9. Sınıf Dil ve Anlatım 31-04 NİSAN

1. 9. Sınıf Dil ve Anlatım31-04 NİSAN

2. BAĞLAÇLAR  Bağlama Grubu (Bağlaçlar):  Cümleleri veya aynı görev­deki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere denir.

3. ÖRNEKLER Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep) Bu maçı kazanacağız hatta şampiyon olacağız. (Pekiştirme) Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın. Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz. Sanki dağları sen yarattın. Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar. .

4. UYARI Ders çalışmıyor; üstelik yaramazlık yapıyor. Uyarı: Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır. Bir cümlede “ile”nin yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır. Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik. (Edat) Kazaklarla ceketi unutma! (Bağlaç)

5. ÖNEMLİ Uyarı: “Ancak” ,“Yalnız”: Ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaç, Bir tek,sadece anlamında kullanılıyorsa edat, Önündeki ismi niteliyorsa sıfat, Fiili niteliyorsa zarftır. Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (edat) Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf) Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat) Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez. (bağ)

6. . Edat Grubu (İlgeçler Tek başına bir anlam taşımayan, ancak kendinden önceki sözcükle birlikte kullanıldığında belirli bir anlamı olan sözcüklerdir. Edatlar çekim eki alırsa adlaşırlar. En çok kullanılan edatlar şunlardır: Galatasaray bu maçı alacak gibi (tahmin) Sen de onun gibi düşünüyorsun (karşılaştırma) Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik. (n.s) İşe girmek için ehliyet almış (a.s)

7. ÖRNEKLER Köye dolmuşla gidebilirsin. (araç) Adana, cennet kadar güzel bir yerdir. (benzerlik) Denize karşı bir ev yaptırmış. (yön) Bilim adamlarına göre dünya yok oluyor. (görüş) Akşama geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin. (koşul) Akşama doğru misafir gelecek. (zaman) Sabahtan beri dışarıyı izliyor. (zaman)

8.  Ünlem Grubu (Ünlemler Aniden ortay çıkan duyguların etkisiyle ağızdan bir çırpıda çıkan, bu duyguları daha etkili anlatmaya yarayan kelimelerdir veya sözlerdir. Bu kelimele­rin yanında dilek, emir, tehdit gibi anlamlar taşıyan kelimeler, cümleler ve yansımalar da ünlem değeri kazanabilir. Bu bakımdan ünlemler ikiye ayrılabilir:

9. ÜNLEM ÇEŞİTLERİ 1. Asıl Ünlemler Asıl görevi ünlem olan kelimelerdir. Başka görevlerde kullanı­lamazlar. Seslenme veya duygu anlatırlar. Ey Türk Gençliği! Hey! Biraz bakar mısın? Ee, yeter artık! Aa! Bu da ne? Ah, ne yaptım! 2. Ünlem Değeri Kazanmış Kelime ve Sözler Anlamlı kelimelerin bazılarına vurgu ve tonlama yoluyla ün­lem değeri kazandırılabilir. Bunlar da duygu ya da seslenme anlatır.

10. ÖRNEKLER Komşular! Babacığım! Ne olur yardım et! Unvan Grubu: Bir şahıs ismiyle, bir unvan veya akrabalık isminden meydana gelen kelime gruplarıdır. Bayındır Han, Osman Gazi, Mehlika Sultan, Hasan Paşa, Ali Bey, Ahmet amca, Şinasi Efendi, Kemal Ağa, Nigâr Hanım…