ELAZIĞ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

1. ELAZIĞİL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ OKUL GELİŞİM MODELİ UYGULAMALARI

2. “Okul Gelişim Modeli” olarak tanımlanan bu uygulama, okullarımızın plânlı gelişimine sistematik bir yaklaşım kazandıracaktır. Modelin çerçevesini oluşturan “Okul Gelişim Süreci Basamakları”; • plânlama, • uygulama, • değerlendirme, • düzeltme, • ve tekrar plânlamaya dönüş, • biçiminde birbirini takip eden on basamaktan oluşmuştur.

3. OGM Uygulama Basamakları

4. I.BASAMAK OKUL GELİŞİM YÖNETİM EKİBİNİN KURULMASI: 10-31 MART TARİHLERİ ARASI Okul Gelişim Yönetim Ekibi her yıl 10 Mart - 31 Mart tarihleri arasında yeniden kurulur. Okul kapanıncaya kadar Planlı Okul Gelişimi çalışma takvimini hazırlar ve yeni öğretim yılı başında uygulamaya başlar.

5. OKUL GELİŞİMİ YÖNETİM EKİBİ ÜYELERİ 1. Okul Müdürü 2. Sorumlu Müdür Yardımcısı 3. Öğretmen ( İkiden az olmamak üzere öğretmen sayısına göre ) 4. Rehber Öğretmen 5. En az bir Destek Personeli 6. Veli (İkiden az olmamak üzere) 7. Öğrenci (İkiden az olmamak üzere) 8. Bir Okul Aile Birliği Temsilcisi 9. Okul Aile Birliği Sınıflar Temsilcisi 10. Sivil Toplum Örgütlerinden seçilen bir temsilci 11. Muhtar 12. Okulun bulunduğu bölgede Sanayi/Ticaret Odalarının birer temsilcisi

6. Okul Aile Birliği Sınıflar Temsilcisi (her sınıftan bir kişi) Sivil Toplum Örgütlerinden Seçilen bir Temsilci Muhtar Ticaret ve Sanayi Odası Temsilcisi Okul Gelişimi Yönetim Ekibi (OGYE) Üyelerinden, Gelişim süreci basamaklarının teknik çalışmaları kapsayan bölümlerine katılmazlar. Bunlar ancak; • Okul Gelişim hedeflerinin belirlenmesi • Önceliklerin belirlenmesi • Biçimlendirici değerlendirme • Son değerlendirmebölümlerine gözlemci olarak katılır ve kararların alınmasında fikir belirterek oy kullanırlar.

7. II.BASAMAK STRATEJİK PLANLAMA: 1-18 NİSAN TARİHLERİ ARASI Stratejik plan içerisinde okulun ilkeleri, değerleri, yargıları, misyonu, vizyonu ve değer ölçütleri bulunacağından okul gelişiminden beklenenler stratejik plan ile açığa çıkacaktır.

8. MİSYON VİZYON İLKELER Stratejik Amaç3 Stratejik Amaç1 Stratejik Amaç2 Hedef3.1 Hedef2.1 Hedef1.1 Hedef 2.2 Hedef 3.2 Hedef 1.2 Faaliyet1.1.1 Faaliyet1.2.1 Faaliyet2.2.1 Faaliyet3.1.1 Faaliyet3.2.1 Faaliyet2.1.1 Faaliyet1.1.2 Faaliyet1.2.2 Faaliyet2.1.2 Faaliyet3.1.2 Faaliyet1.2.3 Faaliyet2.1.3 Faaliyet3.1.3 Faaliyet1.1.3 Faaliyet1.2.4 Faaliyet1.1.4 Faaliyet3.1.4

9. Dış Analizi İç Analiz OKUL GELİŞİM SÜRECİ STRATEJİK YÖNETİM İLİŞKİSİ

10. Stratejik amaçların ve hedeflerin, belirlenen vizyon ve misyona hizmet etmesi, vizyon, misyon ve değerler ile uyumlu olması gerekmektedir.

11. Okulun stratejik planı, orta vadeli (3 yıl) bir planlamadır. Okul Gelişim Planı ise her yıl yapılacak olan bir plandır.

