DRAMA

1. DRAMA

2. Drama: Kişilerin kendi amaçları doğrultusunda ve yalnız kendisi için hareket ettiği, farkında olmadan birtakım eylemlere dahil olduğu kendine özgü dünyasını yarattığı tiyatral bütünlüktür.

3. Drama, çağdaş öğretme sistemlerinde son yıllarda sıklıkla kullanılan yeni bir oluşumdur. • Drama bir düşünceyi beden diliyle, hareket ederek, devinimle anlatımdır. • Diğer bir ifadeyle drama; • İnsanın kendini başkalarının yerine koyarak çok yönlü gelişmesi, • Bireyin eğitim ve öğretimde aktif rol alması, • Kendini ifade edebilmesi, • Araştırma istek ve arzusunun artması, • Yaratıcı olması, • Yaşamı çok yönlü algılaması, • Bireyin angarya haline dönüşebilen eğitim ve öğrenme isteğinin artmasını sağlayan eğitim yöntemidir. • Drama ‘yaparak-yaşayarak öğrenme’ bakımından en etkili eğitim yöntemlerinden biridir.

4. DRAMA VE OYUN ARASINDAKİ FARKLILIKLAR • Dramada belli eğitsel, sanatsal v.b. hedef ve amaçlar vardır ve bunlar lider ya da öğretmen tarafından belirlenir. Oyunda çoğunlukla belli bir amaç olmayabilir. • Dramada doğru – yanlış, güzel – çirkin v.b. yoktur. Sonuç değil, süreç önemlidir. Oyunlarda çoğunlukla sonuç önemlidir. • Drama bir grup yaşantısıdır. Oyun tek başına da oynanabilir.

5. Drama Kaça Ayrılır? • Psiko Drama : Klinik ortamında yapılan, genelde doktorların özellikle de psikiyatrların kullandığı, sıradan insanların yapamayacağı özel bir yöntemdir. • Eğitici Drama : Eğlendirirken öğreten, farkındalık duygusunu kullanmayan, dramanın en etkin ve yaygın biçimidir. • Yaratıcı Drama: İçinde öğretme duygusu gütmeyen, bireyin istediği şekilde hayal dünyasını yaşamasını sağlayan evcilik oyunlarının da dahil olduğu, tek kişilik dünyadır.

6. Yaşayarak Öğrenmek İçin Eğitici Drama: Özellikle çocuklar üzerinde oldukça etkilidir. Oyun oynarken, farkında olmadan onlara istediğimiz bilgileri aşılayabiliriz. Örneğin; Tom ve Jery’nin birbirlerini kovaladıkları sahnelerde, fon müziği olarak Mozart senfonisinin çalması, çocukların çizgi film izlerken kendi kültürlerini öğrenmelerini sağlar.

7. Dramanın Faydaları : • Kişide özgüven duygusunu geliştirir. • Yarıştırma ve rekabet olmadığı için, kaybetme güdüsü yoktur. • Bireysel olarak hareket etmeyi kolaylaştırır. • Birtakım ruhsal hastalıkların tedavisinde, çocuk eğitiminde, kişilik gelişimi ve rahatlama üzerinde etkilidir. • Drama kişinin kendi yarattığı dünyasının en güzel ürünüdür.

8. Havucun faydalarını bilmeyen bir çocuk, sahnedeki tavşan rolündeki oyuncunun anlattıklarıyla tek bir seferde kolayca ve farkında olmadan öğrenmiş olur.

9. Drama dinlenme, rahatlama, izleme, öğrenme, algılama ve gerçekleştirme duygularını aynı anda yaşatabilir. Yaratıcı kişilerde öğrenmeye hazır olma, anlatımda akıcılık, düşüncede esneklik ve özgürlük, sabır,merak, sezgi,hayal gücü,deneme,araştırma,sınama,bulma,kalıplardan kurtulma ve yeni fikirler üretme en belirgin özelliklerdir.

10. Dramada sıklıkla kullanılan kavramlardan önemlileri şunlardır : • Yaratıcılık • Dramatik oyun • Dramatizasyon • Yaratıcı drama • Rol oynama • Doğaçlama • İletişim • Etkileşim

11. a. Yaratıcılık Drama insanlara bu özelliklerini farkettirir.Yeteneklerinin farkında olan ve onları kullanmaya çalışan insanlardan çekinilmemelidir. Bu ifade şekilleri sözlü ve yazılı olabildiği gibi dans, resim, tiyatro, müzik, edebiyat, şiir şeklinde de gerçekleşebilir.

12. b.    Dramatik Oyun Çocukların çevrelerinde keşfettikleri tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur. Dramatik oyun içinde çocuk kendini ifade eder. Çocuğun ilgisine göre tekrar oynanabilir. Örneğin;evcilik,doktorculuk gibi oyunlar için dramatik sözcüğü eyleme dayalı olması,hareketli oyun ve canlandırmalara yer verilmesi açısından kullanılmaktadır. Dramatik oyun anlıktır,süresi belli değildir. Temel olarak öykünmeye dayanır. 

