศ 1.2 แสนบาท) • การจ้างงาน 11.2 ล้านคน ( ว่างงาน 1.7% ) • รายได้/ครัวเรือน 11,526 บาท/เดือน (ปท. 17,122) • การอพยพปีละ 4.6 % (~ 9 แสนคน) • แรงงานนอกระบบ 77.9% (ปท. 61.5%) หมายเหตุ* ประกอบด้วย โรงแรม ศึกษา สาธารณสุข บริการชุมชน ลูกจ้างครัวเรือน

9. ด้านการศึกษา • ระดับการศึกษา • คนมีการศึกษาเฉลี่ยระดับประถม (7.2 ปี –ประเทศ 8.2 ปี) • กลุ่มโคราชมีปีศึกษาน้อยสุด 7 ปี (นม.7.1 ปี) • คุณภาพการศึกษาต่ำ • ผลสัมฤทธิ์เฉลี่ยต่ำสุด 36.1% (ประเทศ40.3%)กลุ่มมุกดาหารต่ำสุด 35.3 % • โรงเรียนตกเกณฑ์ 66% (ปท. 65%) โรงเรียนตกเกณฑ์มากสุดที่หนองบัวลำภู 73% • บริการการศึกษาไม่ทั่วถึง • โอกาสการศึกษาต่ำ 87.4% (ประเทศ 91.3% นม. 90.2%) เนื่องจากถูกทอดทิ้ง (รุนแรงในพื้นที่ หนองบัวลำภู และยโสธร) • เด็กไม่ได้รับการศึกษาอีก 2 แสนคน กระจุกตัวมากสุดที่สุรินทร์ 12 % (นม.10%) • ค่าใช้จ่ายของรัฐ 3,038 บาท/คน สูงกว่าประเทศ (3,001 บาท/คน)

10. สาธารณสุข • สุขภาวะต่ำกว่ามาตรฐานประเทศ • สัดส่วนแพทย์และพยาบาลน้อย • กระจุกตัว ที่เมืองใหญ่ ขก(18%) โคราช(16%) • อัตราเจ็บป่วย 15.6% • คน 39% มีพฤติกรรมบริโภคเสี่ยงต่อสุขภาพ (อยู่ในเมืองใหญ่) • งบประมาณต่อหัวต่ำ 1,958 บาท (ประเทศ 2,212 บาท) คน ชุมชนและสังคม • คนจนลดลงแต่ยังมากที่สุด 3.6ล้านคน(เมือง0.3 ชนบท 3.3 กระจุกตัวที่บุรีรัมย์ 13.4%) นม 10.8% • ผู้ด้อยโอกาส 59,771คน (กระจุกที่ ศรีสะเกษ 11.5% และ นม.8.9%) • นม. หย่าร้างสูงสุดในภาค (3.9 พันคู่) ธรรมาภิบาล • สัดส่วนเรื่องร้องเรียนรัฐมากสุด 19% • (ปท. 13%) • ผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งต่ำสุด 67% ปท.73%

11. ป่าเสื่อมโทรม พื้นที่ดินเค็ม ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม • ป่าไม้เพิ่มปีละ~ 2แสนไร่ จากปี 43 เป็น 17.5 ล้านไร่ (16.6% ของภาค ) • ป่าเสื่อมสภาพ 8.1 ล้านไร่ • 48.0% อยู่กลุ่มโคราช ชัยภูมิ บุรีรัมย์ สุรินทร์ • 15.2% อยู่กลุ่มขอนแก่น • 14.6% กลุ่มอุบลราชธานีฯ • ดินเค็มกระจายเพิ่มขึ้น 1.1 ล้านไร่ จากปี 2547 • (26% กลุ่มขอนแก่น 24% อยู่กลุ่ม โคราช) • ขาดแคลนน้ำเกษตร (เก็บได้ 17% ชลประทาน 14.1% ชี เก็บ 34.5%) • แล้งซ้ำซาก 26.6 ล้านไร่ (50% อยู่ในกลุ่มโคราช) • ขาดประปาหมู่บ้าน 9,902 แห่ง อยู่ในกลุ่มโคราชและอุบลฯ • คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์ดี-พอใช้ ยกเว้น ลำตะคองตอนล่าง • ขยะมูลฝอยชุมชน เพิ่มขึ้น 2.86% จากปี 2546 พันไร่

