1 / 50

Fomozla yoluxmuş yarpaq

Fomozla yoluxmuş yarpaq. Şəmkir. Samux. Tər-tər. Azərbaycan. Goranboy. Göy-göl. Torpağın turşuluğu neytral – pH=7 Havanın nisbi rütubəti 60-70% Temperatur h ə ddi 15-30ºC. Kökümeyvələrin məhsuldarlığı- 29%, Toxumların cücərməsi – 39,7%, Şəkərlilik – 1,17- 1,58%,

aren
Download Presentation

Fomozla yoluxmuş yarpaq

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Fomozla yoluxmuşyarpaq

  2. Şəmkir • Samux • Tər-tər • Azərbaycan • Goranboy • Göy-göl

  3. Torpağın turşuluğu neytral – pH=7 • Havanın nisbi rütubəti 60-70% • Temperatur həddi15-30ºC • Kökümeyvələrin məhsuldarlığı- 29%, • Toxumların cücərməsi – 39,7%, • Şəkərlilik – 1,17- 1,58%, • Toxumların kütləsi – 11,7-19,1% AZALIR ! • Dərin şum, Növbəli əkin • Bitki qalıqlarından təmizlənmə • Optimal səpin müddəti • Toxumların dərmanlanması

  4. Şəkər çuğundurunun kökyeyəni -Pythium • debarianum R.Hesse.,Fuzarium spp. Li: Fr., • PhomabetaeA.B.Frank. Təsnifatdayeri: Chromistaaləmi, Oomycotaşöbəsi, Oomycetessinfi, Pythialessırası, Pythiaceaefəsiləsi, Pythiumcinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof, saprotrof

  5. Çuğundurunkökyeyəni- kompleksxəstəlikolub, cücərtilərininkişafıüçünəlverişsizşəraitlə, vəsonralarbitkilərinmüxtəlifmikroorqanizmlərləyoluxmasınınqarşılıqlıəlaqəsininməntiqiyekunudur. XəstəliyinformalaşmasındavəəmələgəlməsindəənçoxuFusarium, Phoma, Pythiumvəbaşqacinslərədaxilolannümayəndələriştirakedirlər. Xəstəlikcücərtilərinyeraltıhissəsiniyoluxur. Buzamangövdəninaşağıhissəsiölüşgəyirvəqaralır. Kökbazasınazilirvəhəminyerçürüməyəbaşlayır. Bitkininyerüstühissəsiböyümədənqalır, saralır, soluxurvəadətənölür. Xəstəlikxüsusiləsoyuqvərütubətlidövrintensivinkişafedir, çünkibuzamanköksistemiyavaşformalaşır, kökünayrı-ayrıhissələrihavaçatışmazlığıvatorpağınhəddindənartıqrütubətliolmasınəticəsindəölürvəinfeksiyamənbəyiolur.

  6. Gəncə- Qazax, Mil- Qarabağ • Naxçıvan MR, Muğan • RusiyanınMərkəzi Qaratorpaq regionu • Başqırdıstan, Tatarıstan • Ukrayna, Belorus

  7. Optimal temperatur 16-19ºC • 60%-dən yuxarı torpaq rütubətində • pH 4,7-7,3 aktivdir • Pythium • debarianum • Optimal temperatur 18-27ºC • Minimal 10ºC • Maksimal 35ºC • Havanın optimal rütubəti 40-70% • Fusarium spp. • Nisbi rütubət 60-80% • Temperatur 20-24ºC • Phoma betae

  8. Kökümeyvələrin məhsuldarlığı – 40-50% • Əlverişsiz hava, torpaq və başqa şəraitdə bitkilərin məhv olması – 100% • Şəkərliliyi – 11-40,5% aşağı düşür

  9. Şəkərçuğundurununpası–Uromycesbetae (Pers.) Lev. Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Basidiomycotaşöbəsi, Urediniomycetessinfi, Uredinalessırası, Pucciniaceaefəsiləsi, Uromycescinsi Biolojiqrupu: Biotrof

  10. Parazitgöbələkolanxəstəliktörədicitəksahiblidirvəbütünspormərhələləri (etsi, uredo, teleyto) yalnızçuğundurbitkisininüzərindəinkişafedir. Göbələknövlərindənfərqliolaraqpasxəstəliklərinitörədənpatogenlərinkişaftsiklinibaşaçatdırmaqüçün 3 mərhələ, 5 sportipiəmələgətirirlər. Pasadətənmayayınınsonuiyunayınınəvvəllərindəcavançuğunduryarpaqlarında meydana çıxır. Bu zaman xəstəliyə əsasən rozetin alt yarpaqları tutulur. Yarpaqların səthində əvvəlcə narıncı dəyirmi, bəzən düzgün olmayan formalı qabarıq ləkələr meydana çıxır. Yarpağın üst səthində ləkələrdə adi gözlə çətin görünən şəffaf-qəhvəyi nöqtələr- spermaqonilər görünür. Ləkənin alt tərəfində etsi spor formalaşır. Etsilər yetişən zaman yarpağın epidermisi partlayır və oradan küllü miqdarda narıncı tozlar tökülür.

