ABC ,TDABC,Light ABC,ABM,CM,ABB

1. ABC ,TDABC,Light ABC,ABM,CM,ABB استاد مربوطه: جناب آقای دکتر رهنما گردآوری مطالب و تنظیم: دنیا احدیان پور اسفندماه91

2. سازمانهای نوین جهانی در حال حاضر سه عامل مهم که بیش از عوامل دیگر بر وضعیت آینده سازمانها مؤثر است عبارتند از: تغییرات فناوری اطلاعات ( تکنولوژیکی ) تغییرات در ماهیت رقابت(جهانی شدن) تغییرات در نیازهای مشتریان و ذینفعان

3. شرط بقا فعالیت های سازمان امروزه سازمانها برای اینکه بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند حداقل باید دارای دو خصوصیت عمده باشند که عبارتند از : طراحی و بکارگیری ساختار سازمانی مناسب به طوری که دارای بیشترین انعطاف و تغییر پذیری باشند ایجاد بهبود مستمر و دائم در فعالیتهایی که برای ارائه خدمات به مشتریان انجام می شود .

4. اسنیل و دین با شناسایی خصوصیات سازمانهایی که در سطح جهان به موفقیتهای چشمگیر دست یافته بودند به این نتیجه رسیدند ، که برای بقا در سطح جهان ، علاوه بر اتکا به سیستمهای نوین برنامه ریزی و کنترل کیفیت جامع باید به روشهای فناوری اطلاعات پیشرفته نیز دسترسی داشت .

5. علاوه بر لزوم بکارگیری سیستمهای فوق در سازمانهای پیشرفته ، توجه به سیستم اطلاعاتی و فراهم کردن اطلاعات مناسب در تصمیم گیریها نیز از ضروریات امروزی سازمانها است ، این سیستم به سیستم ( حسابداری ارزش افزوده ) معروف است . این سیستم مسئول تهیه اطلاعات عملیاتی و استراتژیک با توجه به سطوح تصمیم گیری در سازمان می باشد .

6. حسابداری ارزش افزوده این سیستم در مفهوم سنتی در بر گیرنده نقش سیستم حسابداری مدیریت ( سیستم حمایت از تصمیم گیری ) است و در نقش جدید آن مکمل سیستمهای پیشرفته کامپیوتری و سیستم کنترل کیفیت جامع است .

7. در واقع از آنجا که تمامی اطلاعات سازمانی دارای ارزش افزوده نیستند ، از روشها و تکنیکهای مختلفی برای جمع آوری ، بهینه سازی وبکارگیری اطلاعات ازجمله اطلاعات مرتبط با بهای تمام شده در فرآیند مدیریت هزینهاستفاده می شود این شرایط درک و لزوم بکارگیری ازروشهای محاسبه ارزش افزوده را بالا می برد . در واقعاین روشها با تهیه اطلاعات مناسب و به موقعباعث ایجادیک فرآیند بهبود دائمی و رشد سازمانی میگردد . روشهای هزینه یابی پیشرفته شامل روشهای هزینه یابی برمبنای فعالیت ، هزینه یابی کیفیت ، هزینه یابی هدف ،هزینه یابی استراتژیک و هزینه یابی کایزن می شود .

8. هزینه یابی بر مبنای فعالیت Activity Based Costing

9. سیستم های هزینه یابی سنتی و نارساییهای آن 51% از مدیران سازمانهای تحت بررسی ، معتقد بودند ، سیستم های سنتی اطلاعات کافی را برای هزینه یابی و قیمت گذاری محصولات فراهم نمی کند ، 45% آنها عنوان کردند ، اطلاعات فراهم شده توسط این سیستمها ، اطلاعات دقیق و واقعی نیست و در تصمیم و در تصمیم گیریها مناسب نمی دانستند 34% ذکر کرده بودند که سیستم های سنتی به دلیل عدم سنجش عملکرد کارکنان ، باعث ایجاد نارضایتی در بین آنها شده است ، 27% از مدیران معتقد بودند که اطلاعات تهیه شده برای تجزیه و تحلیل رقابت کافی و مناسب نمی باشد 11% نیز معتقد بودند که این سیستم ها با استراتژی سازمانها تطابق ندارد .

