Referat z publikacji Donalda/Dei r dre N. McCloskey: „The Rhetorics of Economics”

1. Referat z publikacji Donalda/Deirdre N. McCloskey: „The Rhetorics of Economics” Piotr Mielechow

2. Niniejszy referat dotyczy tekstu profesora Donalda McCloskey’a z 1983r. Donald McCloskey był ekonomistą i ekonomistą historykiem, którego szczególnym zainteresowaniem była retoryka, a potem szersze sprawy językowe w nauce ekonomii. Uważał on, że język miał ogromne znaczenie w kształtowaniu ekonomii jako nauki. Pracował między innymi na uniwersytetach w Iowa czy Chicago. Piszę o nim w czasie przeszłym nie dlatego, że ten człowiek nie żyje, tylko dlatego, że przestał istnieć nie umierając: Donald McCloskey zmienił w połowie lat 90-ych płeć i nazywa się Deirdre McCloskey. Deirdre McCloskey może już z pełną swobodą nosić damskie ubrania (Donald robił to od 11 roku życia). Nie zmieniła poglądów i nie przestała pisać, wydała książkę „Crossing: a Memmoir”, która osiągnęła większy sukces niż dzieła Donalda. (chociaż może duże znaczenie ma tutaj dość drastyczna zmiana rynku)

4. Retoryka : • Odkryta przez Cycerona, Arystotelesa, sprowadzona do parteru przez Cartezjusza • Może być zorganizowana jak u Arystotelesa: stworzenie, aranżacja, dostarczenie, styl • W. Booth: sprawdzanie tego w co wierzymy, niekoniecznie udowadnianie tego, co prawdziwe • W. Booth: odkrywanie usprawiedliwionych wierzeń i udowadnianie ich w dyskusji • W. Booth: poszukiwanie wiedzy wniosków przez konwersacje

5. Postawy w dyskusji w ekonomii • Oficjalna, czyli modernizm i nieoficjalna („ukryta”, codzienna) • Nieoficjalna ma szersze podstawy i większą swobodę • Przeciwnicy oficjalnej mówią o niej pogardliwie: przechodni pkt. widzenia (modernizm uznaje, że wszelka pewna wiedza pochodzi z dokonań naukowców początku 20-ego wieku) • Znaczna większość ekonomistów popiera modernizm w nauce

6. Metodologia modernizmu • Najbardziej znane teksty: M. Friedman „The Methodology of Positive Economics”, G.Becker i G.Stigler „De Gustibus Non Est Disputandum” • Związana z „szkołą” Chicago w ekonomii • Metodologia oficjalna narzuca ekonomii jako nauce standardy, które wywodzą się z filozofii • Zgodna z poglądami Kartezjusza: logika rządzi rozumowaniem, prawdziwe tylko to co niepodważalne i w co nie możemy wątpić • Pryncypia modernizmu:

7. Przewidywanie i kontrola to cele nauki • Tylko fakty obserwowalne mają znaczenie • Obserwacje wymagają eksperymentów • Jedynym sposobem obalenia teorii jest obalenie jej wniosków przez wyniki eksperymentu • Wiedza nie wyrażona liczbowo jest uboga • Introspekcja, historia, wiara, moralność mogą być zapalnikiem odkrycia, nie mogą być usprawiedliwieniem hipotez • Rozróżnianie jest naukowe i nienaukowe rozumowanie • Naukowo wytłumaczone zajście jest podległe panującym prawom • Naukowcy nie wypowiadają się w kwestii sztuki i moralności • To co nie spełnia tych warunków jest iluzją!!!