12. บริบทการเปลี่ยนแปลง และผลกระทบ • เศรษฐกิจภาคอื่น • ขยายตัวสูงกว่าอีสาน • (4.4% กับ 5.7%) • แรงงานอพยพ • ~ 8-9 แสนคน/ปี • เหลือเด็ก/คนแก่ • ขาดผู้ดูแล • ครอบครัว/ชุมชน • อ่อนแอ • โครงสร้าง ปชก.เปลี่ยน • ปี55 เด็ก/แรงงานลด • คนแก่เพิ่ม • อัตราพึ่งพิงเกิน 50% • แต่ผลิตภาพแรงงาน • ยังต่ำ • คชจ./รายได้ เพิ่ม • การออมลดลง • ไม่มั่นคง • ความยากจน • เอทานอล 17 แห่ง • (4.7 ล้านลิตร/วัน) • มันส่งออกโต 26.6% • (4.3 หมื่นล้านบาท) • ยางส่งออกเพิ่ม 38% • ต้องการมันเพิ่ม • (4.8 ล้านตัน/ปี) • อ้อย ยาง เพิ่ม • การใช้ที่ดินเปลี่ยน • การทำนาลดลง • ป่ายาง ไร่มัน อ้อยเพิ่ม • ความมั่นคงด้าน • อาหารลดลง • ความหลากหลาย • ทางชีวภาพลด • อุตสาหกรรม • ขยายตัว 10-20% • (labor intensive) • แรงงานออกจาก • ภาคเกษตร • พึ่งเครื่องจักรมาก • ทำนาหว่าน • ผลผลิตต่ำ • ต้นทุนผลิตสูง • ความมั่นคงด้าน • อาหารลด • การค้ากับเพื่อนบ้าน • ขยายตัว 14.8% • EWECเสร็จกว่า50% • เวียดนามโตเร็ว • การลงทุนตาม • ชายแดนเพิ่ม • ย้ายฐานเข้าเพื่อนบ้าน • เคลื่อนย้ายสินค้า/คน • แรงงาน/ยาเสพติด • ชุมชนชายแดนโต • โรคติดต่อเพิ่ม • ความไม่ปลอดภัย • ธรรมชาติแปรปรวน • ทรัพยากรเสื่อมสภาพ • การเกษตรเสี่ยงภัย • ผลิตภาพการผลิตต่ำ • เกิดความไม่มั่นคง • ด้านรายได้ • ด้านอาหาร • ความยากจน

13. รายจ่ายลงทุนภาครัฐ และโครงการลงทุนใหญ่ๆ • รายจ่ายลงทุนต่อหัวต่ำกว่าค่าเฉลี่ยประเทศ โดยเฉพาะเกษตร • โครงการพัฒนาขนาดใหญ่ 5 ปี ที่ผ่านมา • ขยายถนน 304[ ปักธงชัย-แหลมฉบัง ] เป็น 4 ช่องจราจร • ขยายถนน EWECเป็น 4 ช่องจราจร 179 กม. • สะพานข้ามโขง ที่มุกดาหาร

14. ศักยภาพของพื้นที่ • มีพื้นที่ทำเกษตร 40% ของประเทศ เป็นแหล่งผลิตข้าวหอมชั้นดี มีพื้นที่เหมาะสมกว่า 2 ล้านไร่ (บริเวณทุ่งกุลาฯ) มีสภาพอากาศเหมาะกับปศุสัตว์ โค ไก่ สุกร • เป็นฐานอุตสาหกรรมเกษตร (ข้าว น้ำตาล ผลิตภัณฑ์มัน ) ของประเทศ • ตั้งอยู่กลางกลุ่ม GMSมีถนน EWECเชื่อมถึงเวียดนาม และมีจุดค้าขายกับเพื่อนบ้านรอบทิศ (มุกดาหาร หนองคาย นครพนม อุบลราชธานี สุรินทร์) • แหล่งท่องเที่ยวมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว (ปราสาทขอม ซากไดโนเสาร์) • มีเกลือหินสำรอง 18 ล้านล้านตัน โปแตส 2,500 ล้านตัน แร่เหล็ก 27 ล้านตัน • โครงข่ายถนนทั่วถึงทั้งภาค จุดแข็ง • คน 16.8% ยากจน และ 3.8 ล้านคนมีปัญหาสุขภาพ และเสพสิ่งบั่นทอนสุขภาพ • แรงงานไร้ฝีมือ การศึกษาระดับประถม คุณภาพการศึกษาต่ำ ผลิตภาพแรงงานต่ำ • ระทางไกลจาก Gate Way (ESB) ทำให้เสียบเปรียบค่าขนส่งสำหรับ อุตฯ ส่งออก • ทรัพยากรป่าเสื่อมโทรม ดิน และน้ำไม่เอื้ออำนวย • ขาดระบบชลประทาน มีเพียง 14.7% การผลิตต้องขึ้นกับธรรมชาติ • แหล่งท่องเที่ยวดึงดูดได้เฉพาะกลุ่ม จุดอ่อน

