Αξιολόγηση Επενδύσεων και Προγραμμάτων

1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Αξιολόγηση Επενδύσεων και Προγραμμάτων Δρ. Φοίβη Κουντούρη, Σεπτέμβρης, 2008

2. Στόχος • H σειρά αυτή των διαλέξεων αφορά την αξιολόγηση επενδύσεων και προγραμμάτων. • Ο στόχος των διαλέξεων είναι η παρουσίαση • της σημασίας της ανάλυσης κόστους-οφέλους • της ανάλυσης κινδύνου • της ανάλυσης περιβαλλοντικών/εξωτερικών επιπτώσεων στην διαδικασία αξιολόγησης ενός υπό εξέταση επενδυτικού έργου/προγράμματος.

3. Εργασίες (Προαιρετικές) • Στους φοιτητές θα δοθεί επίσης η δυνατότητα να πραγματοποιήσουν οι ίδιοι μελέτες ή/ και αναλύσεις κόστους-οφέλους.

4. Η σειρά αυτή των διαλέξεων θα δώσει απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις • Τι είναι η ανάλυση κόστους-οφέλους; • Πως διαφοροποιείται από άλλα κριτήρια λήψης αποφάσεων; • Πως μετριέται το κόστος και το όφελος από διαφορετικά επενδυτικά έργα; • Ποιοι ηθικοί προβληματισμοί υπεισέρχονται στην ανάλυση κόστους-οφέλους; • Είναι εφικτό όλες οι αξίες να μεταφραστούν σε χρηματικές μονάδες;

5. Η σειρά αυτή των διαλέξεων θα δώσει απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις • Πως επιδρά η επιλογή του επιτοκίου στον κανόνα αξιολόγησης; • Ποιος είναι ο κατάλληλος χρονικός ορίζοντας για την προεξόφληση ενός δημοσίου έργου; • Ποιο πρέπει να είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο;

6. Η σειρά αυτή των διαλέξεων θα δώσει απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις • Πως γίνεται δυνατή η ποσοτικοποίηση γεγονότων που δεν είναι βέβαιο ότι θα πραγματοποιηθούν; • Πρέπει η ανάλυση κόστους-οφέλους να συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα αυτά; • Πρέπει να υπάρχει κάποια επιπλέον απόδοση για επενδυτικά σχέδια που εμπεριέχουν ρίσκο στις αποδόσεις τους; • Πως τα άτομα αποτιμούν τον κίνδυνο στην ζωή τους;

7. Αναδρομή της ΑΚΟ- ΗΠΑ • 1808 Σύγκριση κόστους και ωφελειών από έργα σχετικά με το νερό • Μέχρι το 1960 η ΑΚΟ χρησιμοποιείτο κυρίως για την διαχείριση υδάτινων πόρων • Μετά το1960 επεκτάθηκε και σε άλλα δημόσια αγαθά(άγρια φύση,ποιότητα ατμόσφαιρας¨, κτλ.) • Από το1970s η ΑΚΟ απαιτείται για την υποστήριξη περιβαλλοντικών αποφάσεων

8. Αναδρομή της ΑΚΟ- ΗB • Από το 1960 έως το 1970s η ΑΚΟ εφαρμόστηκε στις συγκοινωνίες (M1 Αυτοκινητόδρομος, Υπόγειο σιδηρόδρομος Λονδίνου, Τρίτο αεροδρόμιο του Λονδίνου) • Το 1990 η αναφορά του Pearce (Pearce Report)στο ΗΒ συνιστούσε οι περιβαλλοντικές και άλλες εξωτερικές επιδράσεις να ενσωματώνονται σε επίσημες πολιτικές και στην ανάληψη έργων όταν είναι εφικτό. Μία κυβερνητική πολιτική μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον από την γωνία ενός δρόμου έως την στρατόσφαιρα. Ακόμα τα περιβαλλοντικά κόστη και οφέλη δεν έχουν ενσωματωθεί στις κυβερνητικές αξιολογήσεις πολιτικών και ορισμένες φορές έχουν αγνοηθεί εντελώς. Κατάλληλη θεώρηση των επιδράσεων αυτών θα βελτιώσει την διαδικασία λήψης αποφάσεων.

