2.99k likes | 3.35k Views
سازماندهي مواد (1): فهرست نويسي. 3 واحد منبع: مجيدي، موسي. سازماندهي مواد (1): فهرست نويسي (رشته کتابداري). تهران: دانشگاه پيام نور، 1384. تهيه کننده مهري شهبازي عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور شهرضا. طرح کلي درس.
E N D
سازماندهي مواد (1): فهرست نويسي 3 واحد منبع: مجيدي، موسي. سازماندهي مواد (1): فهرست نويسي (رشته کتابداري). تهران: دانشگاه پيام نور، 1384. تهيه کننده مهري شهبازي عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور شهرضا lib.ocity.ir
طرح کلي درس در اين درس دانشجو اجزاء کتاب را شناخته و با چگونگي فهرست نويسي، آماده سازي و سازمان دهي کتاب به عنوان يک منبع مورد استفاده در کتابخانه، آشنا مي شود. lib.ocity.ir
اهداف درس • شناخت اجزاء کتاب • آشنايي با اجزاي برگه فهرست نويسي • آشنايي با فهرست نويسي توصيفي کتاب • آشنايي با فهرست نويسي تحليلي کتاب • آشنايي با روش تهيه برگه هاي ارجاعي و برگه هاي مستند • آشنايي با فهرست هاي مختلف اسامي اشخاص و تنالگان ها • آشنايي با منابع جستجو و ابزارهاي فهرست نويسي lib.ocity.ir
جايگاه درس با توجه به اهداف ذکر شده، اين درس جزء اصلي ترين و تخصصي ترين دروس رشته کتابداري و اطلاع رساني مي باشد. lib.ocity.ir
بخش اول کليات lib.ocity.ir
مواد غير کتابي جزوه ها و بروشورها پيايندها پايان نامه ها، طرحهاي آموزشي، دست نوشته ها، نامه ها ريزنگاشتها (ميکروکاردها، ميکروفيلم ها، ميکروپرينتها، ميکروفيش ها) بريده ها، عکسها، مقاله نامه ها، گزارشها نقشه ها lib.ocity.ir
ادامه ... فيلمها، نوارهاي فيلم (فيلم استريپ)، اسلايدها صفحه ها، شامل فنوديسکها( صفحه هاي موسيقي و غير موسيقي)، نوارها و نوارهاي سيمي و مغناطيسي مواد ديگر: کره هاي چغرفيايي ، الگوها و اشياي مربوط به موزه ها، انواع مواد طبيعي و مصنوعي علمي و آموزشي، عکسهاي هوايي – فضايي، پوسترها، تابلو ها، تمبر ها، کارتها و ..... lib.ocity.ir
ويژگيهاي کتاب ويژگيهاي ظاهري ويژگيهاي داخلي lib.ocity.ir
ويژگيهاي ظاهري اندازه يا قطع کتاب جلد کتاب کاغذ کتاب صحافي يا تجليد کتاب عطف يا شيرازه کتاب روکش کتاب lib.ocity.ir
ويژگيهاي داخلي عنوان جلد کتاب عنوان صحاف نيم عنوان عنوان مجموعه صفحه عنوان صفحه پشت عنوان عنوان جاري صفحه اهداي کتاب lib.ocity.ir
ادامه ... فهرست مندرجات پيش گفتار( سرآغاز) مقدمه (ديباچه) متن شماره صفحه ها حروف چيني صفحه آرايي (لي آت) نشانه گذاري يا سجاوندي رسم الخط يا شيوه خط نگاري lib.ocity.ir
ادامه ... طرح رو و پشت جلد تصويرها پانويس يادداشتها فهرستها يا نمايه ها واژه نامه ها پيوستها (ضميمه ها يا تعليقات) کتابنامه (فهرست منابع يا فهرست مآخذ) lib.ocity.ir
بخش دوم فهرست نويسي lib.ocity.ir
آماده سازي و تنظيم مواد چيست؟ دراصطلاح کتابداري، مجموع کارهايي است که براي فهرست نويسي و رده بندي مواد در کتابخانه انجام مي گيرد. lib.ocity.ir
فهرست نويسي به معناي عام: بسياري از کارهاي کتابخانه مانند:اداره کار فهرست نويسي، نگهداري آمار و تهيه گزارشها، فهرست نويسي توصيفي، فهرست نويسي تحليلي و همانند آنها. lib.ocity.ir