10. ادامه سیستم های هزینه یابی سنتی و نارساییهای آن از دیدگاه کلی مهمترین دلایل نارسایی ، سیستم های سنتی به شرح زیر است : 1- عدم توانایی در ارائه اطلاعات بهای تمام شده خصوصاً در سازمانهایی که خدمات متنوع و گوناگونی را به مشتریان خود ارائه می کنند . 2- عدم تفکیک حوزه هزینه های غیر مشابه

11. 3- استفاده از مبنای مشترک و واحد برای تخصیص هزینه 4- عدم تهیه اطلاعات دقیق در مورد بهای تمام شده و سایر اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیری

12. ادامه سیستم های هزینه یابی سنتی و نارساییهای آن 5- سیستم های سنتی ، مزایای به دست آمده از دگرگونی فرآیندها و بهبود در روشها را به عنوان صرفه جویی در نیروی کار به حساب می آورند . بنابراین بهبود عملکردها را در فرآیند های عملیاتی را نشان نمی دهند . علاوه بر نارسایی سیستم های سنتی ، رشد رقابت و پیچیده شدن تکنولوژی نیاز به کارگیری و استفاده از روشهای جدید هزینه یابی را تشدید نموده است ، چون سازمانها برای قیمت گذاری محصولات و خدمات ، اتخاذ تصمیمات استراتژیک و ... نیاز به دسترسی به اطلاعات صحیح در مورد هزینه ها دارند . بدیهی است که سیستم های سنتی به دلیل ماهیت خود در این زمینه کارا نمی باشند .

13. ABC فلسفه 1-طراحی ،تولید و توزیع محصولات و خدمات نیازمند انجام فعالیتها می باشد. 2-انجام فعالیتها نیازمند منابع می باشد و خرید و استفاده از این منابع علت هزینه است.

14. ABC فلسفه منابع علت هزینه است،فعالیتها منابع را مصرف می کنند و محصولات فعالیتها را مصرف می کنند

15. مصرف منابع توسط فعالیتها و مصرف فعالیتها توسط محصولات محصول1 فعالیت1 محصول2 هزینه ها فعالیت2 خدمت 1 فعالیت3

16. پیدایش هزینه‌یابی فعالیت‌محور تفکر هزینه یابی بر مبنای فعالیت در دهه 1960 و 1970 مورد توجه سالومنز و استابی قرار گرفت ولی بر اثر پیدایش 3 سازه اصلی در نیمهِ دوم دهه 1980 به عنوان یک روش رایج هزینه‌یابی توسط کوپر و کاپلان مطرح و مرسوم شد.

17. علل جذابیت و رواج سریعروشهزینه‌یابیفعالیت‌محور اول این که تغییرات در بسیاری از سازمانهای تجاری در طی دهه 1980 خیلی زیاد بود. تولید به کمک رایانه، استفاده از سامانه‌های تولید منعطف، کنترل کیفیت جامع  و روشهای تولید بهنگام، همگی تغییرات سریعی بودند که در این دهه رخ دادند. تمام این عوامل، باعث پیدایش محیطی متغیر شدند که روشها و ایده‌های جدید نیاز داشت.

18. علل جذابیت و رواج سریعروشهزینه‌یابیفعالیت‌محور دوم اینکه، تلاشهای تولید کنندگان برای تهیه محصولات متنوعتر، مشتری پسندتر، با کیفیت بالاتر و نیز پاسخگویی سریع به مشتریان باعث به‌کارگیری سرمایه گذاری بیشتر و درنهایت منجر به تغییر ساختار بهای تمام شده در بسیاری از شرکتها شده است.

19. علل جذابیت و رواج سریعروشهزینه‌یابیفعالیت‌محور سوم این که با مکانیزه شدن فرایندهای تولید و کاهش هزینه‌های دستمزد مستقیم، هزینه‌های سربار، اهمیت بیشتری پیدا کرده و شیوه تسهیم آن مورد توجه خاص قرار گرفته است.

20. مفاهيمABC • آيا يک روش ارزيابی موجودی کالا است؟ اين روش می تواند همانند روش های سنتی برای ارزيابی موجودی کالا استفاده گردد يا با کمک سيستمهای کامپيوتری فقط برای بدست آوردن اطلاعات بيشتر و دقيق تر برای تصميمات مديران استفاده شود. در واقع اگرکاملا" جايگزين سيستم هزينه يابی سنتی گردد، به يک روش ارزيابی موجودی کالا تبديل می گردد ولی اگربه ABC عنوان يک مدل حمايتی برای تصميم گيری،فقط يکبار در سال انجام شود ديگر نمی تواند يک روش ارزيابی موجودی کالا محسوب گردد.

21. هزینه یابی بر مبنای فعالیت یک مدل مصرف منابع است که اطلاعات مفیدی برای تصمیم گیری ارائه می نماید.

