1 / 47

Hematopatologia

Hematopatologia. Układ czerwonokrwinkowy. Anemia Z utraty krwi: ostra, przewlekła Spadek produkcji: defekt dojrzewania (megaloblastyczna, niedobór żelaza, MDS), zaburzenia proliferacji (defekt komórek pnia, wyparcie hemopoezy, anemia chorób przewlekłych) Hemolityczna:

artan
Download Presentation

Hematopatologia

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Hematopatologia

  2. Układ czerwonokrwinkowy • Anemia • Z utraty krwi: ostra, przewlekła • Spadek produkcji: defekt dojrzewania (megaloblastyczna, niedobór żelaza, MDS), zaburzenia proliferacji (defekt komórek pnia, wyparcie hemopoezy, anemia chorób przewlekłych) • Hemolityczna: • zaburzenia struktury krwinek – hemoglobinopatie (thalassemia, anemia sierpowata), nieprawidłowości błony (wrodzona sferocytoza, eliptocytoza), nieprawidłowości enzymatyczne (niedobór dehydrogenzy glukozo-6-fosforanowej), PNH (defekty cząstek łączących się z fosfatydyloinozytolem – genetyczny defekt nabyty) • Czynniki zewnętrzne – AIHA (ciepłe i zimne p/ciała), mikroangiopatyczna (m.in. HUS), pasożytnicze (malaria, babesioza) • Erytrocytoza

  3. Anemia • = spadek Hb • Normo-/mikro-/makrocytarna • Normo-/hipo-/hiperchromiczna

  4. Anemia makrocytarna • Noworodki, alkoholizm, niedobór kw. foliowego, B12, choroby wątroby, niedoczynność tarczycy, MDS, AA, HCL, ostre białaczki, leki: cyklofosfamid, metotreksat, antywirusowe, hipoglikemiczne (metformina), p/drgawkowe (fenytoina), p/zapalne (sulfasalazyna) • Megaloblastyczna (B12) MCV zwykle powyżej 115; pancytopenia; 10 dni od leczenia – wzrost Hb; do normy – 8 tygodni; możliwe zaburzenia neurologiczne; wzrost ryzyka raka żołądka i NET żołądka (anemia złośliwa)

  5. Anemia mikrocytarna • Niedobór Fe, thalassemia, choroby przewlekłe, anemia sideroblastyczna, niedobór Cu, zatrucie Zn • Z niedoboru Fe – I miejsce na świecie – najczęściej: kobiety (wiek rozrodczy i w ciąży), wcześniaki; słaba korelacja między objawami a poziomem Hb (inne enzymy z Fe); wczesny możliwy objaw – pica – patologiczne „smaki” (na niejadalne); wzrost Hb po 2 tygodniach, norma po 2 miesiącach; u starszych – kał na krew utajoną, gastro-/kolonoskopia

  6. Anemia sierpowata • Przewlekła anemia hemolityczna + okluzja mikrokrążenia – polimeryzacja odtlenowanej Hb S; • Większa wrażliwość na infekcję parwowirusem B19 – kryza aplastyczna; • Zawały śledziony, martwice kości, ryzyko udaru, dysfunkcja nerek, żółtaczka, kamica żółciowa; rak rdzeniasty nerki

  7. Thalassemia • Hipochromiczna, mikrocytarna anemia; spadek produkcji łańcuchów globiny alfa lub beta • Deformacje szkieletu, hepatosplenomegalia, wtórna hemochromatoza

  8. AIHA • Ciepłe – IgG (37oC); częściej; pierwotna (idiopatyczna), wtórna – choroby autoimmunologiczne, limfoproliferacje, leki; splenomegalia (eliminacja w śledzionie); każdy wiek, K:M = 2:1; • Zimne – IgM aglutyniny; pierwotna – przewlekła, głównie kobiety w starszym wieku; wtórna – głównie limfoproliferacje – m.in. makroglobulinemia Waldenstroema; infekcje – Mycoplasma pneumoniae, mononukleoza – zwykle samoistnie zanika w ciągu kilka tygodni; rzadko organomegalia