ادامه ... به معناي ويژه: مجموعه اطلاعاتي که از يک کتاب يا ماده کتابخانه اي با بهره گيري از قواعد و قوانين دقيق و استاندارد، در برگه فهرست نويسي (به استثناي شماره و نشانه رده بندي) نوشته مي شود، فهرست نويسي گفته مي شود. lib.ocity.ir
فهرست نويس برگه اي داراي 2 بخش است : فهرست نويسي توصيفي (شامل نام مولف، نام کتاب، وضعيت نشر، تعداد صفحه ها و ديگر ويژگيهاي فيزيکي) فهرست نويسي تحليلي (شامل موضوعها و مشخصات شناسه ها يا پديدآورندگان اثر و عنوان) lib.ocity.ir
هدف فهرست نويسي: دسترسي خواننده به کتاب خود با دانستن نام مؤلف، عنوان يا موضوع کتاب در کنار هم قرار گرفتن موضوعهاي مشابه و خاص مورد نياز در سر قفسه دسترسي به همه آثار يک مؤلف يکجا و زير نام او استفاده از ويژگيهاي خاص (مانند ويرايش، چاپ، محتوا، کتابنامه و...) مشخص شده در برگه فهرست نويسي به منظور انتخاب بهتر منبع مورد نظر. lib.ocity.ir
ويژگيهاي فهرست نويس تخصص علاقه شديد به کار فهرست نويسي علاقه به مردم و خوانندگان و دوستدار حل کردن مشکلات خوانندگان در امر بازيابي دقيق در شناخت اجزاء کتاب و موضوعهاي آن و اهداف نويسنده کتاب lib.ocity.ir
تاريخچه فهرست نويسي فهرست نويسي عهد قديم در بين النهرين(3500 پيش از ميلاد)در مصر( 3000 پيش از ميلاد) در يونان( 600 پيش از ميلاد) در روم ( از حدود آغاز سال ميلادي) و در ايران ( از دوره هخامنشي و پس از مدتي رخوت در سده هاي نخست دوره اسلامي) lib.ocity.ir
ادامه... فهرست نويسي عهد قديم فهرستهاي کتابخانه آشوربانيپال در نينوا و فهرست موضوعي کتابخانه اسکندريه در قرن سوم ميلادي يا فهرستهاي ابن نديم يا ابوريحان بيروني بر آثار محمدبن زکرياي رازي در ايران قديم از اين نمونه هستند. lib.ocity.ir
ادامه ... فهرست نويسي عهد جديد با آغاز صنعت چاپ در قرن 15 و رشد مواد چاپي شروع شد. معروفترين افرادي که در رشد فهرست نويسي مؤثر بودند در آن زمان عبارتند از: جان ديوري(قرن 17)، فردريک روستگارد (قرن 18)، آبه روزيه ( در فرانسه اواسط قرن 18) lib.ocity.ir
ادامه ... فهرست نويسي عهد جديد نخستين فهرست چاپي در کتابخانه موزه بريتانيا در سال 1787 تهيه شد. در آغاز قرن 19 نخستين قواعد فهرست نويسي در انگلستان تنظيم شد و فهرست هاي رده اي معمول گشت. lib.ocity.ir
ادامه.... فهرست نويسي عهد جديد سال 1841 سر آنتوني پانيتسي کتابدار کتابخانه موزه بريتانيا قواعدي را براي تهيه فهرست کتابهاي چاپي تدوين کرد. سال 1876چارلز امي کاتر کتابدار کتابخانه آتنانوم در بوستون، قواعد فهرست فرهنگي (واژه اي) خود را با 369 قاعده تنظيم کرد. lib.ocity.ir
ادامه.... فهرست نويسي عهد جديد پس از کنفرانس پاريس که نخستين گام در زمينه يکدست سازي و استاندارد کردن فهرست نويسي در سطح جهان برداشته شده بود، سال 1967 اولين ويرايش قواعدفهرست نويسي انگلو آمريکن با همکاري انجمن کتابداران انگلستان و آمريکا تدوين گشت. lib.ocity.ir
