سالمندی

2. سالمندی

3. فهرست مطالب ارائه شده : سالمند کیست ؟ بررسي پديده سالمندي آمارهای جمعیت سالمند در ایران و جهان پرستاری سالمندی در جهان : مراکز آموزش پرستاری معتبر سالمندی در جهان : واحد ها و برنامه های آموزشی که در اکثر دانشکده های پرستاری در سراسر دنیا ارائه می گردد: کمیته هایی که جهت آموزش پرستاری سالمندی تشکیل شده اند : برنامه درسی کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی در چین : چالشهای پرستاری سالمندی در جهان چیست ؟ نتیجه گیری و بحث

4. سالمند کیست ؟ لازم است در ابتدای بحث تعریفی مختصر از سالمند داشته باشیم و ببینیم به چه کسی و در چه سنی سالمند می گویند. تعیین سن آغاز پیری کار دشواری است. بعضی آن را از چهل سالگی می دانند و گروهی دیگر از هفتاد سالگی به بعد را سالمند می گویند . عده ای نیز به طور کلی پیری را امری نسبی ، درونی، روانی، اجتماعی و جسمی می دانند و میگویند یک شخص ممکن است در ۸۰ سالگی هم تحرک و جنب و جوش و فعالیت کافی داشته باشد و سیمایش چنان باشد که آثار و علایم پیری بر آن غالب نباشد، در حالی که فرد دیگری که در سن ۴۰تا ۵۰ سالگی احساس ضعف و سستی و پیری نماید. با این اوصاف پیری زمانی آغاز می شود که فعالیت قوای انسانی نظیر توان عضلانی، دستگاه عصبی و سایر دستگاه های حیاتی خارج از علل بیماری کاهش چشم گیر پیدا کند، یعنی پیری وابسته به ارگانیسم هر فرد است .

5. به هر حال تحولات دوران جوانی به پیری آن چنان تدریجی است که حتی ممکن خود شخص اصلا متوجه نشود و خود را در مقایسه با افراد مسن تر نه تنها پیر حس نکرده که حتی جوان هم می دانسته است همواره سالمند از دیدگاه اطرافیان آشکار تر از چیزی است که به نظر خود شخص می آید . "سالمندی به عنوان روند طبیعی عمر بشر در اكثر كشورهای دنیا از سن ۶۰ و یا ۶۵ سالگی آغاز می شود".

6. اما نکته مهم این است که : وضع سلامت جسمی سالخوردگان بسیار متفاوت از یکدیگر است وپیری بر خلاف آنچه غالب تصور می شود همراه با آن گونه مشکلاتی نیست که بر سر زبان ها افتاده و پیران را مردمی خسته و بیمار و افسرده و بی حافظه و جدا مانده و دل نازک و عجیب و غریب به حساب می آورند، البته ممکن است اقلیتی از پیران چنین باشند ولی این گونه اندیشه های نادرست در مورد پیران باعث رنجیدن افراد سالمند می شود و حتی گروهی از آنان را به قبول این باورهای نادرست درباره خود وا می دارند

7. باید توجه داشت که بیشتر سالمندان تا ماههای آخر عمر خود توانایی های قابل ذکری دارند که هرگز نباید آنان را از بسیاری از عرصه های زندگی به کنار گذاشت . بعلاوه افراد سالخورده منبعی از تجارت ارزشمند هستند که می تواند برای جوانتر ها کاملا مفید باشد . رسیدن به سنین بالای زندگی نتیجه عوامل پیچیده ای است که اهم آنها عبارتند از: وضعیت ژنتیک فرد، وضع تغذیه ، بهداشت و عوامل محیطی دیگر. اما در هر صورت رسیدن به پیری همراه با تغییرات جسمی بخصوص کاهش قدرت بینایی و شنوایی و چشایی و بویایی و کاهش قدرت بدنی و هماهنگی حرکتی و سرعت واکنش در مقابل محرکهاست .

8. جمعيت رو به رشد سالمندان در جهان سبب ايجاد توجه بيشتربه سلامتي سالمندان شده است.متخصصین پیش بینی کرده اند در20 سال آینده تعداد افراد سالمند دو برابر خواهد شد . تا سال 2100 بیش از ¼ جمعیت جهان یعنی بیش از 5/2 بیلیون نفر بالای 60 سال خواهد بود.

9. در کشورهای توسعه یافته عمر طولانی با کیفیت زندگی بهتر همراه است واين درحالي است که میزان ناتوانی سالمندان درسراسر جهان کاهش یافته است. در آمریکا بیش از 60 درصد سالمندان بدون وابستگی به جامعه ، حدود 80 سال عمر می کنند .