  11. Xəstəlik törədici ekoloji amillərə qarşı yüksək tələbkarlığı ilə seçilir. 16-220C temperaturda çuğundurun uredinosporlarla sirayətlənməsi intensivləşir və bu şəraitdə inkubasiya müddəti 10-17 gün davam edir. Çuğundur pas xəstəliyini törədən göbələklə yoluxan zaman bitkilərin normal maddələr mübadiləsi pozulur. Çoxlu miqdarda yastıcıqların əmələ gəlməsi fotosintez prosesinin pozulmasına səbəb olur Xəstəliklə mübarizədə aqrotexniki tədbirlər kompleksinə əməl edilməlidir. Növbəli əkin sisteminə əməl edilməli, toxumluq və əmtəə əhəmiyyətli plantasiyalar ən azı bir-birindən 1000 m məsafədə yerləşdirilməlidir. Fosfor-kalium gübrələrinin tələb olunan dozada verilməsi də adətən davamlılığı yüksəldir.

  12. Şəkərçuğundurununalternariozu– Alternaria • alternata (Fr.) Keissi. Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Anamorfic fungi şöbəsi, Hyphomycetessinfi, Hyphomycetalessırası, Dematiaceaefəsiləsi, Alternariacinsi Biolojiqrupu: Hemibitrof

  13. Xəstəlikuzunsürən yağışlardansonrayayınIIyarısındadiaqnostikaedilir. Patogenbitkirozetininyaşlıvəkənaryarpaqlarınıqaralmaşəklindəyoluxur. Alternariozlasirayətlənməyarpağınkənarındanbaşlayırvəortayadoğruyayılır. XəstəliyintörədicisiA.alternatagöbələyitündrənglənmiş (tünd-boz, tünd-zeytuni, qara) çoxbudaqlananmitselverir. Qısakonididaşıyanlardaəkssancaqformalıçoxhüceyrəlikonidiləruzunzəncirşəklindəformalaşırlar. Patogen – fakültətivparazitolmaqlatorpaqdayaşayırvəsaprotrofxüsusiyyətlərəmalikdir. İnfeksiyamitselvəkonidişəklindəxəstələnmişbitkiqalıqlarındavətoxumlardasaxlanılır.

  14. Şəkərçuğundurununalternariozu - Alternariaalternata (Fr.) Keissi.

  15. Alternariaalternata (Fr.) Keissl.- sporlar

  16. Alternariaalternatagöbələyininçoxhüceyrəlikonidiləri

  17. Naxçıvan MR • Belorus • XƏSTƏLİYİN • YAYILMA • AREALI • Gəncə - Qazax • Ukrayna • Şirvan • Rusiya • Qazaxıstan • Düzən Qarabağ

  18. Yüksək rütubət 90-100% • Havanın gündəlik orta temperaturu 24-28ºC • Dərmanlanmamış toxumlarda yoluxma həddi -70-80% • Alto super – 0,7 l/ha • Skor – 0,5 l/ha

  19. 11.2 Çuğundurun bakteriya mənşəli xəstəlikləri • Çuğundur köklərinin xərçəngi və ya çinədanlığı –Agrobacterium tumefaciens (E.F.Sm. et Town.) Təsnifatda yeri: Qrammənfi aerob çuğuqlar qrupu, Rhizobiaceae fəsiləsi, Agrobacterium cinsi Müasiradı: Rhizobiumradiobacter Biolojiqrupu: Hemibiotrof

  20. Xəstəlikzamanıkökümeyvəninsəthindəşişəmələgəlir. Beləşişlərböyükölçülüolabilir, həttaşişinölçüləriyumrununölçülərindənirigörünür. 1979-cuildəKrasnodardiyarındaanaclıqçuğundurunbəzikökü-meyvələrindəkökümeyvəninkütləsi 240 qrolduğuhaldaxərçəngşişləri 220 qramtəşkiledirdi. Adətənşişlərkökboğazızonasında, kökmeyvəninaşağıhissələrindəəmələgəlir. Şişlərazacıqdəyirmiformalı, hamarvəyaziyilcikli, kələ-kötürsəhtli, yaxşıinkişafetmişqabıqtoxumalıdır. Şiştoxumasındankəsiketdikdəağrənglidir. Şişlərhiperplaziyanəticəsindəbaşverir,buproseszamanıbakteriyanıntəsirialtındahüceyrələrgüclüsurətdəçoxalır. İnkişafedənşişlərdəbakteriyademəkolarki, qeydəalınmır.