12. Stratejik planlama sürecinde "gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?" sorusuna cevap niteliğinde oluşturulması gereken okul gelişim planı, okulun stratejik planı ile bütünleşmiş olmalıdır.

13. STRATEJİK PLANLAMA Nerede olmak İstiyoruz?(Misyon Vizyon,Değerler ve Stratejik Plan) Olmak istediğimiz yere nasıl gideceğiz? ( FAALİYETLER VE PROJELER ) Hedefe doğru ilerlediğimizi nasıl bileceğiz? (izleme,Değerlendirme ve Performans Ölçümü) Şu anda neredeyiz? (Durum Analizi) -HANGİ DEĞER YARGILARI İLE? -HANGİ ARAÇLAR İLE?

15. III.BASAMAK • MEVCUT DURUM (İhtiyaç) ANALİZİ:21 NİSAN- 9 MAYIS • Performans Alanlarına göre Özdeğerlendirme • Liderlik ve Okul Yönetimi • Okul Kaynaklarının Yönetimi • Okul,Çevre ve Toplum İlişkileri ile Okul Paydaşlarının Okula İlişkin Algıları • Okulun Eğitim Öğretim Süreci ve Ortamı • Sürekli Örgütsel Gelişim Özdeğerlendirme sürecinde veri toplama yöntem ve teknikleri; Gözlem, Yüz yüze Görüşme, Doküman Analizi ve Anket Formu’dur. • Özdeğerlendirme anketi şu şekilde uygulanır: • Bütün çalışanlara, • Rastgele seçilen velilere, • Rastgele seçilen öğrencilere öğrenci Anketi uygulandıktan sonra sorulara verilen cevaplar azdan çoğalana doğru sıralanır. Bu sıralama göz önünde tutularak İyileştirme Ekipleri oluşturulur.

16. Özdeğerlendirme Süreci Sekiz Ayrı Çalışmadan Oluşmaktadır. Bunlar; • Planlı Okul Gelişim Modeli ve Özdeğerlendirme Uygulamalarına İlişkin Olarak Okul Personelinin Bilgilendirilmesi. • Performans Alan Ekiplerinin(Kriter Ekipleri) Oluşturulması. • Performans Alan Ekiplerinin Eğitilmesi.

17. Planlı Okul Gelişim Modeli Kriterlerinin Alt Alanlarının Kuruma Uyarlanması. • Veri Toplama Yöntem ve Araçlarının (Soru demeti, Gözlem, Belge İnceleme) Oluşturulması. • Verilerin Toplanması. • Verilerin Değerlendirilerek Kuvvetli Yönlerin ve İyileştirmeye Açık Alanların Belirlenmesi. • Uzlaşım Toplantısının Yapılarak İyileştirme Planında Yer Alacak Konuların Belirlenmesi ve OGYE’ye Sunulmasıdır.

18. SWOT ANALİZİ ÖRNEK UYGULAMASI

19. IV.BASAMAK İYİLEŞTİRME EKİPLERİNİN KURULMASI 12-23 MAYIS İyileştirme Ekipleri;okulun gelişim hedeflerini gerçekleştirmek için kurulan, düzenli çalışma ve rol ilişkilerine sahip, aralarında etkili bir iletişim ve diyalog bulunan ikiden fazla kişiden oluşur. ( TEK KİŞİLİK EKİP OLUŞTURULAMAZ ) OGYE Tarafından, Özdeğerlendirme Sonuçlarına Göre İyileştirmeye Açık Alanların Önceliklendirilmesi Ve İyileştirme Ekipleri (Çalışma Grupları) Oluşturulur.

20. İhtiyaç analizi ile belirlenen çalışma alanları arasından okulun gelişimine en fazla katkıda bulunacak olanların öncelikli olarak belirlenmesi ve sınırlı kaynakların bunlar için ayrılması sağlanır. • Öncelikler • Çalışanların tam katılımının sağlanması • Yapılan İşlerin sürekli iyileştirilmesi • İhtiyaç olarak belirlenmiş ancak; kaynakların yetersizliği nedeniyle öncelikli konular arasına alınamamış olan ihtiyaçlar, göz ardı edilmeden daha sonraki öğretim yıllarının gelişim plânlarında dikkate alınarak gerçekleştirilmeye çalışılır. Çalışma alanları belirlendikten sonra belirlenen konuların her biri için ayrı bir İyileştirme Ekibi(çalışma grubu) kurulur.