10. رهبران سازمان جهانی بهداشت مشارکت در رفتارهای سلامتی را به تمام سنین توصیه کرده اند اما زمانی که انسانها به مدت طولانی عمر می کنند ، رفتارهای ارتقاء سلامتی بیشتر اهمیت پیدا می کنند، بویژه با در نظر گیری عملکرد ، استقلال و بهبود کیفیت زندگی.

11. اهداف ارتقاء سلامتی و پیشگیری از بیماریها در سالمندان بطور ویژه شامل کاهش مرگ ومیر ناشی از بیماریهای حاد و مزمن ، حفظ عملکرد مستقل ، طولانی کردن امید به زندگی و حفظ و افزایش کیفیت زندگی است.

12. با وجود این باید قبول داشت که سالمندان یک گروه ناهمگن هستند و مقوله کاملی از توانایی عملکردی و کیفیت زندگی در آنها قابل ذکر نیست ، بنابراین اصل این است که زمانی که در مورد مشارکت در فعالیت های ارتقاء سلامتی تصمیم می گیریم ، خصوصیات افراد و وضعیت زندگی آنها را در نظر بگیریم .

13. آمارهای موجود گویای آن است در حالی كه نرخ رشد كلی جمعیت جهان حدود ۵/۱ درصد است، این نرخ رشد در مورد جمعیت سالمندان جهان، سالانه به حدود ۴/۲ درصد می رسد.تاملی در آمارهای پیر شدن جمعیت جهان عددهای جالب دیگری را نیز عرضه می كند؛ وجود حدود ۶۰۰ میلیون سالخورده در جهان كه پیش بینی می شود، تعداد آن ها تا سال ۲۰۲۵ میلادی به یك میلیارد و۲۰۰ میلیون نفر برسد، یكی از این داده ها ست.

14. در میان كشورهای جهان، ایران نیز از این قافله گذر عمر عقب نمانده است.به طوری كه سرشماری سال ۱۳۵۵ وجود یك میلیون و۷۷۰ هزار سالمند را نشان می دهد كه این تعداد در آخرین سرشماری صورت گرفته، یعنی سال۱۳۸۵ به حدود ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر می رسد. بر اساس پيش بيني کارشناسان، تعداد سالمندان کشور تا سال 1400 به 10 ميليون نفر خواهد رسيد و در سال ۲۰۵۰ میلادی به ۲۵ میلیون نفر بالغ شود كه این رقم حدود یك چهارم جمعیت آن زمان را تشكیل خواهد داد.یعنی جمعیت ایران نیز رو به پیری نهاده است.

15. بررسي پديده سالمندي امروزه در تمام جوامع، سالمندي به عنوان يك مسئله مهم در آستانه ورود به قرن 21 مطرح است. درصد جمعيت سالمندان تقريباً در همه کشور‌ها بطور منظم رو به افزايش است.

16. در سال 2005، يک پنجم جمعيت در کشور‌هاي بيشتر توسعه يافته و هشت درصد جمعيت در کشور‌هاي کمتر توسعه يافته 60ساله و بالاتر بودند و پيش بيني مي‌شودکه در سال2050، يک نفر از هر3نفر در کشور‌هاي بيشتر توسعه يافته ، ويک نفر از هر پنج نفر درکشور‌هاي کمتر توسعه يافته 60 ساله و بالاتر خواهند بود

17. مسائل سالمندان و اتخاذ سيا‌ستگذاريهاي صحيح در مورد آنها در حال حاضر به يک نگراني مشترک جهاني تبديل شده است. سالمند شدن جمعيت فرايندي کاملاً طبيعي است ونمي توان آن را متوقف يا معکوس کرد بلکه مي توان با سياستگذاريهاي صحيح درجنبه های آموزشی آثار اين فرايند را کنترل نمود.

18. هدف اين سمینار بررسي پديده سالمندي وآموزش پرستاری سالمندی در جهان و لزوم تدوين برنامه آموزش پرستاری در ایران در اين زمينه مي باشد. ودر نهايت به اين نتيجه خواهد رسيدکه برنامه ريزي های آموزشی پرستاری در سالمندی می تواند درکشور ما نیز پیگیری واجرا گردد.

19. پرستاری سالمندی در جهان : پرستاری سالمندی یکی از تخصص های کلیدی رشته پرستاری است که از طریق ارتقاء سلامت و پیشگیری از ناتوانی و بیماری به افراد سالمند ارائه خدمت می کند ، و بیشترین توجه آن بر بهبود شرایط مزمن میباشد.