15. ศักยภาพของพื้นที่ (ต่อ) • การขยายโอกาสการศึกษา 12 ปีจะช่วยเพิ่มขีดความสามารถของคนและแรงงานของภาคและประเทศ • กระแสเศรษฐกิจพอเพียง ช่วยให้คนหันมารู้จักตนเอง และมีความรอบคอบมากขึ้น • นโยบายลดการพึ่งพาพลังงานจากภายนอกและส่งเสริมการใช้แก๊สโซฮอล เพิ่มโอกาสการผลิตพืชพลังงานทดแทน เช่น อ้อย มันสำปะหลัง • จีนมุ่งอุตสาหกรรม ทำให้การพึ่งตนเองด้านเกษตรลด ไทยจึงมีโอกาส • ข้อตกลงเขตการค้าเสรี ไทย-จีน ไทย-ญี่ปุ่น และไทย-อนุภาคลุ่มน้ำโขง ก้าวหน้าดี จะเปิดโอกาสด้านการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยว โอกาส • FTA ออสเตรเลีย ทำให้ปศุสัตว์ต้องปรับตัว • ความไม่ปลอดภัย จากการย้ายฐานยาเสพติดมาชายแดนอีสาน • โรคติดต่อ จากการเคลื่อนย้ายแรงงานและหญิงบริการจากเพื่อนบ้าน • สินค้าราคาถูกจากจีนแย่งตลาดมากขึ้น • การสร้างเขื่อนในประเทศจีน ทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงขึ้นลงผิดปกติ กระทบระบบนิเวศน์ลำน้ำสาขาในภาค • ภาวะแปรปรวนของธรรมชาติ ให้การผลิตเสียหายการเกษตร ภัยคุกคาม

16. บทบาทและทิศทาง การพัฒนาภาค หนองคาย เลย นครพนม อุดรธานี สกลนคร หนองบัวลำภู แหล่งท่องเที่ยวยุคก่อนประวัติศาสตร์ ขอนแก่น มุกดาหาร กาฬสินธุ์ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด อำนาจเจริญ ยโสธร ชัยภูมิ อุบลราชธานี ศรีสะเกษ นครราชสีมา สุรินทร์ บุรีรัมย์ ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน • เป็นฐานผลิตอาหารและ พืชพลังงานทดแทนของประเทศ(อีสานกลาง /ล่าง ) เพื่อความมั่นคงด้านอาหารและรายได้เกษตรกร • เป็นฐานอุตสาหกรรมอาหารและเอธานอลของประเทศ (กลุ่ม นม. ขก. อด.) เพื่อรักษาฐานรายได้เดิมและสร้างฐานใหม่ให้กับภาค • เป็นประตูการค้า การท่อง -เที่ยวเชื่อมโยงกับอินโดจีน (กลุ่มหนองคาย/มุก/และอุบล) • เป็นแหล่งท่องเที่ยวและศึกษาทางโบราณคดี อารยธรรมขอม และยุคก่อนประวัติศาสตร์ (อีสานล่าง/กลาง) เนื่องจากเป็นเอกลักษณ์ และมีเฉพาะอีสาน ไม้ผล ยางพารา พืชผัก เมล็ดพันธุ์ ไม้ผล ยางพารา พืชผัก เมล็ดพันธุ์ ทางหลวง เส้นทางรถไฟ พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน อุตสาหกรรมหลักของภาค อุตสาหกรรมหลักของภาค พื้นที่อนุรักษ์/แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ พื้นที่อนุรักษ์/แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน ประตูการค้ากับ ประเทศเพื่อนบ้าน แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ แหล่งท่องเที่ยวอารยธรรมขอม แหล่งท่องเที่ยวอารยธรรมขอม ปศุสัตว์/ยางพารา/ไม้ยืนต้น ปศุสัตว์/ยางพารา/ไม้ยืนต้น พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ ทางหลวง เส้นทางรถไฟ

