DOLAYLI VERGİLER

1. Vergi Konseyi DOLAYLI VERGİLER HAZİRAN, 2003

2. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ KDV Kanunu’nun “İşlemlerin Türkiye’de Yapılması” Başlıklı 6. Maddesinin “Hizmetin Ülkemizde Vergileme Hakkını Düzenleyen” (b) Bendi Yeteri Kadar Açık Olmayıp, Objektif Kriterlerden Ve Avrupa Topluluğu Direktiflerinden Uzaktır. Bu Durum Gerek İncelemeler Gerekse Yargı Safhasında Farklı Yorum Ve Anlayışlar Dolayısıyla Yeknasaklığın Kaybolmasına Yol Açmakta, Yorumbirliğine Ulaşılmayı Zorlaştırmaktadır. Öte Yandan Aynı Nedenle Zaman Zaman Çifte Vergileme Zaman Zaman da Hiç Vergi Alınmamasına Yol Açılmaktadır. Özellikle Hizmetten Türkiye’de Faydalanmanın Ne Anlama Geldiğinin Açıklığa Kavuşması Zarureti Vardır.

3. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ KDV Kanunu’nun 6. Maddesinin Yeni Baştan Ele Alındığı Çözüm Önerisinde; • Hizmetlerin Türkiye’de Vergilendirilip Vergilendirilmeyeceğinin Tespitinde Prensip İtibariyle Hizmetin Türkiye’de Yapılıp Yapılmadığı Baz Alınmıştır. Bu Prensibe Göre Hizmeti İfa Edenin İşyerinin, Hizmeti Yürüttüğü Sabit Yerin veya Daimi Adresinin Türkiye’de Bulunması, Hizmetin Türkiye’de Yapılmış Olması (Hizmet İhracı Hali Hariç) Anlamına Gelmektedir. • Önerilen Bu Maddenin (c) Bendinde; Fiilen Türkiye’de Yapılmasa Bile Mahiyetleri İtibariyle Türkiye’de Vergilendirilmesi Kabul Edilen Hizmet Türleri Sayılmıştır. Sayılan Hizmetler Bakımından Hizmetin Özelliğine Göre “Hizmete Konu Kıymetin Bulunduğu yer”, “Hizmetin Fiilen İcra Edildiği Yer Gibi Mahal Kavramı Öne Çıkarılmıştır.

4. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • Son Bentte (d) İse; Hizmeti Veren ya da Hizmetin Verildiği Yer Gibi Somut Şekilde Tanımlanamayan Ancak Ekonomik Hayatta En Çok Karşılaşılan Hizmet Türleri Sayılmıştır. Bu Hizmet Türlerinde de “İfa Yeri” ilkesinin dışına çıkılarak Avrupa Topluluğu Ülkelerinin de Benimsediği Faydalanma Kriterine Uygun Şekilde “Hizmetten Yararlananın, Yani Hizmeti Satın Alanın İşyeri, Sabit Adresi Yada Daimi Adresi” Ölçü Alınmıştır. Özellikle Bu Bentte Sayılan Hizmetlerin Özel Durumları Göz Önüne Alınarak, Uygulamada Yaşanabilecek Mükerrer Vergileme ya da Hiç Vergi Alınmama Gibi Sorunların Çözümü Amacıyla Maliye Bakanlığı’na Yeni Tanımlamalar Yapabilme Yetkisi Verilmiştir.

5. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Alıcıların İbraz Ettiği Belgelere Dayanılarak İstisna Yada Tecil-Terkin Uygulanan Hallerde Sorumluluk Mevcut Düzenlemelerde; Deniz, Hava Ve Demiryolu Taşıma Araçlarının İmal Ve İnşaası İle İlgili Satın Alınan Mal Ve Hizmetler İle Dahilde İşleme Yada Geçici Kabul Rejimine Tabi İşlemlerde İmalatçıların Satın Aldıkları Malların Tesliminde Alıcıların İbraz Ettikleri Belgelere Dayanarak İstisna Yada Tecil-Terkin Uygulanmaktadır. Alıcıların İstisna Şartlarını Kaybetmeleri Yada Hiç Taşımadıklarının Anlaşılması Halinde Ziyaa Uğratılan Vergilerin Alıcılardan Tahsiline İlişkin Hükümler Uygulamada Sorunların Yaşanmasına Ve Amme Alacağının Tahsilinin Sürüncemede Kalmasına Yol Açmaktadır.

6. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Önerilen Bu Düzenleme İle Ziyaa Uğratılan Vergilerin Ve Bu Vergilere Bağlı Ceza İle Gecikme Faizinin Doğrudan Alıcılardan Aranılması Yasal Bir Hükme Bağlanmış Olmaktadır. Böylece Vergi Usul Kanunun İlgili Hükümleri Dikkate Alınarak Doğrudan Alıcı Adına Tarhiyat Yapılabilecek Ve İhbarname Düzenlenebilecektir.

7. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Birden Fazla Vergilendirme Dönemini Kapsayan Hizmetlerde Vergiyi Doğuran Olay-Tahsilatın Vergiyi Doğuran Olaya Etkisi- Müzayede Mahallerinde Vergiyi Doğuran Olay Mevcut Madde Metni; Birden Fazla Vergilendirme Dönemini Kapsayan (Eğitim, Sağlık, Konaklama, Uzun Süreli Kiralama yada Danışmanlık v.b.) Hizmetlerde Vergiyi Doğuran Olay İçin Zaman Zaman Sürenin Başında, Kimi Zaman Sürenin Sonunda Fatura Kesilmesi Gerektiği İddia Olunmaktadır. Bazen de Bedelin Tahsil Edildiği Tarih Vergiyi Doğuran Olay Olarak Yorumlanmaktadır. Uygulamada Büyük Ölçüde Özelgelerle Çözümlenen Bu Hususlara Yasal bir Açıklık Getirilmesi Gerekmektedir.

8. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ • 10. Maddenin (c) Bendine Öneri Olarak Eklenen Parantez Hükmü İle Bir Bütün Olarak Süregelen Ve Birden Fazla Vergilendirme Dönemini Kapsayan Hizmetlerde Vergiyi Doğuran Olayın Aylık Vergilendirme Dönemleri İtibariyle Dikkate Alınacağı Açıklığa Kavuşturulmak İstenmiştir. • Yeni Önerilen (k) Bendi İle Müzayede Mahallerinde Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olayın Satışın Kesinleşmesi İle İlgili Mevzuat Uyarınca Satış Bedelinin Ödenmesi İçin Süre Verilmesi Halinde İse Bu Sürenin Sonunda Meydana Geleceği Belirtilerek halen Tebliğlerle Düzenlenen Mevcut Duruma Açıkça Yasal Bir Dayanak Sağlanmaktadır.

9. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • Eklenen Son Fıkra İle de Teslim Konusu Mal Veya Hizmetin Bedelinin Tahsil Edilip Edilmemesinin Yada Peşin Tahsil Edilmesinin Vergiyi Doğuran Olaya Etki Etmeyeceği Açıkça Vurgulanmıştır.

10. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Üretilerek İhraç Edilecek Malların Üretiminde Kullanılacak Maddelerin Tesliminde Tecil-Terkin Geçici 17. Maddeyle 31.12.2008 Sonuna Kadar Özellikle Tekstil Ve Konfeksiyon Sektörünün İhracatının Üretim Aşamasında Teşviki Öngörülerek Hammadde Ve Ara Malların Tesliminde Tecil-Terkin Uygulaması Benimsenmiştir. Ancak Bu Düzenlemenin İstisna Yerine Tecil-Terkin Şeklinde Olması Uygulamada Çekinceler Yaratmıştır. Dolayısıyla Arzulanan Hedefe Ulaşılamamıştır. Tecil-Terkin Yerine Üretim Öncesi Bu Tür Alımların İstisna Edilmesi Halinde Amaçlanan Hedefin Sağlanması Mümkün Olabilecektir.

11. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Önerilen Düzenlemeyle İhracatın Üretim Safhasında İstisna İle Teşviki Sağlanmakta Ve Söz Konusu Teşvik Hükmü Geçici Madde Yerine Kalıcı Bir Düzenlemeye Kavuşturulmaktadır.

12. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Kıymetli Madenlerin Taşların İşlenmesi Mevcut Düzenlemede KDV Kanununun 17. Maddesindeki Hükümle Sadece Külçe Altın Ve Gümüş Teslimleri İstisna Edilerek Bu Tür Madenlerin İşlenmesi Ve Çıkarılması Teşvik Edilmekte Ancak Diğer Kıymetli Maden ya da Taşların Çıkarılması Ve İşlenmesi Teşvik Edilmemektedir. Oysa Tüm İşlenmemiş Kıymetli Maden Ve Taşların İşlenmesi Ve Dünya Fiyatlarıyla Rekabet Edebilir Hale Getirilmesi Gerekmektedir.

13. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Önerilen Maddeyle Tüm Kıymetli Maden Ve Taşların Ülkemizde İşlenmesi Ve Uluslararası Fiyatlara Yaklaştırılması Öngörülmektedir.

14. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Yıl İçinde İndirilemeyen KDV’nin Devri Bilindiği Üzere; Tüm Mükellefler Satın Aldıkları Mal Ve Hizmetler Nedeniyle Yüklendikleri KDV’leri İndirim Konusu Yapmakta Ve Sattıkları Mal Yada Hizmetler Dolayısıyla Tahsil Ettikleri KDV’den Mahsup Etmektedirler. Mahsup Edilemeyen KDV’ler İse Sonraki Dönemlerde Tahsil Edilecek KDV’lere Mahsup Edilmek Üzere Devredilmektedir. Bu Durum; Özellikle Yüksek Tutarlarda Yatırım Yapan Mükelleflerin Yaşanan Ekonomik Kriz de Dikkate Alındığında Önemli Bir Finansman Yükünü Uzunca Bir Süre Taşımalarına Yol Açmaktadır.

15. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Devrolan KDV’nin Tek İstisnası Durumundaki İade Mekanizması; Tıpkı İndirimli Orana Tabi Malların Teslimi Nedeniyle Tahsil Edilen KDV’den Yılı İçinde İndirilemeyen Ve Belli Tutarı Aşan Kısmın Mükelleflere iadesinde Olduğu Gibi Önerilen Maddeyle; Yatırımcı Kuruluşların Yine Bakanlar Kurulunca Belirlenecek Tutarı Aşan Yatırım Harcamaları Nedeniyle (1) Yıl İçinde İndirilemeyen KDV’nin İadesi Sağlanmak İstenmiştir. Böylece Avrupa Birliği Uygulaması da Örnek Alınarak Yatırımcı Kuruluşlar İçin Topluluk Mevzuatına Paralel Bir Düzenleme Öngörülmüştür.

16. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER MEVCUT DURUM ANALİZİ İstisnadan Yararlanan Alıcıların Şartları Taşımamaları Yada Kaybetmeleri Halinde İstisna Uygulaması İle Liman Ve Hava Meydanlarında Taşıma Araçlarına Verilen Hizmetlerde İstisna Daha Öncede Açıklandığı Üzere Alıcıların İstisnayı Hakettiklerine Dair İbraz Ettikleri Belgelere Göre Uygulanan Deniz, Hava Ve Demiryolu Taşıma Araçlarının İmal Ve İnşaası İle İlgili Olarak Teslim Alınan Mal Yada Hizmetlerde Uygulanan İstisnada, Alıcının İstisna Koşulunu Kaybetmesi Veya Hiç Taşımaması Halinde Söz Konusu Alıcının Cezalandırılmasında Güçlükler Vardır.

17. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • Liman Ve Hava Meydanlarında Deniz Ve Hava Taşıma Araçlarına Verilen Hizmetlerde İstisna; Madde Metni Açıkça Tanımlanamadığı Gerekçesiyle Bu Araçlardaki Yolcu Ve Yüke Tanınmamakta Yada Tanınmak İstendiğinde de Tereddütler Yaşanmaktadır.

18. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ • Önerilen Düzenlemeyle Alıcıların İstisnadan Haksız Yere Yararlanmasının Önüne Geçilmek Ve Doğrudan Alıcıya Cezalı Tarhiyat Yapabilmek Mümkün Olabilecektir. • Deniz Ve Hava Taşıtları İçin Liman Ve Hava Meydanlarında Verilen Hizmetlerin Yük Ve Yolculardan Soyutlanması Esasen Mümkün Olamamaktadır. Bu Düzenlemeyle Yük Ve Yolcuya Verilen Hizmetler de İstisna Kapsamına Alınarak Bu Konudaki Karışıklık Ve Aksaklıklar Giderilmek İstenmiştir.

19. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER DİĞER ÖNERİLER • Birbirleriyle Güçlü Bir Ortaklık İlişkisi Bulunan Kurumların (Holding Yada Grup Şirketlerinde Olduğu Gibi) KDV Açısından Tek Beyanname (Konsolide) Vermelerine İmkan Sağlanmalıdır. • Gerçekte Muafiyet Özelliği Taşıyan Ve Bu Yönüyle Açıkça Rekabet Eşitsizliği Yaratan “Kültür-Eğitim” Ve “Sosyal” Başlıklı Kısmi İstisnalar Sınırlandırılarak, Hedeflenen Sosyal Amaç Bu istisnalara Konu Mal Ve Hizmetler Düşük Oranlı Vergileme Sureti İle Vergilendirilerek Veya Bunların Bir Kısmına Tam İstisna Tanınarak Sağlanmalı, (Özellikle Bazı Dernek Ve Vakıflara Tanınan İstisna, Rekabet Eşitsizliği Ve Haksızlıklara Yol Açmaktadır.)

20. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • Kamu İdare Müesseseleri, Özel İdareler, Genel Ve Katma Bütçeli İdareler, Belediyelere Yapılan İnşaat Taahhüt İşlerinde Bu Müesseselerce Müteahhit Şirketlere Ödenecek KDV’de Konfeksiyon İşleri Ve Hurda Metal Teslimlerinde Halen Uygulanan Stopaj Usulünün Getirilmesi Olası KDV Kayıp Ve Kaçaklarını Önleyeceği Gibi Hazineden Çıkıp Yine Hazineye Gelmesi Beklenecek Bir Meblağın Kısmen de Olsa Kesintisiyle Bütçe Açıklarına Katkı Sağlanabilir. Bu Uygulama Aynı Şekilde Müteahhitlerin Taşeronlarla İlişkisinde de Uygulanmalıdır.

21. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • KDV İadeleri Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği Kapsamından Çıkarılmalıdır. • İndirim Tutarı Belli Meblağı Geçen Mükellefin Vergi Dairesine İndirim Listesi Vermesi Sağlanmalıdır. Bu Şekilde Kayıt Dışı Ekonomi Ve Sahte Belge İle Mücadelede Önemli Bir Avantaj Sağlanacak Ve KDV İadelerinde Yaşanan Sorunlar da Önemli Ölçüde Azalabilecektir.

22. KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER Vergi Konseyi KDV İADESİNDEKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ İhracatta Yaşanan Tıkanıkların Ortadan Kaldırılması Ve KDV İadesindeki Problemlerin Çözümü Konusunda; • İhracat Ve ihracatla İlgili İşlemlerde Karar Alma Yetkisine Sahip Tüm Kamu Kurumlarının Bundan Böyle, Birbirlerinden Bağımsız Ve Ayrı Olarak Değil, Birbirleriyle Koordinasyon İçerisinde Ve Birbirlerini Destekler Şekilde Düzenleme Yapmalarını Sağlayacak Organizasyon Gerçekleştirilmelidir. • SMİYB’nin Tanımı Yeniden Yapılmalı Ve Bu Belgeleri Bilerek Kullananlar İle Bilmeden Kullananlar Aynı Yaptırıma Muhatap Tutulmamalıdır.

