190 likes | 484 Views
Menstruacionet. Fiziologjia e sistemit riprodhues femeror. Periudhat e ndryshme te zhvillimit femeror: Periudha neonatale <=4 jave Periudha e femijerise: nga 4 jave deri ne 12 vjec. Adoleshenca: menarka, nga 12-17 vjec Maturia seksuale: fillon 18 vjec, vazhdon 30 vjet.
E N D
Fiziologjia e sistemit riprodhues femeror • Periudhat e ndryshme te zhvillimit femeror: • Periudha neonatale <=4 jave • Periudha e femijerise: nga 4 jave deri ne 12 vjec. • Adoleshenca: menarka, nga 12-17 vjec • Maturia seksuale: fillon 18 vjec, vazhdon 30 vjet. • Peri-menopauze:fillon 40 vjec, vazhdon 10-20 vjet.( pre-menop, menopausa,post menop.) • pleqeria
Definicioni I menopauzes • Menarka- shfaqja e menstr. Ndodh gati 2 vjet pas shfaqjes se pubertetit. • Ndodh mes 13-15 vjec • Avovulatore per 2 vitet e para
Koncepte dhe te dhena • Dita e pare e gjakrrjedhjesmenstruale, konsiderohetsidita e pare e ciklit menstrual. • Kohezgjatja e ciklit menstrual eshte 28-30 dite. • Kohezgjatja e fluksiteshte 2- 7 dite. • Vellimi I gjakuttehumbureshte 30-50 ml(< 80), I erretdhenukkoagulon
Funksioni I ovarit • Prodhon ovocitin • Endokrin: prodhon hormonin femeror
Cikli riprodhues • I ndare ne 3 faza: • Menstruale: 1- 4 dite. • Faza folikulare: 5-14 dite • Zhvillohen nje numer folikujsh, vetem njeri eshte dominant, te tjeret behen atrezike,gjate ovulimit leshohet ovociti. • Faza luteale: nga dita 15-28, deri ne rast shtatzenie.
Zhvillimi I ovarit • Cikli ovarian ndahet ne 4 faza:-Zhvillimi I folikulit: folikuj primitive- primare-sekondare- te zhvilluar-mature. • Ovulacioni • Corpus luteum • Corpus albican
Hormonet steroide ovariane • Estrogjenet • -leshohen ne gjak pas dites se katert te ciklit • - nga pjesa tekale dhe granuloze • feed back negativ ndaj FSH • Feed back pozitiv ndaj LH
Progesteroni • Prodhohet nga corpus luteum • Prodhimi maximal arrihet 3- 4 dite pas ovulacionit dhe mbahet per 11 dite. • Feedback negativ ndaj FSH dhe LH
Manifestimet klinike te ndryshimeve hormonale. • Endometri: • -faza proliferative: dita 5-14 ( arrihet trashesia maximale) • - Faza sekretore: dita 15-28 ( humbje e trashesise)
Faza menstruale • Zgjat 1- 4 dite. • Endometri fillon te ‘ bjere ‘ dhe shfaqet hemorragjia.
Endocervixi • Peson ndryshime ne varesi te fazave te ciklit riprodhues. • Gjendrat cervikale prodhojne:mukus te paster, te holle, te ujshem ne faze folikulare. • Ne faze luteale behet I trashe, opak.
Vagina • Qelizat epiteliale te siperfaqes trashen dhe maturohen ne fazen folikulare. • Ndryshime sekretore ne epitelin vaginal gjate fazes luteale.
Qendra rregullatore hipotalamike • Progesteroni rrit temperaturen trupore bazale. • Kjo vlere eshte e dobishme per te percaktuar ciklin riprodhues.
Boshti Hipotalamo-Pituitar-Ovarial • Kontrrollon menstruacionet sipas mekanizmit feedback. • Hipoth. Prodhon GnRH(gonadotropine releasing hormone) • Sekretohet ne menyre pulsante • Eshte gjenerator I ciklit • Influencohet nga hormonet dhe neurotransmetuesit.