21. İyileştirme Ekipleri: Plânlı Gelişim Modelinde; okulun gelişim amaçlarını gerçekleştirmek için kurulan, düzenli çalışma ve rol ilişkilerine sahip, aralarında etkili bir iletişim bulunan ikiden fazla bireyin oluşturduğu ekiplerdir. Grup ve ekip arasında ilkeler ve çalışma esasları açısından büyük farklar bulunmaktadır. Ekip olabilmek için mutlaka bir grubun bulunması gereklidir. Ancak; her grup ekip değildir. Bir grubun ekip olabilmesi için belirlenen amaçları gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş bireyler olması ve aralarında etkili bir etkileşim olması gereklidir. Her iyileştirme ekiplerinin kaç kişi olacağı ve kimlerden oluşacağı, çalışma konusunun özelliğine göre OGYE tarafından belirlenecektir. OGYE üyeleri de çalışmanın özelliğine ve okulun ihtiyaçlarına göre gerekiyorsa iyileştirme ekiplerinde yer alabilirler. (3-5 kişilik gruplar önerilir.)

22. İyileştirme Ekipleri,“Çalışma Plânları”nı hazırlayıp, OGYE’ye verirler. İyileştirme Ekipleri: Okul Gelişim Süreci içinde; V. Basamak Plânlama Fonksiyonu VII. Basamak Uygulama Fonksiyonunu gerçekleştirirler. İYİLEŞTİRME EKİPLERİ: 1- Teknoloji Ekibi 2- Hizmet İçi Eğitim Danışma Kurulu 3- Kalite Kurulu 4- Kalite Geliştirme Ekipleri 5- Rehberlik Danışma Merkezi 6- İş Birliği Geliştirme Ekibi vb şeklinde oluşturulabilir.

23. Bir iyileştirme ekibi nasıl oluşturulur: Varsayalım ki okulumuzda okuma alışkanlığı istenilen seviyeye ulaşmamıştır. Bunun için: “Okuma alışkanlığı Geliştirme” iyileştirme ekibi kurulabilir. Bu Ekipte; Türkçe veya Edebiyat öğretmeni, kütüphane memuru, okul koruma derneğinden bir temsilci, birkaç öğrenci temsilcisi, (okuldaki kültür-edebiyat ve kütüphanecilik kollarına seçilen öğrencilerden olabilir) ve veli. Bu iyileştirme ekibi öğretim yılı içerisinde öğrencilerde okuma alışkanlığı geliştirmek için yapacağı çalışmaları planlayıp, hazırladıkları çalışma planlarını “Yıllık Gelişim Planı”nı hazırlayabilmesi için OGYE’ye verecektir.

24. Ekip: Gruptaki üyeler tarafından benimsenen ortak hedefler doğrultusunda, iş birliğine dayalı bir çalışma sistemi içinde çalışan, bireysel gelişimi ve grubun bir bütün olarak da sürekli gelişimini ilke edinmiş bireylerden oluşan çalışma gruplarıdır.

25. İyileştirme Ekiplerinin Etkili Bir Şekilde Çalışabilmeleri Gerekmektedir. Etkili Ekip Çalışmasının Özelliklerini Şu Şekilde Sıralayabiliriz: • Ekip üyeleri arasında etkili bir iletişim ve iş birliğine dayalı bir çalışma sistemi gelişmelidir. • Ekip üyeleri çalışmalar ile ilgili fikirlerini, eleştirilme endişesi taşımaksızın özgürce ifade edebilmelidir. • Bilgi ve tecrübeler paylaşılmalı, çalışmalarda ortaya çıkacak problemler birlikte çözülmeli ve ortak hedeflere ulaşmak için iş birliğiiçinde çalışılmalıdır.

