Δρ Βάσος Θ. Οικονόμου Παθολόγος - Καρδιολόγος

1. Δρ Βάσος Θ. ΟικονόμουΠαθολόγος - Καρδιολόγος ΚΑΡΔΙΑ ΤΟ ΑΞΙΟΘΑΥΜΑΣΤΟ ΟΡΓΑΝΟ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ Ο μεγαλύτερος δολοφόνος της σύγχρονης εποχής. ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΑΓΧΟΣ

10. ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτίαθανάτου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες στον δυτικό κόσμο. Ακολουθεί καρκίνος και τα τροχαία ατυχήματα

11. Δικαιολογημένα επικεντρώνει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον 15 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο παθαίνουν ανακοπή καρδίας • Στην Ε.Ε. πεθαίνουν 350 000 άτομα κάθε χρόνο από ανακοπή καρδιάς • Στην Ελλάδα 1500-2000 κάθε χρόνο • Στην Κύπρο 700-800 κάθε χρόνο

12. - ΕΛΛΑΔΑ - Καταγράφονται 20.000 νέα εμφράγματα ετησίως. ΔΥΣΤΥΧΩΣ • 45-50% του πληθυσμού είναι καπνιστές • 1/3 του πληθυσμού είναι παχύσαρκοι • 10% πάσχει από διαβήτη • 1/3 των Ελλήνων έχει αυξημένη αρτηριακή πίεση.

13. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑΥπερτασικοί

14. Η επιδημία της εποχής μας Επί παγκοσμίου κλίμακας • Κάθε 2 δευτερόλεπτα καταγράφεται έναςθάνατος που οφείλεται σε καρδιακή προσβολή. • Κάθε 6 δευτερόλεπτα εκδηλώνεται ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

15. 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ Καθορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Καρδιάς (World Heart Federation) ως «Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς».

16. Η καρδιάτο παρεξηγημένο όργανο • Η καρδία για πολλά χρόνια και για πολύ κόσμοείναι ένα όργανο παρεξηγημένο. • Στα παλιά χρόνια εθεωρείτο το κέντρο της ψυχής, της λογικής, της συμπεριφοράς, των συναισθημάτων και ακόμη από μερικούς μέχρι σήμερα ως το σύμβολο του έρωτα, ή ακόμη και της δύναμης και της ανδρείας

17. Φράσεις που χρησιμοποιούνται ακόμη • Δεν έχει καρδιά. • Ελαφρά τη καρδία. • Μεγάλη καρδιά. • Άκαρδος. • Ράγισε η καρδιά • Πληγώθηκε η καρδιά • Σκίρτησε η καρδιά

19. Τραγουδήθηκε όσο κανένα άλλο όργανο • Καρδιά πληγωμένη • Καρδία μου ήσουν γυάλινη • Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι • Καρδιά μου καημένη • Καρδιά μου ποιος…

20. Παροιμίες • Οίνος ευφραίνει καρδίαν • Κάλλιο κόμπο στο πουγκί, παρά κόμπο στην καρδιά • Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναστέναξε η καρδιά του • Έχει καρδιά για πόλεμο, μα δεν βαστούν τα κότσια του • Στον κάμπο δείχνεται η καρδιά, στο μετερίζι η μαστοριά

21. H πραγματικότητα • Λειτουργεί αποκλειστικά ως αντλία και παρέχει τη δύναμη που απαιτείται για τη συνεχή κυκλοφορία του αίματος μέσα στο κλειστό κυκλοφοριακό σύστημα. • Τα ανατομικά και φυσιολογικά της χαρακτηριστικά είναι πράγματι καταπληκτικά, και εξειδικευμένα στην εντέλεια προς το φυσιολογικό έργο που καλείται να επιτελέσει.

22. H καρδία το αξιοθαύμαστο όργανο Η καρδία, κατά μέσο όρο, ζυγίζει 300 ως 350 γραμμάρια, το δε μεγαλύτερο μέρος από αυτό το βάρος οφείλεται στο μυϊκό ιστό (το μυοκάρδιο), από τον οποίο αποτελούνται τα τοιχώματά της κατά το μεγαλύτερο μέρος τους. Ο μυϊκός αυτός ιστός παρέχει τη μηχανική ενέργεια που απαιτείται για την αντλητική λειτουργία της καρδιάς. • Μήκος: 98 χιλιοστά. • Πλάτος: 105 χιλιοστά.

23. Η σωστή λειτουργία της κυκλοφορίας του αίματος επιτυγχάνεται με : • Την καρδιακή συχνότητα. • Την πίεση του αίματος. • Την ικανότητα των αγγείων, κυρίως των αρτηριών να μεγαλώνουν ή να μικρύνουν τη διάμετρό τους • Την ικανότητα των φλεβών να κατευθύνουν το αίμα προς τη σωστή κατεύθυνση με σύστημα βαλβίδων.

