TOPRAKLAMA

1. TOPRAKLAMA ►Elektrikli cihazların herhangi bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı gövdelerinin bir iletkenle toprağa gömülü vaziyetteki topraklama sistemine bağlanması yöntemi ►Böylece cihazda elektrik kaçağı varsa, dokunduğumuzda elektrik akımı bizim üzerimizden değil, direnci daha az olan toprak hattı üzerinden geçer ve çarpılma tehlikesi ortadan kalkmış olur. ►Topraklama sayesinde cihaz üzerindeki kaçak akımlar ve statik elektrik toprağa akacaktır böylece canlıların can güvenliği sağlanacak ve cihazların zarar görmesi önlenecektir.

2. Topraklamanın amacı;  meydana gelebilecek bir hata durumunda oluşacak akım ve dokunma gerilimlerinin insan hayatını tehlikeye sokacak mertebede olmasını önlemek veya bu tehlikeli gerilimleri tamamen ortadan kaldırmaktır. Elektrik sistemlerinin devamlılığı ve insan hayatını güvenceye almak için elektrik sistemlerinde , gerilim altındaki kısımlar yalıtılırlar.

3. ►Topraklamanın görevini yapabilmesi için cihazın gövdesinden toprağa kadar olan elektriksel direncin yeterince düşük olması gerekir. ►Toprağa geçiş direncini azaltabilmek için topraklama elektrodları derine gömülür uzun tutulur ve iletkenliği daha fazla olan toprak bulunmaya çalışılır. ►Örnek olarak toprak altında ıslaklığın başladığı noktaya elektrodlar gömülür.

5. ►Binanın elektrik sistemini döşeyen elektrikçi binanın dışında toprağa belirli bir büyüklükte bir bakır çubuk veya bakır levha çakar/gömer. ►Bu bakır çubuğa bağlı bir kabloyu binanın girişindeki faz ve nötr’ün binaya ilk girdiği ana elektrik kutusuna kadar getirir. ► Bu noktadan itibaren, tüm binaya, tüm dairelere bir faz, bir nötr ve bir de toprak hattı gider. ►Topraklı prizlerde ortadaki iki giriş; faz ve nötr’e bağlı iken, dış taraftaki metal çıkıntılar da toprak hattına bağlanır.

6. Topraklama Tesisatı Türleri ► Çubuk elektrotla topraklama tesisatı ► Kazayağı biçiminde topraklama tesisatı ► Levha elektrodu ile topraklama tesisatı ► Şerit elektrot ile yapılan topraklama tesisatı ► Metal elektrotlarla topraklama tesisatı ► Yer altı su boruları ile topraklama tesisat

7. ELEKTROT Toprağa gömülü ve toprakla iletken bir bağlantısı olan veya beton içine gömülü, geniş yüzeyli bağlantısı olan iletken parçalarıdır. • Topraklayıcı olarak aşağıdaki malzemeler kullanılabilir • Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı • Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı • Levha topraklayıcı

8. 1) Derin (Çubuk) Topraklayıcı Boru ya da profil çelikten yapılan ve toprağa çakılarak kullanılan topraklayıcılardır. Çubuk topraklayıcılar yere olabildiğince dik olarak çakılmalıdır. 2) Levha Topraklayıcı ► Dolu ya da delikli levhalardan yapılan topraklayıcılardır. Bunlar genel olarak diğer topraklayıcılara göre daha derine gömülür. ► Levha topraklayıcılar zemine dikey olarak gömülmelidir

10. 3) Şerit Topraklayıcı ►Şerit, yuvarlak iletken ya da örgülü iletkenden yapılan ve genellikle derine gömülmeyen topraklayıcılardır. ► Zemin koşulları elverişli ise, şerit topraklayıcılar genel olarak 0,5 ila 1 m derinliğe gömülmelidir.

11. Topraklama Direncinin Azaltılması İçin Alınacak Önlemler Mümkün ise, aşağıdaki toprak tiplerinden biri seçilmelidir. • Islak bataklık zemin. • Kil, balçıklı toprak, sürülebilir toprak, killi toprak, az miktarda kum ile karışık killi toprak veya balçık. • Değişik oranlarda kum ile karışık kil veya balçık, çakıl ve taşlar. • Rutubetli ve ıslak kum. • Kuru kum, çakıllı tebeşir, kireçtaşı, granit ve çok taşlı zeminler ve genç kayaların zemine çok yakın olduğu alanlardan kaçınılmalıdır.

12. Nem Miktarının Arttırılması: Elektrodun etrafındaki toprağın nemi ırmak veya yer altı suları ile arttırılır. Maksada en elverişli olanlar rutubet miktarının toprak ağırlığının %15-25' ine kadar yükseltilmesiyle elde edilir; ve bu halde geçiş direnci yarı yarıya indirilmiş olur. Tuz İlavesi Su ağırlığının 1/2'i oranında tuz ilave edilecek olursa geçiş direnci %20 oranında azaltılmış olur. Çimli humus ve Tarla toprağı ilavesi Bu usul taşlı, kayalı, çakıllı zeminlerde kullanılmak için çok elverişlidir.

13. Topraklama İşlem Sırası • ► Topraklama için çukur kazılır. • ► İletken kablo ve kullanılacak lama iletken malzemesi trafoya kadar çekilir. • ► Direğin belirli yerlerine bağlantı yapılır. • ► Trafo üzerinde bulunan topraklama aparatına bağlantı yapılır. • ► İletken toprağa gömülen levha veya çubuk malzemeye kaynak edilir. • ► Metal levha gömülür ve toprak ile kaplanır.

14. ► Yüzeysel topraklayıcılar 0,5 mt. ile 1 mt. arasında bir derinliğe yerleştirilmelidir. ► Bu mekanik olarak yeterli bir güvenlik sağlar. ►Topraklayıcının,donmanoktası sınırı altında kalan bir derinliğe tesis edilmesi tavsiye edilir.

15. SIFIRLAMA ► Elektrikli aygıtların metal bölümleriyle nötr iletkeninin birbirine bağlanmasına sıfırlama denir. ► Topraklamaya göre daha kolay ve ucuz olan sıfırlama yönteminde, elektrikli aygıtta herhangi bir kaçak olduğunda kısa devre oluşur ve sigorta atarak cihazın enerjisini keser. Topraklama Yapılmış Priz Sıfırlama Yapılmış Priz

16. Sıfırlamanın Sakıncaları Şunlardır ► Binayı besleyen ana kolon hattının kopması sonucu yeniden bağlantı yapılırken nötr ve faz uçları yer değiştirebilir. bu durumda sıfırlamayla korunan aygıtın gövdesine faz gider, sigorta atmaz. ►Sıfırlamayla korunan aygıtın besleme kablosunda nötr hattı koptuğunda faz alıcının gövdesine gider, sigorta atmaz.