Europejska Inicjatywa Surowcowa

1. Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Europejska Inicjatywa Surowcowa dr Stefan Góralczyk

2. Wprowadzenie • Celem tej Inicjatywy jest • Zapewnienie niezawodnego i niezależnego od zakłóceń dostępu do surowców. Jest to coraz ważniejsze dla konkurencyjności UE, a tym samym ma decydujące znaczenie dla powodzenia partnerstwa lizbońskiego na rzecz wzrostu i zatrudnienia.

3. 1. Analiza popytu i podaży na surówce inne niż energetyczne • UE jest samowystarczalna pod względem surowców budowlanych, a w szczególności kruszyw.

4. 1. Analiza popytu i podaży na surówce inne niż energetyczne UE jest wysoce zależna od importu surowców metalicznych, gdyż jej produkcja stanowi zaledwie 3% produkcji światowej. Oprócz surowców pierwotnych gospodarka UE w dużej mierze opiera się na surowcach wtórnych. Ich zużycie wzrosło znacząco w ostatnich dziesięciolecia

16. 2. Zintegrowana strategia UE • Zaproponowano, aby UE uzgodniła zintegrowaną strategię w zakresie surowców, która będzie opierać się na trzech filarach: • zapewnienie dostępu do surowców na rynkach międzynarodowychna tych samych zasadach dla wszystkich państw członkowskich; • ustalenie właściwych warunków ramowych wewnątrz UE w celu wspierania stabilnych dostaw ze źródeł europejskich; • wspieranie ogólnej efektywności wykorzystania zasobów i promowanie recyklingu w celu ograniczenia zużycia surowców pierwotnych w UE oraz zmniejszenia względnej zależności od przywozu.

17. 2. 1. Pierwszy filar • Dostęp do surowców na rynkach światowych i niezakłócone warunki dostaw • UE powinna prowadzić w zakresie surowców: • – aktywną politykę w celu zagwarantowania dostępu do surowcówta polityka powinna zapewnić skuteczniejszą koordynację i większą spójność między różnymi dziedzinami polityki zewnętrznej (stosunki zagraniczne, handel i rozwój); • - politykę handlową i regulacyjną w celu zwiększenia dostępu do pierwotnych i wtórnych surowców na rynkach światowych. • Wzmocnienie państw przez finansowanie dobrych sposobów sprawowania rządów • Wspieranie zdrowego klimatu dla inwestycji, który jest istotny dla wzrostu podaży • Promowanie zrównoważonej gospodarki surowcami

18. 2. 2. Drugi filar • Wspieranie stabilnych warunków dostaw surowców ze źródeł europejskich • W tym celu ważne jest: • utworzenie właściwych warunków ramowych; • ulepszenie bazy wiedzy na temat złóż mineralnych na terytorium UE; • wspieranie współpracy w ramach krajowych badań geologicznych; • wdrożenie ustawodawstwa dotyczącego programu Natura 2000; • wspieranie projektów badawczych dot. wydobycia i przetwórstwa surowców w ramach 7. Programu Ramowego; • popieranie polityki zatrudnienia kwalifikowanych kadr w górnictwie; • kreowanie świadomości społecznej o znaczeniu krajowych surowców dla gospodarki europejskiej.

19. 2. 3. Trzeci filar • Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych w UE • Dla realizacji tego celu konieczne jest: • efektywne wykorzystanie zasobów, • zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych, • ułatwienie recyklingu surowców wtórnych.

20. 3. Przemysł kruszyw w Europejskiej Strategii Surowcowej • Głównym celem przemysłu kruszyw w Europie jest zapewnienie długofalowego dostępu do surowców naturalnych z miejscowych złóż wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Dostęp powinien dot. okresu ponad 50 lat w celu zapewnienia źródeł surowców dla przyszłych pokoleń (u nas problem stanowi prawna ochrona złóż). • Dodatkowo sformułowano kilka równie istotnych celów: • Kryteria definicji istotnego surowca • Przemysł produkcji kruszyw wydobywa rocznie ponad 3 bln ton, co dwukrotnie przewyższa łączne wydobycie pozostałych surowców naturalnych, więc należy podkreślić jego istotność. • Zachęcanie władz do bardziej efektywnego wydawania pozwoleń na eksploatację złóż • Istotne jest wprowadzenie lepszej regulacji prawnej w tym zakresie. Powinno się unikać ogólnych zakazów dot. działalności wydobywczej. Podczas planowania należy brać pod uwagę (w większym stopniu niż dotychczas) istniejące plany wydobywcze i geologiczne mapy surowców.Zaleca się przekazywanie co 2 lata informacji do EC Raw MaterialSupplyGroup o nowych i zamykanych terenach eksploatacyjnych.