  9. Erytrocytoza • Spadek objętości osocza (względna) • Wzrost masy erytrocytów – policytemia: • Pierwotna: rodzinna, PV • Wtórna: choroby serca/płuc, duża wysokość n.p.m.; obniżone uwalnianie tlenu z Hb (wrodzone warianty o wysokim powinowactwie do tlenu, karboksy-Hb u palaczy); ektopowa produkcja EPO

  10. Leukocytoza/leukopenia • Leukocytoza reaktywna – limfocytarna przy infekcjach wirusowych; reakcje białaczkowe; poliklonalna limfocytoza u palaczek (HLA-DR7); • Leukopenia – polekowa, przy chorobach autoimmunologicznych

  11. Płytki • Trombocytoza (możliwe – powikłania krwotoczne, zakrzepowe lub – bezobjawowo): • Reaktywna – niedobór żelaza, nowotwory, zapalenia, infekcje, po splenektomii, po odstawieniu leków mielosupresyjnych • Nowotworowe – TE, PV, PMF, CML (może być w pewnych postaciach AML – inv3) • Trombocytopenia – ITP, DIC, indukowana heparyną, zakrzepowe (TTP, HUS) • Skazy osoczowe, naczyniowe (główne cechy; hemofilia A i B)

  12. Nowotwory układu krwiotwórczego • 1. Przewlekłe choroby mieloproliferacyjne=nowotwory mieloproliferacyjne CMPD (MPN) • 2. choroby (nowotwory) mielodysplastyczno-mieloproliferacyjne MDS/MPN • 3. Zespoły mielodysplastyczneMDS • 4. Ostre białaczki szpikoweAML • 5. ChłoniakiNHL, HL • 6. Nowotwory mastocytów • 7. Nowotwory histiocytów i kk prezentujących antygeny

  13. zapadalność na 100 000 osób/ rok ALL CLL/SLL szpiczak CML

  14. Białaczki • AML • ALL = B/T lymphoblastic leukemia (precursor lymphocytes) • CML (grupa MPN) • Przewlekłe linii limfocyta – najczęściej – CLL

  15. Diagnostyka hematopatologiczna • Dane kliniczne – dokładne! • Materiał – aspiraty – rozmazy, FC; materiał histopatologiczny: węzeł, trepanobiopsja, śledziona, wycinki; • Metody – histopatologia (+IHC), cytologia, FC, molekularne

  16. BAC w porównaniu z pełną oceną histologiczną: 75%: prawidłowe rozróżnienie chłoniak / odczyn 49% % prawidłowo sklasyfikowanych chłoniaków Diagn Cytopathol 1999, 22:336-41 (Univ. Utah, Univ. Pennsylvania, Univ. Washington)

  17. wywiad objawy "B" inne systemowe organomegalia morfologia historia leki nowotwory

  18. Zagadnienie biopsji śledziony splenomegalia norma: 13 cm w osi długiej < 250 g (zwykle ok. 150 g) niewielka splenomegalia: palpacja daje wyniki negatywne w 30%-40% przyczyny: 1. rozrost/ przerost z powodu nadczynności rozpad krwinek, zjawiska odpornościowe, autoimmunizacja 2. przekrwienie bierne 3. choroba naciekowa npl, choroba spichrzeniowa, amyloidoza

  19. MASYWNA splenomegalia > 1000 g lub > 8 cm poniżej łuku żebrowego w praktyce lista ograniczona do: przewlekłe choroby mieloproliferacyjne*: CML PMF PV chłoniaki nieziarnicze, w tym zwłaszcza*: białaczka włochatokomórkowa przewlekła białaczka limfocytarna choroba Gauchera* sarkoidoza autoimmunizacyjna anemia hemolityczna rozlana naczyniakowatość śledziony