9. Αναδρομή της ΑΚΟ- ΗΒ • Η αναφορά επηρέασεαρκετές πολιτικές στο ΗΒαπό το 1990 (εθνική πολιτική για την ατμοσφαιρική ρύπανση, αγρό-περιβαλλοντικές πολιτικές, κτλ) • Η ΑΚΟεπίσης εφαρμόστηκε σε έργα με περιβαλλοντικές επιπτώσεις (βελτίωση ποιότητας υδάτων, παράκτιων περιοχών, αποτίμηση της δασικής βιοποικιλότητας, κτλ)

10. Αναδρομή της ΑΚΟ- ΕΕ • Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις ευρωπαϊκές χώρες(πχ Σουηδία, Αυστρία, Ολλανδία) αλλά όχι τόσο σε άλλες (πχΓερμανία, Ιταλία, Ιρλανδία). • Μέχρι το1990 πολλές Ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οδηγίεςδεν ενσωμάτωναν ΑΚΟ και επέβαλλαν κόστη που υπερέβαιναν τα οφέλη (πχ Οδηγία για τα ύδατα κολύμβησης, Οδηγία για την διαχείριση αποβλήτων, Οδηγία για το πόσιμονερό). • Τελευταία η ΕΕ λαμβάνει υπόψη την ΑΚΟ σε ορισμένες πολιτικές της (πχ οδηγία για την μόλυνση της ατμόσφαιρας από αστικά απόβλητα, Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα).

11. Τα οικονομικά της ευημερίας βρίσκονται στη καρδιά της δημόσιας πολιτικής και αποτελούν τον πυρήνας της CBA.

12. Το υπόβαθρο των οικονομικών της ευημερίας Η ΑΚΟ βασίζεται στην θεωρία της ευημερίας με τρεις τρόπους: • Σε όρους του πως μετρώνται τα κόστη και τα οφέλη • Καταναλωτές:Αλλαγές στο πλεόνασμα του καταναλωτή σαν αποτέλεσμα αλλαγών στην ποιότητα και ποσότητα των αγαθών. • Παραγωγοί:Αλλαγές στο πλεόνασμα του παραγωγού ως αποτέλεσμα αλλαγών στις τιμές και στην ποσότητα και ποιότητα των παραγωγικών εισροών. • Χρησιμοποιεί το κόστος ευκαιρίας(ενοίκια σπανιότητας-scarcity rents) για την αξιολόγηση του κόστους της χρήσης των φυσικών πόρων.

13. Το υπόβαθρο των οικονομικών της ευημερίας 2. Τι θεωρείται κόστος και όφελος • Τα οικονομικά της ευημερίας αξιολογούν διαφορετικές κατανομές των πόρων σε σχέση με την επίδρασή τους στην χρησιμότητα. • Η ΑΚΟ περιλαμβάνει κάθε επίδραση στην χρησιμότητα είτε αντικατοπτρίζεται στις τιμές της αγοράς είτε όχι.

14. Το υπόβαθρο των οικονομικών της ευημερίας 3. Σε όρους άθροισης και σύγκρισης των οφελών και του κόστους • Οι πολιτικές και τα έργα συνοδεύονται από ένα μείγμα κερδών και κόστους ανάμεσα στα άτομα. • Κέρδη και κόστος υπολογίζονται σε χρηματικούς όρους, αθροίζονται και συγκρίνονται για να βρεθεί η καθαρή επίδραση στην ευημερία (net gain or net loss). • Η μέτρηση της αλλαγής στην κοινωνική ευημερία βασίζεται στο κριτήριο Kaldor-Hick: Μπορούν οι κερδισμένοι να αποζημιώσουν τους χαμένους και ακόμα να είναι σε καλύτερη θέση; • Το κριτήριο λαμβάνει υπόψη την αποτελεσματικότητα αλλά όχι τις ατομικές επιδράσεις στην ευημερία, ζητήματα διανομής των κερδών και του κόστους στις επιμέρους κοινωνικές ομάδες δεν υπολογίζονται.

15. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 1: Ορισμός της πολιτικής/έργου: • Η αναδιανομή των πόρων που προτείνεται. • Ο πληθυσμός των κερδισμένων και χαμένων που συνεπάγεται Στάδιο 2: Ταυτοποίηση των επιδράσεων του έργου/πολιτικής: • Ορισμός των επιδράσεων που συνεπάγεται η εφαρμογή του έργου/ πολιτικής. • Θεώρηση της συμπληρωματικότητας(net benefits)καιμετατόπισης (crowding out).

16. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 3: Ταυτοποίηση των οικονομικά σχετικών επιδράσεων: Οι εξωτερικές επιδράσεις μίας πολιτικής/ενός έργου είναι σχετικές για μία ΑΚΟ αν • Αλλάζουν την χρησιμότητα τουλάχιστον ενός ατόμου στην κοινωνία. • Αλλάζουν την ποσότητα ή ποιότητα ενός αγαθού που αποτιμάται θετικά.

17. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 4: Φυσικήποσοτικοποίηση των σχετικών επιδράσεων: • Καθορισμός των φυσικών ποσοτήτων κόστους και ωφελειών(για κάθε ti) • Χρήση της ανάλυσης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εκτίμηση της επίδρασης του έργου/πολιτικής στο περιβάλλον. • Οι εκτιμήσεις θα γίνουν υπό αβεβαιότητα, υπολογίζοντας την αναμενόμενη αξία των ωφελειών και του κόστους.

18. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 5: Χρηματική αποτίμηση των σχετικών επιδράσεων • Όλα τα φυσικά μέτρα υπολογισμού των επιδράσεων πρέπει να αποτιμηθούν στις ίδιες μονάδες για να είναι συγκρίσιμα • Κοινή μονάδα = χρήματα • Ο αναλυτήςθα πρέπει: • Να προβλέψει την ροή των αξιών στο μέλλον. • Να διορθώσει τις τιμές της αγοράς όταν είναι στρεβλές. • Να υπολογίσει τις τιμές όταν δεν υπάρχουν χρησιμοποιώντας τεχνικές περιβαλλοντικής αποτίμησης.

19. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 6: Προεξοφλώντας τα κόστη και τα οφέλη: • Μόλις τα κόστη και τα οφέλη εκφραστούν σε χρηματικές μονάδες πρέπει να μετατραπούν σε παρούσες αξίες. Αυτό γίνεται με προεξόφληση. • PV= Xt[(1+r)-t] X= κόστος ή όφελος r = προεξοφλητικό επιτόκιο [(1+r)-t] παράγοντας προεξόφλησης t= χρόνος • Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή t τόσο χαμηλότερος είναι ο προεξοφλητικός παράγοντας. • Όσο υψηλότερο είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο για δεδομένο χρόνο t τόσο χαμηλότερος είναι ο παράγοντας προεξόφλησης.

20. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους Στάδιο 7: Εφαρμόζοντας το κριτήριο της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ): • Το κριτήριο της ΚΠΑ εφαρμόζεται για την επιλογή πολιτικών και έργων που είναι αποτελεσματικά σε σχέση με την χρήση των πόρων που συνεπάγονται Bt = οφέλη από το έργο σε χρόνο t Ct = κόστη από το έργο σε χρόνο t r = προεξοφλητικό επιτόκιο n = αριθμός των χρόνων λειτουργίας του έργου • Η ΚΠΑ είναι η παρούσα αξία των καθαρών κερδών από το έργο/πολιτική, που προκύπτει προεξοφλώντας τα καθαρά κέρδη που το έργο παράγει σε όλη την διάρκεια της ζωής του στο σήμερα (περίοδος βάσης). • Αν ΚΠΑ>0 το έργο /πολιτική γίνεται δεκτό (Με βάση το κριτήριο Kaldor-Hicks )καθώς βελτιώνει την κοινωνική ευημερία.

21. Εναλλακτικές της AΚO: • Λόγος Ωφέλειας – Κόστους (BCR): Είναι ο λόγος του αθροίσματος των προεξοφλημένων ωφελειών από το έργο/πολιτική προς το άθροισμα του προεξοφλημένου κόστους. • Αν το BCR>1 το έργο/πολιτική πρέπει να αναληφθεί.

22. 2. Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (ΕΒΑ): Είναι το επιτόκιο εκείνο το οποίο αν χρησιμοποιηθεί σαν προεξοφλητικό επιτόκιο για κάποιο έργο/πολιτική, θα οδηγούσε σε μηδενική ΚΠΑ. Είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο για το οποίο το έργο/πολιτική είναι οριακά συμφέρον για να αναληφθεί. Άρα ο ΕΒΑείναι εκείνο το προεξοφλητικό επιτόκιο, r*, στο οποίο:

23. 2. Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (ΕΒΑ):

24. Εναλλακτική παραλλαγή στο στάδιο 7 • Αλλαγή στις στάθμεςστην συνάρτηση ΚΠΑ. • Η συμβατική ΚΠΑαποδίδει ίδια στάθμη σε κάθε άτομο. • Οι στάθμες μπορούν να προσαρμοστούνμε wi=Y*/Yi, Y*: μέσοεισόδημα του νοικοκυριούγια όλες τις ομάδες Yi: μέσο εισόδημα της ομάδας i wi: είναι η στάθμη που αποδίδεται στην επίδραση στο άτομο i • Αυτό δίνει μεγαλύτερο βάρος στα φτωχότερα άτομα και η καθαρά παρούσα αξία γίνεται: NPV= w1B1+w2B2+…..+wn Bn όπου Biείναι τα προεξοφλημένα καθαρά κέρδη του ατόμου i • Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιείται σπάνια με εξαίρεση τις αναπτυσσόμενες χώρες.

