نام درس: مباحث ويژه درپايگاه داده ها شماره مهارت : 02

1. نام درس: مباحث ويژه درپايگاه داده ها شماره مهارت : 02

2. نام درس: مباحث ويژه در پايگاه داده ها نام منبع : جزوه درسي دانشگاه پيام نورنام مولف : دکتر احمد فراهيانتشارات : دانشگاه پيام نورتعداد واحد : 3رشته : مهندسي کامپيوتر گرايش نرم افزار مقطع : کارشناسي ارشدنام استاد محتوا : دکتر احمد فراهيشماره مهارت/ تعداد کل مهارت : 11/02تاريخ توليد : 1390/11/05

3. اهدافمهارت : آشنايي با کاربردهاي داده کاوي در زمينه هاي مختلف نام مهارت : کاربردهاي داده کاوي • زير مهارت 1: مفاهيم اوليه • زير مهارت 2: کاربردهاي تجاري و اقتصادي • زير مهارت 3: کاربردهاي علمي و صنعتي • زير مهارت 4: کاربردهاي دولتي و امنيتي • زير مهارت 5: کاربردهاي شبکه‌اي و وب

4. اهداف مهارت حجم بالاي داده‌هاي دائماً در حال رشد در همه حوزه‌ها و نيز تنوع آن‌ها به شکل داده متني، اعداد، گرافيک‌ها، نقشه‌ها، عکس‌ها، تصاوير ماهواره‌اي و ...، از يک طرف نمايانگر پيچيدگي کار تبديل داده‌ها به اطلاعات و در نتيجه دشواري استخراج دانش نهفته در ميان داده‌ها و از طرف ديگر نشانگر تنوع حوزه‌هاي کاربرد داده کاوي است .

5. زير مهارت 1 : مفاهيم اوليه انگيزه براي گسترش داده کاوي به طور عمده از دنياي تجارت در دهه‌ي 1990 پديد آمد.اما هم اکنون حوزه‌هاي استفاده از داده کاوي، گستره‌ي عظيمي از اطلاعات در عمق اقيانوس‌ها تا کهکشان‌ها را شامل مي‌شود. دانش داده كاوي، دامنه وسيعي در زمينه‌هاي تخصصي داشته و با توصيف، تشريح، پيش بيني و كنترل پديده‌هاي گوناگون،کاربرد گسترده‌اي در حوزه‌هاي مختلف از جمله صنعتي، پزشكي، ارتباطات، كشاورزي، انرژي، علوم اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، بازرگاني، نظامي و آموزشي و ... دارد به طوري که اکنون مرز و محدوديتي براي كاربرد اين دانش در نظر گرفته نشده و زمينه‌هاي كاري اين دانش را در تمامي عرصه‌هاي برخوردار از داده مي‌دانند. به طور کلي هرکجا حجم انبوه داده و نيز نياز به کسب دانش مفيد و جديد و پنهان در ميان انبوه داده‌ها وجود داشته باشد، بالقوه نشانگر مناسب بودن استفاده و به‌کارگيري داده کاوي در آنجاست.

6. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي الف- مديريت ارتباط با مشتريتحليل الگوهاي رفتار مشتريان نسبت به ارائه محصول يا خدمات جديد قابل ارايه در بازار. شناسايي مشتريان بالقوه و تعيين ضريب پتانسيل هر يك از آن‌ها تحليل وفاداري مشتريان و امكان تدوين راه كارهاي حفظ و نگهداري مشتريان. فراهم آمدن امكان ارائه خدمات تخصصي به هر دسته از مشتريان و حركت به سمت بازاريابي فرد به فرد. استخراج نيازمندي‌هاي نهان مشتريان جهت طراحي محصولات يا خدمات جديد و يا تغيير در محصولات و خدمات موجود.داده کاوي به شرکتها در تلاشهايشان جهت حرکت به سمت مشتري محوري کمک مي کند .برخي از مزاياي استفاده از داده کاوي در مديريت روابط بامشتري به شرح ذيل مي باشد :1-دسترسي سريع و دقيق به اطلاعات جهت سهولت پاسخگويي به سوالات مشتري

7. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي الف- مديريت ارتباط با مشتري2-کيفي سازي و تصفيه داده ها بمنظور حذف داده هاي تکراري3-استخراج ، مديريت و دسترسي بالا به پايين داده جهت تجزيه و تحليل سودمندي مشتري و دستيابي به مدلهاي حفظ مشتري.4-داده هاي يکپارچه و ابزار پيشرفته تحليل داده جهت ارائه گزارش به سطوح بالاتر5- محاسبه درصد کلي ارزش و برآورد ارزش آينده براي هريک از مشتريان6- واکنش به تغييرات سريع محيطهاي کسب و کار و نياز هاي مشتري7- افزايش رضايتمندي مشتري و وفاداري او8- جذب مشتريان جديد و افزايش سهم بازار

8. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي ب- بازاريابيشناسايي و تعيين بازارهاي هدف و تمركز فعاليت‌هاي بازاريابي و بازار سازي.داده کاوي رابطه بين داده هاي ذخيره شده ناشي از سالها تعامل با مشتريان در موقعيت هاي مختلف و نيز دانش مورد نياز بمنظور دستيابي به موفقيت در مفاهيم بازاريابي ارتباطي را بيان مي کند .کسب و کارهايي که از داده مشتري و منابع اطلاعات شخصي به طور موثري استفاده مي کنند در راستاي موفقيت خود مزيت رقابتي کسب خواهند کرد.

9. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي ج- تبليغات و توسعه محصولبخش بندي بازار و تدوين استراتژي‌هاي خاص توسعه محصول، تبليغات و بازاريابي براي هر بخش از بازار با توجه به علايق و پتانسيل‌هاي موجود در بازار هدف.

10. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي د- بيمهتحليل ريسك و برآورد حق بيمه مشتريان بر اساس ميزان ريسك هر مشتري. پيش بيني ميزان خسارت بر اساس گروه‌هاي مشتريان. شناخت نيازها و الگوهاي خريد سرويس‌هاي بيمه‌اي توسط مشتريان. شناسايي تخلفات بيمه‌اي.از کاربرد هاي داده کاوي دربيمه مي توان به نمونه هاي زير اشاره کرد :پيشگويي ميزان استقبال از بيمه نامه هاي جديدتشخيص كلاهبرداري و مشخص كردن رفتارهاي نامناسبتشخيص نياز مشتريان و خواسته هاي آنهاتشخيص تخلفات پزشكي

11. زير مهارت 2 : کاربردهاي تجاري و اقتصادي ه- بانکداریتشخيص مشتريان ثابت و هميشگي و تحليل اعتبار مشتريان.شناسايي فاكتورهاي اصلي در ريسك بازپرداخت وام.دسته بندي و خوشه بندي مشتريان با توجه به رفتار مشابه آن‌ها در زمينه بانکداري و بازپرداخت وام.تحليل پاسخگويي مشتريان به ارائه خدمات جديد بانكي.شناسايي جرائم مالي و پول‌شويي.از کاربرد هاي داده کاوي دربانك مي توان به نمونه هاي زير اشاره کرد :کشف پول شويي تشخيص مشتريان ثابت و هميشگي تعيين مشتريان استفاده کننده از يک سرويس خاص ازجمله كاربردهاي داده كاوي در صنعت بانكداري شامل بازاريابي ، مديريت ريسك ،تشخيص تقلب ،كسب وحفظ مشتري مي باشدهمچنين نتايج داده كاوي در بعد تحليل بازارشامل پشتيباني مواردي چون بازاريابي هدفمند نيز مي باشد.  