26. Çalışma ortamı rahat ve ılımlı bir ortamına sahip olmalıdır. • Çalışmalar sırasında farklı görüşler olmakla birlikte fikir birliğine ulaşmanın mümkün olduğu unutulmamalıdır. • Eleştiriler samimi ve yapıcı olmalıdır. Yıpratıcı olmamalıdır. • Yapılacak işler paylaşılarak herkesin katılımı sağlanmalıdır.

27. V.BASAMAK ÇALIŞMA PLANLARININ HAZIRLANMASI 23 MAYIS - 4 HAZİRAN İyileştirme Planları, Okul Gelişim Yönetim Ekibinin (OGYE) belirlediği hedeflere ulaşılması için yapılan ayrıntılı planlardır. İyileştirme Ekipleri (İyileştirmeye yönelik alanlardaki planlarını ) bir yıllık çalışma planlarını hazırlarlar. İyileştirme Ekipleri 4 Haziran sonunda hazırladıkları planların bir örneğiniOkul GelişimYönetimi Ekibine verirler.

28. İyileştirme Planları Şu Şekilde Hazırlanır; • İyileştirme Planına alınacak çalışmalar ayrıntılı olarak belirlenir. • Yapılacak çalışmalar, belirlenen ayrıntıya göre basamaklandırılır. • Belirlenen çalışmaların her basamağı için çalışma; başlama, bitiş tarihleri olmalı ve kullanılacak kaynaklar ile sorumlu kişi yada kişilerin kimler olduğu belirtilmelidir.

29. Çalışmadan beklenen sonuçlar, yararlar belirtilmelidir. • Sonradan ek basamaklar oluşursa bunlarda plana yansıtılmalıdır. • Planlı Okul Gelişiminde İyileştirme Planlarının hazırlanması sistemli bir çalışmayı gerektirir. Bu planlar hazırlanırken; • İyileştirme Planının, hedeflere en kolay şekilde, en az iş gücü ve en az kaynakla ulaşılabilecek şekilde hazırlanmalıdır. • İyileştirme Planının uygulanmasında doğrudan İyileştirme ekipleri sorumludur. OGYE’de, bütün çalışmaların yürütülmesinin takipçisidir.

30. Çalışmalarda kullanılacak kaynaklar ile uygulayıcı kişilerin net olarak belirtilip ifade edilmesi gerekir. Bu sayede çalışmalar sırasında oluşabilecek aksaklıklar önceden önlenmiş olacaktır. • Okulun kaynakları ve öğrencilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, ulaşılabilecek hedefler belirlenmelidir. Ulaşılamayacak hedeflerin planlamaya alınarak başarısız bir sonuca gidilmesi, gelecek içinde çalışma şevkinin kırılmasına yol açacaktır. • İyileştirme Planları değerlendirilirken (8. ve 10. Basamaklarda); hangi ölçütlere göre plana ulaşılıp ulaşılamadığının belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla, değerlendirme ölçütlerinin de planda yer alması gerekir.

31. Çalışma(İyileştirme) ekipleri tarafından çalışma planları yapılacaktır. İyileştirme Planı Örneği

32. VI. BASAMAK YILLIK OKUL GELİŞİM PLANININ HAZIRLANMASI 9-30 HAZİRAN İyileştirme Ekipleritarafından verilen çalışma planları göz önünde bulundurularak, bir yıllık okul gelişim çalışma planı hazırlanır.

33. OGYE Tarafından İyileştirme Planları Doğrultusunda Yıllık Okul Gelişim Planının Hazırlanması: Okul gelişim Planı, okulun mevcut durumunu ve gelecekte ulaşılmak istenen noktasını, hedeflerini belirler ve bunları organize bir şekilde kağıt üzerinde gösterir. Geleceğe dair hedefleri, ne zaman ve nasıl ulaşılacağını ayrıntılandırır. Okul Gelişim Planı; İyileştirme Planları çerçevesinde, OGYE tarafından hazırlanır. Gelişim plânı düzenlenecek özel gündemli bir öğretmenler kurulunda öğretmenlerin görüşüne, özel amaçlı bir veli toplantısında ise velilerin görüşüne sunulmalıdır.

