ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ

1. Η ΑΓΩΓΗ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ

2. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΗΣ • Η τύφλωση είναι εκ γενετής ή προέρχεται από άλλες αιτίες κατά τη διάρκεια ζωής του ατόμου. • Το τυφλό άτομο έχει κακή ποιότητα και ποσότητα εμπειριών και ερεθισμάτων. • Δυσκολεύεται να κινηθεί και να γνωρίσει το περιβάλλον χρησιμοποιώντας τις υπόλοιπες αισθήσεις του. • Επίσημη γραφή των τυφλών ορίζεται η γραφή BRAILLE.

3. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΚΟΗΣ • Το κωφό άτομο παρουσιάζει απώλεια ακοής που προκαλείται είτε εκ γενετής είτε κατά την διάρκεια της ζωής του από συγκεκριμένο λόγο. • Οι κωφοί δεν έχουν γλωσσικά ερεθίσματα, άρα η γλωσσική και πνευματική τους ανάπτυξη υστερεί. Συνέπεια αυτών είναι και η αργή εκπαιδευτική τους εξέλιξη. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τους άλλους και έτσι απομονώνεται. • Ως πρώτη γλώσσα για τους κωφούς ορίζεται η Ελληνική Νοηματική και δεύτερη η Νέα Ελληνική. • ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ • Η λεκτική/προφορική μέθοδοςη οποία, χρησιμοποιεί τον λόγο και την χειλεανάγνωση και καθόλου τις χειρομορφές και τα νοήματα για να μην μπερδεύεται ο μαθητής • Η ολική/ταυτόχρονη μέθοδοςη οποία είναι η περισσότερο διαδεδομένη και λειτουργική στην εκπαίδευση. Χρησιμοποιεί κάθε μέσο με σκοπό την επικοινωνία, νοηματική γλώσσα, κινήσεις του σώματος, χειλεανάγνωση, γραπτό λόγο, δακτυλικό αλφάβητο. • συνδυαστική μέθοδο, κατά την οποία χρησιμοποιούνται η χειλεανάγνωση και οι χειρομορφές.

4. ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ • Οι αιτίες της νοητικής Υστέρησης είναι περιβαλλοντικές , βιολογικές και γενετικές. • Ο Αμερικάνικος Σύνδεσμος Νοητικής καθυστέρησης -Α.Α.Μ.D.- (1959) υποστήριξε ότι η Ν.Υ. οφείλεται στην νοητική λειτουργία κάτω από τον μέσο όρο, χαρακτηρίζεται από ανεπάρκεια προσαρμοστικής συμπεριφοράς και εκδηλώνεται κατά την ανάπτυξη και είναι παθολογική κατάσταση. Ορίζει τους δείκτες νοημοσύνης ως εξής: • Ελαφρά Ν.Κ 50-55 έως 70 • Μέτρια Ν.Κ. 35-40 έως 50-55 • Σοβαρή Ν.Κ. 20-25 έως 35-40 • Βαριά Ν.Κ. < 20-25 • ένα παιδί με ελαφρά Ν.Υ. μπορεί να ακολουθήσει τα ίδια αναπτυξιακά στάδια με ένα φυσιολογικό παιδί αλλά με πιο αργούς ρυθμούς σε περισσότερο χρόνο • Χρειάζεται σταδιακή μάθηση και μικρά βήματα στην εκπαίδευσή του • Οι μαθητές αυτοί • προσαρμόζονται δύσκολα, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, έντονο άγχος. • Μπορεί να είναι υπερδραστήριοι έως και άπραγοι. • Παρουσιάζουν μειωμένη γλωσσική ανάπτυξη, δημιουργική σκέψη και σχεδιασμό. • Δεν συγκρατούν αφηρημένες έννοιες, δεν συγκεντρώνονται εύκολα και έχουν πρόβλημα με την βραχύχρονη μνήμη • Η νοητική καθυστέρηση συχνά συνοδεύεται και με προβλήματα συμπεριφοράς και κίνησης.

5. ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ • « Ο όρος Μαθησιακές Δυσκολίες, αναφέρεται σε μια ομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόκτηση και χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικών ικανοτήτων». • Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγεται και η Δυσλεξία, η Δυσαριθμησία ή Δυσκαλκουλία, η Δυσγραφία ή Δυσορθογραφία, Διάσπαση Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) • Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς και αποδίδονται σε δυσλειτουργία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). • Μπορεί να συνοδεύουν το παιδί σε όλη του τη ζωή ή μέχρι την εφηβεία του. Πολλές φορές, μπορεί να συνυπάρχουν και με προβλήματα σε συμπεριφορές αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

6. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, ταυτόχρονα όμως είναι και διαφορετικά τόσο μεταξύ τους όσο και με τα υπόλοιπα «φυσιολογικά» παιδιά. Τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα επηρεάζονται από : • Το φύλο(κορίτσια σε μικρότερο ποσοστό σε σχέση με τα αγόρια εξαιτίας του βαθμού της κοινωνικοποίησης) • Γνωστικά χαρακτηριστικάόπως : παρορμητικότητα στην απάντηση, αδυναμία συγκρότησης της μαθησιακής διεργασίας , έλλειψη στρατηγικών ανταπόκρισης στις σχολικές δραστηριότητες , νωθρότητα, προβλήματα μακροπρόθεσμης μνήμης, επιλογής της κατάλληλης λέξης, κατανόησης και απομνημόνευσης κειμένων, κατανόησης λεξιλογίου • Μειωμένη κοινωνική ικανότητα, συναισθηματικά προβλήματα • Ταξινόμησηκατά ηλικίαμε αφετηρία την προσχολική και έως την ενηλικίωση των μαθητών

7. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγεται και η Δυσλεξία, η Δυσαριθμησία (ή Δυσκαλκουλία), η Δυσγραφία ή Δυσορθογραφία, η Διάσπαση Προσοχής & Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) • Δυσλεξία : Δυσκολία στην εκμάθηση ανάγνωσης, σε συνδυασμό με τη δυσχέρεια χειρισμού του γραπτού λόγου, κυρίως σε επίπεδο ορθογραφίας. • Είδη δυσλεξίας α) οπτική ( τα γραπτά σύμβολα δεν μετουσιώνονται σε λεκτικό περιεχόμενο) β) ακουστική (καθίσταται δυσχερής η διάκριση των ηχητικών διαφοροποιήσεων) • Δυσφασία • Δυσγραφία • Δυσαριθμησία

8. Διάσπαση Προσοχής & Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) • Η έννοια «Υπερκινητικότητα» ή «Υπερκινητικό σύνδρομο» ή «Υπερκινητική Διαταραχή», φανερώνει τη συνεχή ενεργητικότητα και την υπερβολική έλλειψη ηρεμίας. Τα Υπερκινητικά παιδιά, βρίσκονται σε μια συνεχή κατάσταση υπερδιέγερσης ή υπερδιαστολής. • Συχνά συνοδεύονται και με άλλα προβλήματα, όπως • Προβλήματα νοητικής ανάπτυξης • Προβλήματα προσαρμογής • Προβλήματα στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας • Προβλήματα στην αίσθηση του χρόνου • Προβλήματα κινητικής ανάπτυξης • Προβλήματα στον ύπνο

9. ΑΥΤΙΣΜΟΣ • αυτισμός < εαυτός (κλείσιμο στον εαυτό, αδυναμία επικοινωνίας,απομάκρυνση από την πραγματικότητα) • Άτομο κλεισμένο στην ψυχική του ζωή ως αιχμάλωτο • Σοβαρή & εκτεταμένη διαταραχή της ανάπτυξης που επηρεάζει: • κοινωνική αλληλεπίδραση • επικοινωνία • Προκαλεί ακαμψία στη σκέψη και στη δράση (περιορισμένα, επαναληπτικά στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων)

10. Γνωστικά & Κοινωνικά Χαρακτηριστικά • Η γλώσσα αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς και ενίοτε καθόλου : Ηχολαλία (παράξενες παρομοιώσεις, τυπική & μονότονη ομιλία, επανάληψη στερεότυπων φράσεων) • Αποφυγή κοινωνικής επαφής με άλλα παιδιά στην παιδική ηλικία • Στο φάσμα του αυτισμού οι διανοητικές λειτουργίες των ατόμων διαφέρουν ανάλογα με το άτομο.

11. Αίτια • Νευροβιολογική βάση με ψυχιατρικά συμπτώματα (μη αναστρέψιμη διαταραχή) • Εμφανίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στο αρσενικό φύλο (3 αγόρια/ 1 κορίτσι) • Υπάρχει από την πρώτη στιγμή γέννησης του ατόμου αλλά εξελίσσεται κατά τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του

12. Αυτισμός και νομικές ρυθμίσεις • Νόμος 1566/ 1985: οι μαθητές αναγνωρίζονται ως αυτόνομη κατηγορία παιδιών με αναπηρίες που απαιτούν ιδιαίτερη εκπαιδευτική αντιμετώπιση • Νόμος 3699/2008: Προωθεί την ενσωμάτωση των παιδιών με αυτισμό στη γενική εκπαίδευση

13. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ • Σύμφωνα με τον Νόμο1566-85, άρθρο 35, §14: «Η μετεκπαίδευση, ειδίκευση και επιμόρφωση του προσωπικού σε θέματα ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης γίνονται είτε με προγράμματα του ιδρύματος κρατικών υποτροφιών σε Α.Ε.Ι. της αλλοδαπής είτε με εκπαιδευτικές άδειες για φοίτηση σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής είτε με προγράμματα που καταρτίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και περιλαμβάνουν αποστολές στο εξωτερικό με τη μορφή επισκέψεων, σεμιναρίων ή συνεδρίων… Όσοι έχουν μετεκπαιδευτεί μέχρι σήμερα και όσοι θα μετεκπαιδεύονται στο τμήμα ειδικής αγωγής του Μ.Δ.Δ.Ε. τοποθετούνται υποχρεωτικά σε δημόσια ειδικά σχολεία, όπου υπηρετούν μία πενταετία τουλάχιστον. »

14. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η συνεχής ενημέρωσή του είναι βασική ανάγκη και ενισχύει την λειτουργικότητα της εκπαίδευσης. • Μέχρι το 1970 η εκπαίδευση απευθυνόταν μόνο σε παιδιά και όχι σε ενηλίκους. Τις τελευταίες δεκαετίες τα δεδομένα άλλαξαν. Υπάρχουν πολλά προγράμματα επιδοτούμενα από Υπουργεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση και παρατηρείται κάθε χρόνο αυξανόμενο ενδιαφέρον από τους εκπαιδευτικούς για την επιμόρφωση και εξειδίκευσή τους. • Στην Ελλάδα η επιμόρφωση εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής επιτυγχάνεται στην μετεκπαίδευση (πλην του Τμήματος ΠΤΔΕ Ειδικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο Βόλο). • Η εξειδίκευση εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Σε προπτυχιακό επίπεδο είναι απλά μια ενημέρωση σχετικά με την ειδική αγωγή και σε μαθήματα επιλογής, όχι υποχρεωτικά. • Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων εξειδίκευσης, είναι χαμηλή. • Το 1996-2000, από τα εκατό προγράμματα Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. που έγιναν, μόνο τα δέκα αναφέρονταν στην ειδική αγωγή