24. Ο αυτοματισμός της λειτουργίας της καρδιάς Η καρδιά σε αντίθεση με τους άλλους μυς του σώματος, δεν χρειάζεται κανένα εξωγενές νευρικό ερέθισμα για να λειτουργεί Διεγείρεται από δικό της ενδογενές αυτόματο σύστημα παραγωγής και αγωγής των διεγέρσεων. Η λειτουργία αυτού του συστήματος ρυθμίζεται με το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα με τέτοιο τρόπο, ώστε η λειτουργία της καρδιάς να προσαρμόζεται κάθε στιγμή προς τις απαιτήσεις του οργανισμού μας. Έτσι, η καρδιά επιτελεί κάπου 70συστολές ανά λεπτό, όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας, αλλά μπορεί να φτάνει να επιτελεί ακόμα και 200 συστολές ανά λεπτό, όταν απαιτείται να αποστέλλει πολύ περισσότερο αίμα προς τις αρτηρίες.

25. Το νευρικό σύστημα διαχωρίζεται λειτουργικά σε τρεις κατηγορίες • Το Μοτορικό Νευρικό Σύστημα • Το Αισθησιακό Νευρικό Σύστημα • Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα που υποδιαιρείται σε δύο μέρη Α. Το Συμπαθητικό Β. Το Παρασυμπαθητικό

26. Ειδικό ηλεκτρικό σύστημα - ερεθισματογόνος ιστός -

28. Απίστευτο και όμως αληθινό Σε κατάσταση ηρεμίας συστέλλεται και διαστέλλεται • 70 φορές το λεπτό. • 4200 φορές την ώρα • 100 800 την ημέρα • 3 024 000 το μήνα • 36 288 000 το χρόνο • Σε μια μέση ηλικία 3 000 000 000 φορές !

29. Απίστευτο και όμως αληθινό • 5 λίτρα ανά λεπτό. • 300 λίτρα την ώρα • 7200 την ημέρα • 216 000 το μήνα • 2 592 000 το χρόνο • Σε όλη τη μέση ζωή αποστέλλει 20 000 000 λίτρα αίματος.

30. Η απίστευτη δύναμη της καρδίας Το μηχανικό έργο που παράγεται από την καρδία είναι κάπου 12.000 χιλιογραμμόμετρα ανά 24ωρο που αντιστοιχεί με την ανύψωση βάρους 12 τόνων σε ύψος ενός μέτρου

31. Ο ρόλος του κυκλοφοριακού συστήματος • Είναι η διακατανομή του αίματος σε ολόκληρο το σώμα ανάλογα με τις δεδομένες ανάγκες της στιγμής. • Η αποκόμιση για επεξεργασία και αποβολή των παραγώγων του μεταβολισμού.

32. Μεγάλο κυκλοφοριακό σύστημα • ΚΑΡΔΙΑ  AOΡΤΗ • ΑΟΡΤΗ  ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ • ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ  ΜΙΚΡΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ • ΜΙΚΡΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ  ΑΡΤΕΡΙΟΛΕΣ • ΑΡΤΕΡΙΟΛΕΣ  ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ ΠΟΡΕΙΑ: ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΟΙΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ  ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ

33. Μικρό κυκλοφοριακό σύστημα • ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ  ΦΛΕΒΙΔΙΑ • ΦΛΕΒΙΔΙΑ  ΜΙΚΡΕΣ ΦΛΕΒΕΣ • ΜΙΚΡΕΣ ΦΛΕΒΕΣ  ΜΕΓΑΛΕΣ ΦΛΕΒΕΣ • ΜΕΓΑΛΕΣ ΦΛΕΒΕΣ  ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗ ΦΛΕΒΑ • ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗ ΦΛΕΒΑ  ΔΕΞΙΟΣ ΚΟΛΠΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΡΕΙΑ : TΡΙΧΟΙΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ  ΔΕΞΙΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

34. Η διακατανομή του αίματος • Ο ενήλικας διαθέτει 5-6 λίτρα αίμα. • Η διακατονομή ανάλογα με τις δεδομένες ανάγκες του οργανισμού επιτυγχάνεται με πολύπλοκους μηχανισμούς. • Εκτός της λειτουργίας της καρδίας και των αγγείων,εμπλέκονται και το νευρικό σύστημα και το ενδοκρινολογικό.