  20. Ostra białaczka szpikowa - AML • Nowotworowa proliferacja hemopoetycznych komórek prekursorowych prowadząca do nadmiaru mieloblastów/innych niedojrzałych komórek szpikowych • Czynniki ryzyka: większość pacjentów – żadne; Down’s syndrome, Bloom’s syndrome, Fanconi’s anemia, neurofibromatosis, ekspozycja na benzen, promieniowanie jonizujące, środki alkilujące, typ II inhibitorów topoizomerazy • Objawy:męczliwość, osłabienie (bo anemia), gorączka, infekcje, skaza, nacieki tkanek (mielomonocytarna, monocytarnai monoblastyczna)(gingival hyperplasia, leukemia cutis); bóle mostka (ekspansja szpiku); zaburzenia neurologiczne

  21. AML • 50% WBC >10,000, >100,000 u 20%; aleukemic leukemia –brak blastów we krwi • Prognostycznie korzystne:młody wiek, szybka odpowiedź na terapię, korzystna cytogenetyka • Prognostycznie niekorzystne:<2 lub >60, wysoka leukocytoza przy diagnozie, MDS-related, mutacje FLT3 • Leczenie:Chemioterapia - wyleczalność 10-30%, allogeniczny przeszczep szpiku - 45-65%; 5-letnie przeżycie - 20% dorośli, 50% dzieci

  22. AML - classification • French-American-British (FAB) classification system - 1976 -2001, M0-M7 (30% blastów jako kryterium); • WHO2008 • Acute myeloid leukemias with recurrent genetic abnormalities: Acute promyelocytic leukemia (AML with t(15;17)(q22;q12) (PML/RARα) • Acute myeloid leukemia with multilineage dysplasia • Acute myeloid leukemia and myelodysplastic syndrome, therapy related • Acute myeloid leukemia not otherwise categorized: M0-M7 (M3 powyżej), Acute basophilic leukemia, Acute panmyelosis with myelofibrosis, Myeloid sarcoma • Acute leukemia of ambiguous lineage: Undifferentiated acute leukemia, Bilineal acute leukemia, Biphenotypic acute leukemia

  23. AML not otherwise categorized • Najczęściej: M2, M4, M1 • Bardzo rzadkie M6, M7; M7 częsta - Down’s syndrome • Acute monoblastic i acute monocytic leukemia (M5): 10% AML; częste zaburzenia krzępnięcia (m.in. DIC), organomegalia, limfadenopatia, gingival hyperplasia, zajęcie CNS i innych tkanek

  24. Acute promyelocytic leukemia (APL) with t(15;17)(q22;q12)(AML M3) • Hipergranularna (częściej) lub mikrogranularna • 8% AML, 15% AML u dorosłych • Najczęściej 35-40 lat • Niska WBC; zwykle DIC, organomegalia bardzo rzadko; • All trans retinoic acid (ATRA) – różnicowanie promielocytów do neutrofili; przeżycie – świetne, przy kontroli DIC; • Microgranular variant – zwykle wysoka wartość WBC

  25. Myeloid sarcoma (extramedullary myeloid tumor, granulocytic sarcoma, chloroma) • Pozaszpikowy naciek z niedojrzałych komórek szpikowych • 2-8% AML; najczęściej AML M4 lub M5, CML, PMF, HES, PV; prognoza jak dla odpowiedniej AML • Rzadko – izolowany, bez współistniejącej choroby szpiku • Węzły, podokostnowo, skóra, oczodół, kanał kręgowy, śródpiersie, jądra, jajniki

  26. ALL - classification WHO classification of Acute Lymphoblastic Leukemia • B-lymphoblastic leukemia / lymphoblastic lymphoma, NOS • - ALL with t(9;22)(q34;q11) (BCR-ABL-Philadelphia chromosome) • - ALL with t(v;11q23) (MLL rearranged) • - ALL with t(1;19)(q23;p13) (PBX-E2A) • - ALL with t(12;21)(p13;q22) (TEL-AML1) • - Hyperdiploid >50 • - Hypodiploid • T-lymphoblastic leukemia / lymphoma