ادامه.... فهرست نويسي عهد جديد در سال 1978 ويرايش دوم قواعد فهرست نويسي انگلو آمريکن زير نظر کميته اي از کتابداران آمريکايي، انگليسي و کاندايي و با رعايت قواعد بين المللي کتابنامه نويسي و مشورت دفتر جهاني کنترل کتابشناختي و توصيه هاي ايفلا تدوين گشت. lib.ocity.ir
فهرست نويسي توصيفي lib.ocity.ir
برگه فهرست نويسي و ويژگيهاي آن اين برگه از جنس مقواي نازک و ظريف و در اندازه 5/7 در 5/12 سانتي متر مي باشد. سوراخي در قسمت وسط پايين آن به منظور استفاده جهت قرار دادن در برگه دان و بهم نخوردن نظم الفبايي آن در نظر گرفته مي شود . lib.ocity.ir
5/12 نمونه اي از برگه فهرست نويسي 5/7 lib.ocity.ir
برگه فهرست نويسي شامل 2 بخش اصلي است: فهرست نويسي توصيفي فهرست نويسي تحليلي يا موضوعي lib.ocity.ir
اطلاعات لازم جهت فهرست نويسي توصيفي ناحيه پديدآونده (سرشناسه) : نام خانوادگي و نام پديد آورنده با اطلاعات مربوط به آن مانند تاريخ تولد و فوت و معادل خارجي نام پديدآورندگان خارجي. lib.ocity.ir
ادامه ... ناحيه عنوان و شرح پديدآورنده: عنوان و اطلاعات کامل مربوط به عنوان(عنوان فرعي، عنوان برابر، ......) و تکرار نام پديدآورنده يا پديدآورندگان (نويسنده، مترجم، نقاش، مصور، ويراستار، شارح، ......) lib.ocity.ir
ادامه ... ناحيه ويرايش: دانستنيهاي مربوط به ويرايش ناحيه وضعيت نشر و پخش: محل نشر، ناشر، تاريخ نشر ناحيه مشخصات ظاهري: مشخصات فيزيکي يا ظاهري کتاب (تعدادصفحات، تعداد جلد، قطع، نوع و چگونگي تصاوير) ناحيه فروست: فروست يا سلسله انتشارات ناحيه ياداشتها: انواع ياداشتها lib.ocity.ir
5/1 نمونه اي از وضعيت اطلاعات توصيفي و محل قرار گرفتن هر ناحيه ناحيه سرشناسه 2 ناحيه عنوان/ تکرار نام پديدآورنده يا پديد آورندگان.- 3 ناحيه ويرايش.- ناحيه وضعيت نشر و پخش. ناحيه مشخصات ظاهري.- ناحيه فروست. ناحيه يادداشتها lib.ocity.ir
بکارگيري نشانه ها و علائم در فهرست نويسي توصيفي lib.ocity.ir
/ 5/1 نشانه مميز يا خط مايل Moore, Patrick مور، پاتريک / 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system 3 / پاتريک مور .- ويرايش2 پاتريک مور، گري هانت؛ برگردان عباس جعفري .- تهران: سازمان چغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374. 207 ص.: مصور، جدول.- (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212: جهان؛8) Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207-205 lib.ocity.ir
. 5/1 نشانه نقطه Moore, Patrick مور، پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ 3 ويرايش 2/ پاتريک مور .- پاتريک مور، گري هانت؛ برگردان عباس جعفري .- . تهران: سازمان چغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374 . 207 ص.: مصور، جدول.- (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212: جهان؛8) . Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207-205 lib.ocity.ir
، 5/1 نشانه کاما يا ويرگول ، Moore, Patrick مور پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ ، 3 ويرايش 2/ پاتريک مور .- پاتريک مور گري هانت؛ برگردان عباس جعفري .- ، تهران: سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي 1374 . ، . 207 ص.: مصور جدول.- (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212: جهان؛8) . Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207-205 lib.ocity.ir