25. Στάδια της Ανάλυσης Κόστους- Οφέλους • Στάδιο 8: Ανάλυση ευαισθησίας: • Το κριτήριο της ΚΠΑδείχνει την αποτελεσματικότητα ενός έργου με δεδομένα στοιχεία για τις τιμές, τις περιβαλλοντικές/εξωτερικές και οικονομικές επιπτώσεις και το προεξοφλητικό επιτόκιο αλλά πολλά από τα στοιχεία αυτά μπορεί να αλλάξουν εξαιτίας της αβεβαιότητας. • Επανα-υπολογισμός της ΚΠΑ όταν οι σημαντικές παράμετροι μεταβάλλονται για να εντοπιστεί σεποια (ές) από αυτές η ΚΠΑ είναι πιο ευμετάβλητη. • Όταν η πιο ευαίσθητη παράμετρος καθοριστεί πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες προβλέψει ώστε να καθοριστεί η καλύτερη πρόβλεψη.

26. Περιορισμοί της Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους • Αποτίμηση περιβαλλοντικών αγαθών • Πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων και κοινωνικό-οικονομικών συστημάτων • Προεξόφληση και προεξοφλητικό επιτόκιο • Θεσμική ανάλυση • Βιωσιμότητα

27. Ανακεφαλαιώνοντας την Ανάλυση Κόστους-Ωφέλειας • Η ΑΚΟ είναι ένα καλά θεμελιωμένο κομμάτιτων εφαρμοσμένων οικονομικών της ευημερίας και της ανάλυσης έργων. • Η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών/εξωτερικών επιδράσεωνστην ανάλυση κόστους-οφέλους συμβάλλει σε πιο αποτελεσματική λήψη αποφάσεων και στην αναγνώριση των επιδράσεων της οικονομίας στο περιβάλλον καθώς και στην αναγνώριση της συμβολής του περιβάλλοντος στην χρησιμότητα του ατόμου και στην οικονομία. • Ενσωμάτωση του περιβάλλοντος/ εξωτερικών επιδράσεων στην ΑΚΟδεν σημαίνει ότι το περιβάλλον ή άλλα δημόσια αγαθά προστατεύονται καθώς η ΑΚΟ συνεπάγεται ανταλλαγές μεταξύ των δημοσίων αγαθών και των άλλων πόρων • Η ΑΚΟ συνεπάγεται αποτελεσματικότητα αλλά δεν εγγυάται βιώσιμη ανάπτυξη σε σχέση με την ισότητα μεταξύ των γενεών.

28. Συνολική Οικονομική Αξία(TEV) • Τα δημόσια αγαθά δεν διαπραγματεύονται σε αγορές και συνεπώς δεν έχουν τιμές. • Η αξία ενός δημόσιου αγαθού δεν προκύπτει μόνο από την άμεση κατανάλωσή τουαλλά επίσης από την έμμεση κατανάλωσή του καθώς επίσης και την μη-χρήση του. • Η ευρύτερη έννοια της αξίας είναι γνωστή ωςΣυνολική Οικονομική Αξία - Total Economic Value (TEV)

29. TEV

30. Τεχνικές Αποτίμησης αγαθών που δεν διαπραγματεύονται σε αγορές • Έμμεσες προσεγγίσεις/Μέθοδοι Αποκαλυπτόμενης Προτίμησης: • Μέθοδος Ηδονικής Τιμολόγησης • Μέθοδος του Κόστους Ταξιδίου • Συμπεριφορά αποτροπής • Αγοραίες τιμές • Άμεσες προσεγγίσεις/Τεχνικές Δηλωμένης Προτίμησης: • Μέθοδος Υποθετικής Αποτίμησης • Μοντέλα επιλογής στηριζόμενα σε χαρακτηριστικά • Πειράματα επιλογή: ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε διαφορετικούς συνδυασμούς των χαρακτηριστικών του αγαθού. • Συγκρίσεις ζευγαριών: διαφορετικά αγαθά (σύνολα χαρακτηριστικών) παρουσιάζονται ανά δυο στον ερωτώμενο και επιλέγει ανάλογα με τις προτιμήσεις του. • Υποθετική διαβάθμιση: ο ερωτώμενος βάζει σε σειρά τα αγαθά που του παρουσιάζονται από το περισσότερο στο λιγότερο επιθυμητό. • Υποθετική αξιολόγηση: ο ερωτώμενος βαθμολογεί τα διαφορετικά αγαθά που του παρουσιάζονται.

31. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση • Τα τροπικά δάση μειώνονται σε έκταση κατά 0.8% το χρόνο. • Η TEV αυτής της ποσότητας χάνεται • Η μείωση των δασών οφείλεται: • Στην αύξηση του πληθυσμού • Σε αποτυχίες της αγοράς • Σε αποτυχίες πολιτικής

32. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση $ MNPBD+SUB MNPBD MECL+G MECL N O A B C D forest loss • MNPBD = the marginal net development benefits from converting the forest to, say, agriculture • MNPBD+SUB = marginal net development benefits including subsidies to convert the land • MECL = marginal external costs borne locally from forest conversion • MECL+G = marginal external costs borne locally and by rest of world from forest conversion • Note that MEC is measured by the total economic value of the forest services that are lost.

33. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση • Υπάρχουν 4 ενδιαφέροντα σημεία. • C = ιδιωτικό άριστο, δηλαδήοι εξωτερικότητες δεν λαμβάνονται υπόψη. Δεν υπάρχουν αποζημιώσεις. • D = ιδιωτικό άριστοόπουοι εξωτερικότητες δεν λαμβάνονται υπόψηκαι η μετατροπή του δάσους αποζημιώνεται • B = τοπικό κοινωνικό άριστο, όπου οι τοπικές εξωτερικότητες εσωτερικεύονται αλλά οι παγκόσμιες εξωτερικότητες αγνοούνται • A = παγκόσμιοκοινωνικό άριστο, όπου όλεςοι εξωτερικότητες εσωτερικεύονται • Αν υιοθετήσουμε μία παγκόσμια θεώρηση, το επιθυμητό σημείο είναι το A.

34. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση • CD: Αποτυχία πολιτικής, δηλαδή,το ποσό δασικής έκτασης που χάνεταιεξαιτίας κρατικών επιδοτήσεων στην μετατροπή γης. • BC: Αποτυχία τοπικής αγοράς • AB: Αποτυχία παγκόσμιας αγοράς κατά • AD: Ποσότητα δασική έκτασης που μετατρέπεται αναποτελεσματικά. • OA: Αποτελεσματική μετατροπή. • Η αύξηση του πληθυσμούεπίσης αυξάνει τον ρυθμόαπώλειας δάσους αυξάνονταςτην ζήτηση γιααγαθά που συνοδεύουν την ανάπτυξη, πχεκτάσεις για καλλιέργειες. • Αυτή η ανάλυση αιτιότηταςμας δείχνει πώς να σκεφτόμαστε για μία πολιτική. Για να σώσουμε τα δάση πρέπει: • Να μειώσουμε τον ρυθμό αύξησης του πληθυσμού • Να εσωτερικεύσουμε τις τοπικές εξωτερικότητες • Να εσωτερικεύσουμε τις παγκόσμιες εξωτερικότητες • Να καταργήσουμε τις αποζημιώσεις στην μετατροπή γης

35. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση • Άμεσες αξίες χρήσης: ξυλεία, καυσόξυλακαι εξαγωγή ξυλάνθρακα, δασικά προϊόντα εκτός από ξυλεία (NTFP), βιοποικιλότητα και γενετική πληροφορία, τουριστικές αξίες και αξίες αναψυχής. • Έμμεσες αξίες χρήσης: Προστασία υδροφόρων στρωμάτωνκαι αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. • Αξίες επιλογής: αξίεςπου αντικατοπτρίζουν την διάθεση για πληρωμήγια την διατήρηση της δυνατότηταςχρήσης των δασών στο μέλλον ακόμα και αν τώρα δεν χρησιμοποιούνται • Αξίες μη-χρήσης(οι οποίες είναι επίσης γνωστές ως αξίες ύπαρξης ή παθητικές αξίες χρήσης): αξίεςπου αντικατοπτρίζουν την διάθεση για πληρωμήγια την διατήρηση του δάσους σε μία βιώσιμη κατάσταση, ωστόσο η διάθεση για πληρωμή δεν σχετίζεται με την τρέχουσα ή μελλοντική χρήση του δάσους.

36. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση

37. TEV Παράδειγμα: Τροπική αποδάσωση Ανάλυση Κόστους-Οφέλους στην διατήρηση των δασών. • Η μετατροπή πρωτογενών δασών για άλλες χρήσεις εκτός από αγρο-δασικέςή εξόρυξη πολύ μεγάλης αξίας ξυλεία αποτυγχάνει σε μία ΑΚΟ. • Η μετατροπή δευτερογενών δασών σε αγροκτήματα για καλλιέργειασπόρωνμπορεί να έχει οικονομική λογικήαλλά πολλές μετατροπές σε κάθετες διαιρέσεις και γεωργία δεν θα είχαν οικονομική λογική • Η μετατροπή δευτερογενών δασών και ανοιχτών δασών σε αγρο-δασικές εκτάσεις φαίνεται να παρουσιάζει οικονομική λογική, υποθέτοντας ότι οι περισσότερες από τις δασικές υπηρεσίες διατηρούνται (συμπεριλαμβανομένης και της βιοποικιλότητας). • Οι αξίες μη χρήσεις σχεδόν βέβαια αποτυγχάνουν να συμπεριλάβουν και την οικονομική αξία της βιοποικιλότηταςη οποία, εκτός από την αξία της γενετικής πληροφορίας αγνοείται στην ανάλυση. • Η αποθήκευση άνθρακαέχει τεράστια σημασίαγια την διατήρηση των δασών.