  27. Blymphoblastic leukemia (B-ALL) / lymphoblastic lymphoma (B-LBL) • Zwykle dzieci • B ALL – pancytopenia, nagły początek objawów, bóle kostne, hepatosplenomegalia, objawy CSN (zajęcie opon), powiększenie jąder • B-lymphoblastic lymphoma– zwykle – guzki skórne, zajęcie kości lub węzłów, BEZ zajęcia szpiku

  28. Najlepsza prognoza: 2-10 lat, early preB phenotype, hyperdiploidia, t(12;21) • Zła prognoza: < 2 lat, >10 lat, t(9;22), CD10- lubekspresja antygenów mieloidalnych (np. MPO) • B ALL with t(9;22)(q34;q11) - zfuzyjnym transkryptem bcr-abl (Philadelphia chromosome); 30% dorosłych ALL, 4% dzieci- ale - 80% niemowląt; poza niemowlętami – zwykle w starszym wieku, wyższa WBC, częściej organomegalia i zajęcie CSN, złe rokowanie

  29. T lymphoblastic leukemia / lymphoma (T-ALL/LBL) • Nastolatki, młodzi mężczyźni (starsi niż B-ALL/LBL) • T ALL 15% dziecięcychi 20-25% dorosłych ALL T LBL - 85-95% LBL, zwykle – guz śródpiersia bez/z minimalnym zajęciem szpiku • Zajęcie CNS częściej niż B • T-ALL 25% lub więcej komórek szpiku lub – nie ma „guza” • Wyleczalność 60%; wcześniejsze wznowy i gorsze rokowanie niż B ALL

  30. Acute bilineal leukemia Acute biphenotypic leukemia • Acute bilineal i biphenotypic leukemias – poniżej 4% AML; zwykle – złe rokowanie • Bilineal – dwie odrębne populacje blastów, szpikowa i limfoidalna lub – rzadziej - B i T • Biphenotypic – jedna populacja z ekspresją „mieszanki” liniowych markerów, zwykle – myeloid i B lub T-komórkowych

  31. Myelodysplastic syndrome (MDS) • Klonalny rozrost komórek hemopoezy; nieefektywna hemopoeza – cytopenia (najczęściej – anemia) • 25-45% - (AML) • Średni wiek 65 lat; każdy, ale rzadko poniżej 50rż. • 50% początkowo – bez objawów

  32. MDS • Refractory anemia (RA, RARS) • Refractory cytopenia with unilineage dysplasia (RCUD) • Refractory cytopenia with multilineage dysplasia (RCMD) • RA with Excess Blasts (RAEB): type 1 has 5-9% blasts in blood/marrow, type 2 has 10-19% blasts in blood/marrow • 5q- syndrome • Therapy related MDS • MDS, unclassified

  33. Zwykle anemia makrocytarna, niska/normalna retikulocytoza, różnie – neutropenia, trombocytopenia • Średnie przeżycia: • RA -10 lat, RARS - 7 lat; • RCMD - 3 lata; RAEB – 1 rok; • therapy related MDS - 5 miesięcy; • Śmierć – AML, krwawienia/infekcje

  34. Myeloproliferative neoplasms (MPN) WHO2008 = CMPD (WHO2001) • Myeloproliferative neoplasms (MPN) • Chronic myelogenous leukemia • Polycythemia vera • Essential thrombocythemia • Primary myelofibrosis • Chronic neutrophilic leukemia • Chronic eosinophilic leukemia, not otherwise categorized; Hypereosinophilic syndrome • Myeloproliferative neoplasms with rearrangement of PDGR alfa, beta, FGFR • Mast cell disease • MPNs, unclassifiable

  35. MPN • Efektywna klonalna mieloproliferacja,związana z różnymi mutacjami genów kinazy tyrozynowej (bcr-abl) lub pokrewnych białek – nieprawidłowa transdukcja sygnałów komórkowych • Początkowo – wysoka komórkowość szpiku – wzrost hemopoezy, wzrost liczby krwinek, pozaszpikowa hemopoeza, potem – „spent phase” – włóknienie szpiku, cytopenia • CML częsta progresja do AML; inne - rzadko • Znaczące morfologiczne podobieństwo między jednostkami, a także między nimi i reaktywną hemopoezą