.- 5/1 نشانه نقطه و خط کوتاه Moore, Patrick مور، پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ .- .- 3 ويرايش 2/ پاتريک مور پاتريک مور، گري هانت؛ برگردان عباس جعفري تهران: سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374. .- 207 ص.: مصور، جدول (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212: جهان؛8). Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207- 205. lib.ocity.ir
؛ 5/1 نشانه نقطه کاما يا نقطه ويرگول Moore, Patrick مور، پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ 3 ؛ ويرايش 2/ پاتريک مور .- پاتريک مور، گري هانت برگردان عباس جعفري .- تهران: سازمان چغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374. ؛ 207 ص.: مصور، جدول.- (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي 212: جهان 8). ؛ Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207- 205. lib.ocity.ir
: 5/1 نشانه 2 نقطه Moore, Patrick مور، پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ 3 ويرايش 2/ پاتريک مور .- پاتريک مور، گري هانت؛ برگردان عباس جعفري .- : تهران سازمان چغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374. : 207 ص. مصور، جدول.- (سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212 جهان؛8). : : Atlas of solar system عنوان اصلي : کتابنامه ص. 207- 205. lib.ocity.ir
() 5/1 نشانه دو هلال Moore, Patrick مور، پاتريک 2 اطلس منظومه خورشيدي = The atlas of solar system/ 3 ويرايش 2/ پاتريک مور .- پاتريک مور، گري هانت؛ برگردان عباس جعفري .- تهران: سازمان چغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي، 1374. ( 207 ص.: مصور، جدول.- سازمان جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي؛ 212: جهان؛8 . ) Atlas of solar system عنوان اصلي: کتابنامه: ص. 207- 205. lib.ocity.ir
سرچشمه اطلاعات فهرست نويسي صفحه عنوان پشت صفحه عنوان در صورت لزوم هر جاي کتاب (اطلاعات مربوط به عنوان يا پديدآور در اين صورت حتما بايد داخل کروشه قرار داده شود) در صورت لزوم ساير منابع (کليه اطلاعات در اين صورت حتما بايد داخل کروشه قرار داده شود) lib.ocity.ir
5/1 برگه مادر ناحيه سرشناسه 2 ناحيه عنوان/ تکرار نام پديدآورنده يا پديد آورندگان.- 3 ناحيه ويرايش.- ناحيه وضعيت نشر و پخش. ناحيه مشخصات ظاهري.- ناحيه فروست. ناحيه يادداشتها lib.ocity.ir
ناحيه عنوان (نام کتاب) و شرح پديد آور lib.ocity.ir
عنوان اصلي 5/1 عباسي شوقي، عباس 2 علم انگشت نگاري/ 3 lib.ocity.ir
عنوان فرعي يا اطلاعات اضافي عنوان 5/1 فرگوسن، شري، 1948- 2 قدرت والدين: / برنامه اي براي کمک به موفقيت تحصيلي فرزندان 3 lib.ocity.ir
عنوان برابر 5/1 برونته، اميلي 2 ، يا، بلنديهاي بادگير عشق هرگز نمي ميرد/ 3 lib.ocity.ir