38. Συνοψίζοντας την Συνολική Οικονομική Αξία • Η αξία των δημόσιων/περιβαλλοντικών αγαθών είναι σύνθετη γιατί • Δεν έχουν αγοραίες τιμές • Οι άνθρωποι αντλούν αξίεςεκτός από οφέλη σε όρους κατανάλωσης από αυτά • Η αξία ενός περιβαλλοντικού αγαθού είναι ευρεία TEV= (Άμεση αξία χρήσης+Έμμεση αξία χρήσης+Αξία επιλογής) +(Αξία κληροδότησης+Αλτρουιστική αξία) • Η TEV πρέπει να εκτιμηθεί χρησιμοποιώντας τεχνικές αποτίμησης δημοσίων αγαθών. • Η TEV πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην ΑΚΟ ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική παροχή/διατήρησητων περιβαλλοντικών αγαθών.

39. Η προσέγγιση κόστους (δαπανών) – κέρδους (παροχών-οφελών) Μια πιο Προσεκτική Ματιά • Η οικονομική θεωρία εστιάζει στην έννοια του λογικού ατόμου: ενός προσώπου που λαμβάνει αποφάσεις βάσει της σύγκρισης κέρδους και κόστους. • HCBA επεκτείνεται στον τομέα της λήψης κυβερνητικών / δημόσιων αποφάσεων με την αντικατάσταση των ιδιωτικών κερδών και δαπανών, από κοινωνικές παροχές και δαπάνες. • Αφορά οποιαδήποτε δημόσια απόφαση που έχει επιπτώσεις στη χρήση των πόρων: π.χ. παροχή μιας επιχορήγηση, περιορισμός μιας δραστηριότητας με ένα κανονισμό, δημιουργία δημοσίων υποδομών, κ.λπ.

40. Ορισμός της CBA: "Μεγιστοποιήστε την παρούσα αξία όλων των κερδών μείον αυτής όλων των δαπανών, υπό συγκεκριμένους περιορισμούς". Ο ορισμός αυτός εμπεριέχει τέσσερις σχετικές ερωτήσεις: α. Ποιο κόστος και κέρδη πρόκειται να συμπεριληφθούν; β. Πώς πρέπει να αξιολογηθούν το κόστος και τα οφέλη; γ. Σε ποιο επιτόκιο πρέπει να προεξοφληθούν τα μελλοντικά οφέλη και τα κόστη για να λάβουμε την παρούσα αξία (η ισοδύναμη αξία που κάποιος λαμβάνει ή εγκαταλείπει σήμερα, σε σχέση με τη στιγμή που λαμβάνεται η απόφαση); δ. Ποιοι είναι οι σχετικοί περιορισμοί;

41. Το πώς απαντά κάποιος σε αυτές τις ερωτήσεις εξαρτάται από το τίνος ευημερία πρόκειται να μεγιστοποιηθεί. Ιδιωτική επιχείρηση που λαμβάνει μια απόφαση επένδυσης: Α. Μόνο τα ιδιωτικά κέρδη και οι δαπάνες που μπορούν να μετρηθούν σε οικονομικούς όρους πρόκειται να συμπεριληφθούν. Β. Τα κέρδη και οι δαπάνες είναι αντίστοιχα, οι οικονομικές απολαβές και δαπάνες όπως μετριούνται από τις τιμές αγοράς. Η μεταξύ τους διαφορά απεικονίζεται στα κέρδη της εταιρίας. Γ. Το επιτόκιο αγοράς πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την προεξόφληση του ετήσιου κέρδους. Δ. Ο κύριος περιορισμός είναι ο περιορισμός κεφαλαίων που επιβάλλεται στο τμήμα δαπανών.

42. Για μια κοινωνική CBA, το πεδίο είναι ευρύτερο και ο χρονικός ορίζοντας μακρύτερος: Α. Όλα τα κέρδη και οι δαπάνες πρόκειται να συμπεριληφθούν, αποτελούμενα από ιδιωτικά & κοινωνικά, άμεσα & έμμεσα, απτά & άυλα. Β. Τα κέρδη και οι δαπάνες δίνονται από τις τυποποιημένες αρχές των οικονομικών της ευημερίας. • Τα οφέλη είναι βασισμένα στην προθυμία του καταναλωτή να πληρώσει για το πρόγραμμα (WTP: Willingness to Pay). • Τα κόστη είναι αυτά που οι χαμένοι είναι πρόθυμοι να λάβουν ως αποζημίωση για να εγκαταλείψουν τους πόρους (WTA: Willingness to Accept Compensation). Γ. Το κοινωνικό προεξοφλητικό επιτόκιο (που περιλαμβάνει τις προτιμήσεις των μελλοντικών γενεών) χρησιμοποιείται για την προεξόφληση της ετήσιας ροής καθαρών οφελών.