13. c. Dramatizasyon Dramatizasyon tıpkı drama gibi bir eylemselleştirmedir. Rol oynama yöntemi ile iç dramaların görselleştirilmesidir. Bir metni düz anlatımdan çıkarılarak yaşamda gerçekleşme şeklinin bulunması,bu tutumun bir beceri halini alması yönünde çalışma yapılmasıdır. Yada bir konu,bir olay yada durumun roller verilmesi yoluyla ve hareket,mimik,jest ve sözlerle canlandırılmasıdır. Çocuğun bedensel,zihinsel,duyuşsal,sosyal ve kültürel tüm özelliklerini geliştirir,çocuğu hayata hazırlamaya çalışır. 

14. d. Yaratıcı Drama Dramanın dramatizasyondan ayrıldığı önemli noktalar şunlardır; dramatizasyonda rolleri dağıtan ve oynatan bir öğretmen vardır. Dramada birlikte yaratılan oyun süreçlerine karşın,dramatizasyonda belirlenmiş roller verilir,doğaçlamaya yer verilmez,kendiliğindenlik de pek yer almaz. Çocuk hayal gücünü geliştirir,çocuğun duygu ve heyecanı artar. Bunları yaparken sözcük dağarcığı gelişir,yeni bilgiler edinir. Öğrenci dramada yaratıcı bir sürece girer 'drama; bir insanın kendi kendine ve başkalarıyla olan ilişkilerin tümüne denir. Kendi kendine olanına iç drama,başkalarıyla iletişim ve etkileşim eylemine dış drama denir. İnsanların düalist ( iki ruhlu ) bir yapıda olmamaları için,iç dramalarıyla dış dramalarının örtüşmesi sağlanmalıdır. İç drama,bireyin çocukluğundan günümüze değin bilgi birikimi ile oluşur. 

15. e. Rol oynama Çocuk oyunlarında rol oynamaya en iyi örnek evcilik oyunlarıdır. Öykülenme ve pandonim rol oynamaya başlamanın kolay yoludur. Polis,doktor,öğretmen,şoför gibi kişilerin yorgun,sinirli,kızgın,neşeli vb. hallerini canlandırmak söz konusu olabilir.Ancak bir çocuk oyununda başarılı olan çocuk, rol oynama konusunda cesur ve girişken olmayabilir. Çünkü rol oynayarak kişilik sırlarını dışarı vuracağından korkar. Arkadaşlarının onun özel yanlarını öğrenerek kendisi ile alay edeceklerinden çekinir. Zaaflarının başkalarına eğlence olacağını zanneder.

16. f. Doğaçlama Doğaçlama , anında ortaya çıkan bir durum olmaktan çok , belli kural ve kalıplara göre değişen , değiştirilebilen davranışlar , oluşumlardır. Çocukların oyun oynamaları da bir tür doğaçlamadır. Çocukların ilk başlarda hareket ederken ve konuşurken akıcı olmayabilirler .Zamanla grubu tanırlar , kendilerine ve diğerlerine güvenleri artar , düşüncelerini sözlerle , hareketlerle rahat bir şekilde ifade ederler. 

17. g. İletişim Duygu , düşünce ya da bilgilerin söz , devinim , yazı , görüntü , vb. aracılığıyla başkalarına aktarılması ve paylaşılmasıdır. h. Etkileşim  Etkileme durumu ile anlatılmak istenen , bireylerin birbirlerinin duygularını , düşüncelerini , tutumlarını , ilgilerini , alışkanlıklarını , değer yargılarını , yaratıcı drama sürecine katmaları , paylaşmaları , paylaştıklarını değişik açılardan denetlemeleri ve bunların sonucunda elde edilenleri çevreleriyle bütünleştirmeleridir.

18. Eğitici Drama Etkinliklerine Örnekler • Müzik Eşliğinde Farklı Selamlaşmalar: Çocuklar müzik eşliğinde odada serbestçe dolaşırlar. Lider, müziği kestiğindehemen yanındakiyle farklı şekilde selamlaşılır. Tokalaşma, el içlerini birbirine vurma, burnunu birbirine sürtme, ayakları, dizleri, sırtı birbirine dokundurma vs. şeklinde olabilir. Drama çalışması bitince değişik selamlaşma çalışmaları beraberce hatırlanır, ne hissedildiği hakkında konuşulur.

19. Ayna ol: Hafif bir müzik açılır ve karşılıklı durulur.Lider ne yaparsa diğeri de aynı hareketi yapmaya çalışır.Belli bir süre sonra lider değiştirilerek çocuğun lider olmasına olanak sağlanır.

