GİS KANAM A

1. GİS KANAMA

2. TANIM • Orofarinks ile anüs arasından kaynaklanan • kanamalar. • Gastrointestinal kanamalar tek basına bir • hastalık değil, kanamaya neden olan hastalığın semptomudur.

3. UstGİS Kanamaları(%75) Hematemez, Melena, Hematokezya (nadir) Alt GİS Kanamaları(%25) Melena, Hematokezya

4. HEMATEMEZ Yeri: Orofarinks-treitz arası kanamalar Hastanın kanlı kusmasıdır. Kan, parlak kırmızı yada siyaha yakın koyu renkte olur. Rengi: Parlak kırmızı veya pıhtılaşmış kan.

5. MELENA Yeri:orofarikns ile transvers kolonun hayali orta noktası. Katran gibi siyah feces Renk: FeS En az miktar: 50-100 ml kanama 1000 ml kanama 5 gun kanama 3 hf gizli kan(+)

6. HEMATOKEZYA Yeri: Transvers kolonun hayali orta noktası-anüs arası Dışkıda renkli taze kanın görülmesi olarak adlandırılır

7. UstGastrointestinal Sistem Kanamaları Lokalizasyon: Ozofagus – Treitzligamenti Siddet: Gizli kan kaybı – Masif kanama Yıllık insidens: Her 100.000 kisiden100-150’sinde Mortalite: %10 (60 yas üstü, yandas hastalık) %0.6 (60 yas altı) %40 (Yoğun bakım hastaları)

8. Sık GorulenUstGİS Kanaması Nedenleri Peptikulser: % 40-50 Mukozallezyonlar: % 25-30 (Eroziv gastrit ve duodenit, hemorajik gastrit) Portalhipertansiyon: % 10-20 (Varisler, Portalhipertansifgastropati)

9. Klinik Tablo Akut Kan Kaybı • Kanamanın miktarına ve hızına göre klinik bulgular değisir. Hematemez, melena, hematokezya • Solukluk, taşikardi, hipotansiyon, şok • Önceden var olan iskemik hastalıklara ait semptomlar artar. • Hipovolemi nedeniyle prerenalazotemi (Böbreğe gelen kan akımının azalması) oluşabilir. • Sirozlu hastalarda hepatikensefalopatiolur.

10. Kanamanın Şiddetinin ve Devam Edip Etmediğinin Belirlenmesi • Nazogastriklavaj • Vital fonksiyonların takibi • Hb, Htctakibi • Endoskopi Hemodinamik bulgular Htc ve Hb değerinden daha önemlidir.

11. Tanısal Değerlendirme Anamnez • Bilinen ulser, siroz, kanser, hemorajikdiyatezgibi hastalıklar varmı? • Peptik ulsere uyan yakınmalar varmı? • Aşırı alkol alımı, NSAĐĐ, kortizon, antikoagulanilaç kullanımı varmı? • Hematemez-melena -hematokezya? • Bol miktarda, kırmızı-pelte seklinde pıhtılar icerenkusma?, kahve telvesi tarzında kusma? • Kanama oncesioğurme ve kansız kusmalar olmuş mu ? • Burun kanaması var mı?

12. Fizik Muayene • Genel fizik muayene • Rektaltuse • Siroza ait periferik bulgular • Portal HT bulguları Tanısal Değerlendirme • Hepatikensefalopati bulguları • Pigmante dudak lezyonları (Peutz-Jeghers sendromu) • Petesi, purpura, ekimoz var mı ?

13. Akut UstGiSKanamalı Hastaya Yaklaşım • Hemodinamik durumunun değerlendirilmesi • Resusitasyon hazırlığı • Kan grubu, hemogram, rutin biyokimyasal tetkikler • Kan temini ve crossmatch • Kanama kaynağının saptanması (nazogastrik sonda, Endoskopi) • Vital fonksiyonların takibi • Yandaşhastalıkların tanı ve tedavisi

14. Nazogastrik Lavaj •Mide iceriği kanlı -Taze -kırmızı kan -Kahve telvesi gorunumunde hematinize kan -Yıkama yapıldıkcaaspiratın rengi acılıyor mu ? • Mide iceriği temiz -Safralı -Safrasız

15. Endoskopi • Kanamanın yerini, nedenini, şiddetini ve devam edip etmediğini belirleme • Prognozu tahmin etme • Endoskopik tedavi imkanı • H. Pylori enfeksiyonunun belirlenmesi

16. ErozivGastritler Hemorajik ve eroziv gastrit kanamaya neden olabilen ve endoskopik olarak tespit edilen erezyonlarve subepitelyalkanamalardır. 3 önemli nedeni vardır. Alkol, NSAĐĐ(non-steroitantenflamatuar), stress Alkol ve ilaclara bağlı olan kanamalar suclu ajan kesildikten sonra hızla iyilesir.

17. Strese bağlı gelişen kanamalar; mukozal kan akımında, mukus ve bikarbonat gibi koruyucu faktörlerde azalma nedeniyledir. • Mukozada diffüzyüzeyelyırtılma • Major cerrahi, ağır yanıklar, kafa travması, ağır • intrakranialhastalık, solunum yetmezliği ventilatörebağımlılık) , akut böbrek yetmezliği, peritonit, sarılık, şok

18. Stres ilişkili gastrik lezyonlarda altta yatan hastalığın ciddiyeti arttıkca kanama riski artar. Kanama olması hastanın mortalitesini 2-3 kat arttırır. Kanama olduktan sonra kanama kontrolu amacıyla yapılan tedavilerin hepsinin başarısızlık oranı yüksektir. Bu nedenle proflaksiçok önemlidir.

