دانشگاه پيام نور

1. دانشگاه پيام نور مديريت مالي 1 رشته هاي حسابداري و مديريت بازرگاني

2. هدف کلي درس: • آشنائي با تکنيکهاي حداکثر کردن ثروت و استفاده بهينه از منابع مالي

3. اهداف رفتاري کل درس: دانشجو بايد بتواند پس از مشاهده اين برنامه ها: 1 - مديريت مالي را تعريف نمايد. 2 - اهداف مديريت مالي را برشمارد. 3 – مفهوم و نحوه محاسبه ارزش زماني پول را بداند. 4 - نحوه محاسبه ارزش انواع مختلف اوراق بهادار را بداند. 5 - مفهوم و نحوه محاسبه هزينه سرمايه را بداند. 6 - مفاهيم و روشهاي بودجه بندي سرمايه اي را بداند. 7 - ارتباط تصميمهاي مالي و ساختار سرمايه را بداند. 8 - نحوه تجزيه و تحليل صورتهاي مالي را بداند. 9 - تکنيکهاي مربوط به تجزيه و تحليل نقطه سربسر و اندازه گيري اهرمهاي مالي و عملياتي را بداند.

4. فصل اول: کليات

5. اهداف رفتاري: دانشجو بايد بتواند پس از مشاهده اين برنامه ها بتواند: 1 - مديريت مالي را تعريف کند. 2 – هدف اصلي واحدهاي تجاري را بداند. 3 – وظايف مديران مالي را بداند. 4 – اهداف مديريت مالي را بداند.

6. هدف مديريت مالي: هدف اصلي مديريت مالي، بکارگيري مهارتهائي است که با استفاده از آن مهارتها هدف اصلي بنگاههاي اقتصادي، كه همانا حداكثر كردن ثروت صاحبان بنگاه است، محقق گردد.

7. هدف اصلي بنگاههاي اقتصادي: • برخي افراد هدف اصلي بنگاههاي اقتصادي را حداکثر کردن سود مي دانند. اما اين ديدگاه به دلايل زير اشكال دارد: • كلمه سود داراي تعاريف مختلفي است. • سودي كه در حسابداري تعريف مي شود، ارزش زماني پول را در نظر نمي گيرد. • كيفيت فعاليت را در نظر نمي گيرد و همچنين ساير اهداف واحدهاي تجاري از جمله اهداف اجتماعي را در بر نمي گيرد.

8. هدف اصلي يك واحد تجاري را مي توان حد اكثر كردن ارزش بنگاه در بلندمدت دانست. اين هدف را مي توان به شکل حداکثر کردن ثروت بيان نمود. با اين ديدگاه، بجاي تمرکز مستقيم بر روي سود، ارزش جاري بنگاه مورد تاکيد قرار مي گيرد. طبيعتا بين ارزش فعلي بنگاه و ارزش آن در بلند مدت ارتباط وجود دارد. اگر پيش بيني شود که ارزش آينده بنگاه بالاست، ارزش جاري آن نيز بالا خواهد بود زيرا در مديريت مالي ارزش هر دارائي سرمايه اي برابر ارزش فعلي وجوهي است كه آن دارائي نصيب صاحبش خواهد كرد.

9. بنا براين هدف اصلي مديريت مالي حداکثر کردن ثروت صاحبان سهام است.

10. وظايف مدير مالي: • مديران مالي در راستاي هدف اصلي مديريت مالي، آن هدف را به هدفهاي آني تر و سهل الوصول تر ترجمه مي كنند. بر اين اساس وظايف مديران مالي از دو ديدگاه قابل بررسي است: • الف) وظايف مدير مالي از ديدگاه نقدينگي و سود آوري: • ب) وظايف مدير مالي از ديدگاه آنچه که بايد اداره گردد.

11. وظايف مدير مالي از بعد نقدينگي شامل موارد زير است: 1 – پيش بيني جريان نقدي 2- تامين منابع مالي 3- اداره جريان منابع مالي داخلي. • وظايف مدير مالي از بعد سودآوري شامل موارد زير است: 1- کنترل هزينه 2- قيمت گذاري 3- پيش بيني سود 4- اندازه گيري بازده مورد نظر.

