PORTRE

1. PORTRE

2. Bu Gün Neler Öğreneceğiz? Portre nedir? Portrenin Tarihsel Gelişimi Portrede Bakış Biçimleri

3. Günlük Yaşamda Portrelere Rastlar mıyız? Aile Fotoğrafları Vesikalıklsar

4. Portre Nedir? • Portrede Temel Bakış Biçimleri

5. Portre; resim, fotoğraf, heykel ve benzeri sanat türlerinde bir kişinin yüzünün ve yüz ifadesinin betimlenmesiyle oluşan eserdir. Bu eserin amacı, kişinin görünüşü, kişiliği ve ruh halini yansıtmaktır. Portre deyince aklınıza ne geliyor? Leonardo Da Vinci ‘MonaLisa’ 77x53cm,Tuval Üzerine Yağlıboya 1503

6. Sanatçının kendi özelliklerini betimlediği türeyse “kendi portresi” (otoportre) denir. Vincent Van Gogh ‘Otoportre’ 65x50,5cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1888 Hüseyin Avni Lifij ‘Pipolu Otoportre’ 64x46cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1908-9 Albrecht Dürer ‘Otoportre’ 52x41cm Panel Üzerine Yağlıboya 1498

7. Portre en geniş anlamıyla, yaşayan veya ölü, gerçek veya hayal bir insanın, kişisel, fiziksel veya ruhsal özelliklerini ya da tümünü birden anlatan, yalnızca başı kapsadığı gibi, yarım ya da tam boy olabilen, desen, yağlıboya veya heykel olarak yapılan surettir. Hüseyin Avni Lifij ‘Harika SirelLifij’in Portresi’ 46,3x37,8cm Ahşap Üzerine Yağlıboya

8. Baş Portresi Pablo Picasso ‘Otoportre’ Tuval Üzerine Yağlıboya 1907 Hüseyin Avni Lifij ‘Otoportre’

9. Yarım Boy Portre Jean AugusteDominiqueIngres ‘Broglie Prensesi’ 121x91cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1851-53 Diego Velázquez ‘X. Innocentius’ 140x120cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1649-50

10. Tam Boy Portre GustavKlimt ‘AdeleBloch-Bauer’in Portresi’ 190x120cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1912 Jean AugusteDominiqueIngres ‘Napoleon İmparatorluk Tahtında’ 259x162cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1809

11. Portre, “Pourtraict” kelimesinden gelir. Bu sözcüğün eski anlamı oldukça genişti; bireyin sunuluşu, özelliklede resmetmek, resmini yapmak anlamına geliyordu. Hükümdar, ve soylu kişilerin portrelerinin dışında, sıradan insanların portre örneklerine ilk M.S. 1.yy ve 3.yy arasında Mısır’ın Feyyum bölgesinde rastlanır. Bunlara Feyyum Mumya portreleri de denir.

12. 14.yy ve 16.yy’ları arası portre Porte sanatının gelişimi ‘Rönesans’la başlar. Rönesans’ın humanist zihniyeti, insana yönelmesi ve onu ilgi odağına yerlestirmeşi Portre ressamlığını ön plana çıkarmıştır. Ressamlar öncelikle insan bireyselliğinin yansıması olan yüze odaklandılar. Yüzün tüm ayrıntılarını kesin bir dikkatle ve titizlikle incelemişlerdir. Başlangıçta, portreler profilden gösterilirdi. Antonio del Pollaiuolo ‘GençBir Kadının Profili’ 1460 civarı, kavak ağacından levha üzerine tempera, 52,5x36,5 cm

13. 15. yüzyılın ikinci yarısında ise, dörtte üç profilden portreler daha ön plana çıkmıştır. Ressamlar portrelerini poz verenin hafifçe yana dönmüş olarak cepheden gösterildiği ve çok daha uygun olan dörtte üç profilden yapmaya başladılar. Leonardo Da Vinci ‘MonaLisa’ 77x53cm,Tuval Üzerine Yağlıboya 1503 Antonello da Messina ‘Bir Adamın Portresi’ 36x25cm Panel Üzerine Yağlıboya 1475

14. Şimdi de 16. ve 18. yy’ları arasındaki portrelere bakalım. 16.yy’da Maniyerist resimde alegorik portre giderek artan bir yaygınlık göstermiştir. Bu devrenin en önemli ressamı olan El Greco (1541-1614), yapmış olduğu dinsel resimlerinde, mistikliğiyle çok dikkat çekmiştir. Onun figurleri, sanki başka dünyalarıninsanlarıdır. El Greco uzatılmış biçimler, geniş hareketler ve parlak, bazen de doğaüstürenkler içeren kendine has, yoğun tinsel üslubuyla birleştirmiştir. El Greco ‘Otoportre’ 1541-1616, Tuval Üzerine Yağlıboya

15. 16. yy sonu ile 18.yy başı arasında ortaya çıkan Barok sanat, özellikle Avrupa’da kendini göstermiştir. Bu dönemde Rönesans’taki gerçeklikten çok, düş gücünün önem kazandığı abartılı duygulara, teatral güzelliğe sahip figürleri resme sokma eğilimine yatkındı sanatçılar. Rembrandt van Rijn ‘Otoportre’ 1629, ağac uzerine yağlıboya, 37.9x28.9 cm Frans Hals ‘Malle Babbe’1655, Tuval Üzeri Yağlıboya, 75 X 64 cm