12. زير مهارت 3 : کاربردهاي علمي و صنعتيالف- پزشکي و سلامتحوزه پزشکي و سلامت از بخش هاي مهم در جوامع صنعتي مي باشد. استخراج دانايي از ميان حجم انبوه داده هاي مرتبط با سوابق بيماري و پرونده هاي پزشکي افراد با استفاده از فرآيند داده کاوي مي تواند منجر به شناسايي قوانين حاکم بر ايجاد، رشد و تسري بيماري ها گرديده و اطلاعات ارزشمندي را به منظور شناسايي علل رخداد بيماري ها، تشخيص، پيش بيني و درمان بيماري ها با توجه به عوامل محيطي حاکم در اختيار متخصصين و دست انداران حوزه سلامت قرار دهد. نتيجه اين مساله به معناي افزايش عمر و ايجاد آرامش براي  افراد جامعه است.از کاربرد هاي داده کاوي درپزشکي مي توان به نمونه هاي زير اشاره کرد :1- بررسي ميزان تاثير دارو بر بيماري و اثرات جانبي آن

13. زير مهارت 3 : کاربردهاي علمي و صنعتيالف- پزشکي و سلامت2- تشخيص و پيش بيني انواع بيماري ها مانند تشخيص و يا پيش بيني انواع سرطان3- تعيين روش درمان بيماري ها4- پيش بيني ميزان موفقيت اقدامات پزشکي مانند اعمال جراحي5- تجزيه و تحليل داده هاي موجود در سيستم هاي اطلاعات سلامت (HIS)6- تحليل عکس هاي پزشکي

14. زير مهارت 3 : کاربردهاي علمي و صنعتيب- ساخت و توليدكنترل فرآيندهاي توليدي، كنترل كيفيت و شناسايي عيوب. پيش بيني خصوصيات محصول مانند كيفيت، استحكام، كشش. ج- جغرافيا و علوم زلزله شناسي طبقه بندي و پيش بيني جنس خاک. دسته بندي مشاهدات از مراکز زلزله و تشخيص مناطق زلزله خيز. د- شهرسازيشناسائي خانه‌هايي که مدل و ارزش و منطقه جغرافيايي آن‌ها مشابه است.

15. زير مهارت 3 : کاربردهاي علمي و صنعتيه - علوم فضاييروشهاي داده کاوي فضايي مي توانند اطلاعات و دانش قابل توجه و پرکاربردي را از پايگاه هاي داده مکاني بزرگ استخراج کنند. اين دانش بدست آمده از داده هاي فضايي مي تواند در حوزه هاي مختلفي مورد کاربرد و مفيد باشد. در سالهاي اخير تمايل رو به رشدي در کاربردهاي داده کاوي فضايي در حوزه هاي مختلف مانند علوم فضايي، سنجش از دور، ترافيک، هواشناسي و غيره ديده شده است و در آينده با رشد و توسعه داده کاوي فضايي اين کاربردها گسترده تر نيز خواهند شد.

16. زير مهارت 4 : کاربردهاي دولتي و امنيتي شناسايي و کشف جرم پيشگيري از جرم همواره يكي از موضوعات اساسي و مهم در زندگي بشري بوده كه در طول تاريخ به شيوه هاي مختلف اعمال گرديده است با توجه به گسترش فناوري هاي اطلاعات و ارتباط و توسعه سيستم هاي اطلاعاتي درسازمان ها هدف اصلي اين تحقيق، مطالعه و بررسي روشي مبني بر داده كاوي است كه با بكارگيري بانكهاي اطلاعاتي موجود و استفاده از ابزارها و الگوريتم هاي داده كاوي بتوان داده هاي موجود را مدل و الگوهاي جرم را شناسايي و كشف نمود تا بدين طريق پليس بتواند وقوع جرم را پيش بيني كرده و با كنترل دقيق تر نيروها و ارايش نظامي آنان در منطقه جرم ازوقوع جرائم پيشگيري نمايد.

17. زير مهارت 5 : کاربردهاي شبکه اي و وب الف- وب کاويوب کاوي به استفاده از فنون داده کاوي در راستاي بازاريابي ، استخراج و ارزيابي خودکار اطلاعات به منظور کشف دانش از مدارک وخدمات وبي اشاره دارد. داده هاي وبي غالبا توزيعي ، ناهمگن و بدون برچسب گذاري هستند بنابراين هر رابط انساني نياز دارد که سوالات مبهم را بررسي کند . وب کاوي اصولا به داده هاي ساختار نيافته يا شبيه ساختار يافته وبي مي پردازد .وب کاوي را مي توان به سه دسته تقسيم کرد :1- وب کاوي محتواي مدارک چند رسانه اي .2- وب کاوي ساختار پيوند هاي درون مدارک.3- وب کاوي استفاده از داده هاي توليد شده توسط تعاملات کاربران با وب