12. وظايف مدير مالي از ديدگاه آنچه که بايد اداره گردد شامل موارد زير است: 1 ـ مديريت دارائيها 2 ـ مديريت منابع مالي

13. به طور کلي، مدير مالي اولا به عنوان يكي از تصميم گيرندگان واحدهاي اقتصادي در گروه مديران شركت براي حداكثر ساختن سود مشاركت دارد و ثانيا به عنوان كارشناس مسائل مالي مديريت مالي واحد تجاري را بعهده مي گيرد.

14. فصل دوم: ارزش زماني پول

15. اهداف رفتاري: دانشجو بايد بتواند پس از مشاهده اين برنامه ها بتواند: 1 - نحوه محاسبه ارزش فعلي و ارزش آتي يك قسط را بداند. 2 - نحوه محاسبه ارزش فعلي چند قسط مساوي را بداند. 3 - نحوه محاسبه ارزش آتي چند قسط مساوي را بداند.

16. دليل وجود ارزش زماني براي پول وجود بهره در اقتصاد، موجب مي شود که پول ارزش زماني داشته باشد؛ يعني يک واحد پولي که امروز دريافت مي شود بيش از يک واحد پولي که در آينده دريافت خواهد شد ارزش داشته باشد.

17. ارزش آتي يك قسط اگر نرخ بهره سالانه 10 درصد باشد، 1000 واحد پولي امروز يک سال بعد 1100 واحد، 2 سال بعد 1210 واحد و 5 سال بعد 1610 واحد مي ارزد. 1100 = ( 10% + 1 ) 1000 1210 = 2(10% + 1 ) 1000 1331 = 3(10% + 1 ) 1000 1464 = 4(10% + 1 ) 1000 1610 = 5(10% + 1 ) 1000

18. بنا براين رابطه کلي زير همواره وجود دارد: در رابطه فوق؛ F : ارزش آينده (ارزش آتي) ، P : ارزش فعلي (ارزش حال) ، i : نرخ بهره و n : تعداد دوره زماني مي باشد.

19. مثال1: اگر امروز 150000 ريال با نرخ بهره 12 درصد سرمايه گذاري شود، پس از 4 سال جمع اصل و سود سرمايه گذاري چقدر مي شود؟ اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 1 كتابتان (ارزش آتي يك قسط يك ريالي در دوره n )، در زير ستون 12% ، عدد مربوط به دوره 4 را بخوانيد. اگر به جدول مزبور نگاه كنيد عدد 5735/1 را مي بينيد. اين عدد حاصل 4( 12% + 1 ) مي باشد. با ضرب اين عدد در 150000 ، همان جواب قبلي، يعني 236025 بدست مي آيد.

20. در آخر فصل 2 کتاب، 4 تا جدول براي تعيين ارزش زماني پول آورده شده است که مي توانيد با استفاده از آنها ارزش زماني يک واحد پولي را براي نرخهاي مشخص در دوره هاي تعيين شده به دست آوريد. براي مثال چنانچه بخواهيد ارزش آتي يک قسط با نرخ بهره 12% براي دوره 4 ساله را به دست بياوريد، بايد زير نرخ 12% ، مقابل رديف 4 را بخوانيد. در جدول زير، جواب مورد نظر، يعني عدد 5735/1 نشان داده شده است.

21. ارزش فعلي يک قسط • اگر رابطه قبلي را بر اساس P بنويسيم، رابطه زير به دست مي آيد که مي توان با استفاده از آن ارزش فعلي يک قسط را محاسبه نمود.

22. مثال2: اگر 3 سال ديگر به شما 150000 ريال بدهند، با نرخ بهره 12 درصد ارزش فعلي اين پول چقدر است؟ اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 2 كتابتان (ارزش فعلي يك قسط يك ريالي در دوره n )، در زير ستون 12% ، عدد مربوط به دوره 3 را بخوانيد. اگر به جدول مزبور نگاه كنيد عدد 7118/0 را مي بينيد. اين عدد حاصل 4( 12% + 1 )÷ 1 مي باشد. با ضرب اين عدد در 150000 ، همان جواب قبلي، يعني 106770 بدست مي آيد.