35. Το κυκλοφοριακό σύστημα • Σε κάθε συστολή της η καρδία εξαποστέλλει προς τις αρτηρίες κάπου 70 κυβικά εκατοστόμετρα αίματος (και άλλο τόσο προς τους πνεύμονες). Σε περιπτώσεις όμως που οι απαιτήσεις του οργανισμού είναι μεγαλύτερες, αυτό το ποσό μπορεί να αυξάνεται ακόμα και σε 180 κυβικά εκατοστόμετρα. Έτσι, η καρδία μας, όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας εξαποστέλλει προς τις αρτηρίες περίπου 5 λίτρα αίματος ανά λεπτό. • Σε κατάσταση όμως έντονης μυϊκής δραστηριότητας του ατόμου, αυτό το ποσό μπορεί να αυξηθεί σε 30 ή και περισσότερα λίτρα.

36. Τροφοδότηση της καρδίας με αίμα • Tο αίμα φτάνει με τις δύο στεφανιαίες αρτηρίες και τους κλάδους τους, και απάγεται με φλέβες. Το αίμα που διακινείται μέσα απ' αυτό το δίκτυο, είναι κάπου 250 κυβικά εκατοστόμετρα ανά λεπτό. • Σε περίπτωση που το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση έντονης μυϊκής δραστηριότητας, μπορεί να φτάνει, ή και να ξεπερνά το ένα λίτρο ανά λεπτό.

37. Παράγοντες κινδύνου • Κληρονομικότητα • Υπέρταση • Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα • Σακχαρώδης διαβήτης • Κάπνισμα Άγχοςκαι η καθιστική ζωή. Ευθύνονται για το 75% και πλέον των καρδιαγγειακών επεισοδίων.

38. - ΑΓΧΟΣ –ΟΡΟΛΟΓΙΑ • άγχω (πιέζω δυνατά το λαιμό, πνίγω, στραγγαλίζω) • "άγχομαι" (πνίγομαι, αυτοκτονώ με αγχόνη) • "αγχόνη" (βρόγχος, σκοινί για απαγχονισμό, κρέμασμα, πνίξιμο)

39. Το άγχος, δηλαδή, είναι μια συναισθηματική αντίδραση, που κινητοποιεί το άτομο για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους, να αποτρέψει μία πραγματική ή συμβολική βλάβη και ζημία, εξασφαλίζοντας την ομοιόσταση τη χαρακτηριστική του σύσταση και την ισορροπία του με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, ο φοιτητής που προετοιμάζεται για εξετάσεις είναι φυσιολογικό να διακατέχεται από άγχος. Το άγχος τον κινητοποιεί, ώστε να εντείνει τις προσπάθειές του να μελετήσει συστηματικά και μεθοδικά ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της αποτυχίας και να αυξηθούν οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος. Το φυσιολογικό άγχος, που καλείται και δημιουργικό, αποτελεί έναν προσαρμοστικό μηχανισμό.

40. ΟΡΙΣΜΟΣ Διάχυτη, δυσάρεστη και ακαθόριστη αίσθηση ανησυχίας, που συνήθως συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα δυσαρμονίας του ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ εφίδρωση, ζάλη, ταχυκαρδία, αίσθημα πνιγμού, αστάθεια, βάρος στο στήθος, δύσπνοια , φοβία

41. Δενυπάρχειχειρότεροςφόβοςαπ' τοναόριστοφόβο. Δενξέρειςτιπρέπειναφοβάσαικαικαταλήγειςναφοβάσαιταπάντα. • Λίγοπριναπ' τοτέλος, φοβάσαιτονφόβοσουκαικαταλήγειςναφοβάσαιτονεαυτόσου.

42. Δύο παράλληλες ανεξάρτητες μελέτες που έγιναν στο Η.Β. κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα δημοσιεύτηκαν στο έγκυρο περιοδικό « Επιθεώρηση Επαγγελματικής & Περιβαλλοντικής Ιατρικής. • Μια μεγάλη ομάδα δημόσιων υπάλληλων με έντονη εργασία , βάρδιες και υπερωρίες • 10000 εθελοντές • Αυξημένα καρδιαγγειακά επεισόδια και κατάθλιψη

43. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό JACC και αναφέρεται σε γυναίκες οι οποίες εμφάνισαν παροδική τμηματική δυσλειτουργία του μυοκαρδίου λόγω στρες, χωρίς να έχουν ιστορικό καρδιοπάθειας ή άλλου παράγοντα κινδύνου - πίεση, χοληστερίνη ή σάκχαρο.

44. Οι γυναίκες αυτές, διευκρινίζει ο διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, καθηγητής κ. Παύλος Τούτουζας, εμφάνισαν αιφνιδίως πόνο πίσω από το στέρνο, αυτό που λέμε ασταθή στηθάγχη, και εισήχθησαν στην εντατική. • Το ηλεκτροκαρδιογράφημα παρουσίαζε αλλοιώσεις ισχαιμίας και η τροπονίνη αίματος ήταν ελαφρώς αυξημένη, ένδειξη μικρού βαθμού νέκρωσης του μυοκαρδίου

45. Παρότι η στεφανιογραφία έδειξε ότι δεν υπήρχε στένωση στις αρτηρίες, τα πλευρικά τοιχώματα της καρδιάς παρουσίαζαν μειωμένη συστολή, σχεδόν έμεναν ακίνητα.