17. เป้าหมาย: • เพิ่มอัตราการขยายตัวระดับใกล้เคียงกับประเทศ เน้นพื้นที่มีศักยภาพสูง • แก้ปัญหาความยากจนให้เหลือต่ำกว่า ร้อยละ 10 • ลดต้นทุนด้าน Logistic เพื่อเพิ่มความสามารถแข่งขันด้านการค้าและอุตสาหกรรม เศรษฐกิจ • ยกระดับคุณภาพชีวิตให้ได้เกณฑ์มาตรฐาน • จัดให้เด็ก 2.2 แสนคนได้เรียนหนังสือ • ยกระดับโรงเรียน 66% ที่ไม่ได้มาตรฐานให้ดีขึ้น • ลดอัตราตายทารกเหลือ 7.6 (ค่าเฉลี่ยประเทศ) • สร้างสวัสดิการสังคมให้เด็กและผู้ถูกทอดทิ้ง 5.9 หมื่นคน • ลดปัญหาร้องเรียน และสร้างสภาพแวดล้อมชุมชน ครอบครัวให้น่าอยู่ สังคม • เพิ่มพื้นที่ป่าไม้ 15.9 ล้านไร่ให้ได้ 25% ของพื้นที่ • จัดให้มีระบบประปาทุกหมู่บ้าน (9,924) • พัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรให้เต็มศักยภาพพื้นที่ (อีก 7.1 ล้านไร่) • ฟื้นฟูดินเสื่อมสภาพ 23.8 ล้านไร่ ลดพื้นที่ผลกระทบดินเค็ม 31 ล้านไร่ • พัฒนาสภาพแวดล้อมให้น่าอยู่ ท&สวล

18. ประตูการค้า หนองคาย ยางพารา เมล็ดพันธุ์ เลย นครพนม อุดรธานี หนองบัวลำภู สกลนคร มัน อ้อย พื้นที่อนุรักษ์ ประตูการค้า ขอนแก่น มุกดาหาร กาฬสินธุ์ พื้นที่อนุรักษ์ มหาสารคาม อุตสาหกรรมหลัก ร้อยเอ็ด อำนาจเจริญ ยโสธร ชัยภูมิ ประตูการค้า แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ อุบลราชธานี มัน อ้อย นครราชสีมา ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ ปศุสัตว์/ยาง/ไม้ผล/ยืนต้น พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ ทางหลวง เส้นทางรถไฟ ยุทธศาสตร์พัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ • 1. ยกมาตรฐานและประสิทธิภาพการผลิตการเกษตร • ปรับโครงสร้างการผลิตสู่สินค้ามูลค่าสูง • ส่งเสริมทุ่งกุลาฯ ทุ่งสัมฤทธิ์ เป็นแหล่งข้าวหอมมะลิ อีสานบน: แหล่งยางพารา เมล็ดพันธุ์ โค อีสานกลางและล่าง: ข้าวมะลิ พืชพลังงาน ปศุสัตว์) พท.ชลประทาน (หนองหวาย ลำปาวน้ำอูน)-เขตเกษตรก้าวหน้า • ส่งเสริมผลิตสินค้าปลอดภัย สร้าง value creation และทำ clustering ภาคเกษตร • พัฒนาแหล่งน้ำในลุ่มน้ำสงคราม และลุ่มน้ำมูล • ส่งเสริมการศึกษาทำR&D เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต • 2. เพิ่มประสิทธิภาพ/ศักยภาพการประกอบการ • อุตสาหกรรม • สนับสนุนการเปลี่ยนเครื่องจักร ทำ R&D ต่อยอดผลิตภัณฑ์มัน ข้าว อ้อย และอบรมแรงงาน • สร้าง Motor Way: บางปะอิน -โคราชและขยาย EWEC เป็น 4 ช่องจราจรให้ตลอด • พัฒนาระบบขนส่งทางราง (ตั้ง ICD/ CY ที่ ขก. นม. มห. สร้างรถไฟรางคู่ กทม - นม.- ขก.) • ส่งเสริม Clustering อุตสาหกรรม • สิ่งทอเครื่องแต่งกาย (ขก.นม.ชย) • อาหาร/พลังงานทดแทน (นม. ขก. อด.กส.) • ชิ้นส่วนยานยนต์/อีเล็กทรอนิกส์ (นม. ขก.) ยุทธศาสตร์ที่ 1: เพิ่มศักยภาพการแข่งขัน ด้านเศรษฐกิจ

