1 / 19

Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym”

Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym” Gdańsk - 5 grudnia 2008 r., Katowice - 22 stycznia 2009 r. Dialog społeczny na poziomie UE i w krajach członkowskich realizowane w ramach projektu „KOMPETENTNY UCZESTNIK DIALOGU SPOŁECZNEGO” Prowadzący: dr hab. Jacek Sroka.

Download Presentation

Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym”

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym” Gdańsk - 5 grudnia 2008 r., Katowice - 22 stycznia 2009 r. Dialog społeczny na poziomie UE i w krajach członkowskich realizowane w ramach projektu „KOMPETENTNY UCZESTNIK DIALOGU SPOŁECZNEGO” Prowadzący: dr hab. Jacek Sroka

  2. Dialog społeczny na poziomie UE Jego wspólnotowe pojmowanie: • „proces ciągłych interakcji między partnerami społecznymi w celu osiągnięcia porozumienia dotyczącego kontroli pewnych zmiennych ekonomicznych i społecznych, zarówno na poziomie makro-, jak i mikroekonomicznym”

  3. Partnerzy europejskiego dialogu społecznego • Ponadnarodowe organizacje sektorowe i ponadsektorowe zorganizowane na poziomie UE skupiające krajowe (centralne i sektorowe) organizacje partnerów społecznych z państw członkowskich • Posiadają zaplecze organizacyjne, merytoryczne i mobilizacyjne umożliwiające udział w konsultacjach z ośrodkami decyzyjnymi

  4. Główne organizacje partnerów społecznych w UE • EuropejskaKonfederacja Związków Zawodowych (European Trade Union Confederation – ETUC) • BusinessEurope (do początku 2007 pn. Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe – UNICE) • Europejskie Centrum Przedsiębiorstw z Udziałem Publicznym i Gospodarki Publicznej (European Centre of Enterprises with Public Participation and of Enterprises of General Economic Interest – CEEP) • Europejskie Stowarzyszenie Rzemieślniczych Małych i Średnich Przedsiębiorstw (European Association of Craft, Small and Medium-sized Enterprises – UEAPME)

  5. Ramy formalne dialogu społecznego w UE • Traktaty Rzymskie - powołanie EKES (z późniejszymi modyfikacjami) – 1958 • Proces z Val Duchesse (ETUC, UNICE i CEEP) – 1985, kontynuacja – Cardiff, Kolonia, Lizbona • Jednolity Akt Europejski – 1986 • Traktat z Maastricht – porozumienie socjalne dołączone jako protokół – 1991 • Traktat Amsterdamski (art. 137, 138, 139 TWE) – obszary obowiązkowych konsultacji, praca i rodzina, autonomia dialogu w krajach UE – 1997 • Karta Praw Podstawowych UE – 2000

  6. Zinstytucjonalizowany dialog społeczny w UE • Trójstronny Szczyt Socjalny (makroekonomiczny) • Konsultacje obligatoryjne KE z europejskimi partnerami społecznymi (TWE): komitety sektorowe (komitologia) • Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (pracodawcy, pracownicy, grupy „różne”) • Autonomiczny dialog dwustronny na poziomie lokalnym (ERZ) • 37 autonomicznych sektorowych komitetów dialogu społecznego powstających w rezultacie zalecenia KE z 1998 (inne niż ‘komitologiczne’) – udział 12 europejskich federacji branżowych • Kwiecień 2006 – pierwszy efekt dialogu międzybranżowego (zob. wyżej) – porozumienie ws. zasad bezpiecznego użytkowania krzemionki krystalicznej (14 sektorów – wspólny monitoring)

  7. Zinstytucjonalizowane formy tzw. harmonijnych / ‘zgranych’ działań (concertation) • Stały Komitet ds. Zatrudnienia (KE-partnerzy) • Trójstronny Szczyt ds. Wzrostu i Zatrudnienia (Prezydencja Rady UE - partnerzy) • Kontynuacja tradycji z Val Duchesse i Cardiff – proces Koloński, dialog ws. polityki pieniężnej i budżetowej z udziałem przedstawicieli EBC • Wspólna koordynacja działań agencji UE – Europejska Fundacja ds. Poprawy Warunków Życia i Pracy – tzw. ‘Fundacja Dublińska’, Europejskie Centrum na rzecz Rozwoju Kształcenia Zawodowego - CEDEFOP

  8. Konsultacje obowiązkowe (TWE) • Poprawa warunków i bezpieczeństwa pracy • Zabezpieczenie społeczne i ochrona socjalna pracowników • Informowanie i konsultacje z pracownikami • Integracja ze środowiskiem pracy osób wykluczonych

  9. Układy ramowe na poziomie UE przekształcone decyzjami Rady UE w dyrektywy ws.: • Urlopów rodzicielskich – 1995 • Zatrudniania w niepełnym wymiarze – 1997 • Zasad zatrudniania na czas określony – 1999 • Warunków wykonywania telepracy – 2000 • Zapobiegania stresowi związanemu z pracą – 2004 • Zapobiegania przemocy i nękaniu w miejscu pracy – 2007

  10. Po co budować partnerstwo we współczesnych demokracjach europejskich?-przyczyny polityczne Legitymizacja reprezentacyjna staje się niewystarczająca w obliczu : • Niskiej frekwencji wyborczej (elekcje narodowe, PE) • Niskiego niekiedy poziomu zaufania społecznego (Polska – 23% w 2007) • Pogłębiającego się deficytu demokracji (poziom UE, państw narodowych, samorządów) • Kartelizacji polityk sektorowych państwa oraz polityki samorządowej • Kurczenia się sfery publicznej • Rosnącej potrzeby koordynacji na poziomie UE

