IMKL

1. IMKL Open Standaarden in kader van het KLIP Wim Van Huele (AGIV) An Heirman (GIM) FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden 18 juni 2008

2. Aanleiding: algemeen kader (2005) • Het ontsluiten en uitwisselen van geo-informatie tussen de beheerders en gebruikers van kabel- en leidinginformatie bevorderen teneinde graafschade aan kabels en leidingen te beperken Ontsluiten – korte termijn KLIP – Kabel & Leiding Informatie Portaal Uitwisselen – lange(re) termijn standaardisatie met GRB als referentie IMKL - Informatiemodel Kabels en Leidingen FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

3. 1 Na KLIP Voor en na KLIP Plan-aanvrager KLIP website Kabel- en leidingbeheerder 1 2 3 4 VoorKLIP 5 … firma x, y … FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

4. KLIP KLIP in cijfers (apr 2008) Operationeel sinds mrt 2007 >2000 professionele planaanvragers 309 Kabel- en Leidingbeheerders 368 Beheerders Openbaar Domein 250 - 300 planaanvragen/dag 7 KLB’s/planaanvraag Uptime service >98% Helpdesk (5/7d – 8-16u) FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

5. KLIP – Open standaarden: GML • Beheer KLB- en BOD-zones • Opladen in KLIP, enkel via GML(2.1) • Conversie (Shape, DXF) en validatietool beschikbaar FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

6. KLIP – Open standaarden: GML • Afhandelen planaanvragen door betrokken KLB’s • Planaanvraag resulteert in email + GML als bijlage • (Semi-)automatisch verwerken van planaanvragen • Bedrijfspecifieke toepassingen • Eandis (2.2 ->0.3 VTE) – Belgacom - … • Commerciëel ontwikkelde toepassingen • Vianova: Novapoint Plan (KLIP) Responder • Add-on op AutoCAD, AutoCAD Map en/of AutoCAD Civil 3D • Speer-IT: KLICON • MapInfo (Runtime Viewer) • Geomap • KLIP 2.0 -> services FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

7. IMKL IMKL IMKL: probleemstelling • Digitaal plannen uit te wisselen: nog niet mogelijk • Wens van Planaanvragers en KLB’s • Planaanvragers wensen • Alle leidingen op één plan te raadplegen • Snel de liggingsplannen te ontvangen (met één druk op de knop) • Uniforme voorstelling • Geen overbodige plannen van buiten de planaanvraagzone • Betrouwbare plannen (nauwkeurigheid, volledigheid) • Kabel- en leidingbeheerders wensen • Hun informatie zelf te beheren (decentraal) • Open standaarden te gebruiken om informatie uit te wisselen • Impact van invoering IMKL na te gaan FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

8. Informatie Model Kabels en Leidingen • Randvoorwaarden • Informatiemodel kabels en leidingen (IMKL) beschikbaar • Afsprakenkader (datamodel) • Presentatiemodel kabels en leidingen (PMKL) • In uitvoering (afgerond september 2008) • Uniforme topografische achtergrond beschikbaar • GRB, planning 2014 beschikbaar voor Vlaanderen • Digitale vectoriële kabel en leidinginformatie beschikbaar • Conversie van ‘papieren’ informatie en naar vectoriële informatie • IMKL implementatie in KLIP • Nadat aan alle randvoorwaarden is voldaan • Ten vroegste 2014 FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

9. IMKL-project • Doel: een door de belanghebbendengeconsolideerd IMKL opstellen, met inbegrip van een presentatie/visualisatiemodel, dat in de praktijk wordt getest. • Onderzoeksproject • Uitvoering door GIM met in onderaanneming Geodan • 4 delen • 1: informatieanalyse - informatiediagram • 2: informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL) opstellen • 3: praktijktest van het IMKL • 4: bijsturen van het IMKL ten gevolge van de praktijktest • Gebruikerscommissies • Praktijkgroep FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