34. Okul Gelişim Planı, şu işlevlere sahiptir: • Gelişimi Yönetir: Okullarımız da, Toplam Kalite Yönetiminin temel felsefesi olan sürekli gelişimi (Kaizen) sağlayabilmek amacıyla hazırlanan planlar olduğundan değişimin yöneticisidir. • Sorumlulukları Paylaştırır: Okul Gelişim Planı, hazırlanmasından uygulanmasına ve değerlendirilip raporlaştırılmasına kadar okul toplumunun birlikteliği ile oluşturulduğundan, herkesin katılımı ve sorumlulukların herkes tarafından paylaşılması sağlanır.

35. Kaynakların Kullanımına Açıklık Kazandırır ve Verimliliği Arttırır: Okul Gelişim Planı sayesinde, okulun kaynaklarının nerelere ve kimler tarafından ne kadar kullanılacağı belirtildiğinden ve bunu da herkes planda göreceğinden açıklı sağlanmış olur. Kaynakların kullanımı sonucunda beklenen yararın oluşup oluşmamasına göre yeni planlamalara yön verileceğinden verimlilik artacaktır. Aynı zamanda kaynakların açıklık çerçevesinde kullanımı da verimliliği arttırıcı bir etki yapacaktır.

36. Okul gelişim planı, çalışma(iyileştirme) planları esas alınarak hazırlanacaktır. Okul Gelişim Planı Örneği

37. VII.BASAMAK YILLIK OKUL GELİŞİM PLANININ UYGULANMASI 15 EYLÜL - 31 ARALIK İyileştirme Ekipleri (Çalışma Grupları) tarafından hazırlanmış olan, Yıllık OkulGelişim Planı15 Eylül-31 Aralık tarihleri arasında okulda uygulanır. Planlı Okul gelişim çalışma takvimine işaretlenir.

38. Yıllık Okul Gelişim Planının Uygulanması: Bu basamakta, iyileştirme ekipleri hazırladıkları çalışma planlarını uygulayacaklar ve Okul Gelişim Planındaki çalışmaları gerçekleştireceklerdir. İyileştirme ekipleri, hazırladıkları çalışma planlarının uygulamasından sorumludur. Okul Gelişim Planının uygulanmasında OGYE, iyileştirme ekiplerine destek verir.

39. Yıllık Okul Gelişim Planının Uygulanması, Şu Esaslarla Ekip Ruhu İçerisinde Yürütülmelidir: • Pozitif Bağımlılık: Ekip üyeleri, hepsi bir bütünün parçaları gibidir. Ekip, bir sistem olarak düşünüldüğünde, sistemin parçaları olan bireyler katkıları oranınca sistemi ayakta tutarlar. Ekip ruhu ve katılım ne kadar yüksek ise, sistemin yani ekibin başarısı da o denli yüksek olacaktır. Hiçbir birey ekibin tamamından daha zeki ve iş başarım gücünden daha fazla güce sahip olmadığı için, ekip ruhu içerisinde çalışılmalıdır. Bu da, ekibe pozitif bağımlılık ile gerçekleşebilir.

40. Yüz Yüze İletişim:Ekip ruhu içerisinde ve işbirliği ile yürütülen çalışmalar sırasında karşılaşılan problemlerin çözümünde yine birliktelik esastır ve bu sayede ekibin tamamı hem problemde ve hem de çözümde işbirliğini sağlayarak, başarıya daha yakın olurlar. Bu da, ekip ruhu içerisinde yüz yüze iletişim içerisinde olunması ile sağlanmaktadır.

41. Bireysel Sorumluluk ve Ortak Hedeflere Yönelme: Çalışma gurubunun başarısı, ancak tüm bireylerin üzerine düşen sorumlulukları tam olarak yerine getirmesiyle mümkün olacaktır. Bu açıdan bireylerin sorumlulukları son derece önemlidir ve mutlaka yerine getirilmelidir. Ancak bu sayede ortak hedefler, yani hem ekibin ve hem de Okul Gelişim Planın hedefleri yerine getirilebilir.

