Download
1 / 20
210 likes | 437 Views
ارتباط و عليت. ASSOCIATION & CAUSATION. ارتباط Association ارتباط یا رابطه را می توان بروز همزمان دو متغیر تعریف کرد که بیش از آنچه احتمالی باشد روی داده باشد. بعبارت دیگر زمانی گفته می شود که وقایع با یکدیگر رابطه دارند که
E N D
ارتباط و عليت ASSOCIATION&CAUSATION
ارتباط Association ارتباط یا رابطه را می توان بروز همزمان دو متغیر تعریف کرد که بیش از آنچه احتمالی باشد روی داده باشد. بعبارت دیگر زمانی گفته می شود که وقایع با یکدیگر رابطه دارند که آن وقایع خیلی بیشتر از آنچه هر یک از آنها به صورت احتمالی بروز می کنند با هم روی می دهند.
همبستگي Correlation • نشانه درجه رابطه بین دو ویژگی است. • ضريب همبستگي از 1- تا 1+ تغيير مي كند.. • نمي توان همبستگي را براي توجيه عليت بكار برد. • همبستگي خطر را اندازه نمي گيرد. • عليت, همبستگي را نشان مي دهد ولي همبستگي, عليت را نشان نمي دهد.
ارتباط Association انواع : ارتباط كاذب (ساختگی) ارتباط غير مستقيم ارتباط مستقيم (عليتي) ارتباط عليتي تك به تك ارتباط چند عاملی
اثبات رابطه علیتی ارتباط كاذب • سئوال : آیا خانه برای زایمان مناسب تر از بیمارستان است ؟!!
اثبات رابطه علیتی • ارتباط غیر مستقیم • رابطه ای آماری بین یک ویژگی مورد نظر و بیماری به علت وجود یک عامل (شناخته شده یا ناشناخته) که بین آن ویژگی و بیماری مشترک است.این عامل سوم (عامل مشترک) را متغیر مخدوش کننده می نامند.
اثبات رابطه علیتی سرطان پانکراس سرطان پانکراس سیگار کشیدن نوشیدن قهوه نوشیدن قهوه
اثبات رابطه علیتی بیماری عروق قلب بیماری عروق قلب سیگار کشیدن مصرف شکر مصرف شکر
اثبات رابطه علیتی مرگ از وبا مرگ از وبا آب آلوده ارتفاع ارتفاع
اثبات رابطه علیتی • - ارتباط مستقيم (عليتي) • ارتباط عليتي تك به تك • ارتباط چند عاملی
اثبات رابطه علیتی - عامل A بیماری B بیماری سرخک ویروس سرخک ویروس سرخک وقتی دو متغیر از نظر علیتی با هم مرتبط دانسته می شوند، که تغییر در یکی موجب تغییر در دیگری شود.
مخملك باد سرخ اثبات رابطه علیتی - فارنژيت استرپتو كوكي استرپتو كوك هاي هموليتيك
مصرف الكل مصرف ادويه اثبات رابطه علیتی - مصرف سيگار + واكنش در سطح سلول + سرطان مري
اثبات رابطه علیتی معيارهاي قضاوت در مورد عليت • تقدم زماني رابطه • لازم است تماس با یک عامل سببی پیش از آغاز بیماری مورد نظر وجود داشته باشد. • قدرت رابطه • قدرت ارتباط بوسیله خطر نسبی (یا شانس) اندازه گیری می شود.هر اندازه که ارتباط مواجهه با بیماری قوی تر باشد احتمال رابطه علیتی عامل بیماری و ابتلای به آن بیشتر می شود.
اثبات رابطه علیتی معيارهاي قضاوت در مورد عليت • رابطه دوز- پاسخ • با افزایش مقدار مواجهه خطر ابتلا به بیماری نیز افزوده شود. • مثل مصرف سیگار که با افزایش تعداد پاکت های مصرفی سیگار خطر ابتلا به سرطان ریه افزایش می یابد. • عدم وجود رابطه بین مقدار مواجهه و ایجاد بیماری الزاما به معنی عدم وجود رابطه علیتی نیست.مانند بیماری هایی که آستانه پاسخ دارند. • تکرار پذیری یافته ها • اگر یک ارتباط علیتی وجود داشته باشد انتظار می رود که در گروه های فرعی جامعه وسایر گروههای دیگر نتیجه یکسانی به دست آید.
اثبات رابطه علیتی معيارهاي قضاوت در مورد عليت • توجیه بیولوژیکی • ارتباط به دست آمده با اطلاعات بیولوژیکی هم خوانی داشته باشد. • قطع مواجهه • هنگامی که یک عامل باعث ایجاد بیماری می شود انتظار می رود زمانی که مواجهه با آن عامل کاهش یافت و یا به طور کامل قطع شد خطر ابتلا به بیماری نیز کاهش یابد. • نکته: در موارد خاصی ممکن است آثار بیماریزایی برگشت پذیر نباشد .مثلا آثار بالینی آمفیزم با ترک سیگار برطرف نمی شود ولی پیشرفت آن کند خواهد شد.
علیتی معيارهاي قضاوت در مورد عليت • اختصاصی بودن رابطه(ویژگی): • به این معنا است که یک مواجهه خاص تنها با ابتلا به یک بیماری خاص ارتباط داشته باشد. • اثبات ویژگی برای بیماری های مزمن دشوار است: • یک سبب یا عامل به تنهایی موجب بیش از یک بیماری می شود. • بسیاری از بیماری ها به علت عوامل متعدد ایجاد می شوند. • ویژگی رابطه تفسیر علیتی را تایید می کند ولی فقدان ویژگی آن را رد نمی کند • اختصاصی بودن یکی از ضعیف ترین رهنمون هایی است که می تواند کمک به درک ارتباط یک مواجهه و ابتلا به بیماری بنماید.
اثبات رابطه علیتی خسته نباشید