10. IMKL - deel 1: informatieanalyse • Inventaris behoefte & aanbod • Opstellen checklist met behoeften ahv enquête • Evaluatie bestaande standaarden mbt kabel-en leidinginformatie: • BEFDSS, FGDC-UDCS, IMGeo, IMKL 2006 (ndl), NEN 3116, NEN 3610, OGC 03-055r1, OGC 03-061, OGC 03-062r1 • Evaluatie bestaande datamodellen en -extracten > gebruikerscommissie • Object Role Modeling (ORM) diagram • Opstellen ORM: • visuele techniek voor ontwikkelen databankmodel op conceptueel niveau • bevat: objecten, waarden, relaties (rollen) • Opstellen rapport met gegevensspecificaties > gebruikerscommissie FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

11. IMKL - deel 2: informatiemodel • Informatiemodel: ‘IMKL’ • formele definitie van objecten, attributen, relaties en regels • mbv UML-klassendiagram & bijhorende objectencatalogus • Databank model & GML schema’s • ERD: structuur, samenhang en inrichting van de gegevens • toepassing ahv Open Standaard: GML applicatieschema’s • Presentatiemodel: ‘PMKL’ • visualisatie van gedefinieerde objecten: kleur, lijndikte, lijnsoort, … • toepassing ahv Open Standaard OGC: Styled Layer Descriptor(SLD) > gebruikerscommissies - iteratief proces FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

12. IMKL - deel 2: informatiemodel • Informatiemodel ‘IMKL’ • Objecten uit het IMKL: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

13. IMKL - deel 2: informatiemodel • Informatiemodel ‘IMKL’ • Thema’s en subthema’s: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

14. IMKL - deel 2: informatiemodel • IMKL - GML 2 applicatieschema: • GML = Geographic Markup Language • Standaard van OGC voor beschrijven van geografische data in XML • Geografische data = features met attributen én geometrie (ligging) • “GML applicatieschema” • GML = bouwdoos, waarmee een concreet model moet worden gebouwd • een concreet model noemt een GML applicatieschema • een GML applicatieschema is een XML Schema • concrete geodata wordt opgeslagen in GML bestanden (XML bestanden) • GML bestanden (XML) valideren tegen GML applicatieschema (XML Schema) • Voor IMKL wordt gebruik gemaakt van GML 2.1.2 • IMKL GML 2 applicatieschema beantwoordt aan Simple Feature Profile • Gebruikt voor de encoding van geodata in de WFS van praktijktest 2 FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

15. IMKL - deel 2: informatiemodel • IMKL - GML 2 hiërarchie: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

16. IMKL - deel 2: informatiemodel • SLD = Styled Layer Descriptor • OGC standaard voor het beschrijven van de voorstelling van geodata • Gebruikt SVG/CSS2 voor definiëren van symbologieën (~ styles in HTML) • Maakt ook gebruik van OGC Filter encoding (selecteren van features) • Wordt voornamelijk gebruikt samen met een WMS (Web Map Service) voor het renderen van features (bijv. in GML) op een kaart (map) FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

17. IMKL - deel 2: informatiemodel • Doelstellingen PMKL Vlaanderen: • gebruik van Styled Layer Descriptor als “opmaaktaal” • twee versies: kleur en grijswaarden (zwart-wit, voor afdruk) • symbologie toegekend obv thematische indeling (cf. IMKL Nederland) • gebruik van specifieke symbolen (overgenomen uit GRB) • gebruik van lagen in praktijktest 1 (a/b): per thema/subthema/klb • geen mogelijkheid tot intelligente plaatsing laaginformatie (voorkomen overlap) • integratie van lagen van KLB’s in praktijktest 2 • onderzoeken mogelijkheid tot intelligente plaatsing laaginformatie (overlap) • tonen van annotaties met behulp van TextSymbolizer uit SLD FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

18. IMKL - deel 2: informatiemodel • PMKL - presentatieregels: • Thema’s: kleuren FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

19. IMKL - deel 2: informatiemodel • PMKL - presentatieregels: • Subthema’s: lijnsymbolen • Status: lijnstijl of kleur met combinatie van grijswaarden FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

20. IMKL - deel 2: informatiemodel • PMKL - presentatieregels: • Type: apart symbool • containerleidingen: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

21. IMKL - deel 2: informatiemodel • PMKL - presentatieregels: • Type: apart symbool • leidingelement: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

22. IMKL - deel 2: informatiemodel • PMKL - presentatieregels: • Annotatie en maatvoering: unieke kleur per thema FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