43. Η λέξη κοινωνική αναφέρεται σε τρεις διαφορετικές πτυχές της CBA: 1. Καταδεικνύει την ιδέα ότι στην αξιολόγηση συμπεριλαμβάνονται τα αποτελέσματα του προγράμματος για όλα τα άτομα στην κοινωνία, και όχι μόνο για τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέλη (οι καταναλωτές και οι παραγωγοί του προγράμματος). Π.χ., ο καθένας θα επηρεαζόταν αν το πρόγραμμα είχε οποιεσδήποτε περιβαλλοντικές επιδράσεις. 2. Χρησιμοποιείται για να αναγνωρίσουμε ότι τα διανεμητικά αποτελέσματα συμπεριλαμβάνονται στην αποτελεσματικότητα. Χωρίς τα διανεμητικά αποτελέσματα γίνεται οικονομική και όχι κοινωνική αξιολόγηση. 3. Τελικά η λέξη κοινωνική χρησιμοποιείται για να υπογραμμίσει ότι οι τιμές αγοράς δεν είναι πάντα καλοί δείκτες της ατομικής προθυμίας για πληρωμή. Μια κοινωνική τιμή επομένως θα σήμαινε ότι η τιμή αγοράς θα ρυθμιζόταν έτσι ώστε να συμπεριλάβει τα αποτελέσματα που δεν καταγράφει η αγορά, ή καταγράφει ελλιπώς.

44. Πόσο επιστημονική είναι η CBA;Είναι καλύτερη από τη χρήση του πολιτικού μηχανισμού; α. Η CBA δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο επιστημονική από οποιοδήποτε άλλο υπόδειγμα οικονομικής πολιτικής. Τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της προέρχονται από τα ίδια τα οικονομικά της ευημερίας. β. Η CBA πρέπει να χρησιμοποιείται για τη λήψη κυβερνητικών αποφάσεων επειδή είναι πάρα πολύ δαπανηρό να πραγματοποιούνται εκλογές κάθε φορά που πρέπει να ληφθεί μια δημόσια απόφαση. γ. Εφόσον οι στόχοι είναι οι ίδιοι για όλα τα προγράμματα, και αυτά εκτιμώνται με συνεπή τρόπο, δεν προκύπτει απαραιτήτως μεροληψία από τη χρησιμοποίηση της CBA. Π.χ., εάν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες θεωρούνται σημαντικοί για μια απόφαση σχετική με ένα πρόγραμμα, πρέπει να θεωρηθούν σημαντικοί για όλα τα προγράμματα. (Αυτό περιφρουρεί ενάντια σε έναν σχεδιαστή πολιτικής που εισάγει ειδικούς παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τα καθαρά οφέλη μόνο για εκείνα τα προγράμματα που προτιμά.)

45. Το υπόδειγμα κόστους-κέρδους: Βασικές έννοιες Η βασική ιδέα πίσω από το υπόδειγμα: α. Να υπολογίσει τα κόστη και τα κέρδη και να τα αποσυνθέσει στα επιμέρους μέλη τους. β. Έπειτα εφαρμόζει άνισα βάρη σε εκείνα τα συστατικά που έχουν μια διαφορετική κοινωνική σημασία από τα υπόλοιπα. Οικονομική αποτελεσματικότηταΟ στόχος είναι να μεγιστοποιηθεί η διαφορά μεταξύ του οφέλους (B) και του κόστους (C): Β-CΌταν δεν υπάρχει κανένας άλλος περιορισμός εκτός από τις δυνατότητες παραγωγής, πρέπει να εγκριθούν όλα τα προγράμματα με θετική διαφορά. Όταν μόνο ένα πρόγραμμα μπορεί να γίνει αποδεκτό, πρέπει να επιλέγεται το πρόγραμμα με τα υψηλότερα καθαρά οφέλη.

