Download
1 / 43
430 likes | 1.04k Views
MAZIDAĞI ÜZÜMÜ. Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa ATAŞ Ziraat Mühendisi Dilan ADIGÜZEL MARDİN-2013. ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİ.
E N D
MAZIDAĞI ÜZÜMÜ Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa ATAŞ Ziraat Mühendisi Dilan ADIGÜZEL MARDİN-2013
ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİ • Üzüm yetiştiriciliği sofralık, kurutmalık, şıralık ve şaraplık başta olmak üzere çok değişik şekillerde değerlendirme avantajı nedeniyle Dünyada geniş bir alanda yapılmaktadır. Diğer taraftan arazi değerlendirmesi, toprak muhafazası, insan gücü istihdamı ve insan beslenmesi açısından, bağcılık dünyada vazgeçilmez bir tarım faaliyeti olarak önemini devam ettirmektedir. • Bağcılık için elverişli iklim kuşağı üzerinde bulunan ülkemiz, asmanın gen merkezi olmasının yanı sıra, son derece eski ve köklü bağcılık kültürüne sahiptir. Bu kültür içerisinde Anadolu bölgesi sadece sahip olduğu bağ alanı ve üzüm üretimi ile değil aynı zamanda sahip olduğu kültür asması (vitisviniferassp. sativa) ve yabani asma türleri (vitis türleri ssp. silvestris) bakımından da önemli bir gen merkezidir (Çelik ve ark. 1998, Özden ve Karipçin 2007).
ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİ Ülkemiz bağcılığında son yıllarda kayıplar görünse de, dünya bağcılığı içerisinde bağ alanı itibariyle 5., üzüm üretimi açısından ise 6. sırada yer almaktayız.
ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİ Ülkemizde ticari olarak yetiştirilen ve standart olarak kabul edilebilecek niteliklere sahip üzüm çeşidi sayısı 80 dolayındadır. Bu çeşitlerin yaklaşık 40 tanesi sofralık, 34 tanesi şaraplık ve 6 tanesi ise kurutmalık çeşittir (Anonim 1990, Çelik ve ark. 1998, Çelik 2002). Ülkemiz; şaraplık üzüm bakımından yüksek üretim potansiyeline sahip olmasına rağmen dinsel nedenlerden dolayı, yıllık üretilen yaş üzümün çok az bir kısmı şaraba işlenmektedir bu rakam ise toplam üretilen yaş üzümlerin %2.5–3’üne tekabül etmektedir (Çelik ve ark. 2005a).
SAĞLIK VE ÜZÜM • Çeşitli değerlendirme yöntemlerinin oluşu, iklim ve toprak istekleri yönünden çok seçici olmayışı, çok yıllık olması ve çoğalma yöntemlerinin kolay oluşu gibi etkenlerin etkisi ile Dünyadaki en yaygın kültür bitkilerinden biri üzümdür. Bileşimi ile ilgili verilere göre;karbonhidrat içeriği dolayısıyla iyi bir enerji kaynağı, B1, B2 vitaminleri ve çeşitli mineral maddeler içerdiğinden iyi bir besin, faydalı bir ilaçtır. Özelikle bedensel gelişme, deri ve saç beslenmelerinde iltihaplı, ateşli hastalıklar ve madensel tuz eksiklikleri, böbrek ve karaciğer hastalıklarında yararlılığı tıpça tespit edilmiştir. • Her yıl yaklaşık 100,000 kişide kolon kanseri teşhis edilmektedir. Sağlıklı bir diyet bu kanserle mücadelede çok önemli bir rol oynamakta olup çekirdeksiz kuru üzüm de bu mücadelenin önemli silahlarından biridir. ABD 'de yapılan son bilimsel araştırmalar kuru üzümün, kolonları sağlıklı tutan, inulin adlı bir madde içermekte olduğunu ortaya çıkartmıştır.
MAZIDAĞI ÜZÜMÜ • Mazıdağı’nda üretimi yapılan ve halk arasında mazrone, merzone, marzone diye adlandırılan üzüm çeşidi bilimsel makalelerde Mazrani olarak adlandırılmıştır. • Sultani (Ege), Yapıncak (Tekirdag), Beylerce (Bilecik), Feslegen “Feslikan” (Sivrihisar), Çiftlik (Karabük), Gülüzümü (Ankara), Hasandede (Kırıkkale), Mercan (Amasya), Sungurlu (Çorum), Narince (Tokat), Karadimrit, Emir (Nevsehir), Kureys, Köhnü, Öküzgözü (Malatya, Elazıg), Mazrani (Diyarbakır, Mardin), Dökülgen (Gaziantep, Kilis) ve Kabarcık (Kahramanmaras)’tır. (Çelik ve Ark. 2007)
ÜZÜMÜN DEĞERLENDİRİLMESİ • Sofralık • Kurutmalık • Şaraplık • Şıralık (Pekmez, Pestil, Sucuk, Kesme)
MEVCUT DURUM Ülkemiz ekonomisine damgasını vuran temel uğraş alanı tarım ve hayvancılıktır. Özellikle bölgemizde tarım küçük aile işletmeciliği şeklinde yapılmaktadır. Bu nedenle ekonomik anlamda gelir getirici bir iktisadi faaliyet olmaktan uzaklaşmaktadır. Bölgemiz bağcılığı düşünüldüğünde ortalama işletme büyüklüğü 11,15 dekar olarak görünmesine rağmen verim istenilen düzeyde olmadığı için küçük aile işletmesi halinde kalmaktadır.