23. IMKL - deel 3: praktijktesten • Doelstelling: Het toetsen van de praktijkbestendigheid van het IMKL (informatiemodel) en het bijbehorende PMKL (presentatiemodel) obv werkelijke informatiebronnen van beheerders en een werkelijke bruikbaarheidstest door planaanvragers en studiebureaus van op PMKL gebaseerde visualisatie van de IMKL objecten • 3 verschillende pistes: • piste 1a: enkel WMS, rechtstreeks op systeem K&L-beheerders • piste 1b: enkel WMS, maar op parallelle databank bij K&L-beheerders • piste 2: ook WFS (GML via SLD omgezet naar WMS), rechtstreeks op systeem K&L-beheerders FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

24. IMKL - deel 3: praktijktesten • Samenhang van de verschillende delen: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

25. IMKL - deel 3: praktijktesten • Voorbereiding: • Selectiecriteria van testgebieden: • aanwezigheid KLB’s die deelnemen aan praktijktest • verstedelijkt vs. ruraal gebied • beschikbaarheid GRB als referentielaag • graafwerken in uitvoering in periode praktijktest (o.b.v. planning Aquafin) • Twee testgebieden: • Opwijk (grens met Merchtem) > werfzone Aquafin • Kapellen > GRB beschikbaar • Bruikbaarheid van het IMKL/PMKL zal aan de hand van de praktijktest op het terrein worden aangetoond door gravers in testgebied Opwijk FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

26. IMKL - deel 3: praktijktesten • Voorbereiding: • Deelnemers praktijktest - overzicht software: FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

27. IMKL - deel 3: praktijktesten • Praktijktest 1a: • enkel WMS • rechtstreeks op systeem KLB • gebruikte databanken: • SQL Server & Oracle • gebruikte software: • MapInfo MapXtreme (.Net) • ArcGIS Server • GeoMedia WebMap • Smallworld FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

28. IMKL - deel 3: praktijktesten • Praktijktest 1b: • enkel WMS • parallelle IMKL-databank bij KLB • gebruikte databank: • PostgreSQL/PostGIS • gebruikte software: • GeoServer FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

29. IMKL - deel 3: praktijktesten • Praktijktest 2: • WFS en WMS • rechtstreeks op systeem KLB • gebruikte databanken: • SQL Server & Oracle • gebruikte software: • MapInfo MapXtreme (.Net) • ArcGIS Server • GeoMedia WebMap • portrayal server: • GeoServer FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

30. IMKL - deel 3: praktijktesten • Specificaties viewer applicatie • web toepassing, thin client (geen plugin), raadpleegbaar in moderne browsers • raadplegen van kaartlagen aangeleverd door geografische servers KLB’s (simulatie bij GIM en Geodan) • gebruikelijke viewer functionaliteit: pannen, zoom in, zoom uit, lagen aan/uit • lagenbeheer via tree-view: thema > subthema > beheerder • legende: weergave symbologie uit PMKL • extra functionaliteit: • identify op geografische features • meten op kaart • printen van de kaart (naar PDF) • feedback mechanisme (waarschuwing indien geodata server niet on-line) FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

31. IMKL - deel 3: praktijktesten • Screendump viewer applicatie FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

32. IMKL - deel 3: praktijktesten • Evaluatie • techniek • vertaling informatie: correcte weergave van oorspronkelijke data • leesbaarheid en duidelijkheid van de voorgestelde informatie • gebruiksvriendelijkheid • bruikbaarheid van de ontvangen informatie: is alle noodzakelijke informatie beschikbaar? • financiële haalbaarheid > door GIM, Geodan, AGIV en gebruikerscommissie FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

33. IMKL - deel 4: bijsturing • Bijsturen van de opgestelde modellen • definitief IMKL • definitief PMKL • Voorstel voor implementatie van IMKL in KLIP FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden

34. Info - Contactgegevens • Meer info: www.klip.be/IMKL.aspx • Coming events • 25 september: Ondergrondse leidingen, digitaal bekeken, KaHo Gent • 20 november: AGIV-trefdag, ICC Gent • Wim Van Huele wim.vanhuele@agiv.be • An Heirman an.heirman@gim.be • Peter Van de Crommert peter.van.de.crommert@geodan.nl FLAGIS – Studiedag GIS Open Standaarden