19. 3.เพิ่มศักยภาพอุตสาหกรรมบริการและท่องเที่ยว3.เพิ่มศักยภาพอุตสาหกรรมบริการและท่องเที่ยว • ฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวหลัก สร้าง Story/ Studio ก่อนเข้าชม • ส่งเสริม ขก. กส. อด. เป็นศูนย์ท่องเที่ยวก่อนประวัติศาสตร์ • (ไดโนเสาร์-บ้านเชียง) • -นม. ชย. ลย. เป็นศูนย์ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ • -บุรีรัมย์ เป็นศูนย์ท่องเที่ยวอารยธรรมขอม • -อบ. มห. นค. ฐานท่องเที่ยวเชื่อมกับเพื่อนบ้าน • พัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกในแหล่งท่องเที่ยวให้ได้ตาม 25 มาตรฐาน ของททท.พร้อมจัดภูมิทัศน์ • ร่วมมือกับเพื่อนบ้านเชื่อมโยงมรดกโลก (หลวงพระบาง-บ้านเชียง-เว้-นครวัด) • ส่งเสริมการท่องเที่ยวใหม่ๆ เช่น การแสวงบุญ ขนบธรรมเนียม ประเพณีท้องถิ่น วิถีชีวิตชุมชน ภูมิปัญญาชาวบ้าน • 4. เพิ่มศักยภาพการค้าและการประกอบธุรกิจ • ตั้งองค์กรภาครัฐร่วมเอกชนในระดับพื้นที่เพื่ออำนวย ความสะดวกด้านการค้า 5.ร่วมมือทางเศรษฐกิจกับประเทศเพื่อนบ้าน • พัฒนาบริการพื้นฐานเมืองและด่านชายแดน (มห. นพ. ช่องเม็ก) warehouse, truck terminal • พัฒนาสนามบินสะหวันนะเขตเป็นสนามบินร่วมไทย-ลาว • ปรับระบบตรวจคนและสินค้า ให้รวดเร็วขึ้น (GMS Visa, Single Window Inspection) • เร่งแก้ปัญหาโครงการ Contract Farming • ส่งเสริมการสร้าง Distribution Center ที่มุกดาหาร • พัฒนาเมืองแฝด นครพนม-คำม่วน มุกดาหาร- สะหวันะเขต ประตูการค้า หนองคาย เลย นครพนม อุดรธานี หนองบัวลำภู สกลนคร พื้นที่อนุรักษ์ ท่องเที่ยวยุคก่อนประวัติศาสตร์ ประตูการค้า ขอนแก่น มุกดาหาร กาฬสินธุ์ แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด อำนาจเจริญ ยโสธร ชัยภูมิ ประตูการค้า แหล่งท่องเที่ยวอารยธรรมขอม อุบลราชธานี นครราชสีมา ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ พื้นที่อนุรักษ์ พื้นที่อนุรักษ์ ทางหลวง เส้นทางรถไฟ ยุทธศาสตร์ที่ 1 : เพิ่มศักยภาพการแข่งขัน ด้านเศรษฐกิจ