24. مثال3: اگر 3 سال ديگر به 150000 ريال پول نياز داشته باشيد، با نرخ بهره 12 درصد امروز چقدر بايد سرمايه گذاري كنيد تا پس از 3 سال به پول مورد نظر خود برسيد؟ • جواب:

25. مثال4: با نرخ بهره 10 درصد چند سال طول مي كشد تا 100000 ريال تبديل به 133100 ريال شود؟براي حل اين مسئله بايد در رابطه زير، اعداد مختلف را بجاي n قرار دهيد تا به جواب مورد نظر برسيد. • در صورتيكه از طريق آزمايش و خطا رسيدن به جواب مورد نظر مشكل يا طولاني باشد بايد از روش واسطه يابي خطي استفاده كرد. اين روش در قسمتهاي بعدي مورد بحث قرار خواهد گرفت.

26. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با تقسيم كردن عدد 133100 بر عدد 100000 ريال، عدد 331/1 بدست مي آيد. با مراجعه به جدول شماره 1 كتابتان، در زير ستون 10% ، ببينيد مقابل كداميك از دوره ها عدد 331/1 (يا نزديكترين عدد به 331/1) نوشته شده است. اگر در اين جدول دقت كنيد خواهد ديد اين عدد مربوط به دوره 3 مي باشد.

28. مثال5: با چه نرخ بـهره اي پـس از 3 سال 100000 ريال تبـديل به 133100 ريال مي شود؟براي حل اين مسئله بايد در رابطه زير، اعداد مختلف را بجاي i قرار دهيد تا به جواب مورد نظر برسيد. • در اين مثال نيز چنانچه از طريق آزمايش و خطا رسيدن به جواب مورد نظر مشكل يا طولاني باشد بايد از روش واسطه يابي خطي استفاده كرد.

29. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با تقسيم كردن عدد 133100 بر عدد 100000 ريال، عدد 331/1 بدست مي آيد. با مراجعه به جدول شماره 1 كتابتان، در مقابل دوره 3 ببينيد در زير كداميك از ستونها عدد 331/1 (يا نزديكترين عدد به 331/1) نوشته شده است. اگر در اين جدول دقت كنيد خواهد ديد اين عدد مربوط به نرخ 10% مي باشد.

31. ارزش فعلي (ارزش حال) چند قسط مساوي: • براي محاسبه ارزش فعلي چند قسط مساوي ، از رابطه زير عامل تنزيل اقساط مساوي را محاسبه نموده و در مبلغ يك قسط ضرب مي كنند:

32. مثال6: ارزش فعلي 4 قسط مساوي 25000 ريالي با نرخ بهره 10 درصد چقدر مي شود؟ 79247 = 1699/3 × 25000 اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 4 كتابتان (ارزش فعلي n قسط يك ريالي براي n دوره) در زير ستون 10% مقابل دوره 4 را بخوانيد. با مراجعه به جدول خواهيد ديد كه عدد 1699/3 نوشته شده است.

34. مثال7: ارزش فعلي 4 قسط مساوي 25000 ريالي با چه نرخ بهره اي 80992 ريال مي شود؟2397/3 = 25000 ÷ 80992 = x→ 80992 = x × 25000 از طريق آزمايش و خطا عدد 9% براي i بدست مي آيد. چنانچه از طريق آزمايش و خطا رسيدن به جواب مورد نظر مشكل يا طولاني باشد بايد از روش واسطه يابي خطي استفاده كرد.

35. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 4 كتابتان در مقابل دوره 4 ببينيد در زير كدام ستون عدد 2397/3 نوشته شده است. با مراجعه به جدول خواهيد ديد كه اين عدد در زير ستون 9% نوشته شده است.