16. 16.Yy ve 18.yy’ları arasındaki diğre portre örnekleri Velasquez ‘Bayanın Portresi’ 1630, Tuval Üzerine Yağlıboya Vermeer ‘İnci Küpeli Kız’ 1665, Tuval Üzeri Yağlıboya, 44cm x 39cm

17. 18.Yy ve 19.yy portre örnekleri 18.y.y. sonunda gerçekleşen I. ve II. Sanayi devriminin ardından sosyal ve ekonomik gelişmeler sanata da yansımıstır. Bu gelişmeler 20.yy’a gelene dek devam etmiştir. Ingres ‘Broglie Prensesi’ 121x91cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1851-53 David ‘Çalışma Odasında Napoleon’ 1812, Tuval Üzerine Yağlıboya, 203.9x125.1 cm

18. Paul Cezanne ‘Otoportre’ 1877-90, Tuval Üzerine Yağlıboya, 25.5x14.5 cm. Paul Gauguin ‘Kendi Karikatur Portresi’ 1889, Tuval Üzerine Yağlıboya, 80x52 cm.

19. Vincent Van Gogh ‘Otoportre’ 65x50,5cm Tuval Üzerine Yağlıboya, 1888 Manet ‘Berthe Morisot’1872, Tuval Üzeri Yağlıboya ,55 x 38 cm

20. 20.Yy’da Portre 19.yy’ın ikinci yarısında başlayıp 20. yy’da da devam eden endustri çağının getirdiği hızlı gelişme çeşitli sanat akımaları damgasını vurmuştur. Gelin hep birliklre örnek portrelere bakarak bu gelişimi görelim. Andre Derain ‘Henri Matisse’ 1905, Tuval Üzerine Yağlıboya, 46 x 34.9 cm Modigliani ’Madam Reynaurd'un Portresi’1916,Tuval Üzeri Yağlıboya , 81 x 50 cm

21. Egon Schiele ‘Getri Schiele’ 1909, Tuval Üzerine Yağlıboya,140 x 140 cm Paul Klee ‘Bir Artistin Portresi’ 1927, Karısık Teknik, 63.2 x 40 cm

22. Juan Gris ‘Josette Gris’in Portresi’ 1916, 116 x 73 cm Pablo Picasso ‘Oyuncak Bebekli Maya’nın Portresi’ 1938, 33 x 50.8 cm

23. Farklı Tekniklrede Portre Örnekleri Jean Arp ‘Tristan Tzara’nın Portresi’ 1916, Boyalı tahtalardan kabartma, 51 x 50 x 10 cm Man Ray ‘Asamblaj Oto-portre’ 1916, Karısık teknik

24. Bir portre ve otoportrede duruş aynı zamanda pozisyonuna göre modele farklı ifadeler kazandırır. Bu olay modelin temel bakış durumuyla yakından ilişkilidir. Portrede üç temel bakış biçimi vardır: Önden Bakış 1 Dörtte Üç Yana Bakış 2 Profilden Bakış 3

25. Önden Bakış Yüzün önden olduğu bu durumda karşılıklı “seyreden” ve “seyredilen” konumu doğar. Portenin bakışları yüzümüze, hatta gözlerimize dikilmiştir ve adeta dik olan, sorgulayan bu bakışlar altında kendimizi ezilmiş hissederiz. “ben” diyen bu bakışların otoportrede tercih edildiğini görürüz. Albercht Dürer ‘Yakası Kürklü Otoporte’ 67,1x48,7cm Panel Üzerine Yağlıboya 1500

26. Manet ‘Berthe Morisot’1872, Tuval Üzeri Yağlıboya ,55 x 38 cm

27. Hüseyin Avni Lifij

28. Dörtte Üç Yana Dönük Bakış Başın, omuzların ve gövdenin ekseninden çıkarılarak yana döndürülmesi, göz bebeklerinin ekseninden ayrılması sonucu hareketlilik kazanmış bakış biçimi. Bu bakış hiç bir zaman ”ben” diyen bakışın otoriterliğini göstermez, “sen” diye tanımlayabileceğimiz ikincil bir konuma düşer. Antonello da Messina ‘Bir Adamın Portresi’ 36x25cm Panel Üzerine Yağlıboya 1475

29. Rembrandt Van Rijn ‘HendrickMartenszSorg’un Portresi’ 74,5x67,5cm Ahşep Üzerine Yağlıboya 1647

30. Diego Velázquez ‘X. Innocentius’ 140x120cm Tuval Üzerine Yağlıboya 1649-50

31. Profilden Bakış Bize dimdik bakmadığı için dinlendiricidir. Profil portrelerinde figür bizi sorgulamaz, etki altına almaya çalışmaz. Bizimle tüm bağlarını koparmıştır. Bizi dışlar ve umursamaz. Rembrandt Van Rijn ‘Şatafatlı Kıyafetleri İçinde Saskia’ 99,5x78,8cm Ahşap Üzerine Yağlıboya 1642

32. Nazlı Ecevit ‘Keriman’nın Portresi’ 138x100,5cm Tuval Üzerine Yağlıboya

33. Leonardo Da Vinci ‘Beatrice’ 51x34cm Ahşap Üzerine Yağlıboya 1490