260 likes | 454 Views
Marcin Miczek [ マルチン・ミツェク ]. Staż podoktorski w Research Center for Integrated Quantum Electronics (RCIQE) przy Uniwersytecie Hokkaido (Sapporo, Japonia) Raport naukowy. Referat w Zakła dzie Fizyki Stosowanej Instytutu Fizyki P olitechniki Śląskiej Gliwice, 2 kwietnia 2 008 roku.
E N D
Marcin Miczek [マルチン・ミツェク] Staż podoktorski w Research Center for Integrated Quantum Electronics (RCIQE) przy Uniwersytecie Hokkaido(Sapporo, Japonia)Raport naukowy Referat w Zakładzie Fizyki StosowanejInstytutu Fizyki Politechniki Śląskiej Gliwice, 2 kwietnia 2008 roku
Plan referatu Motywacja: Dlaczego (Al)GaN, MISH Wytwarzanie struktur metal/izolator/AlGaN/GaN Charakteryzacja Modelowanie Podsumowanie i plany na przyszłość
Motywacja: Dlaczego (Al)GaN? niebieska i(nad)fioletowaoptoelektronika przyrządy wielkiej częstotliwości mikroelektronikawielkich mocy i wysokich temperatur sensory
omowy bramka kontakt omowy kontakt izolator bramka AlGaN AlGaN GaN GaN bramka izolator AlGaN GaN Motywacja: Dlaczego MISH? Zalety izolowanej bramki • mniejszy prąd upływu • lepsza stabilność termiczna • wyższe napięcie przebicia O – płytki donor (EC–0.03 eV) wakancja N – głęboki donor (EC–0.37 eV) EC 2DEG EF polaryzacja spontaniczna+ efekt piezoelektrycznyQfix~1013 q/cm2 EV pułapki, ładunek stałyi ruchomy Ambacher i inniJAP 87 (2000)334 stanymiędzy-powierzchniowe
AlGaN (25 nm) i-GaN (2-3 µm) Al2O3 (szafir) Wytwarzanie struktur metal/izolator/AlGaN/GaN AlxGa1-xN (x=0,15; 0,25; 0,4)z modulowanym domieszkowaniem:5 nm niedomieszkowany15 nm ND~1018 cm-35 nm nd • Oczyszczenie powierzchni • Wycięcie z substratu kawałka~ 1 cm na 1 cm • Odtłuszczenie (aceton, etanol, woda+ ultradźwięki) • Suszenie w N2 • Kąpiel w HF:H2O (1:5) – usunięcie tlenków powierzchniowych
AlGaN GaN Al2O3 (szafir) Al N2 Wytwarzanie struktur • Wytwarzanie ultracienkiej warstwy Al2O3- proces w komorze MBE • proces w plazmie N (300°C, 10 min) • naniesienie 1-2 nm Al • wygrzanie w próżni (700°C, 10 min) Al2O3 AlGaN wakancja azotowa tlen rodniki azotowe
Al2O3 AlGaN GaN Al2O3 (szafir) RF RF HV ECR-CVD PE-CVD Wytwarzanie struktur grubość: 10-30 nm • Nanoszenie związków krzemu • SiO2 metodą PE-CVD • SiNx metodą ECR-CVD SiO2 albo SiNx SiH4 N2O N2
izolator maska AlGaN GaN omowy kontakt Al2O3 (szafir) Wytwarzanie struktur • Nanoszenie kontaktu omowego– fotolitografia • naniesienie fotorezystu (SPR6809) • naświetlenie przez maskę(lampa rtęciowa) • utrwalenie (MF-CD-26 i wygrzanie) • mokre trawienie izolatora (BHF, HF) • naniesienie warstw metali (Ti/Al/Ti/Au) • usunięcie fotorezystu (aceton) – lift-off • wygrzanie kontaktu (N2, 800°C, 1 min) SPR
izolator AlGaN GaN omowy kontakt Al2O3 (szafir) średnica: 200-600 µm Wytwarzanie struktur • Nanoszenie bramki – druga fotolitografia • jak poprzednio, ale bez trawienia izolatora • wygrzanie kontaktu (N2, 400°C, 10 min) bramka
EC EF ET EV VG(t)=VDC+VACsin(2πft) C=ΔQ/VAC Charakteryzacja • Metoda C-V(-T) • Wyznaczanie objętościowych (domieszkowanie) oraz powierzchniowych (rozkład gęstości stanów, potencjał powierzchniowy, gęstość ładunku stałego, 2DEG) parametrów struktury MISH • Oszacowanie parametrów tranzystora polowego (MISHFET): napięcie progowe, transkonduktancja • Badanie stabilności termicznej i głębokich poziomów stany powierzchniowe • 3 „mody” C-V • LF: stany/nośniki nadążają za VAC • HF: nie nadążają za VAC, ale nadążają za zmianami VDC • DD: nie nadążają ani za VAC, ani za VDC pułapki objętościowe wychwyt, emisja, przeładowanie stanów
2DEG izolator AlGaN GaN ? obszar czuły nastany powierzchniowe EC AlGaN GaN EC EF GaN AlGaN EF Charakteryzacja Charakterystyka C-V struktury metal/izolator/AlGaN/GaN C akumulacja w GaN q·n2DEG CGaN V zubożenie Vth napięcie progowe(threshold voltage)
Charakteryzacja • Sprzęt pomiarowy • Analizator impedancji HP 4192A LF • Mała komora próżniowa z pompą rotacyjną • Kontroler temperatury MMR K-20 (zjawisko Joule’a-Thomsona) • Parametry pomiarowe • Częstotliwość: f=100 kHz • Amplituda sygnału zmiennego: VAC=20 mV • Napięcie bramki: od 0 V w dół poniżej napięcia progowego i z powrotem do 0 V • Temperatura: od pokojowej do 300°C i z powrotem • Szybkość zmian temperatury: co najwyżej 10°C/min