18. زير مهارت 5 : کاربردهاي شبکه اي و وب ب- متن کاويطبقه بندي متن، يعني انتساب اسناد متني بر اساس محتوي به يك يا چند طبقه از قبل تعيين شده، مهم‌ترين فعاليت در متن کاوي است و از کاربردهاي عمده‌ي آن مي‌توان اشاره داشت به: مرتب كردن بلادرنگ نامه‌هاي الكترونيكي يا فايل‌ها در سلسله مراتبي از پوشه‌ها، تشخيص موضوع متن، جستجوي ساخت يافته و/ يا پيدا كردن اسنادي كه در راستاي علايق كاربر مي‏باشد.در اکثر سازمانها مقدار داده ها 80 درصد اطلاعات متني نظير گزارش ها ، ايميل ها ، و غيره مي باشد .مقدار داده هاي متني در دسترس ما به طور مستمر در حال افزايش است و اين در حالي است که توانايي ما در فهميدن و پردازش اين اطلاعات ثابت باقي مي ماند بنابراين نياز به بازيابي خودکار دانش مفيد از مقادير حجيم داده هاي متني به منظور کمک به تحليلگر هاي انساني کاملا احساس مي شود . کشف دانش و متن کاوي ، فنون اساسا خودکاري هستند که هدف آنها کشف اطلاعات سطح بالا در مقادير عظيم داده هاي متني وارائه آن به کاربران بالقوه است.متن کاوي درباره جستجوي انگاره ها در متن زبان طبيعي است .

19. خلاصه مهارتانگيزه براي گسترش داده کاوي به طور عمده از دنياي تجارت در دهه‌ي 1990 پديد آمد.اما هم اکنون حوزه‌هاي استفاده از داده کاوي، گستره‌ي عظيمي از اطلاعات در عمق اقيانوس‌ها تا کهکشان‌ها را شامل مي‌شود. دانش داده كاوي، دامنه وسيعي در زمينه‌هاي تخصصي داشته و با توصيف، تشريح، پيش بيني و كنترل پديده‌هاي گوناگون،کاربرد گسترده‌اي در حوزه‌هاي مختلف از جمله صنعتي، پزشكي، ارتباطات، كشاورزي، انرژي، علوم اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، بازرگاني، نظامي و آموزشي و ... دارد به طوري که اکنون مرز و محدوديتي براي كاربرد اين دانش در نظر گرفته نشده و زمينه‌هاي كاري اين دانش را در تمامي عرصه‌هاي برخوردار از داده مي‌دانند. به طور کلي هرکجا حجم انبوه داده و نيز نياز به کسب دانش مفيد و جديد و پنهان در ميان انبوه داده‌ها وجود داشته باشد، بالقوه نشانگر مناسب بودن استفاده و به‌کارگيري داده کاوي در آنجاست.

20. کلمات کليدي مهارتText mining-Web mining- Seismology- marketing- Knowledge

21. واژگان تخصصي مهارت

22. آزمون مهارت آزمونچهار گزينه اي آزمونتشريحي

23. 1. چه موقع داده کاوي بيشتر کاربرد دارد ؟ • الف) محاسبات پيچيده رياضي • ب) احتمالات • ج) کسب دانش از ميان انبوه داده ها د) همه موارد صحيح است آزمون چهار گزينه اي

24. 2. داده کاوي در چه علومي کاربرد دارد؟ الف) پزشکی ب) فضايی ج) اقتصاد • د) همه موارد صحيح است آزمون چهار گزينه اي

25. 3. کداميک از کاربردهاي داده کاوي در بانک است؟ • الف) کشف پول شويي • ب) تعيين مشتريان ثابت و هميشگي ج) گزينه های الف و ب د) هيچکدام آزمون چهار گزينه اي