37. مثال8: ارزش فعلي چند قسط مساوي 25000 ريالي با نرخ بهره 8 درصد 99818 ريال مي شود؟9927/3 = 25000 ÷ 99818 = x→ 99818 = x × 25000 از طريق آزمايش و خطا عدد 5 براي n بدست مي آيد.

38. چنانچه از طريق آزمايش و خطا رسيدن به جواب مورد نظر مشكل يا طولاني باشد بايد از روش واسطه يابي خطي استفاده كرد. در اين روش، ابتدا بايد جواب را تخمين بزنيد. فرض كنيد جواب اين مسئله را 7 قسط تخمين زده ايد. با بدست آوردن ارزش فعلي 7 قسط مساوي با نرخ بهره 8% ، يعني 2064/5 متوجه مي شويد كه اين عدد از جواب بدست آمده بزرگتر است. لذا عدد كوچكتري مثلا 4 را امتحان مي كنيد. اگر ارزش فعلي 4 قسط مساوي با نرخ بهره 8% را محاسبه كنيد خواهيد ديد كه 3121/3 بدست مي آيد. متوجه مي شويد كه اين عدد از جواب بدست آمده كوچكتر است. از اين دو مورد نتيجه مي گيريد كه جواب مسئله عددي است كه از 7 كوچكتر ولي از 4 بزرگتر است. در اين جا كه عدد بزرگتر و عدد كوچكتر از جواب مورد نظر را بدست آورده ايد، معادله بصورت زير تشكيل دهيد:

40. 2064/5 7 9927/3 X + 4 3121/3 4 اكنون تفاوت اعداد بالائي و پائيني هر كدام از ستونهاي فوق را در صورت دو كسر و تفاوت اعداد وسطي با اعداد پائيني را در مخرج دو كسر نوشته و آن دو كسر را مساوي قرار دهيد جواب X بدست خواهد آمد. بصورت زير: در نتيجه براي X حدودا عدد 1 بدست مي آيد. لذا حاصل X + 4 برابر 5 خواهد شد و 5 جواب مورد نظر مي باشد.

41. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 4 كتابتان، در زير ستون 8% ببينيد در مقابل كدام دوره عدد 9927/3 نوشته شده است. اگر دقت كنيد خواهيد ديد در مقبل دوره 5 نوشته شده است.

43. مثال9: ارزش فعلي 6 قسط مساوي چند ريالي با نرخ بهره 8 درصد 83212 ريال مي شود؟ 18000 = 6229/4 ÷ 83212 = x→ 83212 = x × 6229/4

44. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 4 كتابتان عدد مندرج در زير ستون 8% مقابل دوره 6 را بخوانيد. با مراجعه به جدول خواهيد ديد كه عدد 6229/4 نوشته شده است. با تقسيم كردن عدد 83212 بر عدد بدست آمده از جدول جواب مورد نظر يعني 18000 بدست خواهد آمد.

46. ارزش آتي (ارزش آينده) چند قسط مساوي • براي محاسبه ارزش آتي چند قسط مساوي، از رابطه زير، عامل مرابحه اقساط مساوي را محاسبه نموده و در مبلغ يك قسط ضرب مي كنند:

47. مثال10: ارزش آتي 4 قسط مساوي 25000 ريالي با نرخ بهره 10 درصد چقدر مي شود؟ 116025 = 641/4 × 25000

48. اگر مسئله فوق را بخواهيد با استفاده از جدول حل كنيد، با مراجعه به جدول شماره 3 كتابتان (ارزش آتي n قسط يك ريالي براي n دوره) در زير ستون 10% مقابل دوره 4 را بخوانيد. با مراجعه به جدول خواهيد ديد كه عدد 641/4 نوشته شده است. با ضرب كردن اين عدد در 25000 جواب مسئله، يعني 116025 بدست خواهد آمد.

50. ارزش فعلي و ارزش آتي چند قسط نامساوي (جريانهاي نقدينه متغير) • براي محاسبه ارزش فعلي و يا ارزش آتي چند قسط نامساوي، از همان روابط مورد استفاده در قسمت ارزش فعلي و ارزش آتي يك قسط استفاده مي شود.