NELER YAPILABİLİR? Her şeyden önce mevcut bağlarda üretimi arttıracak faaliyetlerde bulunulmalı ve bunları yanı sıra yeni bağlar tesis edilmeli.
NELER YAPILABİLİR? • Toprak işleme • Gübreleme • Sulama • Budama • Hastalık ve Zararlılarla mücadele etmek Bağcılılkla uğraşan çiftçilerimize yukarıda başlıklar halinde adı geçen faaliyetleri yapmaları durumunda ne kadar kara geçebileceklerinin anlatılması gerekmektedir.
ÖRNEK • Mazıdağı İlçesinde yaptığımız çalışmalarda sadece hastalık ve zararlılarla mücadele edilmesi durumunda üretimin ikiye hatta üçe katlandığını tespit ettik. Mazıdağı İlçesi Evciler Köyü çiftçilerinden Ahmet İÇEN’ le 2012 yılı itibariyle yaptığımız bağ ilaçlama programı neticesinde üretimin ikiye katlandığını gördük.
BAĞLARDA BAŞLICA HASTALIK VE ZARARLILAR Külleme Unicolenecator Ari, xelli
BAĞLARDA BAŞLICA HASTALIK VE ZARARLILAR Külleme Unicolenecator Ari, xelli
BAĞLARDA BAŞLICA HASTALIK VE ZARARLILAR Salkım güvesi Lobesiabotrana Çori
NELER YAPILABİLİR? Hastalık ve zararlılarla mücadele edilmesi durumunda ağaç başına üretimin 3 kilogramdan en az 6 kilograma çıkacağını dile getirmiştik. Mücadelenin yanısıra gübreleme ve sulama yapılması durumunda üretimin ağaç başına 15 kilograma çıkabileceğini söyleyebiliriz. Nitekim Ege bölgesinde ortalama verim 12 kilogram civarındadır.
NELER YAPILABİLİR? • Şimdiye kadar yazdıklarımız ve söylediklerimiz mevcut durumu ıslah etmek içindi. Bağcılığı daha iyiye nasıl taşıyabiliriz? • Profesyonel bağ tesisleri kurabiliriz.(Yüksek Telli Terbiye Sistemleri) • Amerikan asma anacı üzerine aşılı çeşitler kullanabiliriz. • Çiftçilere yönelik yayım çalışmaları yapabiliriz. • Daha çok çalışabiliriz.
ÜZÜMÜN DEĞERLENDİRİLMESİ Bölgemizde üzüm daha çok sofralık ve şıralık şeklinde tüketilmektedir. Mevcut üretim az olduğundan aile işletmesi içinde tüketilmektedir. Üretim miktarında artış olması durumunda artan üretim miktarını iktisadi bir faaliyet kanalına aktarma ihtiyacı ortaya çıkacaktır. Bu iktisadi faaliyet gerçek veya tüzel kişiliklerce yapılabilecektir.
PEKMEZ Pekmez yüksek şeker içeriği nedeniyle iyi bir karbonhidrat ve enerji kaynağıdır. Ayrıca bir takım mineralleri yoğun olarak içermektedir. Pekmez özellikle günlük kalsiyum, demir, potasyum ve magnezyum gereksiniminin büyük bir kısmını karşılamaktadır. Mineral miktarının fazla ve emilim oranlarının yüksek olması nedeniyle hamile ve emziklilerin, tüberkülozlu hastaların, iyileşme dönemindeki kişilerin diyetinde yer alması önerilen önemli bir besin kaynağıdır. (Nas ve Nas 1987)
PİYASADA BULUNAN BAZI PEKMEZ MARKALARI *Ortalama 1000 gr. Fiyatı 16,5 Lira.
DOLUM, KAPATMA VE ETİKETLEME FİYAT: 83500 LİRA+KDV+NAKLİYE
YARI OTOMATİK TEKLİ DOLUM MAKİNASI FİYAT: 7000 LİRA+KDV+NAKLİYE
Bazı pekmez markalarıyla görüşmeler yaptık. Görüştüğümüz hiçbir firma pekmez alımına yanaşmadı, çünkü pekmez yapım aşamalarının kişilere göre değişebileceği ve bu yüzden homojenliğin ortadan kalkacağını söylediler. Bu durum yaş üzümü pazarlama gerekliliğini ortaya koyuyor. Bu yüzden yaş üzüm pazarlama konusunda aşağıdaki bazı firmalarla görüştük. • Koska: Ham madde ihtiyaçları çekirdeksiz kuru üzüm, çekirdeksiz kuru üzümden pekmez yapıyorlar. • Ekolojimarket: Organik tarım yapan işletmelerden yaş üzüm alıyorlar. • Özkaleli: Kendi ilçeleri dışındaki üzümleri kullanmıyorlar. • Uslu Selim: Ham madde ihtiyaçları çekirdeksiz kuru üzüm, çekirdeksiz kuru üzümden pekmez yapıyorlar. • Akıllı Pekmez: Yaş üzüm ihtiyaçları olabileceğini belirttiler ihtiyaç durumunda bizi arayacaklar.
Bazı pekmez dolum makinası üretimi yapan firmalarla görüştük • Bazı pekmez dolum makinası üretimi yapan firmalarla görüştük fiyat teklifleri aldık. Teklifler ekte sunulmuştur. • Yatırım ve projeler için Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumuna başvurular yapılabilir. Başvuru şartları ve olanakları için TKDK web sitesi (http://www.tkdk.gov.tr/) veya il temsilciliklerine başvuruda bulunulabilir.