46. Αναδιανομή (όταν τα οφέλη είναι σε μετρητά)Η κοινωνία ενδιαφέρεται όχι μόνο για το συνολικό μέγεθος της πίτας, αλλά και για το πώς διανέμεται. Θεωρήστε μια κοινωνία με δύο άτομα (ή ομάδες), το άτομο 1 που είναι πλούσιο και το άτομο 2 που είναι φτωχό.Υποθέτοντας ότι η κοινωνική ευημερία (W) είναι ατομικιστική, και μετρώντας τις μεμονωμένες χρησιμότητες από το εισόδημά, μπορούμε να γράψουμε: W=W (Y1, Y2)

47. Μια απόφαση κρατικής δαπάνης επιδρά στα ατομικά εισοδήματα Y1 και Y2. Η προκύπτουσα αλλαγή στο (W) εξαρτάται τόσο από το μέγεθος των εισοδηματικών αλλαγών όσο και από τη σημασία της κάθε εισοδηματικής αλλαγής στην κοινωνική ευημερία.Αυτό μπορεί να μετατραπεί σε όρους κόστους-ωφέλειας ως εξής:ΔW =(ΔW/ΔY1) ΔY1 + (ΔW/ΔY2)ΔΥ2Ορίστε το άτομο 2 ως ωφελούμενο και το άτομο 1 ως ζημιωμένο. Σε αυτήν την περίπτωση, η αλλαγή στο εισόδημα για το άτομο 2 είναι θετική και αντιπροσωπεύει τα οφέλη (B), ενώ η αλλαγή στο εισόδημα για το άτομο 1 είναι αρνητική και αντιπροσωπεύει τα κόστη (- C). Τελικά για ευκολία, ορίστε τους όρους εντός παρενθέσεως ως α1 και α2. Το κριτήριο γίνεται: ΔW = α2B – α1C

48. Τα α1 και α2 είναι τα βάρη διανομής. Η εξίσωση ορίζει ότι η έκταση της αλλαγής στην κοινωνική ευημερία δίνεται από τη διαφορά μεταξύ των σταθμισμένων ωφελειών και των σταθμισμένων δαπανών. Τα βάρη απεικονίζουν την κοινωνική σημασία μιας μικρής αλλαγής στο εισόδημα ενός ατόμου. Παρόλο που ενδέχεται να εγκριθούν και αναποτελεσματικά προγράμματα, δεν υπονοείται κάποια πολιτική αντίφαση. Τα σταθμισμένα κέρδη υπερβαίνουν τις σταθμισμένες δαπάνεςκαι επομένως η κοινωνία είναι καλύτερη με το πρόγραμμα.Τα βάρη απεικονίζουν την ανταλλαγή μεταξύ της αποτελεσματικότητας και της διανομής. Αυτή η ανταλλαγή βρίσκεται στην καρδιά της δημόσιαςπολιτικής. Η διευκρίνιση των βαρών καθιστά ρητήτην προτεραιότητα των στόχων.

49. Σημειώστε ότι εκείνοι που προτείνουν οι διανεμητικές εκτιμήσεις να αποκλειστούν από τα επίσημα κριτήρια με βάση τα οποία αποφασίζονται τα προγράμματα, ουσιαστικά επιβάλλουν μοναδιαία βάρη.Δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν τα βάρη διανομής ακόμα κι αν κάποιος επιθυμεί να αγνοήσει τη διανομή ως ξεχωριστό στόχο της CBA. Αναδιανομή (όταν τα οφέλη είναι σε μετρητά) Η κοινωνία μπορεί να ενδιαφερθεί για το πώς τεμαχίζεται η πίτα. Οι άνθρωποι που παραχωρούν τους πόρους που αναδιανέμονται έχουν προτιμήσεις για το πως οι φτωχοί ξοδεύουν τη βοήθεια που τους δίδεται. Αυτές οι προτιμήσεις μπορούν να συνεπάγονται την απαίτηση οι φτωχοί να εργάζονται για το βοήθημά τους, ή ότι οι φτωχοί ενθαρρύνονται να ξοδέψουν το βοήθημά τους σε συγκεκριμένα αγαθά, όπως τρόφιμα και εκπαίδευση.

50. Γενικά η ομάδα 2 δεν θα λάβει κέρδη δωρεάν. Θα υπάρξει επιστροφή (R), η οποία μεταφέρει μερικά από τα κέρδη από τη δικαιούχο ομάδα πίσω στη φορολογούμενη ομάδα. Κέρδος στην ομάδα 2: B - R [π.χ. οι δικαιούχοι ενός προγράμματος άρδευσης λαμβάνουν θετικό (B) από το νερό αλλά πρέπει να πληρώσουν για το νερό (R)]. Κόστος στην ομάδα 1: C – R = L = οικονομικές απώλειες που συνδέονται με τη δημόσια επένδυση α2Β– α2R – α1LΟι άνθρωποι μπορεί να προσφερθούν εθελοντικά να συμβάλουν στην προσφορά τροφίμων στους φτωχούς αλλά να είναι απρόθυμοι να βοηθήσουν τους φτωχούς με μετρητά που μπορούν να ξοδευτούν σε οινοπνευματώδη.