  36. MPN Molecular • CML - t(9;22)(q34;q11)-Philadelphia chromosome i/lubtraskrypt fuzyjny genów ABL (9q34) i BCR (22q11) jest wymagalny do diagnozy; • JAK2 V617F mutation (gen Janus kinazy 2)– w większościnie-CML MPN (głównie -PV), powoduje ciągłą aktywność kinazy tyrozynowej;  c-Mpl mutation (thrombopoietin receptor) – TE, PMF

  37. Chronic myelogenous leukemia (CML) • Najczęstszy MPN • Z pluripotencjalnych komórek pnia, które mogą różnicować się do linii granulocyta lub limfocyta • Powolny początek - anemia, osłabienie, utrata wagi • Hepatosplenomegalia, może być limfadenopatia; zawały śledziony • Bez leczenia: chronic phase 3-4 lata; 50% - accelerated phase, potem blast transformation zwykle 3 lata od początku (średnie przeżycie – bez leczenia – 3 lata); 70% AML, 30% ALL • 100,000WBC, z przesunięciem w lewo szeregu granulocyta, bazofilia, niska FAG, 50% - trombocytoza

  38. Polycythemia vera • Klonalny rozrost nowotworowy multipotencjalnych komórek pnia • Średnio 60 lat, rzadko u dzieci • Zwykle niewielka hepatosplenomegalia • Zaczerwienienie twarzy, sinica, nadciśnienie, zawroty, bóle głowy, dolegliwości brzuszne, świąd/owrzodzenia skóry – histamina z bazofili; wtórna dna • 25% powikłania zakrzepowe (udar, zawał serca, zakrzepica żył kończyn dolnych, Budd-Chiari) • Prognoza:faza schyłkowa - 15% po 10 years, • AML - 2% przy upustach; 15% przy chemioterapii

  39. Essential thrombocythemia • Średni - 65-75 lat, każdy wiek; 2/3 K • Zwykle tylko płytki; >450,000 • Zakrzepica i krwawienia • Indolentna, przeżycie - norma

  40. Primary myelofibrosis, PMF(2008, wcześniej – CIMF) • Średnio 60 lat, rzadko u dzieci • Klonalny defekt komórek pnia, zachowane dojrzewanie, progresywne włóknienie szpiku, pozaszpikowa hemopoeza; masywna splenomegalia (nawet 4kg) • anemia, inne cytopenie, objawy B, dna, infekcje, zakrzepica, krwawienia • Włóknienie – z nowotworowych megakariocytów -PDGF, bFGF, TGF beta i inne cytokiny • 5% - AML • Przeżycie 3.5-5lat

  41. patologia grasicy

  42. myasthenia gravis • 65% - rozrost grasicy • 25% - „normalna” grasica • 10% - thymoma • ryzyko grasiczaka – mężczyźni z pierwszymi objawami MG po 50r.ż. • u 30-45% pacjentów z grasiczakiem – jednocześnie lub miesiące/lata po usunięciu • leczenie usunięcie grasicy (nawet, gdy nie ma grasiczaka)

  43. torbiele grasicy: -jednokomorowe (zwykle wrodzone) -wielokomorowe (zwykle nabyte) do 18cm górno-przednie śródpiersie

  44. grasiczaki • najczęstsze pierwotne nowotwory przedniego śródpiersia • 49-62r.ż. • rzadko – ektopowe – tylne śródpiersie, wnęka płuca, szyja, opłucna, tarczyca • 80% otorebkowane, reszta – naciekanie • wszystkie mogą być inwazyjne

  45. klasyfikacja WHO • A: nabłonkowy, wrzecionowatokomórkowy, rdzenny; monomorficzne komórki (wrzecionowate/owalne) bez atypii, mało/brak limfocytów; dobre rokowanie • AB: mieszany; obszary jak A + obszary z liczniejszymi limfocytami • B: przypomina grasicę płodu/niemowlaka • B1 bogaty w limfocyty • B2 korowy • B3 niewielka atypia, mało limfocytów • C: thymic carcinoma

More Related