19. Proflaksi • Antiasitler • H2 Reseptorblokorleri • Sukralfat • Kanamaların azaltılmasında hepsi etkili bulunmuştur.

20. Diğer stres ülserli hastaların aksine kafa travmalı • hastaların gastrikasiditesiçok yüksektir. Stres • ulseri daha derin ve perfore olmaya eğilimli olup • Cushingulseri adını alır.

21. Hafif-Orta SiddetteKanama TA>100mmHg, nabız <100/dk, komorbid hastalık yok ise hasta takibe alınır. Saatlik TA, nabız, idrar volümu izlenir. • Takibinde sorun olmayan hastalara erken elektif endoskopi yapılabilir. • Endoskopide kanama bulguları yoksa, varis ve GĐS malignitesi saptanmazsa prognozmukemmeldir, hasta kısa zamanda taburcu edilebilir.

22. SiddetliKanama Yas >60, TA<100mmHg, Nabız >100/dkHb<10gm/dl (coğunda ek hastalık da vardır) • Resusitasyonun ardından yoğun bakım unitesinde yakın takip gereklidir. • Monitorizasyon, TA, nabız, idrar, CVP takibi • Hemodinamik durum stabillestirilip acil endoskopi yapılmalıdır.

23. ilacTedavisi • Vazopressin • Sekretin • H2 reseptor antagonistleri • Proton pompası inhibitorleri • H. Pylori eradikasyon tedavisi • Antifibrinolitikilaclar • Prostaglandinler • Doğal somatostatin ve analogları Hicbirininaktif kanamayı durdurucu etkisi kanıtlanamamıstır.

24. Endoskopik Tedavi • Termal Yontemler (Laser, mono-bi-multipolarelektrokoagulasyon, heaterprobe) • Enjeksiyon Tedavisi (Adrenalin, absolualkol, polidocanol, sodiumtetradecylsulfate, %50 dextrose, serum fizyolojik, distile su) • Fibrin yapıstırıcı • Hemoklips uygulaması

25. Varis Kanamasında Risk Faktorleri • Varislerin büyük olması • Varis içi basıncın yüksek olması • Varislerin uzerinde kanama isaretlerinin varlığı (kırmızı noktalar -redspot-vb.) • Karaciğer hastalığının ilerlemiş olması

26. Ozofagus Varis Kanamasında Tedavi • Balon tamponadı (Sengstaken-Blakemoretupu) (Balonlar 24 saatten fazla sisik kalmamalıdır !) • Vazopressin (Glypressin: 2mg bolus+ 4-6 saatte bir 1-2mg ĐV) • Somatostatin (Octreotid: 25-50mg bolus+ 25-50mg/h/24h infuzyon) • Endoskopik tedavi: Skleroterapi, bant ligasyonu • TIPS : Transjugularintrahepatikporta-sistemik stent Shunt • Cerrahi tedavi: Porta-kaval sant, transseksiyon, KC tx

27. HEMŞİRELİK TANILARI KARDİAK OUTPUTUN AZALMASI ENFEKSİYON ALMA RİSKİ BEDEN GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME SIVI VOLÜMÜNDE DENGESİZLİK RİSKİ ANKSİYETE DERİ BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA RİSKİ

28. KARDİAK OUT PUTUN AZALMASI • Yaşam bulgularının sık kontrolü,yatak istirahati • Sıvı tedavisini sağlamak • Aldığı çıkardığı takibi yapmak • Kan transfüzyonun komplikasyonları yönünden izlenmesi • Kanama kontrolü • Dehidratasyon belirtilerinin izlenmesi • Labaratuvar bulgularının izlenmesi • Bilinç düzeyini izlemek

29. ENFEKSİYON ALMA RİSKİ • Enfeksiyonun klinik bulguları değerlendirilir • Aseptik tekniğe uygun girişimler yapılır • Dikkatli el yıkanmalıdır • Beslenmesinin desteklenmesi • Enfeksiyonun belirtileri konusunda bireyin eğitimi

30. BEDEN GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME • Hesaplanan kalorideki diyeti alması sağlanır • Az ve sık aralıklarla beslenir • Yorgun olduğu zaman beslenmeye yardım edilir • Yemeklerden önce uygun ağız bakımı verilir • Sık kilo izlemi yapılır

31. SIVI VOLÜMÜNDE DENGESİZLİK RİSKİ • AÇT takibi • KİLO TAKİBİ • Labaratuvar değerlerinin kontrolü • Ödem değerlendirilmesi yapılır • Yatak istirahati

32. ANKSİYETE • Hastalığına ilişkin bilgilendirme ekip ile işbirliği içinde yapılır • Hastanın korkularını ve endişesini ifade etmesi sağlanır • Kronik bir hastalığa yakalanmış olmanın getirdiği güçlüklerle etkili başetmesi için desteklenmektedir.

33. ANKSİYETE • Hastalığına ilişkin bilgilendirme ekip ile işbirliği içinde yapılır • Hastanın korkularını ve endişesini ifade etmesi sağlanır • Kronik bir hastalığa yakalanmış olmanın getirdiği güçlüklerle etkili başetmesi için desteklenmektedir.