Wampiryzm

1. Wampiryzm Piotr Stasiuk Rok I

2. Wampir zwany też upiorem to fikcyjna istota o trudnej do wyjaśnienia genezie, „żywy trup” (nie ma jednak kości, lecz chrząstki) żywiący się wg legend ludzkim ciałem i krwią. Może wchodzić w stosunki z żywymi, choć nie odczuwa przyjemności seksualnej. W miarę upływu czasu wampir w coraz większym stopniu upodabnia się do człowieka (zrastają mu się chrząstki).

3. Etymologia słowa wampir Posiada swoje odpowiedniki: - w rosyjskim upyr - w czeskim upyr - w polskim wąpierz, upior - na północy Grecji wampiras i bułgarski wampir Pochodzi prawdopodobnie z języka serbskiego

4. Pochodzenie Pochodzenie naszego bohatera nie jest dokładnie znane. Najbliższe jego sercu są Karpaty i Bałkany, jak głosi Eliade, tamtejsze wierzenia ludowe mają największe znaczenie, przy powstaniu jego legendy. Niektórzy badacze wskazują ogólnie na Słowiańszczyznę jako jego „ojczyznę”. Sam Mickiewicz optuje w swych paryskich wykładach, za tym by uznać Słowian za „ojców” wampira, którego potem zaadoptowali m. In. Germanie, Celtowie, czy nawet Rzymianie.

5. Charakterystyka wampira Wygląd: sięga od potwornego (Nosferatu, Buffy postrach wampirów, Dracula), poprzez przeciętny (Blade), po olśniewająco piękny (Kroniki wampirze, Drakula 2000, Anny Rice, BloodRayne). W systemie gry RPG Wampir: Maskarada różne klany przejawiają różne cechy wyglądowe. W Wiedź minie Andrzeja Sapkowskiego, ukazany obraz "wyższego wampira" - Emila Regina, nie różni się niczym od zwykłego człowieka, dlatego też trudno zidentyfikować te upiory, dopóki same się nie ujawnią. Wyglądem zewnętrznym nie różni się też od ludzi tytułowa postać Księżniczki Andrzeja Pilipiuka - Monika Stjepanković (Kuzynki, Księżniczka, Dziedziczki). Różni się ona od najczęściej przedstawianych w literaturze wampirów między innymi tym, że zamiast ostrych zębów posiada ssawkę.

6. Charakterystyka wampira To, co ważne, to atmosfera, jaką niesie ze sobą pojawienie się Nosferatu, w której czuć wyjątkowy chłód, jaki niesie ze sobą tylko śmierć. Z drugiej strony zaś, nieprzeparty magnetyzm i hipnotyzm postaci.

7. Charakterystyka wampira - najważniejszą cechą Nosferatu, jest pragnienie krwi Symbolika krwi dzieli się zasadniczo na dwa znaczenia: oczyszczające i kalające. Na przestrzeni wieków można zwrócić uwagę na jej ogromne znaczenie we wszelkich rytuałach związanych z regeneracją sił, czy też odbierania ich wrogom, poprzez jej picie. Krwi jako substancji umożliwiającej kontakt ze światem umarłych. Trzeba wspomnieć o początkach chrześcijaństwa, składaniu ofiar i piciu ich krwi.

8. Powstawanie wampirów Według A. Mastersa (Naturalna historia wampira, 1972) jest czterysta osiemdziesiąt sześć przyczyn ich powstania

9. Powstawanie wampirów - wampirem zostaje się poprzez wypicie krwi innego wampira (literatura) - gdy zmarłym targają przed zgonem silne emocje (wierzenia ludowe) Mogą nim zostać zmarli gwałtownie, samobójcy, pragnący zemsty, kobiety zmarłe w połogu.

10. Wampiry w różnych wierzeniach Haiti i tamtejsze zombie Jedną z najstarszych postaci wampirycznych jest Lilith - według legend hebrajskich pierwsza żona Adama, która po rozpadzie małżeństwa przebywała "w wyższych rejonach powietrznych". Arabowie wierzyli, że poślubiła ona diabła i rodzi złe duchy. Poprzedniczkami wampirów w wierzeniach starożytnych Greków były lamie - upiory kobiece, wedle pierwotnych wierzeń węże z twarzą pięknej kobiety wysysające krew z uprzednio utuczonych młodych mężczyzn. Według późniejszych wierzeń lamie wabiły i porywały dzieci by wyssać z nich krew.

