Ustrój sądownictwa w państwach skandynawskich

1. Ustrój sądownictwa w państwach skandynawskich

2. Estonia

3. System sądownictwa administracyjnego • Trójinstancyjny system Sądy administracyjne pierwszej instancji Sądy okręgowe Sąd Najwyższy

4. System sądownictwa administracyjnego • Działają: • 4 sądy administracyjne • 3 sądy okręgowe, rozpatrujące środki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez sądy I instancji • Izba Administracyjna Sądu Najwyższego w Tartu

5. Kognicja sądów • Akty administracyjne (zdef. jako nakazy, dyrektywy, decyzje, postanowienia i inne akty prawne, które kształtują indywidualne sytuacje w stosunkach prawa publicznego, wydawane przez agencje, organy lub inne osoby wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej) • Umowy publicznoprawne – uznawane na gruncie tej ustawy jako akty administracyjne • Czynności faktyczne (działanie, zaniechanie lub zwłoka w stosunkach prawa publicznego organu administracji, urzędnika lub jakiegokolwiek podmiotu, któremu powierzono wykonywanie zadań z zakresu prawa publicznego) • Inne akty i czynności wynikające z przepisów szczególnych

6. Środki prawne Przed sądami I instancji jako środki prawne służą: - Skarga (kaebus) - Protest (protest)

7. Skarga i protest • O stwierdzenie nieważności aktu administracyjnego w całości lub w części • O wydanie aktu administracyjnego (w przypadku bezczynności) • Na odmowę wydania aktu (w przypadku podjęcia przez organ aktu odmownego) • O stwierdzenie niezgodności z prawem aktu administracyjnego • Na zaniechanie czynności faktycznej • Na odmowę dokonania czynności faktycznej • O stwierdzenie niezgodności czynności faktycznej z prawem • O wynagrodzenie szkody w stosunkach publicznoprawnych • O stwierdzenie istnienia lub nieistnienia stosunku publicznoprawnego

8. Legitymacja do wniesienia skargi • Osoba, która twierdzi, że jej prawa i wlności zostały naruszone przez akt administracyjny lub czynność faktyczną

9. Finlandia

10. Odwołanie • Od decyzji Rady Stanu, ministrów i organów równorzędnych przysługuje odwołanie do Najwyższego Sądu Administracyjnego – może być ono oparte wyłącznie na zarzucie niezgodności decyzji z prawem

11. Odwołanie • Decyzje organów niższego szczebla podlegają zaskarżeniu do jednego z 12 okręgowych sądów administracyjnych • Jego orzeczenia mogą być zaskarżone do Najwyższego Sądu Administracyjnego

12. Skarga procesowa • Ostateczna decyzja administracyjna może stać się przedmiotem nadzwyczajnego odwołania, przez które rozumie się skargę procesową, wniosek o przywrócenie terminu albo o unieważnienie decyzji

13. Skarga procesowa • Skarga procesowa dopuszczalna jest wyłącznie z przyczyn następujących: • Naruszono prawo zainteresowanego do udziału w postępowaniu, nie zapewniając mu możliwości wyrażenia swojego stanowiska • Dopuszczono się innego błędu procesowego o podobnych skutkach dla treści decyzji • Decyzja jest na tyle niejasna lub ułomna, iż nie wynika z niej, jak rozstrzygnięto sprawę

14. Skarga procesowa • Wnosi się do organu umocowanego przez ustawę bądź dekret do rozpatrzenia odwołania – a w przypadku braku do NSA • Skargę wnosi się w terminie 6 miesięcy liczonym od dnia powzięcia wiadomości o decyzji lub dnia, z którym stała się ona ostateczna

15. Wniosek o przywrócenie terminu • Jeśli strona nie była w stanie dochować terminu (np.. Do wniesienia odwołania od decyzji) z powodu przeszkody prawnej lub innej szczególnie ważnej przyczyny może wnosić o przywrócenie uchybionego terminu • Wniosek składa się do NSA, w ciągu 30 dni od przyczyny uchybienia

16. Szwecja

17. Ustrój sądownictwa administracyjnego okręgowe sądy administracyjne (länsrätt) apelacyjne sądy administracyjne (kammarrätt) Naczelny Sąd Administracyjny (Regeringsrätten)

18. Sąd okręgowy • Sąd okręgowy jest sądem pierwszej instancji. • W każdym regionie (län) jest przynajmniej jeden sąd okręgowy.

19. Sąd apelacyjny • Apelacyjny sąd administracyjny jest sądem drugiej instancji. • Są cztery takie sądy. • W przypadku większości rodzajów orzeczeń wymagane jest zezwolenie na przeprowadzenie pełnej kontroli przez apelacyjny sąd administracyjny.

20. NSA • Najwyższą instancją jest Naczelny Sąd Administracyjny. • Składa się co najmniej z 17 sędziów. • Jego głównym zadaniem, podobnie jak Sądu Najwyższego, jest ustanawianie precedensów. • Dla większości spraw wymagane jest pozwolenie. Przeprowadzając kontrolę, Sąd zadecyduje, czy w orzeczeniu są jakieś kwestie, które mogą być przydatne w kontekście ustanowienia precedensu. • W przypadku udzielenia pozwolenia, sprawa podlega zwykle kontroli przez pięciu sędziów.