  11. 2. Po co budować partnerstwo we współczesnych demokracjach europejskich?-przyczyny społeczne i ekonomiczne • Ułatwia osiąganie pokoju społecznego (w przykłady do czego prowadzić może eskalacja niepokojów społecznych obfitował XX wiek) • Pozwala na wypracowanie lepiej dopasowanych form ‘zarządzania kryzysowego’ (choć bywa to niełatwe – ‘fair weather fenomenon’) • Podczas dialogu mogą się ujawnić alternatywy dla przyszłych działań, których dostrzeżenie bywa zgoła niemożliwe w zwykłych okolicznościach decyzyjnych (m.in. z uwagi na niedocenianie wpływu czynników zewnętrznych – np. bessa na rynkach finansowych)

  12. 3. Dlaczego ‘partnerstwo’, skąd wziął się ten termin? Do źródeł zalicza się przede wszystkim: • Praktykę paktów społecznych zapoczątkowaną w XIX w., w Skandynawii • Powojenną tradycję partnerstwa społecznego (Sozialpartnershaft) w Austrii • Rozwijające się od lat 30. ubiegłego wieku, początkowo w USA, partnerstwo obywatelskie • Nowe formy konsultacji, łączące ww. warianty w ramach praktyk tzw. rządzenia wielopasmowego (governance) Praktyki te występują w różnych proporcjach zarówno w negocjacyjnym, jak i nienegocjacyjnym wariancie demokracji (por. A. Lijphart)

  13. 4. Czy partnerstwo jest opłacalne? Jest, już choćby dlatego, że ‘oswaja’ grupy interesu: • Udział w zinstytucjonalizowanych formach kooperacji – partnerstwo społeczne(obniża koszty uczestnictwa grup interesu w procesach decyzyjnych, zwiększa ich odpowiedzialność, podwyższa skuteczność wpływu, zawęża możliwości ich manewru) • Udział w zrutynizowanych procedurach konsultacji – dialog społeczny(stosunkowo niskie koszty uczestnictwa grup interesu w procesach decyzyjnych, zwiększa ich odpowiedzialność, zapewnia im umiarkowaną skuteczność wpływu, ogranicza im możliwości manewru) • Lobbing – rzecznictwo interesów(umiarkowane koszty uczestnictwa w procesie decyzyjnym, niska odpowiedzialność, zróżnicowana skuteczność wpływu, szerokie możliwości manewru) • Reprezentacja na forum parlamentu – koalicja dystrybucyjna(wysokie koszty kampanii wyborczej, wysokie koszty udziału w tworzeniu rządów odpowiedzialnych, skuteczność wpływu uzależniona od charakteru układu parakoalicyjnego, politycznego profilu rządu oraz rozkładu kontroli nad poszczególnymi pionami administracji centralnej, czasowo ograniczone możliwości manewru) • Nacisk / presja – konfrontacja (stosunkowo niskie koszty podjęcia akcji, którym towarzyszy wysokie zagrożenie pojawienia się negatywnych zmian w społecznym wizerunku, odpowiedzialność zależna od aktualnego stanu gry politycznej, zróżnicowana skuteczność wpływu – zależna od charakteru podziałów socjopolitycznych, skali konfliktu oraz poziomu lęku, wąskie możliwości manewru, silne zagrożenie utraty kontroli nad rozwojem sytuacji)

  14. 5. Jakie są wzorce relacji pomiędzy władzą publiczną a partnerami społecznymi (grupami interesu) w demokracjach? Można wyodrębnić dwa najczęściej występujące wzorce powojennych relacji między państwem a organizacjami partnerów społecznych w demokracjach europejskich: • pluralistyczny • (neo)korporatystyczny …oraz dwa kolejne warianty: • etatystyczny • neoliberalny Współcześnie zarysowują się dwie praktyki zmodyfikowane: • ‘odchudzony’ korporatyzm (lean corporatism), • polityka paktów społecznych

  15. Siła związków zawodowych Pluralizm (woluntaryzm): dominacja wolnego przetargu interesów, rząd sporadycznie inicjuje konsultacje z partnerami społecznymi (Neo)korporatyzm: istnienie instytucjonalnych, skoncentrowanych form konsultacji i współdecydowania Schemat relacji pomiędzy władzą publiczną (rządem) a partnerami społecznymi w obszarze UE Lean corporatism Polityka paktów społecznych Neoliberalizm (leseferyzm): dominacja formuły HumanResource Management (HRM), państwo unika zaangażowania w stosunki przemysłowe Etatyzm: znaczne poszerzenie uprawnień interwencyjnych państwa w gospodarce oraz w stosunkach przemysłowych Ramy programowo polityczne rządu

  16. Różnice między klasyczną (hierarchiczną) formą (neo)korporatyzmu a rządzeniem wielopoziomowym

  17. Dialog społeczny w Polsce i pozostałych postkomunistycznych krajach członkowskich UE

  18. Dziękuję za uwagę. j.sroka@politologia.wroc.pl

  19. Stronainternetowaprojektu: www.kuds.pl Biuroprojektu: AlejeJerozolimskie 91, piętro VI 02-001 Warszawa tel. 022 628 90 75 fax: 022 629 41 06

More Related