22. مفاهيمABC • آيا یک روش تجميع هزينه است؟ روشهای تجميع هزينه: هزينه يابی سفارش کار هزينه يابی فرايند هزينه يابی بر مبنای فعاليت يک روش تجميع هزينه نمی باشد بنابراين جایگزین اين روشها نمی شود. اما برای افزايش دقت هزينه های محصول که هم در هزينه های سفارش کار و هم هزينه يابی فرايند مشخص شده اند مورد استفاده قرار می گيرد.

23. مفاهيمABC • هزينه هاي ثابت و متغير دراین تکنیک چگونه هستند؟ به هزينه ها براساس يك چشم انداز بلند مدت مي نگرد. در حاليكه در نگرش بلند مدت هزينه ثابت وجود ندارد و همه هزينه ها متغير هستند. • چگونه هزينه هاي ثابت و متغير را در بر مي گيرد؟ هزينه هاي فعاليتهاي ثابت و متغير مي توانند شناسايي و با استفاده از نرخ هاي مبتني بر فعاليت به محصولات و خدمات مرتبط شوند. ( نرخ هاي جداگانه براي هزينه هاي ثابت و متغير در نظر گرفته شود)

24. مدلهاي سيستم ABC مدل اوليه مدل دو بعدي

25. مدل اوليه جهت فراهم آوردن اطلاعات براي تصميم گيريهاي استراتژيك مطرح گرديد. خصوصا" تهيه اطلاعات بهاي تمام شده خدمات كاربرد و مزاياي مدل اوليه ABC : • كاربرد در تصميم گيريهاي استراتژيك • تجزيه و تحليل هزينه ها • سودآوري خدمات • بهبود فعاليتهاي سازماني • مديريت و اداره كردن فعاليتها • تعيين اولويت براي كاهش هزينه ها نارساييهاي مدل اوليه ABC • تك كاربردي بودن آْن • عدم ارائه اطلاعات مستقيم در مورد هزينه ها و فعاليتها خصوصا" در مورد هزينه هاي سربار اين محدوديتها ي مدل اوليه منجر به ارائه مدل دو بعدي ABC شد.

26. مدل دو بعدي انتظار از ABC جهت فراهم كردن اطلاعات عملياتي در فعاليتها منجر به پيدايش مدل دوبعدي سيستم ABC گرديد. هدف مدل دو بعدي ايجاد يك فرايند بهبود دائمي براي فعاليتهاي داخل و خارج از سازمان اطلاعات بدست آمده از مدل دو بعدي • اطلاعات درباره فعاليتها • اطلاعات درباره استفاده كنندگان از خدمات • اطلاعات در مورد فعاليتهاي غير توليدي

27. مدل دو بعدي سيستم ABC ديدگاه تخصيص هزينه منابع فعاليت ها اندازه گيري عملكرد مبناي هزينه ديدگاهفرايندي هدف هزينه

28. مكانيزم اجرايي سيستم ABC مراكز فعاليت فعاليتها هزينه ها مرحله اول منابع تخصيص هزينه ها به محصولات تعيين مبناي هزينه ها مرحله دوم

29. پيش فرضهای اجرای ABC • محصولات تفاوت زيادی با هم داشته باشند. • تنوع محصولات توليد شده بالا باشد • هزينه های سربار , مبالغ قابل توجهی را تشکيل دهد و اين مبالغ سير صعودی داشته باشد. • قيمت فروش بر اساس بازار تعيين می شود. • دانش فنی توليد بالا باشد.

30. چهار گام در طراحی ABC • شناسايي فعاليتهايي كه منابع را مصرف ميكنند • تخصيص هزينهها به آن فعاليتها. • محاسبه نرخ هزينه براي هر واحد موجد هزينه، • تخصيص هزينه ها به محصولات

31. شناسایی فعالیتها • فعالیتها، فرایندها و رویه‌هایی هستند که باعث می شود کار در سازمان انجام شود. فعالیتها برحسب اندازه و نوع شرکت ا ز هم متفاوت اند. مثلاً در یک شرکت کوچک، کنترل کیفیت یک فعالیت محسوب میشود در حالی که در یک شرکت بزرگ، کنترل کیفیت خود شامل تعداد زیادی فعالیت نظیر بازرسی کالاهای ورودی، بازرسی فرایند و بازرسی کالای نهایی است.