42. VIII.BASAMAK BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME 5 – 16 OCAK Okul Gelişim Plânı’nın birinci değerlendirmesi Okul Gelişim Yönetim Ekibi tarafından birinci dönemin sonunda yapılır. 1.Dönemin sonunda Okul Gelişim Planında yapılan değişiklikler, yeni eklentiler ve yapılamayan çalışma konuları göz önünde bulundurularak İyileştirme ekipleritarafından biçimlendirici değerlendirme formu hazırlanır, bir nüshası Okul Gelişim YönetimiEkibi’ne verilir. 2. Dönemin başından sonuna kadar uygulamaya konulur.

43. OGYE; gözden geçirme ve biçimlendirici değerlendirme çalışmalarını yaparken uygulanan planları kontrol ve yeni düzeltilmiş planları, teknik bir çalışma anlayışı ile yürütür. Bu kapsamda yapılan gözden geçirme ve biçimlendirici değerlendirme işlemi bir form ile yapılır. İyileştirme Ekipleri yaptıkları yada yapamadıkları her çalışma için bu formdan hazırlar ve OGYE’ye sunarlar. OGYE (okul gelişim yönetim ekibi) çalışma gruplarından gelen değerlendirme formlarını dikkate alarak Okul Gelişim Planı’nı yeniden düzenleyecektir.

44. Gözden Geçirme ve Biçimlendirici değerlendirme formunda yer alması gereken bilgiler şunlardır: • İyileştirme Ekibinin Kimliği. • Çalışma Konusu. • Çalışmada Hedeflenen Bitiş Tarihi. • Çalışmadan Sorumlu Kişi yada Kişiler. • Çalışma ile İlgili Açıklamalar. • Çalışma Numarası. • Çalışmadan Beklenen Yarar.

45. Çalışmadan Beklenen Yarar Sağlanamadıysa Nedeni. • Eklenecek Çalışma Konusu. • Ek Çalışmanın Tahmini Maliyeti. • Ek Çalışmanın Tamamlanacağı Tarih. • İptal Edilecek Çalışma Varsa Konusu. • İptal Edilecek Çalışmadan Başka Çalışmalara Kaydırılacak Kaynaklar.

46. Gözden Geçirme ve Biçimlendirici Değerlendirme Planı

47. IX. BASAMAK DÜZELTİLMİŞ OKUL GELİŞİM PLANININ UYGULANMASI 2.DÖNEMİN BAŞI - 2.DÖNEMİN SONU OGYE TarafındanHazırlanmış olan Düzeltilmiş Okul Gelişim Planı yedinci basamakta ayrıntılı olarak açıklanan uygulama bölümü aynen bu basamakta da uygulanır. Düzeltilmiş Gelişim Plânı’nın uygulanışı bir önceki uygulama basamağında olduğu gibi çalışma grupları tarafından gerçekleştirilir. Çalışma grubu, plânlamasını yaptığı çalışmanın uygulanmasından da sorumludur. Planlı Okul gelişim çalışma takvimine işaretlenir.

48. X.BASAMAK SON DEĞERLENDİRME VE RAPOR YAZIMI 15 HAZİRAN – 3 TEMMUZ Son Değerlendirme; Okulda eğitim öğretim yılı süresince uygulanan okul gelişim planının ne kadar başarıya ulaştığı ve okul için getirdiklerinin muhasebesidir. İyileştirme ekipleri son değerlendirme formunu doldururlar. Bu değerlendirme formu göz önünde tutularak Okul Gelişim Yönetimi Ekibi tarafından son değerlendirme raporu yazılır.

49. Son Değerlendirme;Uygulanan Okul Gelişim Planının, planlı okul gelişimi açısından sağladığı yararları belirlemek ve uygulamadan sonra ortaya çıkan sonuçlara göre bir sonraki yıla ışık tutacak şekilde, okul gelişim planının son değerlendirmesini yapmaktır.

50. Son Değerlendirme, Önemle İki Amaca Yönelik Olarak Yapılır. Bunlar: • Okul gelişim planının uygulama süreci boyunca yapılan bütün çalışmaların okul gelişimine sağladığı katkılarını tespit etmek. • Değerlendirme sonucuna göre bir sonraki yılın planına ışık tutacak sonuçlar çıkarmak.