สื่อทางเลือกกับโลกยุคใหม่

1. สื่อทางเลือกกับโลกยุคใหม่สื่อทางเลือกกับโลกยุคใหม่ สฤณี อาชวานันทกุล Fringer | คนชายขอบ http://www.fringer.org/ นำเสนอในการอบรมเชิงปฏิบัติการ นักข่าวพลเมือง (ด้านพลังงาน) วันที่​ 24 มิถุนายน​ 2551 จัด​โดย หนังสือพิมพ์ออนไลน์ ประชาไท และมูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน งานนี้เผยแพร่ภายใต้ลิขสิทธิ์ Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผู้สร้างอนุญาตให้ทำซ้ำ แจกจ่าย แสดง และสร้างงานดัดแปลงจากส่วนใดส่วนหนึ่งของงานนี้ได้โดยเสรี แต่เฉพาะในกรณีที่ให้เครดิตผู้สร้าง ไม่นำไปใช้ในทางการค้า และเผยแพร่งานดัดแปลงภายใต้ลิขสิทธิ์เดียวกันนี้เท่านั้น

2. เหตุผลที่คนแสวงหา “สื่อทางเลือก” มากขึ้น • การแข่งขันที่รุนแรง นำไปสู่การผูกขาดสื่อกระแสหลักในมือนักธุรกิจไม่กี่คน นำไปสู่ปัญหาด้านคุณภาพ และผลประโยชน์ทับซ้อนของสื่อกระแสหลัก • เว็บล็อก (Weblog ย่อว่า “บล็อก) เป็นการนำเสนอประสบการณ์ ข้อมูล และมุมมองของคนคนเดียว เขียนเพราะอยากเขียน ไม่ใช่เขียนเพราะอยาก “ขายข่าว” คนอ่านจึงเข้าถึงได้ง่ายกว่า เชื่อได้มากกว่าว่าเป็นอิสระ • วิวัฒนาการใหม่ๆ ในโลกไซเบอร์ เช่น กูเกิ้ล ทำให้คนสามารถค้นเจอเนื้อหา/ข้อมูลที่ต้องการในโลกอันวุ่นวายของบล็อกได้อย่างรวดเร็วและสะดวกสบาย

3. “ข่าวทางเลือก” ด้านพลังงานไม่มีวันล้าสมัย • ในระดับโลก วิกฤตพลังงาน และวิกฤตอาหาร (ที่ส่วนหนึ่งเป็นผลจากวิกฤตพลังงาน) กำลังกดดันให้สังคมมนุษย์มีการปรับตัวครั้งใหญ่ แสวงหาพลังงานทดแทน ปฏิรูปแนวทางพัฒนาไปเป็น “การพัฒนาอย่างยั่งยืน” • ชัดเจนปัญหาโลกร้อน ทรัพยากรธรรมชาติเสื่อมโทรม ฯลฯ ส่งผลต่อชีวิตความเป็นอยู่ของ “คนเมือง” ด้วย • คุณภาพชีวิตของชุมชนที่อยู่ใกล้ชิดกับธรรมชาติ เป็น “มาตรวัด” ที่ดีที่สุดในการประเมินคุณภาพของการพัฒนา • ใครก็ตามที่สนใจเรื่องนี้ ต้องสนใจ “เสียง” ของชุมชน

4. นักข่าวรากหญ้ามีอะไรที่สื่อกระแสหลักไม่มี?นักข่าวรากหญ้ามีอะไรที่สื่อกระแสหลักไม่มี? ประสบการณ์ตรง อิสรภาพในการนำเสนอ

5. Hu Jia นักเคลื่อนไหวผู้ถูกรัฐบาลจีนกักบริเวณ ที่มา: http://www.globalvoicesonline.org/2008/03/03/china-hack-into-freedom-city/

6. ความเคลื่อนไหวของ Hu Jia มีผู้ติดตามมากมาย ที่มา: http://hujiajinyan.wordpress.com/

7. ไม่ต้องเขียนให้เป็น “ข่าว” ก็ใช้รูป “เล่าเรื่อง” ได้ ที่มา: http://www.oknation.net/blog/kanis/2008/05/19/entry-1

8. ใช้รูป “เล่าเรื่อง” ได้ (ต่อ) ที่มา: http://www.fringer.org/?p=181

9. ข้อคิดบางประการ • ประโยชน์ของสื่อรากหญ้าสะสมผ่านกาลเวลา และขึ้นอยู่กับจังหวะและสถานการณ์ ฉะนั้นอย่าหมดกำลังใจถ้าบล็อกหรือเว็บไซต์มีคนเข้า “น้อย” • ไม่ควรสนใจข้อครหาว่ามี “อคติ” หรือ “ไม่เป็นกลาง” มากนัก • โดยธรรมชาติ “ข่าว” ซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดจากการเลือกประเด็น เลือกให้น้ำหนัก ตลอดจนน้ำเสียงนั้น “ไม่เป็นกลาง” อยู่แล้ว • สื่อที่ “ดี” จึงไม่ใช่สื่อที่ “เป็นกลาง” หากเป็นสื่อที่นำเสนอข้อเท็จจริงอย่างไม่บิดเบือน และไม่ปิดบังจุดยืนของตัวเอง • สื่อพลเมืองเป็นเจ้าของประสบการณ์

10. ข้อคิดบางประการ (ต่อ) • ไม่ต้องพยายามทำตัวเป็น “นักข่าวอาชีพ” มากนัก • “ความน่าเชื่อถือ” ของสื่อรากหญ้า ขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงที่นำเสนอ โดยเฉพาะในฐานะผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง มากกว่าความสละสลวยของภาษา • เราเป็นผู้กำหนดเองว่าอะไรควรเป็น “ข่าว” • แต่ต้องมีประเด็นที่ชัดเจน และทำให้คนอ่านเข้าใจว่าเชื่อมโยงกับสังคมอย่างไร • ในขณะเดียวกัน พยายามเน้นการจัดทำและอัพโหลด “ข้อมูลดิบ” เช่น รูปถ่าย คลิปวีดีโอ ฯลฯ • เป็นวัตถุดิบชั้นดีสำหรับสื่อรากหญ้า สื่อกระแสหลัก นักเขียน และนักวิชาการ • ทำให้ข้อครหาว่า “อคติ” หมดความหมาย และลดความเสี่ยงที่จะถูกฟ้อง เพราะไม่มีใครเถียงข้อเท็จจริงได้