20. Fırça nerede? Çocuğa önünde duvar olduğunu varsayması söylenir. “Yanımıza bir kutu kırmızı boya alıyoruz ve ellerimiz fırça olsun. Bu duvarı boyayalım” denir. Çocuk ellerini fırça gibi kullanarak duvarı boyuyor gibi davranır.Sonra fırça temsili olarak yıkanır.”Şimdi de yanımıza sarı boya alıyoruz,bu sefer de ayağımız fırça olsun,kırmızı duvarı sarıya boyayalım” denir.Çocuk bu sefer de ayağını fırça gibi kullanır.Duvarı boyamaya başlar.Sırayla,dizler,dirsekler,sırt,popo gibi vücut bölümleri fırça olarak düşünülür ve duvar her seferinde değişik renge boyanır.Drama çalışması bittiğinde çocuğa en çok hangi fırçayı sevdiği, başka hangi vücut bölümleri fırça olarak kullanılabilineceği ve drama çalışması sırasında neler hissettiği sorulur.

21. Sırt sırta dans: Sırt sırta gelecek şekilde grup olunur ve müzik eşliğinde temas kaybetmeden dans edilmeye çalışılır. Müziğin temposu değişken olursa daha zevkli olur.Drama çalışması sonunda çocuğa ne hissettiği sorulur,hangi tempoda zorlandığı ve hangi tempodan zevk aldığı  hakkında görüşleri alınabilir.

22. Bir Şey Tut: Çocuğa mavi renkli bir şey tut denir ve çocuk o sırada odada bulunan mavi renkli herhangi bir şeyi tutar. Bu oyun  değiştirilerek “kulak tut,başparmak tut,kalem tut,üçgen tut,kare tut” şeklinde değiştirilerek de oynanabilir.

23. Köfte Kızartma( Grup Oyunu): Çocukların bazıları kıyma bazıları karabiber, tuz, salça, bazıları ekmek içi, bazıları tava, bazıları da yağ olur. Lider olan kişi aşçı rolünde tüm malzemeleri bir araya getirip malzemeleri yoğurur gibi yapar. Çocuklar bu arada birbirine karışır.Sonra köfteleri alıp tavaya koyar yağla birlikte kızartır gibi davranır.Aaa bakın köfteler nasıl ses çıkarıyor der.Çocuklar cızır cızır  sesler çıkarırlar.Sonra köfteleri tabağa koyup yemeye başlar.Bu drama örneği az çocukla daha basit bir yemek şeklinde oynanabilir.Örneğin makarna ve tencere,peynir ve ekmek vs gibi.Çocuk makarna,kocaman bir leğen de tencere olabilir.Lider anneyse bazen çocukla rol değişimi de yapmalıdır. Drama çalışması sonunda çocuklara neler hissettikleri sorulur,hangi rolü daha çok beğendikleri sorulur.Yemeği yaparken hangi malzemeleri kullandıkları hatırlanır.

24. Mısır Patlatma Oyunu : Bu oyundan önce lider, çocukla birlikte mısır patlatırsa oyun daha anlaşılır hale gelir.Lider olan kişi çocuğa mısır olduğunu söyler ve çocuğu ateşin üzerindeki tencereye koyuyor gibi yapar.Lider tencereyi salladıkça mısırlar da sallanır.Biraz zaman geçince ateş hızlanır ve mısır yavaş yavaş patlamaya başlar.Patlayan mısır kendini yere atar.

25. Bu Nedir? İçi görünmez bir torbanın içine değişik eşyalar konur ve çocuğun gözünü kapatarak bu torbadan bir eşya seçmesi istenir.Çocuk dokunarak eşyayı bulmaya çalışır.Bildiği zaman gözü açılır ve bu eşyayı başka ne olarak kullanabiliriz diye sorulur.Örneğin eşya bir kalemse bu kalemi diş fırçası olarak kullanabiliriz,dudağımızın üzerine koyarak bıyık yapabiliriz vs gibi. Bu torbanın içindeki eşyalar çıkarılıp halının üzerine konur,çocuğun gözleri bağlanır ve eşyalardan biri çıkarılır.Çocuğun gözleri açılır,hangi eşyanın saklandığı  sorulur.

26. Ormanda Gezinti: Çocuğa Ormanda bir gezinti oyunu oynanılacağı söylenir. Önce yatakta uyunuyor gibi yapılır.Saat çalar,erkenden kalkılır.Eller ve yüz yıkanır gibi yapılır.Güzel bir kahvaltı yapılır.Dişler fırçalanır.Yanımıza yiyecek bir şeyler de alalım denir ve yola çıkılır.Odanın içinde yürünmeye başlanır.Dar bir yol,bir dere,tahta bir köprü,yapraklı bir yol,bir dağın etrafı geçilir gibi davranılır.Bir odada oturulup dinlenilir.Getirilen yiyecekler çıkarılır ve yenir gibi yapılır.Sonra gezintiye devam edilir.Akşam olunca eve dönülür.Eller ve yüz yıkanır diş fırçalanır ve iyi geceler dileyip yatılır.Çalışma sonunda ormanda gezintinin hangi kısmının daha fazla sevildiği sorulur, nerelerden geçildiği hatırlanır.Yollardan geçilirken neler hissettiği sorulur.

27. Hazırlayan: Drama Öğretmeni Selin USTA