11. Wampiry w różnych wierzeniach Krew młodych mężczyzn była także pokarmem Mary - duńskiego wampira, który za dnia przybierał postać pięknej kobiety, by rozkochać w sobie a później pozbawić krwi swoje ofiary. Transylwańskie wampiry zwane były muronami. Mogły one przemieniać się w kota, psa, ropuchę lub ssącego krew owada. W ludzkiej postaci murona charakteryzowały długie ostre paznokcie oraz kapiąca z oczu, uszu, nosa i ust krew. Wampir rosyjski, zwany wieszczy gryzł w grobie własne ręce i stopy, a o północy opuszczał grób i szukał krwi, atakował bydło i dzwonił w dzwony kościelne. Dla każdego, kto usłyszał dzwon oznaczał on rychłą śmierć.

12. Wampiry w różnych wierzeniach Białoruski wupar od innych europejskich wampirów różnił się ostrym jak żądło językiem, którym robił ofierze rankę na piersi i spijał z niej krew. Ofiarami wupara w pierwszej kolejności byli wrogowie, dopiero później zabierał się za "wysysanie" znajomych i krewnych. Charakterystyczną cechą wampira bułgrskiego były dwie fazy rozwoju. W pierwszej fazie wampir ten miał przejrzyste ciało, z którego w ciemnościach wystrzeliwały jasne iskry. Uczył się wówczas jak wyrządzać zło. Po czterdziestu dniach wstawał z grobu w dawnym ciele, ale bez jednego nozdrza i z długim, ostrym językiem. Portugalski krwiopijca to bruxas - żeński wampir polujący w nocy pod postacią ptaka. Pił on krew własnych dzieci i straszył samotnych podróżnych.

13. Wampiry w historii Vlada Tepesa IV (1430- 1476) zwanego „Palownikiem”, z racji swych zamiłowań do wbijania ludzi na pal. Pierwowzór Draculi z książki B. Stokera. Ten wołoski książe jest opisywany bardzo dwuznacznie. Z jednej strony, jak wspomniałem, wbijał na pal, wyprawiał dzikie orgie pełne krwi (którą oczywiście zwykł pijać) i cierpienia, z drugiej ponoć był sprawiedliwym władcą, walczył z kłamstwem i złodziejstwem. Był gorliwym obrońcą wiary chrześcijańskiej. (Ok.100 tys. Ofiar) Dracula zginął podczas walk niedaleko Bukaresztu, a jego ciało zostało pogrzebane w klasztorze w Snagov. Prowadzący w 1931 roku ekshumację grobu stwierdzili ze zdziwieniem, że trumny w grobowcu nie było...

14. Wampiry w historii W obronie chrześcijaństwa walczył również kolejny na liście, francuski marszałek Gilles de Rais (1404- 1440). Walczył u boku Joanny d’Arc- Dziewicy Orleańskiej, jak Vlad IV bronił chrześcijaństwa. Zaś z drugiej strony, jak pisze M. Janion: „Zafascynowany alchemią, otoczony był czarownikami, dążący do paktu z szatanem”. (Ok.. 1500 ofiar)

15. Wampiry w historii Ersebet Batory (1560- 1614), przedstawicielkę znanego Polakom rodu węgiersko- transylwańskiego. Jak Gilles de Rais otaczała się czarownikami i alchemikami. Mówiono też o spisku rodziny, którego padła ofiarą, jakoby morderstwa te nie były prawdą. (Ok. 600 ofiar)

16. Kilkaset milionów ofiar Współcześnie pierwsze „wampiryczne” skojarzenie i analogia do powyższych, przychodzi w postaciach Józefa Stalina i Adolfa Hitlera. Opisywani byli często jako ludzie sympatyczni, jednocześnie budzący grozę i posiadający hipnotyczny wpływ na innych.

17. Obrona przed wampirami najpewniejszy sposób unieszkodliwienia "wampira" uważano położenie obciętej głowy między nogami, tak "aby nie mógł jej uchwycić rękoma" Etnografowie wspominają o kaleczeniu pięt i przecinaniu pod kolanami ścięgien oraz o umieszczaniu ostrych przedmiotów w celu unieszkodliwienia upiora przywalenie go ciężkimi głazami spalenie przebijanie ciał umarłych różnymi przedmiotami, zaostrzonymi kołkami (najskuteczniejsze miały być osikowe), cierniami, zębami od brony, żelaznymi kolcami, grotami strzał, gwoździami

18. Jedynym prawdziwym, żyjącym wampirem jest pewien gatunek nietoperza zamieszkujący pieczary i puste, wydrążone pnie drzew w Ameryce Środkowej i Południowej, żywiący się krwią przede wszystkim zwierzęcą, choć i ludzką nie gardzący. Każdy dorosły osobnik dziennie wysysa jej około 5 łyżeczek

19. Bibliografia: M. Janion Wampir. Charakterystyka symboliczna.