8. Modernizm ma przeciwników • W filozofii: J. Dewey, L. Wittgenstein, M. Polanyi • J. Dewey, L. Wittgenstein skrytykowali domniemanie, że nauka robi postępy zgodnie z sceptycyzmem Kartezjusza • W ekonomii K. Popper, P. Feyerabend... • Przeciwnikami są sami ekonomiści, którzy omijają (świadomie lub nie) restrykcyjne ograniczenia modernizmu

9. Dlaczego modernizm jest złą metodologią? • Nieoficjalna retoryka stoi w sprzeczności z modernizmem (i dzięki Bogu) • Wymagania jakie stawia (fakty, obserwacje niewątpliwe) ograniczają naukę i naukowców (Polanyi: „nierealne standardy modernizmu (...) ograniczyć mogą do dobrowolnego imbecylizmu”) • Modernizm jest przestarzały w filozofii! (tu widać błąd received view, czy ekonomiści to nekrofile?) • Falsyfikacja jest nieprzekonująca ze względu na dodatkowe hipotezy, które mogą „psuć” wnioskowanie

10. Dlaczego modernizm jest złą metodologią cd.? • Przewidywanie jest niemożliwe w ekonomii (teoria ewolucji nie przewiduje) • Wąski do absurdu, jeżeli brany na serio • Modernistyczne metody zatrzymałyby postęp (przykłady z historii: Galileusz i jego „dzikie” analogie, brak statystyk potwierdzających Keynesa) • Każda metoda jest arogancka i pretensjonalna. Nie ma wyroczni, która wie co dobre, co owocne, pożyteczne.

11. Dlaczego modernizm jest złą metodologią cd.? • „Legislator” staje się wróżką, ponieważ wie jak kształtować naukę. • „Bogowie” Einsteina ze śmiechu chodzą po ścianach widząc próby modernistów • Inne nauki nie naśladują modernizmu (nawet matematyka nie idzie już śladami D.Hilberta) • Wszędzie spotykamy się z tezami, z którymi nie dyskutujemy, bo tak mówi teoria • Ekonomiści muszą często dostosowywać swą pracę do teorii

12. Nieoficjalna retoryka w cieniu modernizmu • G. Stigler (!)wydał obserwacje retoryki nieoficjalnej w „The Conference Handbook” • Wiele znanych teorii nie ma potwierdzenia (jednoznacznego) w rzeczywistości. Ekonomiści zgadzają się z nimi jednak • Oficjalna argumentacja ekonomistów jest często pochodną ich przekonań, obserwacji, opowieści itp., nie mogą oczywiście tego „wywlekać” na światło dzienne • PPP przykładem niemożności zastosowania nieoficjalnej retoryki, gdy oficjalna zawodzi

13. Nawet modernista używa sztuczek literackich • Przykładem „Foundations” Samuelsona • Autor jawi się jako przytłaczający ekspert w dziedzinie matematyki • Odwołuje się do autorytetów (Keynes...) • Rozluźnia założenia przy użyciu trybu przypuszczającego (podstępny gość) • Gospodarka 1,2-u sektorowa (nie ma takiej dla modernisty) • Używa analogii i metafor. Ekonomia jest metaforyczna...

14. Niewidzialna ręka rynku, teoria gier itp.. • Sprowadzenie świata do modeli jest metaforą • Metafora to myślenie, rozumowanie • G. Becker: dzieci to dobra trwałego użytku – wymaga nowego spojrzenia • Ekonomiczne alegorie – wyjaśniają modele, zależności • C.S. Lewis: jakakolwiek mowa o przyczynach, skutkach jest metaforyczna

15. Nie bać się • Alternatywą dla modernizmu nie jest irracjonalizm (irracjonalne jest ograniczanie argumentacji) • Modernizm barierą zatrzymującą zło i anarchię (argument stary jak retoryka) • Rezygnacja z modernizmu nie oznacza rezygnacji nauki z dążenia do prawdy

16. Co może poprawić retoryka? • Sposób pisania (nie musi być w konwencji, koniec z brakiem szacunku dla czytelnika) • Nauczanie (mniej aksjomatów, więcej myślenia) • Lepsza kolonizacja (ekonomia podbija nowe tereny, jest jednak niejasna ) • Lepsze wyniki nauki • Lepsze nastawienie ekonomistów do siebie.