Download
1 / 17
170 likes | 402 Views
Beinaskönn. Og ísótóparannsóknir almennt. Upphafið. Robert Hofstadter þróar aðferð til að mæla gammageisla árið 1948. Upphaf ísótóparannsókna árið 1957 þegar Sir Brian Barbour þróaði fyrstu Gammageislamyndavélina. Til að bæta upplausn myndavélanna var seinna bætt við geislabeini (collimator).
E N D
Beinaskönn Og ísótóparannsóknir almennt
Upphafið • Robert Hofstadter þróar aðferð til að mæla gammageisla árið 1948. • Upphaf ísótóparannsókna árið 1957 þegar Sir Brian Barbour þróaði fyrstu Gammageislamyndavélina. • Til að bæta upplausn myndavélanna var seinna bætt við geislabeini (collimator).
Aðferðafræðin • Ljóseindir frá geislavirkum efnum eru gleyptar af rafeindum flatra natríum joðíð (NaI) kristalla, bættum (doped) með Thallium (Tl) og valda sindri (scintillation). • Ljóseindir frá NaI kristalnum eru numdar af ljóskatóðu sem þýðir merkið á stafrænt form • Tölva safnar merkjunum saman og býr til mynd af þeirri vörpun (projection) sem verið var að mæla
Geislavarnir • Geislaskammtur rannsókna metinn í Sievert (Sv). • Mismunandi eftir magni geislunar í Becquerel (Bq), eðli ísótópsins, dreifingu hans og hraða hreinsunar úr líkamanum. • Geislaskammtar frá 6 µSv í 3 MBq Cr-EDTA clearance prófi upp í 37 mSv í 150 MBq 201Tl æxlisleit. • Algengt er að beinaskann fyrir fullorðna sé 3 mSv miðað við 600 MBq 99mTc-MDP
Ísótópar • Ýmsir ísótópar notaðir í rannsóknir • Technetium 99m (99mTc) mest notað hér á landi. • 99mTc hefur 6.01 klst T1/2, gefur frá sér ljóseind sem er 140 keV og breytist þá í 99Tc sem gefur mjög litla jónandi geislun frá sér og skilst út um nýru. • Aðrir mikið notaðir ísótópar: 123I, 131I, 111In, 201Tl og 18F (FDG í PET scan)
Sporefni • Sporefni (tracer) merkt með ísótópum setjast í marklíffæri. • Mismunandi efni notuð í mismunandi rannsóknir. • Rannsóknir eiga það sameiginlegt að sýna efnaskiptalegt útlit líffæra en ekki anatómískt.
Scintigraph vs. SPECT • Þegar sindurmynd (scintigraph) er mynduð er gammageislamyndavél stillt upp þannig að marklíffæri sé í ákveðinni vörpun (ant-post, post-ant, hliðarmyndir, etc.). • Í SPECT eru margar mismunandi varpanir teknar og úr þeim búið til þrívíddar líkan af viðkomandi líffæri. • Í SPECT er mögulegt að láta tölvu endurbyggja myndir og sneiða í hvaða plani sem er.
Scintigraph vs. SPECT • http://www.radiology.arizona.edu/CGRI/movies/FSII_MouseBoneScan.mpg
Beinaskönn • Beinaskönn notuð í margvíslegum tilgangi klínískt. • Góð greiningargeta á flestar beinbreytingar, hvort sem þær eru prímer eða secúnder. • Beinbrot verða yfirleitt jákvæð á beinaskanni á öðrum eða þriðja degi. • Hér á landi er notuð blanda af pertechnetate (TcO4−) og hydroxymethylenediphosphate (HDP).
Beinaskönn • Myndir teknar í þrem fösum: Slagæða-, mjúkvefja- og beinafasa. • Slagæðafasi er nokkrum sekúndum eftir inngjöf geislamerkts sporefnis og sýnir blóðflæði á þeim stað sem myndaður er. • Mjúkvefjafasi (blood pooling phase) er 5 – 20 mínútum eftir inngjöf og sýnir bólgu í mjúkvefjum. • Beinafasi er 2 – 4 tímum eftir inngjöf og sýnir virkni osteoblasta þar sem myndað er.
Beinaskönn • Greining mismunandi sjúkdóma er gefin út frá því í hvaða beinum breyting greinist, hvar innan beins breyting liggur, lögun og dreyfingu breytingar og í hvaða fösum hún sést. • Beinaskönn eru mjög næm á breytingar í beinum en sértæki er mun minna. Tímasetning rannsóknar miðað við upphaf einkenna getur haft slæm áhrif á næmi og sértæki.
Immiflex • http://www.immiflex.is/immiflex/Hva_er_immiflex.html
