با ياد خالق هستی بخش نحوه تفسير نتايج ارزيابی خارجی کيفيت در بخش بيوشيمی

1. دکتر فريده رضی آزرم نامی با ياد خالق هستی بخشنحوه تفسير نتايج ارزيابی خارجی کيفيت در بخش بيوشيمی

2. برنامه ای که در آن چند نمونه بصورت دوره ای، بمنظور سنجش و یا شناسايی برای گروهی از آزمایشگاهها ارسال می گردد ودر آن نتايج هر آزمايشگاه با ساير آزمايشگاههای گروه يا نتيجه مورد انتظار مقایسه شده و نتایج پردازش به آزمایشگاهها عودت میشود.CLSI GP27-A

3. انتخاب نمونه های مجهول کنترل کیفیت نمونه ها قبل از ارسال ( خصوصا از نظر پایداری و یکنواختی) کنترل کیفیت نمونه ها بعد از ارسال ( در پایان مهلت مقرر جوابدهی) ثبت نتایج در برنامه های کامپیوتری و پردازش آنها ارسال نتایج پردازش به آزمایشگاههای شرکت کننده مراحل اجرای يک دوره برنامه ارزيابی خارجی کيفيت

4. گروه بندی نتایج ( با توجه به روش مورد استفاده، کیت يا دستگاه) محاسبه ميانگين و پراکندگی نتایج امتیازدهی بر مبنای معيارهای بين المللی يا ارائه نتیجه مورد انتظار بهمراه پاسخ آزمایشگاه پردازش نتایج

5. روشهای کمی quantitative روشهای کیفی qualitative

6. روش آماده سازي: در ويال را به آرامي باز و 2 ميلي‌ليتر آب مقطر يا ديونيزه به آن اضافه نمائيد آهسته مخلوط نموده و در حرارت اتاق قرار دهيد. پس از 30 دقيقه و اطمينان از انحلال كامل، نمونه‌ها را در اسرع وقت آزمايش و نتايج را در جدول زير درج نمائيد. توجه : عليرغم بررسي اوليه نمونه‌ها از نظر HIV Ab، HCV Ab، HBs Ag ، لازم است مشابه نمونه‌هاي انساني بعنوان منبع بالقوه عفونت تلقي شده و هنگام استفاده كليه الزامات ايمني رعايت گردد. لازم به ذكر است كه براي پردازش صحيح نتايج، ثبت کليه اطلاعات درخواست شده، ضروري مي‌باشد. به همين دليل درج ناکامل اطلاعات منجر به عدم پردازش نتايج آزمايشگاه خواهد گرديد.

10. تعیین از طریق روشهای مرجع تعیین از طریق ازمایشگاههای مرجع تعیین از طریق میانگین عموم مقدار هدف

11. گروه بندی بر اساس متد مورد استفاده محاسبه میانگین و SD حذف خوانده های خارج ازKSD محاسبه مجدد میانگین نحوه محاسبه میانگین عموم

12. محدوده های ثابت درصدهای ثابت محدوده هائی انحراف معیار گروه تعیین محدوده مجاز

18. مجاز2 SD مجاز1.5 SD مجاز1 SD

19. Variance = expected- observed / expected Variance index score = variance *100/ CCV CCV: Chosen CV

28. منابع ايجاد خطا

29. خطاهاي دفتري • خطاهاي متدولوژيك • خطاهاي فني • اشكال در نمونه و گزارش ارسالي • علل نامشخص منشاء نتايج غيرقابل قبول

30. ثبت نادرست نتيجه و يا درج اشتباه روش مورد استفاده در برگه گزارش دهي اطلاعاتي ويا گزارش واحد اشتباه اندازه گيري خطاهای دفتری

31. سيستم و يا کيت مورد استفاده، تحت برنامه هاي كنترلي هاي مناسب نبوده يا اين كنترلها بطور مناسبي انجام نشده اند . سيستم مورد استفاده در زمان تعيين شده سرويس نشده است . كاليبراسيون دستگاه صحيح انجام نشده است . استانداردها ،كاليبراتورها و معرفها درشرایط نامناسب نگهداري و يا از اين اقلام پس از انقضا استفاده شده اشكال در سيستم محاسباتي مورد استفاده انتقال ناخواسته يا Carry-over از نمونه قبلي عدم دقت يا تورش سمپلر يا پيپتورهاي مورد استفاده خطاي عدم دقت در نتيجه نزديك بودن به محدوده تشخيص روش نتايجي كه خارج از محدوده گزارش دهي و يا خطي بودن سيستم قرار ميگيرند انسداد مجرا يا لوله سيستم مورد استفاده با لخته يا پروتئين زمان نادرست نگهداري و ياشرايطنامناسب حرارت مورد نياز 2- خطاهاي متدولو‍ژ‍يك:

32. نمونه ارسالي بطور مناسب به حجم رسانده نشده است. آزمايش برروي نمونه به حجم رسانده شده، با تاخير انجام شود. (در اين حال تخريب ويا تبخير ممكن ميشود) علي رغم نتايج غيرقابل قبول دربرنامه كنترل داخلي كيفيت آزمايشگاه، نتايج نمونه EQAS گزارش شده ويا در صورت قابل قبول بودن ، گرايش و جابجائي در نمودار كنترلي وجود داشته است. اهداف كيفيت در برنامه كنترلي آزمايشگاه نامناسب انتخاب شده است. بطورمثال اگر محدوده انتخابي بسيار گسترده و پهن باشد احتمال اينكه نتايج برنامه كنترل داخلي كيفيت قابل قبول گزارش شوند ولي نتايج ارزيابي خارجي كيفيت غيرقابل قبول باشند افزايش مييابد. احتمال نمونه برداري (پيپت كردن ) يا رقيق كردن اشتباه و يا در حرارت نامناسب . احتمال محاسبه اشتباه عددي . دستورالعمل انجام آزمايش رعايت نشده باشد. 3- خطاهاي فني خطاهاي فني ممكن است از موارد زيرناشي شود :

33. نمونه EQAS هموژن و يكنواخت نبوده نباشد. نمونه داراي آلودگي ميكربي باشد. تاثيرماده زمينه اي نمونه كنترل EQAS در عملكرد معرف يا سيستم انداز گيري .اگرنتيجه اين آزمايشگاه در گروه بندي با ساير روشها همگروه گرد دويا نسبت به ارزش مرجع سنجيده شود،ممكن است نتيجه غير قابل قبول درEQAS گزارش گردد. - اشكال در ارزيابي EQAS گروه بندي نامناسب مقدار هدف نامناسب 4- اشكال در نمونه هاو ارزيابي EQAS

34. در برخي مواقع عليرغم تمامي مطالعات دليلي براي نتايج نادرست يافت نمي شود . برخي مقالات درصد وقوع چنين مواردي را (19.6-24درصد) اعلام نموده اند . هنگاميكه تماي منابع خطا بررسي شده و هيچكدام علت واقعي بروز يك خطا شناخته نشوند بروز خطا را بايد خطاي اتفاقي تلقي كرده و هيچگونه اقدام اصلاحي انجام نشود بخصوص در مواقعي كه تكرار اندازه گيري برروي نمونه عاري از خطا باشد(در صورتيكه نمونه براي كنترل نگهداري شده باشد و يا امكان دريافت مجدد نمونه از برگزاركننده ميسر باشد ) زيرا ممكن است احتمال وقوع نتيجه غير قابل قبول در اتيه را افزايش دهد. 5- علل نامشخص

35. چه بايد کرد؟

36. بعد از هر نتيجه غير قابل قبول درصورتيکه انجام آن آزمايش برای بيمار يا آزمايشگاه کليدی باشد. پس از مشاهده 3 نتيجه غير قابل قبول درهردورارزيابی،بخصوص که اين آزمايشها با هم در ارتباط باشند. پس از دونتيجه پی درپی غيرقابل قبول برای هر پارامتردر دوره های ارزيابی

37. هنگامی که نتایج در چند دور پی درپی ارزیابی، تورش رادریک سو نشان میدهند.(بیش از یک انحراف معیار بالاتر یا پائین تراز یک انحراف معیار)

38. هنگامی که نتایج در چند دور پی درپی ارزیابی، گرایش واضح به یک سو را نشان میدهند.

39. مستندسازي قبلی تمام مراحل اعم از معرفي شخص انجام دهنده آزمايشها ،مشخصات ونحوه نگهداری ابزار و معرفهاي مورد استفاده ، برنامه كنترل كيفيت وكاليبراسيون • دستورالعمل شناسائي نتيجه غير قابل قبول و اقدام لازم پيش نياز استفاده مناسب ازنتايج EQASدر آزمايشگاه

49. آنچه مميز بايد در نظر داشته باشد