46. Ο εγκέφαλος είναι το πιο πολύπλοκο, το πιο μυστηριώδες και το πιο τέλειο όργανο. • Είναι 1.300 - 1.500 γραμμάρια ζελατινώδους ιστού. • Αποτελείται από 100 δισεκατομμύριανευρώνες, καθένας από τους οποίους δημιουργεί από 1.000-10.000 συνάψεις με γειτονικούς νευρώνες.

47. Η σχέση μεταξύ καρδιάς και εγκεφάλου είναι γνωστή Ένα ασήμαντο συμβάν αρκεί για να πάθεικανείς ταχυκαρδία από διέγερση του συμπαθητικού, ή να πέσουν οι σφυγμοί στους 30 μέσω του παρασυμπαθητικού. Αλλά εδώ είναι έκδηλη η οργανική βλάβη με την εκδήλωση του πόνου και τις άλλες ενδείξεις από το ηλεκτροκαρδιογράφημα και τις εξετάσεις αίματος. Ευτυχώς οι ασθενείς της μελέτης λίγες μέρες μετά το σοκ επανήλθαν». Η επίδραση της αδρεναλίνης και της νοραδρεναλίνης στην καρδιά, οι φυσιολογικές τιμές των οποίων είναι έως 90 ng/l και έως 275 αντίστοιχα, είναι φανερή και από την περίφημη μελέτη της Βαλτιμόρης.

48. Σε μια ενδιαφέρουσα πρόσφατη ερευνητική εργασία, επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο, εξέτασαν το φαύλο κύκλο αλληλεπιδράσεων που προκαλείται λόγω στρες μεταξύ της καρδίας και του φλοιού του εγκεφάλου σε 10 καρδιοπαθείς ασθενείς. • Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε μια διαδικασία επηρεασμού της καρδίας, προκαλώντας αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Κατά το τεστ αυτό, οι ερευνητές εξέταζαν και μετρούσαν ταυτόχρονα την καρδιακή λειτουργία και την εγκεφαλική δραστηριότητα. • Διαπίστωσαν ότι όλοι οι ασθενείς όταν υποβάλλονταν στο πειραματικό ψυχολογικό στρες, παρουσίαζαν αύξηση του καρδιακού ρυθμού, της συστολικής αρτηριακής πίεσης και άλλων δεικτών που εξαρτώνται από το αυτόνομο συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Παρατηρούνταν επίσης διαφορετικού βαθμού αλλοιώσεις της λειτουργικής δυνατότητας του μυοκαρδίου. • Στον εγκεφαλικό φλοιό, καταγραφόταν αυξημένη δραστηριότητα ταυτόχρονα με τις καρδιακές αντιδράσεις. Βασικά, ο φλοιός δεχόταν μηνύματα από την καρδία σε συνέχεια του ερεθισμού της από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα λόγω στρες. • Με τη σειρά του ο φλοιός, ερέθιζε περισσότερο την καρδία δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο αστάθειας του μυοκαρδίου που είναι ευνοϊκός για την πρόκληση επικίνδυνων αρρυθμιών.  

49. Μελέτες που έγιναν σε άτομα που έπασχαν από μετατραυματικό στρες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Νέα Υόρκη το 2001, έδειξαν ότι ο ιππόκαμπος των ατόμων αυτών είχε συρρικνωθεί, φτάνοντας στο μέγεθος ηλικιωμένων ανθρώπων με άνοια. • Σε αντίστοιχα ευρήματα κατέληξαν και οι νέες μελέτες που βασίστηκαν σε εξετάσεις βετεράνων των ΗΠΑ. Το συσσωρευμένο, χρόνιο στρες επιδρά στον ιππόκαμπο και συρρικνώνει τον εγκέφαλο, αυξάνοντας τις πιθανότητες για άνοια και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με τη μνήμη.

50. Άγχος και ανοσοποιητικό σύστημα Ακόμη και μετά από μικρές επιδράσεις του άγχους έχουν παρατηρήσει αμέτρητοι άνθρωποι με την εμφάνιση πρόσκαιρων δερματικών συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να διαρκέσουν από ώρες έως ημέρες και συχνά εξαφανίζονται από μόνα τους, Ιδιαίτερα αν κάποιο γεγονός το οποίο μας δημιουργούσε άγχος έλαβε τέλος. • Σεπορροϊκή και ατοπική δερματίτιδα • Έρπης • Ψωρίαση • Έκζεμα • Ακμή