20. نقش مهم دیگر پرستاری سالمندی ارائه حمایت و آموزش برای خانواده های افراد سالمند می باشد، همچنین آموزش های خود مراقبتی از قبیل تزریق انسولین یا مراقبت از زخم فشاری را به سالمندان ارائه می دهند . پرستارانی که با گرایش سالمندی فارغ التحصیل می شوند مسائل و مشکلات رایج و یا پیچیده سالمندان را بررسی کرده و و راه حل هایی برای آنها ارائه می دهند .

21. تحقیقات بسیار در آمریکا و اروپا نشان داده است که با ایجاد پرستاری سالمندی کیفیت مراقبت بهداشتی در کشورها ارتقاء چشم گیری داشته است و هم چنین میزان بستری شدن در بیمارستان ها به دلیل ارائه مراقبت و پیشگیری از مشکلات رایج سالمندی از قبیل : دهیدراتاسیون ، سوء تغذیه ، گسستگی پوست و بافتهای پوششی ، اختلالات خواب ، دلیریوم و سقوط کاهش چشم گیری داشته است .

22. رستاران نقش حیاتی در مراقبت از سالمندان دارند، با توجه به تعداد کم پرستار در ایالات متحده ، هنوز تعدادکمی پرستار سالمندی مهارتهای لازم را کسب کرده اند ، در سال 2007 از 2.66 میلیون پرستار در ایالات متحده تقریبا 15000 از آنها مدرک پرستاری سالمندی را دریافت کرده اند و از 111000 پرستاری که مهارتهای بالینی را در زمینه پرستاری سالمندی کسب کرده اند ، تنها 3600 در زمینه پرستاری سالمندی متبحر هستند .

23. مراکز آموزش پرستاری معتبر سالمندی در جهان :

24. Hartford center of Geriatric Nursing (HGNI) بزرگترین مرکز پرستاری سالمندی که در سال 1996 در نیویورک توسط پروفسور جان هارت فورد به منظور تربیت پرستار متبحربا دانش و مهارت کافی در زمینه سالمندی برای ارتقاء سطح سلامت سالمندان تاسیس گردید.

25. این مرکز 5 وظیفه مهم را در دستور العمل کار خود قرار داده است که شامل موارد زیر می باشد: تربیت پرستاران ماهر برای بر آورده کردن نیازهای مراقبتی افراد سالمند ارتقائ آموزش حرفه پرستاری برای آماده کردن کلیه پرستاران به منظور تعاملات صحیح با افراد سالمند انجام تحقیقاتی که منجر به ارتقائ سطح سلامتی درسالمندان گردد. ارتقائ مهارت در مدیرانی که در جایگاههای حرفه ای و آکادمیک پرستاری سالمندی قرار دارند. ایجاد کمیته پرستاری سالمندی که در سطح جامعه مراقبت سلامتی از سالمندان را بر عهده داشته باشد .

26. مرکز پرستاری سالمندی هارت فورد در شهرهای نیویورک ، آرکانزا ، سن فرانسیسکو و پنسیلوانیا برنامه های آموزشی را اجرا کرده و از طریق ایجاد برنامه های نوین آموزشی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا یکی از موفق ترین مراکز پرستاری سالمندی در جهان محسوب می گردد .

27. برنامه آموزش پرستاری سالمندی در مرکز هارت فورد به صورت زیر می باشد: Bachelors of science in geriatric nursing دانشجویان در مرحله BSN فرصتهایی را برای آمادگی پایه و مقدماتی جهت مراقبت حاد و طولانی مدت از افراد سالمند در مراکز مراقبت از سالمندان از قبیل خانه های سالمندی ، مراکز ارائه خدمت به سالمندان ، خانه های سالمندی و بیمارستانها بدست می آورند

28. RN to BSN in geriatric nursing در این برنامه آموزشی پرستارانی که دارای مدرکRN هستند، بعد ازگذراندن برنامه فشرده درسی ، مدرک کارشناسی پرستاری سالمندی را دریافت می کنند .

29. Masters programs in in gerontological nursing Adult in gerontological nursing افرادی که مدرک کارشناسی پرستاری دارند و علاقه مند به ادامه تحصیل در پرستاری سالمندی هستند با گذراندن دوره تحصیلی مربوطه به این مدرک نائل می شوند .

30. Masters in nursing program : Gerontolgical nursing این برنامه آموزشی برای پرستارانی طراحی شده است که علاقه مند به مراقبت از افراد سالمند در محیط بالین هستند ویا پرستارانی که علاقه مند به آموزش دانشجویان در دانشکده های پرستاری هستند . در این برنامه آموزشی 33 واحد دروس تخصصی سالمندی آموزش داده می شود .