32. در شناسایی و طبقه بندی فعالیتها باید: 1-به نمودار سازمانی و نمودار فرآیندها در جهت شناسایی فعالیتها توجه نماییم 2-ادغام فعالیتهای همگن 3-توجه به سلسله مراتب ABC الف)هزینه مربوط به سطح واحد محصول ب )هزینه مربوط به سطح گروه محصول ج)هزینه های پشتیبانی محصولات د)هزینه های امکانات پشتیبانی

33. تجزیه وتحلیل فعالیتها، معمولا مدیرانی را متعجب می‌کند که از منابع واقعی خرج شده دررابطه با هر فعالیت بی‌اطلاع هستند. • این امر به سؤالاتی اینچنین منجر می‌شود که آیا انجام این فعالیتها لازم است؟ اگر انجام برخیفعالیتها ضروریست آیا می‌توان آنها را به طریقی کم هزینه‌تر انجام داد؟ برخی شرکتها طرح چنین سؤالاتی را برای مدیریت هزینه، بسیار سودمند یافته اند. • سایر شرکتها از روش رسمیتری استفاده می‌کنند و به طبقه‌بندی فعالیتها براساس اینکه آیا ارزش‌افزوده‌ای ایجاد میکنند یا نه پرداخته‌اند، • در حالی که برخی دیگر، فعالیتها را براساس فعالیتهای اصلی، فعالیتهای پشتیبانی و فعالیتهای انحرافی تقسیم‌بندی میکنند.

34. فعالیتهای بایا بدون ارزش‌افزوده • روش ارزش‌افزوده دیدگاهی مشتری مدار دارد. آیا یک فعالیت، ارزش‌افزودهای روی محصول یا خدمت از دیدگاه مشتری ایجاد می کند؟ اگر پاسخ به این پرسش منفی باشد، این فعالیت به عنوان فعالیت بدون ارزش‌افزوده محسوب شده و کوشش میشود چنین فعالیتی حذف شود. • هدف مدیریت هزینه در حوزه فعالیتهای بدون ارزش‌افزوده توسط بریمسون (1991Brimson, ) مطرح شد. به نظر وی حدود 20 تا 40 درصد از کل مخارج بیشتر سازمانها ناشی از فعالیتهای بدون ارزش‌افزوده است. • به هرحال، در عمل بیشتر شرکتها دریافته‌اند که حذف تمام فعالیتهای بدون ارزش‌افزوده امری ناممکن است، اما کوشیده‌اند که آنها را به حداقل برسانند.

35. طبقه بندی فعالیتها به: اصلی،پشتیبانیوانحرافی یک مثال: • برای مسافرت مسئول فروش ، فعالیت اصلی مذاکره با مشتری و تنظیم قرارداد فروش است، • درحالی ‌که فعالیت پشتیبانی در این مورد، مسافرت به مکان استقرار مشتری است، • و فعالیتهای انحرافی نیز شامل نشستن و گوش دادن به شکایات مشتری درمورد محصول دریافتی قبلی است.

36. طبقه بندی فعالیتها به: اصلی،پشتیبانیوانحرافی • فعالیتهای اصلی دربرگیرنده قضاوت دقیق و استادانه خاصی است که بخشی از مزیت رقابتی سازمان می باشد و زمینه انجام فعالیتهای خدماتی را برای مشتریان فراهم می‌آورد. • فعالیتهای پشتیبانی برای ممکن ساختن انجام فعالیتهای اصلی، ضروری‌اند. • فعالیتهای انحرافی، فعالیتهایی هستند که باعث اتلاف زمانی می شوند که باید صرف انجام فعالیتهای اصلی و پشتیبانی شود و معمولاً به‌خاطر نقصهای موجود در سامانه رخ می دهند. • تجزیه و تحلیل این فعالیتها نشان داده است که فعالیتهای اصلی، پشتیبانی و انحرافی به‌طور میانگین ‌به‌ترتیب 30، 35، و 35 درصد از زمان موجود برای یک کار را به خود اختصاص می‌دهد.‌به عبارت دیگر در بیشتر شرکتها 70 درصد زمان صرف فعالیتهای اصلی نمی شود.

37. انتخاب موجد (محركهاي) هزينه:COST DRIVER COST DRIVERمشخصه یک فعالیت است که منجر به وقوع هزینه می شود مانند: • ساعتهاي كار ماشين،، ساعتهاي كار مستقيم يا دستمزد مستقيم، مقدار مواداوليه جابه جا شده، تعداد صفحه هاي تايب شده، تعداد دفعات تنظيم و راهاندازي ماشينآلات، ساعتهاي پرواز، تعداد سفارشهاي خريد، ساعتهاي بازرسي و كنترل كيفيت، تعداد قطعهها در محصول، مسافت طي شده، تعداد مشتريان.