  21. Xəstəlikdünyanınşəkərçuğundurubecərilənbütünölkələrində yayılmışdır. Çubuqşəkillihüceyrələrdir, sporəmələgətirmirlər. Qrammənfidir, qamçılarınhesabınahərəkətlidir. Xəstəliktörədicinininkişafıüçünoptimaltemperatur 25-280C-dir. Kökümeyvələrdəxərçəngtiplişişlərənadirhallardarastgəlindiyindəniqtisadiəhəmiyyətkəsbetmir. Sahədəaqrotexnikitədbirlərkompleksinədönmədənəməledilməlidir.

  22. 11.3 Çuğundurun virus mənşəli xəstəlikləri Sarılıq - Beta virus 4 (Roland et Guanyer) Smith. Sarılıq xəstəliyinin təsirindən kökümeyvələrin itkisi 50-65%, toxum məhsulu 40% və daha artıq ola bilir. Patogen obliqat parazit olmaqla çuğundur bitkisinin yalnız canlı hüceyrə şirəsi hesabına qidalanır. Virionlar sapaoxşar olub, şirədə inaktivasiya temperaturu 50-550C-dir. Birinci il becərilən bitkiləri və toxumları yoluxur. Yarpaqlar saralır, təpə hissədən başlayaraq aşağıya doğru yönəlir. Belə orqanlar cırtdanlaşır. Sarılıq virusunun daşıyıcıları müxtəlif növ mənənələridir. İnfeksiya mənbəyi əsasən alaq otlarıdır: sirkən, zincirotu və s.

  23. 11.4 Kələm bitkisinin göbələk mənşəli (yalançı unlu şeh, qara ayaq, kila, fomoz, alternarioz • və s.) xəstəlikləri • Kələmin qara ayağı – Olpidium brassicae (Woronin) • P.A.Daug., Pythium debarianum R.Hesse, • Rhizoctonia solani I.G.Kuehn. Təsnifatda yeri: Fungi və ya Mycota aləmi, Chytridiomycota şöbəsi, Chytridiomycetes sinfi, Chytridioales sırası, Olpidia fəsiləsi Olpidium cinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof

  24. Olpidiumgöbələyininvegetativbədəni- amebioddir. O, qidalandığıbitkininhüceyrələrindəzərifrəngsizörtüklüzoosporangiyəçevrilir. Zoosporangilərşarşəkillidir. Bitkinintoxumasında 1-dən 12-yəqədərzoosporangiyerləşəbilir. Yazdazoosporlaraerotropikkanalcıqvasitəsiləqidalandığıbitkininsəthinəçıxır. Zoosporlarşarşəkillidirolmaqlabirqamçılıdır. Qamçınıçəkərəkzoosporörtükləbağlanırvəözmöhtəviyyatınıbirnüvəliprotoplazmatopasıformasındabitkininepidermalhüceyrəsinəaxıdır. Cinsiçoxalmazamanımüxtəlifzoosporangilərdənçıxanzoosporlarcüt-cütmayalanır, ikiqamçılıziqotaəmələgətirir, istirahətdövründənsonrahəminziqotasahibbitkininhüceyrəsininsəthinəbərkiyir, örtükləbağlanırvəsistayaçevrilir.

  25. MDB • DÜZƏN QARABAĞ • ŞİRVAN • GƏNCƏ-QAZAX • ŞİMALİ AMERİKA

  26. Temperatur -13ºC-dən aşağı • Torpaqda rütubətlilik – 80%-dən çox • Havanın nisbi rütubəti 90-95% • Torpağın pH – 5,0-7,6 • Məhsuldarlıq – 30-40% aşağı düşür • Torpağın pH – 5,0-7,6

  27. Torpaq yumşaldılmalı, dezinfeksiya edilməli, • havalandırılmalı • Səpin normasına əməl edilməli • Mineral gübrələr verilməli • Pikirovka aparılmalı • Xəstə bitkilər çıxdaş edilməli • Parnikdə optimal temperatur 12-15ºC • Rütubət 75%-dən çox olmamalıdır

  28. Kələminperonosporozuvəyayalançıunluşehi–PeronosporabrassicaeGaum.Kələminperonosporozuvəyayalançıunluşehi–PeronosporabrassicaeGaum. Təsnifatdayeri: Chromistaaləmi, Oomycotaşöbəsi, Oomycetessinfi, Peronosporalessırası, Peronosporaceaefəsiləsi, Peronosporacinsi Biolojiqrupu: Biotrof

More Related