26. 4. کداميک از کاربردهاي داده کاوي در علم و صنعت نيست ؟ الف) پزشکی ب) شهرسازی ج) جغرافيا د) کشف جرم آزمون چهار گزينه اي

27. 5. کداميک از کاربردهاي داده کاوي در پزشکي است؟ • الف) بررسي دارو بر بيماري و اثرات جانبي • ب) تعيين روش درمان بيماريها • ج) تحليل عکسهاي پزشکي • د) کشف داروي جديد آزمون چهار گزينه اي

28. 6. چه ابزاري مي تواند در کشف جرم به پليس کمک کند ؟ • الف) کشف الگوها ي جرم با استفاده داده کاوي • ب) پيش بيني آرايش نظامي منطقه با داده کاوي • ج) کشف مکان جرم با استفاده از داده • د) موارد الف و ب آزمون چهار گزينه اي

29. 7. وب کاوي چيست ؟ • الف) کشف دانش از متون با استفاده از داده کاوي • ب) با استفاده از بازاريابي ، استخراج و ارزيابي خودکار به منظور کشف اطلاعات از وب • ج) جستجو انگاره ها از متن زبان طبيعي • د) همه موارد صحيح است آزمون چهار گزينه اي

30. 8. متن کاوي چيست ؟ • الف) کشف دانش از متون با استفاده از داده کاوي • ب) مرتب کردن نامه ها • ج) تشخيص موضوع متون • د) همه موارد صحيح است آزمون چهار گزينه اي

31. پاسخنامه آزمون چهارگزينه اي 1

32. فهرست مطالب واژگان تخصصي کلمات کليدي آزمون کتابنامه • برخی از مزايای داده کاوی در حوزه ارتباط بامشتری را ذکر نماييد. • برخی از کاربرد هاي داده کاوي دربيمه را ذکر نماييد. • برخی از کاربرد هاي داده کاوي درپزشکي را ذکر نماييد. آزمون تشريحي صفحه قبل صفحه بعد

33. پاسخنامه سوال تشريحي 11- دسترسي سريع و دقيق به اطلاعات جهت سهولت پاسخگويي به سوالات مشتري2-کيفي سازي و تصفيه داده ها بمنظور حذف داده هاي تکراري3-داده هاي يکپارچه و ابزار پيشرفته تحليل داده جهت ارائه گزارش به سطوح بالاتر4- محاسبه درصد کلي ارزش و برآورد ارزش آينده براي هريک از مشتريان

34. پاسخنامه سوال تشريحي 21-پيشگويي ميزان استقبال از بيمه نامه هاي جديد2-تشخيص كلاهبرداري و مشخص كردن رفتارهاي نامناسب3-تشخيص نياز مشتريان و خواسته هاي آنها4-تشخيص تخلفات پزشكي

35. پاسخنامه سوال تشريحي 31- بررسي ميزان تاثير دارو بر بيماري و اثرات جانبي آن2- تشخيص و پيش بيني انواع بيماري ها مانند تشخيص و يا پيش بيني انواع سرطان3- تعيين روش درمان بيماري ها4- پيش بيني ميزان موفقيت اقدامات پزشکي مانند اعمال جراحي5- تجزيه و تحليل داده هاي موجود در سيستم هاي اطلاعات سلامت (HIS)6- تحليل عکس هاي پزشکي

36. پاسخنامه سوال تشريحي 4آمار يک علم تاييدي است؛ يعني کوشش دارد مفروضاتي را با استفاده از تکنيک هاي مختلف تصديق يا رد کند، درحاليکه داده کاوي يک علم اکتشافياست، بدين معني که سعي در کشف الگوهاي دانشي از داده هاي موجود دارد. از سوي ديگر آمار استنتاجي از نمونه هاي کوچک و بسط آنها به جامعه استفاده مي کند و ماهيتا توان پردازش نمونه هاي بزرگ را ندارد در حاليکه در داده کاوي از نمونه هاي بسيار بزرگ و حتي خود جامعه استفاده مي شود

37. E.W.T. Ngai, Li Xiu, D.C.K. Chau, Application of data mining techniques in customer relationship management , Expert Systems with Applications , ELSEVIER , 2009 . کتابنامه