38. عوامل انتخاب محرک هزینه • 1-میزان همبستگی • 2-هزینه اندازه گیری • 3-آثار رفتاری

39. محاسبه نرخ هزينه موجد هزينه : محاسبه نرخ سربار • هنگام استفاده از هزينه يابيبرمبناي فعاليت ابتدا بايد مفهوم مركز فعاليت تشريح شود. مركز فعاليت قسمتي از سازمان است كهكاري را انجام مي دهد. براي مثال هزينه هاي تنظيم و راه اندازي ماشين آلات به مركز فعاليتي كه ماشينآلاترا تنظيم و راه اندازي ميكند، تخصيص داده ميشود. • در هزينهيابي برمبناي فعاليت به جاي نرخ تخصيصهزينههاي سربار براي هر دايره، نرخ موجد هزينه براي هر مركز فعاليت به طور جداگانه محاسبه مي شود. به عبارت ديگر هر فعاليت داراي مخزن هزينه مربوط به خود است . نمودار مربوط به فعاليتها و مخزنهزينهها در اسلاید بعدی قابل مشاهده می باشد:

41. محدوديتهای روش ABC • رابطه يکطرفه بين حجم فعاليت و هزينه ها • چشم پوشی از امکان وجود هزينه ها و توليدات مشترک • ناديده گرفتن ظرفيت (اضافی / منابع کمياب) و ميزان سودمندی منابع

42. معايب سيستم ABC • هزينه های گزاف ناشی از تعداد مراکز فعاليت و عوامل هزينه زا • استمرار ضرورت تخصيص برخی هزينه ها بر اساس معيارهای قراردادی مبتنی بر حجم

43. تشريح روش هزينهيابي برمبناي فعاليت مثال: فرض كنيد شركت الف توليدكننده كالاي الف است كه آن را هم با توجه به مشخصات درخواستی مشتریان (محصول سفارشي ) و هم به طور انبوه (استاندارد) توليد مي كند . فرايند ساخت فقط در يك دايرهتوليدي صورت مي گيرد. حسابداري صنعتي نرخ جذب سربار را براي فروردین 1387 به شرح زير پيشبينيكرده است: سربار پيشبيني شده براي دايره توليدي 000 ر 000 ر 200 ريال ساعتهاي كار پيشبيني شده 000ر20 ساعت كار ماشين نرخ جذب سرباربراي هرساعت كار ماشين 000 ر 10 ريال

44. مثال:اطلاعات مربوط به توليد • اطلاعات مربوط به توليد واقعی فروردین 1391 به شرح زیر است:

45. مثال: بهاي تمام شده محصولات توليد شده در فروردين با توجه به نرخ جذبسربار پيشبيني شده براي دايرهتوليدي:

46. تصميم به استفاده از روش هزينه يابي برمبناي فعاليت حال فرض كنيد شركت تصميم به استفاده از روش هزينه يابي برمبناي فعاليت بگيرد . در اين حالت ابتدا بايدفعاليتهاي محرك هزينه و محركهاي هزينه براي سرشكن كردن سربار مشخص شود . طبق بررسيهاي بعمل آمده فعاليتهاي لازم براي توليد محصول و محركهاي هزينه مربوط به شرح ذیل می باشد: محرك هزينه براي تخصيص هزينههاي سربار: • مقدار مواد مصرف شده براي توليد هرمحصول • دفعات برنامهريزي و تنظيم ماشينآلات • ساعتهاي كار ماشين • ساعتهاي بازرسي و كنترل كيفيت فعاليتها: • خريد مواد اوليه • برنامهريزي و تنظيم ماشينآلات • توليد • كنترل كيفيت

47. پس از تعيين فعاليتها و محركهاي هزينه، براي گردآوري هزينه هاي هر فعاليت بايد حساب سربار جداگانه اينگهداري شود .

49. پس از گردآوري هزينه هاي سربار هر فعاليت، نرخ تخصيص (سرشكن كردن ) هزينههاي سربارهر فعاليت محاسبه مي شود. نرخ جذب سربار به محصولات با توجه به برآوردهاي انجام شده در موردهزينههاي سربار هر فعاليت و مبناي جذب سربار هر فعاليت (حجم محرك هزينه ) به شرح جدول زیر پیش بینی میشود: نرخ جذب سربار هر فعالیت

50. اطلاعات مربوط به فعاليتها و محركهاي هزينه ها براي هريك از دو محصول توليدي، در فروردين 1391 ، بهشرح جدول ذیل است: اطلاعات مربوط به فعاليتها و محركها