20. 1.สร้างความรู้ พัฒนาสุขภาวะ และสร้างคุณธรรม: • ยกมาตรฐานโรงเรียนตกเกณฑ์ทุกแห่ง • จัดงบช่วยเด็กยากจนใน นภ. ยส. บร. เพื่อเพิ่มโอกาสการศึกษา • ส่งเสริมการเรียนสายอาชีพ • จัดงบช่วยเด็ก 2.2 แสนคน (กลุ่มอีสานล่างและบน) ให้ได้เรียน • สร้างหลักสูตรท้องถิ่นเชื่อมโยงกับปราชญ์ชาวบ้าน • พัฒนาระบบสารสนเทศบริการในพื้นที่อัตราตายทารกสูง(ขก. รอ.) และมีโรคธารัสซีเมียรุนแรง (กลุ่มอุดรธานี) • พัฒนาระบบส่งต่อผู้ป่วยให้รวดเร็วในกลุ่มมุกดาหาร • สร้างระบบ Social Sanction/ ระบบบ้าน วัด โรงเรียน ในชุมชน • ส่งเสริมการพึ่งตนเอง/พึ่งพากัน ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง • 2. ยกระดับคุณภาพชีวิต: • สร้างประปาหมู่บ้านให้ทั่วถึงอีก 9,902 แห่ง • จัดสวัสดิการช่วยเหลือเด็ก/ผู้ด้อยโอกาส (นม. ชย. บร. สร.) พื้นที่เร่งช่วยเหลือเด็กที่ไม่ได้เรียนในระบบ พื้นที่เร่งยกมาตรฐานการเรียนเพื่อเพิ่มผลสัมฤทธิ์ พื้นที่เร่งเพิ่มโอกาสการศึกษา ยุทธศาสตร์ที่ 2: สร้างคนให้มีคุณภาพ • ยุทธศาสตร์ที่ 3 สร้างสังคมและเศรษฐกิจ ฐานรากให้เข้มแข็ง • 1. สร้างชุมชนให้เข้มแข็ง • ให้งบชุมชนแก้ปัญหาด้วยตนเองในรูปแบบประชาคม • พัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนให้เป็นวิสาหกิจชุมชน • สนับสนุนความรู้ตาม Position ที่ชุมชนกำหนด • สร้างระบบสวัสดิการชุมชน • 2.สนับสนุนการทำงานของชุมชนร่วมกับ อปท. • 3. สร้างศักยภาพโอกาสการมีงานทำ • ส่งเสริมเกษตรผสมผสาน/ปลูกไม้ยืนต้นในไร่นา • จัดสิทธิทำกิน 1-2 ไร่ ให้เกษตรกรยากจนทำเกษตรประณีต • อบรมทักษะอาชีพการดำเนินชีวิตตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง • 4.สร้างภาวะแวดล้อมชุมชนให้น่าอยู่

21. ยุทธศาสตร์ที่4: ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ ให้สมบูรณ์ • เพิ่มพื้นที่ป่าให้ได้ 15.9 ล้านไร่ (อีสานล่าง • บริเวณ นม. อบ. อีสานบน บริเวณ ลย. สน.) • การปลูกป่าในพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม ที่ สปก. และป่าชุมชน • ควบคุมป่าอนุรักษ์ ป่าสงวน ให้ฟื้นตัวตามธรรมชาติ • 2.ส่งเสริมเกษตรอินทรีย์เพื่อพื้นฟูและยับยั้งการแพร่ดินเค็ม • บริเวณนครราชสีมา ชัยภูมิ มหาสารคามและอุดรธานี • 3. พัฒนาแหล่งน้ำให้ทั่วถึง • พัฒนาแหล่งน้ำเดิมและระบบชลประทานให้เต็มศักยภาพ • จัดหาแหล่งน้ำใหม่ 7.1 ล้านไร่ (ลุ่มน้ำมูล และ ลุ่มน้ำสงคราม) • เพิ่มประสิทธิภาพการจัดการทรัพยากรน้ำแบบลุ่มน้ำ • 4. ส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกภาคี ทั้งรัฐและประชาชนในการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม หนองคาย ไม้ผล ยางพารา เมล็ดพันธุ์ เลย ปลูกป่า/ควบคุม พื้นฟู ดิน ปลูกป่า/ควบคุม นครพนม อุดรธานี หนองบัวลำภู สกลนคร พื้นที่อนุรักษ์ ขอนแก่น มุกดาหาร กาฬสินธุ์ พื้นฟูดินเค็ม พื้นที่อนุรักษ์/แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด อำนาจเจริญ ยโสธร ชัยภูมิ ประตูการค้า แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ อุบลราชธานี นครราชสีมา ศรีสะเกษ สุรินทร์ ปศุสัตว์/ยางพารา/ไม้ยืนต้น บุรีรัมย์ พื้นที่อนุรักษ์ ปลูกป่า/ควบคุม ทางหลวง เส้นทางรถไฟ