260 likes | 759 Views
Bir tıbbi bitkinin etken organı, kurutma gibi bir işlem ile devamlı olarak saklanabilir hale getirilirse, istenilen bir yerde ve zamanda kullanılmaya hazır bir drog haline gelmiş demektir. Droglardan hareket edilerek ilaçlar hazırlanır.
E N D
Bir tıbbi bitkinin etken organı, kurutma gibi bir işlem ile devamlı olarak saklanabilir hale getirilirse, istenilen bir yerde ve zamanda kullanılmaya hazır bir drog haline gelmiş demektir. • Droglardan hareket edilerek ilaçlar hazırlanır. • Örneğin bitkinin çiçekleri toplanıp kurutuluyor ve bu çiçeklerden hazırlanan çay ilaç olarak kullanılıyorsa, kurutulmuş bu çiçekler bir drogtur.
Bitkisel droglar, kökenlerine göre iki grup altında toplanır: • 1. Bir bitkinin tamamından veya herhangi bir parçasından ibaret olan droglar • 2. Bitkide doğal veya ikincil olarak gelişen veya bitkiden özel bir işlem sonunda elde edilen droglar
1.grup droglar için isimlendirme • Yapraklardan elde edilenler Folium yada Folia • Çiçeklerden elde edilenler Flos veya Flores • Meyvelerdan elde edilenler Fructus • Meyve kabukları Pericarpium • Tohumlardan elde edilenler Semen • Kökler Radix • Kök veya gövde kabukları Cortex • Yer altı gövdeleri Rhizoma • Soğanlar Bulbus
2. Grupdaki droglar için isimlendirme • Amylum Nişasta • Gallae Mazı • Gummi Zamk • Resina Reçine • Balsamum Balsam • Pix Katran
Drogların isimlendirilmesi • Drogların isimlendirilmesinde milletler arası dil olarak Latince kabul edilmiştir. • Bir drogun Latince adı, tamlama yapan iki kelimeden ibarettir. Bu kelimelerden bir bitkinin kullanılan organının adıdır, diğeri ise bitkinin adıdır. • Folia Digitalis(Yüksük otu yaprakları) , Semen Colchici (Acı çigdem tohumları), Tubera Salep (Salepin tuberleri),Radix Belladonnae (Güzel avrat otu kökleri) gibi.
TARİH ve GELİŞİMİ • Hastalıklara karşı içgüdüleri ile savaşma • Dini inanışlar Sümerler; ayın ve yıldızların hareketleriyle dünyada olup bitenler arasında bir münasebet olduğuna inanırlar ve hastalıkların sebepleri ile ileride meydana gelecek hastalıkları bu hareketlere bağlarlar • Sonuç; sihirden medet ummak
TARİH ve GELİŞİMİ • Tabiat unsurlarını (toprak, su, bitki vs.) tedavi vasıtası olarak kullanıyorlardı. • Bitkiler “faydalı” ve “zehirli” diye ikiye ayrılıyordu • M.Ö. 3217’de Çin’de “Materia Medica” kitabı yazılmıştır. Çinlilerin tanıdıkları bitkisel drog adeti yaklaşık 100. 52 farklı hastalık için 283 reçete verilmiştir.
TARİH ve GELİŞİMİ • Sümerler “afyon, şeytan tersi, adamotu, banotu vs.” gibi bitkileri tanıyorlardı. • İlaç olarak hazırlanacak bitkilerin gölgede kurutulması gerektiğini biliyorlardı. • M.Ö. 3000 yıllarında Mısırlıların mezarlarda bulunan yazı ve şekillerden nane, kişniş, nar, akasya, asma gibi bitkilerden ilaç hazırlamakta olduklarını ve bu bitkilerin ziraatini yaptıkları anlaşılıyor • Papiruslardan Mısırlıların yaklaşık 3000 seneden beri sarısabır, adasoğanı, acımarul, pelin, çiğdem, zambak, tarçın gibi drogları bildiği anlaşılıyor
TARİH ve GELİŞİMİ • Yunan filozofu Hipokrat’ın (M.Ö. 460-377) eserlerinden Yunanlıların Milat’tan 500 sene önce pelin, tarçın, baldıran, gentiyan, ravent, papatya, adasoğanı, maydanoz, haşhaş, kuşkonmaz, güzelavratotu kullandıkları biliniyor.
TARİH ve GELİŞİMİ • Dioscorides’in kitabı Materia Medica’da Bitkisel Hayvansal Anorganik menşeli ilaçlar • Drogların muhafazaları, tağşişatları (Karışımları) hakkında bilgi • 500 kadar bitkisel drog kayıtlıdır
TARİH ve GELİŞİMİ • Plinius’un “Historia Naturalis” isimli eseri • 1000’e yakın drog • Bu kitapta droglar tedavi tesirlerine göre sıraya konulmuş
TARİH ve GELİŞİMİ • İbn-i Sina (Avicenna) “Kanun” isimli eseri • Latince’de “Canon Medica” • 17.yy’a kadar batı aleminde rehber kitap • 5 ciltlik eserin 2. cildinde basit droglar (simplicia), 5. cildinde mürekkep ilaçlar (composita) • Eserde Yunan ve İslam dünyasının yazarlarından istifade edilmiştir
TARİH ve GELİŞİMİ • C. de Linne (İsveçli botanik bilgini) • Bitkileri sınıflandırma ve isimlendirme sistemini getirmiştir • Bu sayede tıbbi bitkilerin isimlendirilmesinde büyük bir kolaylık ve kesinlik meydana gelmiştir • Bu suretle birçok droğunköken bitkisi hakkındaki bilgiler doğru olarak meydana çıkmıştır
TARİH ve GELİŞİMİ • Eserde kargabüken, banotu, baldıran, kurtboğan, kenevir, kokulu yonca, haşhaş ve kamala gibi droglardan bahsedilmekte • Bu drogları veren bitkiler tarif edilmekte ve bu droglar ile meydana gelen zehirlenmelerin antidotları (zehiri etkisiz kılan madde) verilmektedir
TARİH ve GELİŞİMİ • Ziayeddin İbn El Baytar’ın “Müfredatı İbn-i Baytar Fit-Tıp” adlı eseri • Doğuda o zamanlar kullanılmakta olan tıbbi bitkiler hakkında çok kıymetli bilgiler ihtiva ediyor • 1800 kadar bitkisel drog, 130 hayvansal drog • Bitkisel droglar içinde; ebucehil karpuzu, kroton yağı, hindistan cevizi, pireotu gibi droglar kayıtlı • Bu kitapta damıtma yoluyla gül suyu hazırlanmasından ilk defa bahsedilmekte
TARİH ve GELİŞİMİ • 1492’de Christophe Colomb’un Amerika’yı keşfi ve 1498’de Vasco de Gama’nın Hindistan deniz yolunu bulması ile bitkisel tedavide yeni bir çığır açılır • Bu tarihten sonra tıbbi bitkiler üzerinde çalışmalar daima artmıştır
TARİH ve GELİŞİMİ • Bu keşifler Afrika, Asya, Hindistan, Uzak Doğu ve Anadolu’da birçok inceleme gezisinin yapılmasına yol açmış ve bu geziler sonunda da birçok yeni tıbbi bitki ve drog tedavi alanına girmiştir
TARİH ve GELİŞİMİ Paracelsus von Hohenheim’e göre “Tabiatta her hastalığın, işareti ile belli olan, bir devası bulunmaktadır” fikrinin yayılması sonucu tedavi alanına “Signatur teorisi” ismiyle anılan tedavi şekli hakim olmuştur
TARİH ve GELİŞİMİ • Bu teoriye göre; bitkilerde bulunan bazı işaretler o bitkinin hangi hastalıklara karşı kullanılabileceğini gösterir
TARİH ve GELİŞİMİ Sarı süt taşıyan Chelidonium (Kırlangıçotu) sarılığa karşı