190 likes | 490 Views
Bl. 5 Bitheolas Iníon Ní Chonchuir. Leabhair notaí ( chun iad a athscríobh sa bhaile ) Gnáth chóipleabhar - obair bhaile €10 ceimicáin don bhlian . Trathchlár 2013/14: Luan: 08.50 @ S28 Máirt : 08:50- 10:10 @ S28 Déar : 12:20 @ S28 Aoine : 08:50 @ S28.
E N D
Bl. 5 BitheolasIníonNíChonchuir • Leabhairnotaí (chuniad a athscríobhsabhaile) • Gnáthchóipleabhar- obairbhaile • €10 ceimicáin don bhlian. Trathchlár 2013/14: Luan: 08.50 @ S28 Máirt: 08:50- 10:10 @ S28 Déar: 12:20 @ S28 Aoine:08:50 @S28
Eagraigh do cóipleabhairnotaí mar seo: 1. Lastigh don cludach: spás do clárabhair .
Do LeabhairBitheolas 3 AonaidBitheolaíochta mar a leagtaramach I do leabhair: Aonad 1:Éiceolaiocht & Ceimicáinnabheatha (bia) Aonad 2:Bithchemic/ An Chill- phróséisíceimiceachsacorp (ainmhí & duine) Aonad 3:(a) Micreabitheolaíocht- naBaictéir, Fungias, Protista & Víreas & (b) Fiseolaíocht(physiology) Plandaí & An Duine
Bitheolas Staidéirarnithebheo, na: 5 ríochtanna (kingdoms) cinnteach do rudaíbeo: 1. 2. 3. 4. 5. Orgánaigh= aonrudbeo.
C1 An ModhEolaíochta I rith do 2 bhlianstaidéirbeidh22 turgnaimhéigeantacha á dheanamhagainn. ‘Siadna TURGNAIMH, ingachbráinsed’eolaíocht, an bealadhchuntuairimí a tastáil & iad a chruthú. Sé an MODH Eolaíochtaan bealadhgurféidirlinn an turgnamh a úsáidchun an rud i gceist a fhreagairt.
Cabhraíonn an MODH EOLAÍOCHTA chuntuairimí & modhannaa eagrúionas go bhfuileolaithemuiníneachfaoinafregaraithea faigheannsiad. Cad iadnacéimeanna a mbionn i gceistnuair a déantarturgnamhsasaotharlanndárleat ????
Céimeanna i modheolaíochta: 1. Tuairim/breathnúcháin 2. Hipitéis 3. Turgnamh 4. Bailúcáin & miniú do nasonraí 5. Conclúd 6. Baint an conclúd le eolasatáagainncheannaféin
(1) Tuairim/breathnúcháin: • An chuid is tabhachtaísaModhEolaíochta! -díreach ó naorgáncéadfacha ‘WHY is the bacteria beside the fungas dying???’ Sir Alexander Fleming, eolaícáilúilón Alban. D’obrigh Fleming mar ‘mycologist’. Tásécáilúildáfionnachtáintimpisteachar an frithbheatach (antibiotic) penicillin i 1928. Tá an frithbheatachseofós in úsáid i cúrsaíleigheasinniú!
2. Hipitéis • Séseo‘buillefaoithuairimoideachasúil’ déantataréis an breathnúcháin a raibhdéanta. ‘the fungas on the petri dish MIGHT be killing the bacteria colonies’ Anoiscaithfear é seo a teastáil…..
3. An Turgnamh Riachtanachchun an hipitéis a tástáil. Caithfidh: 1. Pleanáilcúramach: Athróg= rudbachóir go nathraíonn i rithturg. Is cóiraonathrógeilebheidhseasamhach. 2.Sábháltach: 3. Rialathóir(control): Úsáidthechuncaighdeáininarféidircomparáid a dhéanamhartorthaí an turgnamhféin. 4. TástáilCóir(fair testing): Féachlth 5/6. Athróg: Rialathóir: Seasamhach:
4. Torthaí/Sonraí • An Freagra a fhuairtú I ndiadh do turgnaimh. • Is Cuma an bhfuilsédearfachnódiultach. Torthaí Fleming: Go maraíonn an FungasarleithnabaictéirsnaMias Petri.
4. An Conclúd • Cuirsíosar cad is brí le do torthaí. Ag feachaintar do conclúd is féidir an hipitéis: • Duiltú • Cinntú ACH: Níféidirhipitéis a cruthú le sonraí ó turganamhamháin. Cénfath?? ‘Conclúd: maraíonn an ceimicáinsnafungasroinntstraidhnbaictéir.’
Teoirim (theory) Teoirim= hipitéis a bhfuilcruthaithetaréisméiddifrúilturgnaimh a dhéanamh& is’é an freagra is dóchabheithagainn ‘I 1908 i Tunguska, Siberia, bhípleasccothrom le maidhm (detonation) 15 miluintonna TNT. Tá a lánhipitéisfaoi cad a thárla. Sé an teoirimnágurthitrudéigin ó spás., & nachraibhsésaorga. Bhfuil an teoirimseo mar firic (fact)? An bhfuil an teoirimseoglacta mar fíorainne? An bhfuilseansgurféidir an teoirim a crúthú mar bréag?
Prionsabal/Dlí • Teoirim a raibhcruthaithetaréis go raibhsétástáilaithethartréimsefadaama. M.s.Dlí Hooke, Dlí an Luamhán, Dlí an Saorsortála
Teorann (limits) samodheolaíochta: • Miniúceart a thogaint as nasonraífaighte m.s: lth 7 2. Athraithesatimpeallacht: m.s.Éabhlóidroinntbaictéir= nímaraíonnfrithbheataigh iad a thuille 3. Fionnachtáintimpisteach! m.s. Alexander Fleming/penicillin/ An séadire/coca cola http://science.discovery.com/brink/top-ten/accidental-inventions/inventions-02.html hy
Obairbhaile: • Athscríobh FÉIN arnapríomhpointí (lth 8 ‘summary’) don cb. seo I do cóipleabhar. • Ceist 16 lth 8 (cóipleabharo.bhaile) DON LUAN!!