21. Przemysł kruszyw w Europejskiej Strategii Surowcowej – c.d. Nadanie w planach zagospodarowania przestrzennego wyższego priorytetu surowcom innym niż energetyczne W UE obszary wydobycia surowców zajmują mniej niż 0,01% obszaru całkowitego, podczas gdy na rolnictwo jest przeznaczone 41,5% obszarów. Działalność wydobywczą ograniczają rozwijające się obszary miejskie i obszary należące do sieci Natura 2000. Wspieranie recyklingupoprzez promowanie ujednoliconych normowych wymagań jakościowych i zwiększanie efektywności wykorzystania zasobów. Podniesienie świadomości kluczowej roli kruszyw w osiągnięciu konkurencyjności UE Przemysł jest odpowiedzialny za kształtowanie świadomości, że kruszywa są niezbędne dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

22. 4. Stanowisko Europejskiej Komisji Przemysłu Kruszyw dotyczące inicjatywy • UEPG zwraca się do instytucji UE o: • skoncentrowanie się na zapewnieniu stałego dostępu do surowców naturalnych ze złóż UE; tu wyzwaniem jest przede wszystkim zapewnienie dostępu niezawodnego i niezależnego; • zmienienie definicji kluczowych surowców naturalnych w taki sposób, by klasyfikacja kruszywa nie była niekorzystna; transport kruszywa na duże odległości zwiększa emisję CO2; • zapewnienie większego priorytetu w planach rozwoju gospodarczego minerałom innym niż energetyczne; • zwiększenie nakładów na badania i innowacje surowcowe w 7.Programie Ramowym, co zapewni wzrost efektywności wydobycia, przeróbki i recyklingu oraz umożliwi rozwój nowych produktów;

23. Stanowisko Europejskiej Komisji Przemysłu Kruszyw do inicjatywy – c.d. • uproszczenie ram regulacyjnych tak, by były one jednoznaczne i wyważone zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju na podstawie pełnej oceny oddziaływania; • wdrożenie modelu one stop shop; • rozwój polityki surowcowej UE w celu zintensyfikowania ochrony i wzmocnienia znaczenia złóż surowcowych w planach zagospodarowania przestrzennego; dostęp do surowców naturalnych należy traktować jako nadrzędny interes społeczny (art. 6 Dyrektywy Środowiskowej); • zrozumienie i zaakceptowanie kluczowej roli kruszyw w konkurencyjności UE (przemysł weźmie na siebie odpowiedzialność za uświadomienie istoty tego czynnika); • wykorzystanie ważnego momentu stworzonego przez Inicjatywę w celu ukształtowania spójnej i jednolitej europejskiej strategii surowcowej.

24. 5. Zadania dla krajowego przemysłu kruszyw, a strategia europejska - Działania na rzecz zaliczenia kruszyw do surowców kluczowych, - określenia zasad i proporcji do krajowych przepisów (np. prawo geologiczne i górnicze) dot. dostępu do surowców, ich prawnej ochrony jako propozycji polityki państwa, - propozycja rozwiązań prawnych dot. złóż kruszyw, działalności wydobywczej i ochrony środowiska, - Promowania badań i współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi i przemysłem dla racjonalizacji wydobycia, nowych technologii, poszukiwania, eksploatacji i przeróbki, w tym recyklingu, - opracowanie krajowej strategii surowcowej zgodnej z europejskimi założeniami

25. Dziękuję za uwagę dr Stefan Góralczyk Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego