1 / 75

AKTİNOMİSET MANTAR

Quize 1. Oksotrof organizma nedir? 2. Zorunlu aerob ve anaerob olan birer adet bakteri ismi yazınız? 3. Toprakta en çok rastlanan bakteri sınıflarının ismini yazınız?. AKTİNOMİSET MANTAR. Aşağı protistlerden 2. Aktinomisetler. Prokaryotik bakteriler olup,

betsy
Download Presentation

AKTİNOMİSET MANTAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Quize1. Oksotrof organizma nedir?2. Zorunlu aerob ve anaerob olan birer adet bakteri ismi yazınız?3. Toprakta en çok rastlanan bakteri sınıflarının ismini yazınız? PROF. DR. AYTEN NAMLI

  2. AKTİNOMİSET MANTAR PROF. DR. AYTEN NAMLI

  3. Aşağı protistlerden2. Aktinomisetler • Prokaryotik bakteriler olup, • Bakterilerin Eubacteriales takımında yer alırlar. • Bakteriler ile mantarlar arasında bir geçit formudur. • Hücre yapıları bakımından bakteri özelliği göstermekle birlikte dallanmış, miselli bir yapı oluştururlar. • Aktinomiset adının taksonomik bir değeri bulunmamaktadır. • Hücreleri gram-pozitif çapları 0.5-2.0 µm. • Endsporlar da olmak üzere değişik sporlar üretirler. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  4. Aktinomisetler • Heterotrofik organizmalar olup, yaşamları toprakta bulunan organik maddelere bağlıdır. Karbon kaynağı olarak • basit ve yüksek moleküllü organik asit ve şekerleri- • Polisakkarit, • Lipid, • Protein, • Alifatik hidrokarbonları kullanırlar. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  5. Aktinomistlerin birçok türü, antibiyotik dediğimiz mikrobiyal toksin metabolitleri sentezlemeleri bakımından önemlidir. Streptomycine, klortetracyline, oksitetracyline ve siklohekzimin gibi önemli antibiyotikler aktinomisetlerden elde edilmiştir. Kompleks organik bileşikleri ayrıştırabilen türleri, ayrışmayan dirençli lignin gibi kompleks yapılı bileşikleri ve doğal koşullarda ayrışmamış olan organik bileşikleri ayrıştırabilirler. Örneğin; Nocardiasentetik kimyasal maddeleri ve ağır hidrokarbonları ayrıştırabilir. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  6. Aktinomisetler, • Dallanmış filamentler oluşturan ve Actinomycescinsi hariç bütün toprak cinslerinin misel oluşturarak geliştiği mikroorganizmalardır. • Toprak aktinomisetlerinin çoğu hiflerinin üzerinde konidia olarak tanınan tek, çift veya zincirler şeklinde eşeysiz sporlar oluştururlar. • Toprakta yerleşik bazı türlerde ise sporlar özelleşmiş bir strüktür olan sporangiumiçinde yer alır. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  7. Konidia (Conidia: Yunanca kelime olup ince toz "finedust” anlamındadır) PROF. DR. AYTEN NAMLI

  8. Sporangium PROF. DR. AYTEN NAMLI

  9. Aktinomisetler bazı özellikleri bakımından Mantarlara benzerler: • Mantarlar gibi aktinomisetler de hava miseli ve konidia oluştururlar. • Yüksek aktinomisetlerin miselleri mantarlarda görüldüğü gibi yaygın bir dallanma gösterir. Bakterilerden ayırımı: • Aktinomisetlerin sıvı kültürde gelişmesi, tek hücreli bakterilerin oluşturduğu gibi bulanıklıkla sonuçlanmaz, organizma pellet veya yumaklar meydana getirir. • Aktinomiset kolonileri bakteri kolonilerine benzemekle birlikte, daha kuru, üzerleri tozlu görünümlü ve opak olmamaları ile ayrılır. Koloni dokusu sıkı bir küme oluşturur ve öze ile alınması zordur.

  10. En yaygın bulunan cinsler: • 1. Streptomyces(Kitin ayrışması) • 2. Nocardia (parafinler, fenoller, steroidler ve pirimidinlerin ayrışması) • 3. Micromonospora(Kitin ayrışması) • Aktinomisetler, toprak toplam mikroorganizma sayısının % 10 ile 50'sini oluştururlar. • Bir gram toprakta 105-107 adet düzeyinde bulunurlar. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  11. AKTİNOMİSETLERİN İŞLEVLERİ • a. Topraktaki bazı dirençli bitki ve hayvan dokularının ayrışması: Genellikle ortamda ayrışması güç bileşikler kaldığında etkili rekabetçiler olarak aktivite gösterirler. • b. Bitki dokuları ve yaprak döküntülerinin çeşitli formlara dönüştürülmesi ile humus oluşumu. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  12. AKTİNOMİSETLERİN İŞLEVLERİ • c. Yeşil gübrelerin, kompost ve hayvan gübresi yığınlarının olgunlaşması • d. Toprak kökenli bitki hastalıklarının oluşturulması:patates uyuzu ve leke hastalığı • e. Bazı insan ve hayvan enfeksiyonları Örnek; Nocardiaasteroides, N. otitidis-caviarum) • f. Mikrobiyal antagonizm ve toprak komünitelerinin düzenlenmesinde antagonistik etki ile kontrol sağlama. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  13. Aktinomisetleri etkileyen çevresel faktörler • toprak organik madde statüsü, • toprak pH'sı-nötr-alkalin • nem koşulları-kuru koşulları sever • Sıcaklık- çoğu mezofil (25-30 0C) olup, çok yaygın olmayan termofil formlar 55-60 0C arasında aktiftirler. Termofilik alanlar, toprak, hayvan gübresi ve kompost yığınlarında bulunur. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  14. Taksonomi • Aktinomisetler şekilsel, kimyasal ve spor özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Takım: Actinomycetales 1. Familya: Actinomycetaceae • Dallanmış ve bölümlü filamentler, • Bu familya üyelerinde gerçek bir misel oluşumu yoktur. • Fakültatif veya kuvvetli anaerob. • Bu familyaya giren önemli cinsler : • Actinomyces, • Agromyces, • Arachnia, • Bacterionema, • Bifidobacterium, • Rothia'dır. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  15. 2. Familya: Frankiaceae • Bu familya üyeleri önemli organizmalar olup, obligatsimbiyotik canlılardır. • Baklagil olmayan bitkilerin köklerinde nodüller oluşturarak atmosfer azotunu fikse ederler. • Önemli cins Frankia'dır. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  16. FRANKIA SPP. NODÜL PROF. DR. AYTEN NAMLI

  17. 3. Micromonosporaceae Familyası • Micromonospora sp. • Bu familya üyeleri yalnızca substrat miseli oluşturur. • Kitin ayrışmasında önemli PROF. DR. AYTEN NAMLI

  18. 4. Familya:Nocardiaceae • Hava ve substrat miseli üzerinde zincirler şeklinde spor oluştururlar. Önemli cins: • Nocardia, “NOCARDIA; parafinler, fenoller, steroidler ve pirimidinlerin ayrışmasında işlev görür”. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  19. NOCARDIA/Nocardiaceae familyası PROF. DR. AYTEN NAMLI

  20. 5. Streptomycetaceae familyası • 500’ün üzerinde Streptomyces türü tanımlanmaktadır. • Büyüme, ipliklerin uç noktalarında gerçekleşir ve buna genellikle dallanma eşlik eder. • Sonuçta oluşan koloninin aldığı şekle mycelium denir. • Streptomyces sporlarına konidya (conidia) adı verilir. • Streptomyces türleri esas olarak toprakta yaşar. Hatta "toprak kokusu" dediğimiz kokunun sebebi bu canlıların geosmin adı verilen metabolik ürünleridir. Streptomyces spp. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  21. Streptomyces cinsine • ait türler zorunlu aeroblardır • En önemli dikkat çekici özellik • antibiyotik üretme • KİTİN’i ayrıştırırlar PROF. DR. AYTEN NAMLI

  22. Streptomycetes 5 farklı Streptomycetes. Bu bakterilerin hepsi normalde toprakta yaşar ve antibiyotik üretirler. Bazıları örneğin Streptomyces azureus, plate de görüldüğü gibi renkli pigmentler verirler. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  23. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  24. Mycobacterium marinum PROF. DR. AYTEN NAMLI

  25. Micobacterium Tüberculosis PROF. DR. AYTEN NAMLI

  26. Mycococcus PROF. DR. AYTEN NAMLI

  27. YÜKSEK PROTİSTLER • 1. MANTARLAR • 2. ALGLER • 3. PROTOZOA • Mantar ve protozoalar kemotrofik organizmalar olup, • yaşam işlevleri için kimyasal enerji kaynaklarına bağımlıdırlar. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  28. Mantarlar • Çalılık ve orman alan topraklarının organik katmanında aktif, • Özellikle asit koşullu topraklarda mantarlar organik madde ayrışmasının ana unsurlarıdır. • Tür sayıları 100 000 - 250 000 • Mantar populasyonu bakterilerden az • 20 cm derinlikteki 1 da arazi için yaklaşık 100-150 kg kadar mantar biyokütlesi. • Bazı özel koşullar taşımayan örneğin asit nitelikli veya doğal olarak organik maddece zengin veya fazlaca organik gübre verilmiş topraklar dışında kalan,topraklardaki mantar populasyonu bakterilerden az olup, 1 g toprakta 103-106 adet düzeyinde bulunabilirler. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  29. Mantarların şekli, büyüklüğü, strüktürü ve kültürel özellikleri taksonomide önemli olup, bakterilerin tersine mantarlar morfoloji esas alınarak etkin bir şekilde cins ve tür ayrımı yapılabilir. Taze bir substrat üzerinde kolonize olan bir mantar süratle vejetatif formlar oluşturarak yayılır ve daha sonra bir veya daha fazla çeşitte eşeysiz sporlar oluşturur. Misel yaşlandığında veya çevre koşulları vejetatif gelişme için uygun olmayan duruma geçtiğinde pek çok mantar çekirdek bölünmesi ile oluşan sporlar aracılığıyla eşeysel olarak üreyebilir. Bazı mantarlar uygun olmayan çevre koşullarına bir tepki olarak spor benzeri oluşumlar meydana getirmek üzere ayrı parçalara ayrılırlar. Bunlara arthrospor veya oidia adı verilir PROF. DR. AYTEN NAMLI

  30. Mantar misellerini oluşturan hifler6-10 µm çapında olup, toprak taneleri etrafında ve arasında ince bir ağ oluşturarak canlı oldukları sürece toprak agregasyonunu sağlarlar. Mantar misellerinin bireysel hücreleri bir enine duvar veya septum ile bölünmüş olabilir. Bireysel hiflervejetatif veya üreme özelliği gösterebilirler. Bu tür filamentler eşeyli veya eşeysiz sporlar oluştururlar. Doğada eşeysiz sporlar yaygındır. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  31. Mantarlar klorofil içermediklerinden hücre sentezini gerçekleştirebilmek için C açıklarını organik moleküllerden sağlamak zorundadırlar. Kullanmış oldukları karbon kaynaklarıarasında: • şekerler, • organik asitler, • disakkaritler, • nişasta, • pektin, • selüloz, • yağlar • lignin PROF. DR. AYTEN NAMLI

  32. Karasal ekosistemde organik maddenin ana bileşeni olan selülozik bitki kalıntılarının ayrışmasında, mantarların fiziksel organizasyonu bakterilerden daha avantajlı görülmektedir. Bakteriler de eksoenzimleri ile bitki dokularını çözebilmelerine rağmen, bitki dokularının arasına girebilecek mekanizmalardan yoksundurlar. Oysa mantarlar hem kimyasal yönden hem de hifleri yolu ile mekanik basınç oluşturarak bitki dokularını daha hızlı bir şekilde ayrıştırırlar. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  33. Sadece anaerobik ortamlarda (habitat), örneğin suyla doygun peat topraklarda selülotik bakteriler mantarlardan önce gelirler. Toprakta mikorriza (mycorrhiza) türünden mantarlar organik madde ayrışmasına katılmazlar. Ancak topraklarda mantar ve bakteri aktivitesinin yalnızca organik madde ayrışması ile ilgili olduğu düşünülmemelidir. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  34. Biyojeokimyasal döngüde mantar ve bakteriler Bakteri ve mantarların biyojeokimyasal döngülerde neden çok etkin unsurlar olduğunu açıklayabilmek için, onların fizikokimyasal niteliklerini araştırmak gerekmektedir. Bu mikroorganizmalar küçük boyutları ve büyük populasyonları nedeniyle çok geniş bir yüzey-hacim oranına sahiptirler. Bu özellik organizma hücreleri arasında süratli bir madde değişimine imkan sağlamaktadır. Ayrıca bu organizmaların üreme zamanlarının dakikalar ile ölçülmesi, süratli üreme oranı ve çok değişik habitatlarda yayılmış olmaları nedeni ile biyosferdeki temel döngü aktivitelerini gerçekleştirmelerinde dominant nitelik göstermelerine neden olmaktadır.

  35. Mantarlar heterotrofik organizmalar olup, güneş veya inorganik bileşiklerin oksidasyon enerjilerini kullanmazlar. Mantarların dağılımını genellikle okside edilebilir karbonlu substratların yarayışlılığı tayin etmektedir. Mantar gelişimini etkileyen temel çevre etkileri şunlardır: i. Organik madde statüsü, ii. Organik ve inorganik gübreler, iii. Su rejimi, iv. Havalanma, v. Sıcaklık, pH vi. Profil durumu, vii. Mevsimler, viii. Vejetasyon bileşimidir. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  36. pH Mantarların pek çok türü podzoltopraklar gibi asit koşullarda (pH 3 civarında) gelişebilir ve dominant florayı oluşturabilirler. Pek çok bakteri ve aktinomiset için kritik pH düzeyi 5 civarında olup, bu düzeyin altında çoğunlukla gelişemezler. Bakteri ve aktinomisetlerin asit koşullarda yaşayamaması nedeniyle, asit koşullarda mantarlar başat florayı oluşturur. Bu nedenle bu tür çevrelerdeki biyokimyasal reaksiyonların çok önemli bir kısmından mantar komüniteleri sorumludur. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  37. İnorganik gübreler Toprağa inorganik gübrelerin verilmesi, filamentli mantarların yayılımında değişim oluşturabilir. Ancak bu tür etkilerin besin maddesi ilavesinden çok, gübre ilavesini takiben oluşan asitleşme ile daha fazla ilgilidir. Örneğin amonyum tuzları içeren gübrelerin kullanılması ile mikrobiyaloksidasyonlar sonucu nitrik asit oluşur. Bu tür uygulamaların tekrarlanması sonucu amonyumlu gübreler, mantar gelişimini olumlu etkilerken bakteri ve aktinomisetleri azaltır. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  38. Sıcaklık Mantar türlerinin çoğu sıcaklık ilişkilerinde mesofilik nitelik gösterir. Termofilik davranış çok yaygın değildir. Termofil olan bazı suşlar yalnızca olgunlaşmakta olan kompost yığınlarında yaygındırlar. Termofil mantarlar 50°C bazen de 55°C’de çoğalabilir, fakat 65°C’de gelişemezler. Bu nedenle yüksek sıcaklıklarda kompost yığınında bulunmazlar. Otuzyedi santigrad derecenin altında aktif olarak gelişen mantarlar toprağın yüzey horizonlarında lokalize olmuşlardır. Karasal termofiller arasındaAspergillus, Chaetomium, Humicola, Mucorve pek çok diğer tür tanımlanabilir. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  39. Vejetasyon etkisi Mantar türleri içinde bir veya daha fazla grubun başatlığı, sık sık vejetasyon örtüsü ile ilişkili bulunmaktadır. Sürekli yulaf yetiştirilen tarlalarda, sürekli mısır ve buğday üretilen tarlalara kıyasla daha fazla mantar bulunmaktadır. Bundan yulafın özel bir seçiciliğe sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu alanlarda Aspergillus fumigatus başat durumdayken, mısır tarlasında Penicillium funiculosumdaha yaygındır. Bitkilerin seçici etkisi özel kök salgılarına veya ayrışmaya uğrayan bitkilerin kimyasal bileşimine, mikroorganizmaların vermiş oldukları tepkidir.

  40. Biyolojik Gösterge Bakterilerle kıyaslandığında mantarlar, çevrelerindeki iz element derişimlerine karşı oldukça duyarlıdırlar.Bu özellikleri nedeniyle topraklardaki iz element (bazen de makro element) noksanlıklarının saptanmasında (Bio-assay) biyolojik gösterge olarak kullanılabilirler. Örneğin mantarlardan Aspergillus niger konidialarındaki kahverengi-siyah renk maddesi olan melanin pigmentinin oluşması için bakır (Cu) gereklidir. Bu nedenle toprağın bakır kapsamı bu sporların pigmentasyon derecesi ile bağıntılı olarak yarı-kalitatif olarak belirlenebilir.

  41. Bitkiler üzerindeki mantarlar Bitkiler tohumdan çimlenirken tohum kabuğu üzerindeki mantar varlığına bağlı olarak bir mycofloraya sahip olurlar. Bazı mantarlar bitkilerin yaprak dokusu üzerinde kolonize olup, dökülme ile birlikte toprağın döküntü katmanına geçerler. Bitkilerin yaprak dokusu üzerinde saptanan mantar türleri arasında Aureobasidiumpullulans, Cladosporiumspp., Alternariaalternata, Botrytiscinereave diğer bazı türler sayılabilir. PROF. DR. AYTEN NAMLI

  42. Toprak mantarları Topraklar, üzerindeki bitki ve organik katmanda, aktif bir yaşama sahip mantarların dökülen spor ve diğer çoğalma özelliğine sahip strüktürleri için, bir rezervuar görünümündedir. Toprak mantarları esas olarak filamentli veya miselli olarak tanımlanan gruptandırlar. Filamentli mantarlar bölümsüz miseller oluşturarak dallanan Phycomycetes'lerdir. Bu organizmalar Moniliaceae-örneğinAspergillus dan Basidiomycetlerekadar değişik strüktür gösteren formlara sahiptir. Yaygın toprak Phycomycetlerinden Saprolegniales içinde Phytium cinsi ve Mucoraceaeiçinde Mucor, Rhizopus ve Zygorrhynchuscinsleri yer alır. Yaygın toprak Moniliaceae grubu içinde de Trichoderma, Aspergillus, Penicillium, Cephaldsporium ve Fusariumcinsleri bulunur. Bunlar toprakta taze organik madde bulunmadığı zamanlar spor olarak bulunurlar. ToprakBasidiomycet'leri çok iyi tanımlanmamıştır. Çayır ve orman toprakları Hymenomycetes üyelerini içerirler.

  43. Mantarların dört farklı grubu bulunur: a. Küf mantarları : Sporlarının çimlenmesiyle oluşan pamuksu yapıdaki hifleriyle canlı kalıntılarını çürüterek beslenirler. b. Şapkalı mantarlar : Sporlarının çimlenmesiyle çayır mantarlarını oluşturur. Topraktaki canlı kalıntılarını ayrıştırarak beslenir. Bir kısmı besin olarak kullanılır. c. Maya mantarları : Tek hücreli olup tomurcuklanarak çoğalabilir. Etil alkol fermantasyonu yaparlar. Hamurun mayalanmasında etkilidirler.d. Parazit mantarlar : Dış parazit olarak yaşarlar, insan, hayvan ve bitkilerde mantar hastalıklarını oluştururlar.

  44. MANTARLARIN TAKSONOMİSİ 1. Phycomycetes • Orman topraklarında hakim florayı oluşturan mantarlar bu grupta yer alırlar. Tanınmış cinsleri: • Mucor, Rhizopus ve Mortierella. • Rhizopuskarasal bir phycomycet PROF. DR. AYTEN NAMLI

  45. FUNGI

  46. Misellerle birlikte bitki kök saçakları Ağaç köklerinin ucundaki ince saçaklar topraktan besin elementi ve suyu absorbe ederler. Mantar miselleri bu kök saçaklarına bağlanır ve misel ağları besin elementlerini bitki köküne iletirler.

  47. MUCOR PROF. DR. AYTEN NAMLI

  48. Zzygosporangia RHIZOPUS PROF. DR. AYTEN NAMLI

  49. RHIZOPUS SPARANGIUM

  50. Çilek üzerinde gelişmiş Rhizopus sp. PROF. DR. AYTEN NAMLI

More Related