31. Masters in nursing Degree for Geriatric N Clinical Specialitis در این برنامه درسی بیشتر از 33 واحد دروس تخصصی سالمندی تدریس شده سپس دانشجویان واحدهای تخصصی بالینی را گذرانده و به مدرک کارشناسی ارشد پرستاری بالینی ماهر نائل می گردند .

32. Long term care administrator masters in nursing هدف از این برنامه آموزشی تربیت فارغ التحصیلان پرستاران با مدرک کارشناسی ارشد مدیریت پرستاری سالمندی است ، جهت نیل به این هدف دانشجویان پرستاری بایستی علاوه بر دروس تخصصی سالمندی دروس مربوط به مدیریت سالمندی را نیز با موفقیت بگذرانند .

33. Doctoral (PHD) Programs in Aging / Gerontological nursing PHD in Aging / Gerontological nursing دانشجویانی که دارای مدرک کارشناسی ارشد پرستاری هستند با گذراندن 60 واحد درسی به این مدرک نایل میشوند . همچنین دانشجویانی که دارای مدرک کارشناسی پرستاری هستند ، بعد ازگذراندن یک دوره فشرده تر از کارشناسی ارشد مدرک کارشناسی ارشد پرستاری را کسب سپس جهت ادامه تحصیل در مقطع دکترا دروس تخصصی سالمندی مربوط به این دوره را می گذرانند .

34. Doctor of nursing practice geriatric (DNP) در این دوره آموزشی دانشجویان در مقطع دکترای بالینی آموزش دیده و در نقشهای مدیریت سالمندی در شاخه های اقتصاد ، امورمالی و سیاست فارغ التحصیل می شوند .

35. Dual degree programs in geriatric nursing MSN / masters in public health این برنامه آموزشی ترکیبی از گرایش پرستاری سالمندی و بهداشت عمومی می باشد که از سال 2002 اجرا گردیده و در شاخه های پرستاری بهداشت جامعه برای سالمندان و سلامت حرفه ای سالمندان ارائه می گردد .

36. MSN / masters in business administration این برنامه برای دانشجویانی اجرا می گردد که دارای سابقه تجربه بالینی و اجرایی هستند و دانشجو در هر دومورد دارای مدرک معتبر باشد.

37. Predoctoral and post doctoral scholarship opportunities این برنامه آموزشی مخصوص پرستاران مقیم وشهروند دائم یا موقت ایالات متحده می باشد و دوره آموزش پرستاری سالمندی را به صورت long – term می گذرانند .

38. AACN یکی دیگر از معتبرترین مراکز پرستاری سالمندی AACN می باشد که در دانشکده پرستاری پنسیلوانیا دائرگردیده و آموزش پرستاری سالمندی را در جهت ایجاد تغییراتی درگرایش پرستاری سالمندی در مقاطع کارشناسی ارشد ودکتری تحت عنوان پرستارماهر بالینی با گرایش سالمندی ارتقاء داده است .

39. برنامه های آموزش پرستاری سالمندی در این مرکز به صورت زیر می باشد : تفکر انتقادی در سالمندی : دانشجویان به بررسی نگرشها ، ارزشها و انتظارات خود و افراد سالمند پرداخته و اثر آن را بر مراقبت از افراد سالمند مشاهده می کنند . ارتباطات : دانشجویان ارتباط موثر و همراه با احترام با سالمندان و خانواده های آنها را آموزش دیده و تاثیر آن را بر عملکرد فیزیکی ، روحی - روانی و اجتماعی افراد سالمند و خانواده هایشان بررسی می کنند .

40. بررسی و شناخت : این مرحله جزیی از مهارتهای بالینی روزانه دانشجویان می باشد که به صورت واقعی به بررسی وضعیت عملکردی ، جسمی ، روانی ، شناختی و اجتماعی سالمندان می پردازند . همچنین دانش خانواده ها در باره مهارتهای ضروری مراقبت از سالمندان بررسی می گردد . مهارتهای تکنیکی : که مهارتهای تکنیکی دانشجویان جهت برآورده کردن نیازهای عملکردی ، جسمی ، روانی ، شناختی و اجتماعی سالمندان ارتقاء داده می شود .

41. ارتقاء سلامتی ، کاهش خطر و پیشگیری از بیماری : که دانشجویان ریسک فاکتورهای شایع در سالمندان را که منجر به کاهش کیفیت زندگی آنها شده و به ناتوانی می انجامد را شناسایی می کنند . مدیریت بیماری : شامل تشخیص و مدیریت سندرم های رایج سالمندی و طریقه برخورد باآن در شرایط حاد و مزمن می باشد .