23. Vergi Konseyi KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER • İhracatçılara İlişkin Bütün Bilgiler Ortak Bir Veri Bankasında Toplanmalıdır. Bu Bilgilerin İlgili Tüm Kamu Kurumlarının Ortak Kullanımına Sunulacak Şekilde Alt Yapı Oluşturulması Çalışmalarına Zaman Geçirilmeden Başlanmalıdır. • Oluşturulacak Bu Bilgi Bankasından Hareketle İhracatçılar, Güvenilirlik Derecelerine Göre Tasnif Edilmelidir. • Genel Olarak Uygulanmakta Olan KDV Oranları Gözden Geçirilmeli, Özellikle Tekstil, Konfeksiyon Ve Deri Sektöründeki KDV Oranları, Haksız Vergi İadesi Taleplerini Cazip Kılmayacak Şekilde İndirilmelidir.

24. KDV İLE İLGİLİ ÖNERİLER Vergi Konseyi • İhracatta Taahhüt Kapatma Sistemi Baştan Aşağı Gözden Geçirilmeli, Gerekiyorsa Kaldırılmalı Bu Anlamda İhracat Teşvik Sistemi Yeniden Yapılandırılmalıdır. • Mahsup Uygulaması Nakden İadenin Cazibesini Ortadan Kaldıracak Ve Diğer Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına Ve Bankalara Olan İhracat Kredisi Borçlarının Ödenmesine de İmkan Sağlayacak Şekilde Yaygınlaştırılmalıdır. • Mahsup Sistemindeki Aksaklıklar Giderilinceye Kadar, “KDV İade Sertifikası” İhdas Edilmelidir. • Yapılacak Bu Temel Düzenlemelere Paralel Olarak; • Yeminli Mali Müşavirlik Müessesesinden Daha Etkin Şekilde Yararlanmanın Yolları Geliştirilmelidir.

25. Vergi Konseyi ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖNERİLER • III. Sayılı Listedeki Bazı Mallarda Nisbi Esasta Vergileme Yerine Maktu Esasta Vergilemeye Geçilmesi Vergi Kayıplarını Azaltacaktır. • ÖTV’ye Tabi Bir Malın Aynı Listedeki Başka Bir Malın İmalinde Kullanılması Nedeniyle Doğan İndirim Hakkı Gerekirse İade Edilebilir Hale Getirilmelidir. • 20 Yaş Ve Üzeri Otomobillerin Takas Yoluyla 1600 cc’ye Kadar Yeni Otomobillerle Değiştirilmesinde ÖTV İstisnası Yada Oran Düşüklüğü Sağlanmalıdır.

26. Vergi Konseyi BSMV İLE İLGİLİ ÖNERİLER Uzun Yıllar Önce Yürürlüğe Giren Ve Bugünkü Finansal Gelişmeleri Kavramaktan Uzak Olan, Ayrıca Çağdaş Bir Finans Piyasasının Gelişmesinde de Önemli Bir Engel Oluşturduğu Tartışmasız Olan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Kaldırılarak, Bu Verginin Konusuna Giren İşlemler Katma Değer Vergisi Kapsamına Alınmalıdır.

27. Vergi Konseyi BSMV İLE İLGİLİ ÖNERİLER Bu Şekilde Tüm Finansal Hizmetler KDV‘nin Kapsamına Girecek Ve Uygulamada Yeknesaklık Sağlanacaktır. Bu İşlemler İçin KDV Oranlarının Belirlendiği Kararnamede Ayrı Bir Liste Oluşturularak (Finansal Hizmetler Tablosu Gibi) Bunların Mevcut Vergi Yükünü Arttırmayacak Şekilde Vergilendirilmesi Sağlanmalıdır.

28. Vergi Konseyi BSMV İLE İLGİLİ ÖNERİLER Mevcut BSMV Kanununda Yer Alan İstisnalar da Gözden Geçirilerek, Vergiye Tabi Tutulması İstenilmeyen Konular KDV Kanununun 17 nci Maddesinde Ayrı Bir Fıkra Olarak Düzenlenmeli ve İşlemin Özelliği Nedeniyle de Bu İşlemler İçin Ayrı ve Özellikli Bir Matrah Tanımı Yapılmalıdır. Bütün Bu Düzenlemeler Yapılırken, Konunun Özelliği Nedeniyle Gelişen Finansman Yöntemlerini de Kapsama Alabilmek ve Sorunları Baştan Çözebilmek İçin Bu Konularda Uzman Kişilerden de Görüş Alınmalıdır.