SiO2/(Al2O3)/AlGaN/GaN Charakteryzacja • Nachylenie krzywej C-V praktycznie nie zmienia się z temperaturą • Znaczne przesunięcie Vthw stronę zera z temp. – ładunek ruchomy w SiO2? • Al2O3 znacznie zmniejsza histerezę krzywych C-V
SiNx/(Al2O3)/AlGaN/GaN Charakteryzacja • Lepsza stabilność termiczna w porównaniu z MISH z SiO2 • Węższa pętla histerezy – zwłaszcza w wyższych temp. • Przesunięcie Vth z temp. w stronę ujemnych napięćw strukturze z SiNx/Al2O3
VG bramka izolator AlGaN kontakt omowy GaN VOhm Modelowanie • Modelmatematyczny • Równanie Poissona-Boltzmanna: • Warunki brzegowe: VGznane, VOhm=0 • Warunki interfazowe: • O czym trzeba pamiętać w AlGaN/GaN • głębokie zubożenie (deep depletion) w GaN i AlGaN: p(VG<0)≈p(VG=0)<<<n • Qfix=Qpiezo+Qspont, Dit≈0 @ AlGaN/GaN • Dit(E) @ izolator/AlGaN – pomiar C-V HF
Model Shockleya-Reada-HallaPR 87 (1952)387, 835 Modelowanie • Ładunek w stanach powierzchniowych • Bardzo długie czasy emisji z głębokich poziomów: • Współczynnik efektywnej emisji: ! Al0,25Ga0,75N, σ=10-16 cm2E=EC–1 eV, T=300 K τ~3 miesiące
dla VG=0 VG<0, ηe<1 EC akceptory EF0 EF0 EF0 EF EF ECNL Dit(E) donory EV Modelowanie r. Fermiego-Diraca • Modyfikacja wzoru na obsadzenie stanów VG=0 VG<0, ηe=1
Aproksymacja całki Fermiego-Diraca wzorem Aymericha-HumetaSSE 24 (1981) 981 Modelowanie • Procedura numeryczna • Linearyzacja równania: V1(x)=V0(x)+δV(x) • Dyskretyzacja (metoda różnic skończonych):równanie różniczkowe równania różnicowe A·δV=R • Metoda kolejnych przybliżeń:Vn+1=Vn+δVn dopóki δVn nie jest wystarczająco małe • Obliczenie całkowitego ładunku i różniczkowej pojemności: Algorytm Gummela IEEE TED 11 (1964) 455. Program w Ci FORTRAN-ie 77 teoretyczna krzywa C-V
bramka SiNx (5 nm) i-AlGaN (5 nm) n-AlGaN (15 nm) ND=2×1018 cm-3 i-AlGaN (5 nm) i-GaN (3 µm) kontakt omowy Wpływ stanów dyskretnych na krzywą C-V Modelowanie • Przesunięcie krzywej bez zmiany nachylenia (jak dla ładunku stałego) • Przesunięcie nie zależy od temperatury
Wpływ stanów o rozkładzie ciągłym Modelowanie • Przesunięcie krzywejbez zmiany nachylenia • Wartość i znak przesunięcia zależyod T, Dit0 i ECNL
Wpływ temperatury przy ustalonym Dit(E) Modelowanie • Przesunięcie zależy monotonicznie od Dit0 i jest zawszew stronę ujemnych napięć (temperatura zwiększa efektywną emisję elektronów końcowy ładunekw stanach jest większy)
Wyjaśnienie anomalnego zachowania Modelowanie • Poziom Fermiego poniżej EV, gdy VG bliskie Vth • Niska efektywna emisja stany „zamrożone”
Normalne a anomalne zachowanie C-V Modelowanie zachowanie anomalne zachowanie normalne • Klasyczna analiza C-V może zaniżać Dit,a nawet być całkowicie nieprzydatna • Należy mierzyć C-V w wyższych temperaturach
bramka SiNx (5 nm) i-AlGaN (5 nm) i-GaN (3 µm) kontakt omowy Normalne zachowanie dla 5-nm AlGaN Modelowanie • Jak uzyskać normalne zachowanie C-V? • Zapewnić, by EF>EV, gdy VG≈Vth cieńszy AlGaN • Zwiększyć emisję zwiększyć temperaturę
Porównanie z eksperymentem Modelowanie • Dobra zgodność modelu z eksperymentem • Dwuwarstwa SiNx/Al2O3 jest obiecującym pasywantem powierzchni AlGaN i izolatorem dla struktur MIS(H)
Podsumowanie i plany na przyszłość • Wnioski • Stany @ AlGaN/GaN zmiana nachylenia krzywej C-V • Stany @ izolator/AlGaN przesunięcie krzywej (zachowanie anomalne) • Normalne zachowanie C-V dla struktur z cienkim AlGaN • Pomiar C-V w wyższych temp. szerszy zakres energetyczny badanych stanów powierzchniowych • Nieznane efekty termiczne uniemożliwiają zwykłą analizę C-V • Plan dalszej pracy • Pomiary elektryczne: spektroskopia impedancyjna i DLTS • Pomiary mikroskopowe: AFM (jakość izolatorów i kontaktów) • Pomiary optyczne: jakość izolatorów i granicy izolator/AlGaN • Charakteryzacja chemiczna (w tym profile składu): SAM, SIMS • Lepsze modelowanie: upływ, trójkątna studnia z 2DEG