42. تکنولوژیهای مرافبت از سالمندی : استفاده از تکنولوژی جهت ارتقاء عملکرد ، ایمنی و استقلال سالمندان اخلاق سالمندی : که سالمندان ، خانواده های آنها و ارائه دهندگان مراقبت را از نظر جنبه های مختلف اخلاقی که در مراقبت از آنها ایجاد مشکل می کند ، بررسی می کنند .

43. مسائل نژادی : که به جنبه های فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی بیماران و خانواده های آنها و ارائه دهندگان مراقبت می پردازد . مراقبت سلامتی جامع : که مدلهای بین المللی ارائه خدمات به سالمندان را بررسی کرده و تفاوتها وشباهتهای آنها را جهت ارتقاء مراقبت در نظر می گیرد .

44. پرستارانی که علاقه مند به این گرایش هستند بایستی: این دوره تحصیلی را به صورت تمام وقت گذرانیده و در این دوره تحصیلی به مراقبت از افراد سالمند در بالین بپردازند .

45. DUSON : Geriatric nursing education center of excellence این مرکز از سال 2006 شروع به کار کرده و با ایجاد دانشکده مجازی ، دانشجویان پرستاری دارای مدرک کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا را از طریق یک وب سایت هدایت و از راه دور آموزش می دهد . به دلیل این که افراد مسن در معرض ابتلا به بیماریهای مزمن هستند و همچنین نیازهای سلامتی این افراد در مقایسه با افراد جوانتر بیشتر می باشد و در حال حاضر در اکثر بیمارستانها به غیر از مراکز مامایی و اطفال بیشتر مراقبتهای بهداشتی به افراد سالمند ارائه می گردد ، بنابراین نیاز به وجود این دانشکده مجازی ضروری است

46. همچنین این دانشکده مجازی به منظور ایجاد مدلهای نوین در ارتقاء مراقبت سالمندی با چندین دانشکده پرستاری معتبر و تعدادی از سیستم های سلامتی جامعه و مراکز بالینی مراقبت از سالمندان در ارتباط است و مدلهای جدید مراقبتی را از نظر کاربردی بودن و جنبه های مالی ارزیابی میکند .

47. پروفسور مک کانل یکی از مدیران آن بیان می کند : "در یکی از مدلهای نوین و موفق جهت بسط مهارت دانشجویان پرستاری در بالین از افراد متخصص استفاده گردید . " این دانشکده مجازی به پرستاران این امکان را می دهد تا تجاربی مشابه با کار در جامعه واقعی بدست آورند . هدف این دوره برآورده کردن نیازهای آموزشی پرستاران بالینی سالمندی و توسعه دانش و مهارتهای آنها در جهت اجرای نقش یک پرستار متخصص بالینی سالمندی است.

48. از فارغ التحصیان این دوره انتظار می رود که: به توسعه دانش و مهارتهای بالینی پرستاری بالینی پرداخته و به مدیریت مشکلات این گروه ویژه از مددجویان بپردازند. به ترکیب دانش و مهارت مورد نیاز برای برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی مشکلات بهداشتی درمانی و مشکلات سیستمهای ارائه خدمات بهداشتی به سالمندان بپردازند.

49. به گسترش و توسعه درک و نگرش خود در تمامی ابعاد اخلاقی و قانونی عملکرد پرستاری بپردازند. مهارتهای پژوهش و تحقیق را در جهت بهبود و توسعه خدمات پرستاری سالمندی در جامعه و در محیط های بالینی به کار گیرند. بر اساس اصول پرستاری بر پایه شواهد و تفکر انتقادی، عملکرد خود را در ارتباط با ارائه مراقبت از سالمندان مورد نقد و بررسی قرار دهند. مهارتهای رهبری را در خود توسعه داده و تاثیر مثبت بر روی بهداشت سالمندان داشته باشند

50. واحد ها و برنامه های آموزشی که در اکثر دانشکده های پرستاری در سراسر دنیا ارائه می گردد: Self assessment of geriatric knowledge دکتر بک تانر از دانشکده وسترن واحد درسی" دانش سالمندی" را برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد تدوین کرده است . End – of – life care curriculum این برنامه جامع شامل آموزش پرستاری در مراحل آخر زندگی افراد سالمند است که هدف آن بهبود مراقبتهای تسکینی در مراحل پایانی زندگی است 0 این برنامه توسط گروهی از متخصصان بین مللی طراحی و به صورت دوره ای بر اساس پیشرفتهای جدبد در گرایش پرستاری سالمندی باز نگری می شود .