Download
1 / 7
70 likes | 143 Views
Váhnemiid mearkkašupmi. Álggahus Nuorat & Gárrendilli-prográmma váhnenčoahkkimii www.ungeogrus.no. Ungdom og rus. Nuorat ja gárrendilli Mánát šaddet nuorran nuoraidskuvllas – ja dii šaddabehtet nuoraidváhnemin. Nuorat fertejit gieđahallat gárihuhttimirkogažaldaga – dat leat ”áššelisttus”.
E N D
Váhnemiid mearkkašupmi Álggahus Nuorat & Gárrendilli-prográmma váhnenčoahkkimii www.ungeogrus.no
Ungdom og rus • Nuorat ja gárrendilli • Mánát šaddet nuorran nuoraidskuvllas – ja dii šaddabehtet nuoraidváhnemin. • Nuorat fertejit gieđahallat gárihuhttimirkogažaldaga – dat leat ”áššelisttus”. • Eatnašat eai leat goassige juhkan alkohola 8. luohkás – moattis leat dahkan dan. • Maŋiduvvon vuosttaš gearddi geahččalanagis lea stuorra mearkkašupmi eastadit gárihuhttimirkováttisvuođaid. • Gaskamearálaš vuosttaš gearddi alkoholamáistinahki lea 15 jagi (2008) – Maŋimuš jagiid lea vuosttaš gearddi alkoholamáistit boarráseabbot go ovdal.
Mearkkašupmi • Iskkadeamit nuoraid gaskkas maŋimuš jagiid čájehit ahte: • Eatnašat vásihit nana oktavuođa iežaset váhnemiidda sihke merremiidda ja luohttámuša ektui. • Váhnemat váikkuhit nuoraid guottuid ja válljejumiid garrasit. • Váhnemiin lea stuorra mearkkašupmi nuoraid gárihuhttimirkodábiide. Veahkkin eatnašiidda, muhto noađđin muhtumiidda. • Váhnemiid mánát, geain leat garra mearrádusat, juhket unnit go váhnemiid mánát, geain eai leat čavges mearrádusat.
Guottut • Alkohola ii leat mánáide – 18-ahkerádjá lea lobálaš, jierpmálaš ja juvssahahtti. • Nuorat geat ožžot alkohola ruovttus, juhket eanet ruovttu olggobealde go nuorat geat eai oaččo alkohola ruovttus. • Nuorat dohkkehit ahte váhnemat juhket alkohola, muhto sávvet ”čielggos láhttema”. • Nuorat dárbbašit ovddasmorraša, maiddái dalle go rihkkot mearrádusaid.
Oktavuohta ja searvevuohta • Oktasaš ovddasvástádus ”oktasaš mánáide”; váhnemat fertejit leat iežaset mánáid ja mánáid ustibiid várás seamma nuoraidbirrasis. • ”Buohkat earát ožžot lobi”-váttisvuohta; áktejupmi oktasaš guottuid bokte. • Lea ortnegis váldit oktavuođa ”earáid” váhnemiiguin. • Váhnenčoahkkimat gárihuhttimirkkuid birra addet liibba hállat iežas mánáiguin ruovttus: Ane dan vejolašvuođa!
Váhnemiid searvama ulbmil • Nannet searvevuođa váhnemiid gaskkas • Nannet váhnemiid áktejupmi bidjat meriid mánáid gárihuhttimirkogeahččaleapmái. • Nannet váhnemiid gelbbolašvuođa háleštit iežaset mánáiguin gárihuhttimirkogeavaheami birra
Ábuha! Gárihuhttimirkoeastadeaddji ávkkálaš barggu dutkamiid čoahkkáigeasut gávnnahit ahte: • eastadeaddji bargguin, mat biddjojit johtui máŋgga sajis oktanaga, lea stuorámus vejolašvuohta váikkuhit nuoraid gárihuhttimirkogeavaheami: Ovttaskas nuora, nuoraidbirrasa, skuvlla ja ruovttu. • eastadeaddji barggut main deattuhuvvo váhnenovttasbargu ja váhnenberoštupmi, orrot leamen erenoamáš beaktilat.
