Układ krwionośny

1. Układ krwionośny (Układ krążenia)

2. Układ krwionośny człowieka (łac. sistema sanguiferum hominis) - jest układem zamkniętym, co oznacza, że krew (łac. sanguis) krąży w systemie naczyń krwionośnych i nie wylewa sie do jam ciała, a serce (łac. cor) jest pompą, która wymusza nieustanny obieg krwi. Układ ten wraz z układem limfatycznym (łac. sistema lyphaticum) tworzą układ krążenia (łac. sistema circulatorium).

3. Krew • każdego dnia powstaje miliony krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Proces ten zwany hemopoezą, ma miejsce głównie w szpiku kostnym, począwszy od komórek macierzystych, z których wywodzą się różne komórki krwi. • całkowita objętość krwi u człowieka to około 8% masy ciała, czyli w ciele osoby ważącej 70 kg krąży 5,6 l krwi. Osocze to 55% objętości krwi a pozostałe 45% to elementy morfotyczne krwi

5. Narządy krwionośne

6. Narządy krwionośne • TĘTNICE - największą, główną tętnicą organizmu jest aorta. Zaopatruje ona cały organizm w krew bogatą w tlen. Aorta wychodzi ku górze z lewej komory serca, zagina się i zstępuje w dół. Na poszczególnych poziomach dzieli się ona na tętnice. • ŻYŁY - naczynia żylne początkowo drobne i bardzo liczne łączą się w coraz to większe żyły, które ostatecznie tworzą dwie żyły główne - górną i dolną. Uchodzą one do prawego przedsionka serca. Żyła główna dolna to największa żyła ustroju. • NACZYNIA WŁOSOWATE - inaczej włośniczki, to najdrobniejsze (niewidzialne gołym okiem) naczynia krwionośne ustroju. Włośniczki swymi rozgałęzieniami tworzą sieć. W sieci włośniczek występują naczynia włosowate tętnicze i żylne. Wyróżnia się typy sieci naczyń włosowatych: zwykła sieć kapilarna w tkankach, sieć dziwna, układ wrotny.

8. Serce

9. Serce • składa się z czterech jam: dwóch komór i dwóch przedsionków. Wyróżniamy więc odpowiednio prawą komorę i prawy przedsionek oraz lewą komorę i lewy przedsionek. Struktury te oddzielone są od siebie przegrodą i w rzeczywistości tworzą dwie niezależne pompy, tłoczące krew do krążenia dużego (serce lewe) oraz krążenia małego, czyli płucnego (serce prawe). Przedsionki przegrodzone są od komór zastawkami, nie pozwalającymi na cofanie się krwi. Podobne, jednokierunkowe zastawki znajdują się pomiędzy komorami a wychodzącymi z nich tętnicami. • u dorosłego człowieka ma masę około 300 g i kształt stożka. Jest ukryte w worku osierdziowym, a na jego powierzchni znajduje się warstwa tłuszczu nadająca mu żółtą barwę. Wewnątrz wyściełane jest tzw. wsierdziem, gładką błoną pokrywającą również zastawki.

12. Objawy chorób układu krążenia

13. Objawy chorób układu krążenia • Kołatanie serca Jest bardzo powszechną skargą wśród pacjentów i może występować zarówno u osób ze zdrowym jak i chorym sercem. Określeniem kołatanie opisywane są różne odczucia zmian w pracy serca: może być to nagłe miarowe przyśpieszenie akcji serca (częstoskurcz napadowy), nagłe zwolnienie akcji serca (podrażnienie nerwu błędnego), uczucie potykania się lub zamierania serca (skurcze dodatkowe), całkowicie niemiarowa praca serca (migotanie przedsionków). Kołatanie serca może występować w chorobach organicznych serca ( niedomykalność zastawki aorty, zwężenie zastawki dwudzielnej). Dolegliwość ta może pojawiać się przy zaburzeniach hormonalnych jak nadczynność tarczycy, w okresie przekwitania u kobiet. Także u osób zdrowych nadużywających kawy, herbaty czy papierosów oraz u ozdrowieńców po ostrych chorobach zakaźnych. Zmiany w rytmie pracy serca mogą przebiegać zupełnie bezobjawowo i wykryte zostać przypadkowo, mogą manifestować się tylko odczuciem zmiany rytmu, albo może im towarzyszyć ból w klatce piersiowej, uczucie duszności lub utrata przytomności.

14. Objawy chorób układu krążenia • Utrata przytomności (omdlenie) Omdlenie to krótkotrwałe zaburzenie świadomości spowodowane najczęściej przez spadek przepływu krwi przez naczynia mózgowe z powodu zaburzeń krążenia. Zdarza się, że utrata świadomości występuje u osoby zdrowej z powodu nagłego spadku całkowitego oporu obwodowego i ciśnienia tętniczego, poprzedzonego objawami zwiastującymi (poty, bladość, bicie serca, szum w uszach). Tego typu omdlenia występują najczęściej w wyniku zadziałania dodatkowego czynnika jak strach, alkohol, leki, przebywanie w dusznym pomieszczeniu. U osób starszych, pozostających w pozycji leżącej przez dłuższy czas, przyjmujących leki obniżające ciśnienie może dojść do utraty przytomności z powodu niedociśnienia ortostatycznego przy nagłym przyjęciu pozycji pionowej. Wynika to ze "zbyt" późnej reakcji układu krążenia na nagłe przemieszczenie dużej ilości krwi w dolne rejony ciała i spadku ciśnienia. Często także zaburzenia rytmu pracy serca (zwolnienie lub przyśpieszenie rytmu) w wyniku niedostatecznej ilości krwi docierającej do mózgu mogą powodować krótkotrwałe utraty przytomności.

15. Objawy chorób układu krążenia • Ból w klatce piersiowej Pojawiać się może z bardzo wielu przyczyn, niekiedy może budzić niepokój i może wymagać konsultacji lekarskiej. Częstą przyczyną zgłaszania bólu w klatce piersiowej jest choroba wieńcowa. Bóle wieńcowe mają charakterystyczne umiejscowienie (zamostkowe, rozlane), charakter (z reguły opisywane są jako: pieczenie, ucisk lub rozpieranie, nasilające się w czasie wysiłku fizycznego, przy stressach, po obfitych posiłkach, w niskich temperaturach, trwające kilka do kilkunastu minut) i typowe promieniowanie (do żuchwy, do lewego lub obu barków, do lewego ramienia). Narastające w czasie kilku dni, długotrwałe bóle o charakterze wieńcowym, nie ustępujące po podaniu nitrogliceryny, pojawiające się w spoczynku lub nad ranem przed wstaniem z łóżka, mogą świadczyć o zagrażającym zawale mięśnia sercowego. Konieczne w takim przypadku jest zgłoszenie się do lekarza.

16. Objawy chorób układu krążenia • Ból w klatce piersiowej (część 2) Bólami w klatce piersiowej mogą również objawiać się: - choroby układu oddechowego (np. zapalenie płuc i opłucnej, nowotwory płuc), - schorzenia kości klatki piersiowej (np. zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa piersiowego, złamania żeber), - choroby innych narządów znajdujących się w klatce piersiowej (np. zator tętnicy płucnej, tętniak rozwarstwiający aorty, zapalenie przełyku, przepuklina przełykowa), - schorzenia ukladu nerwowego (np. neuralgie międzyżebrowe), - schorzenia narządów jamy brzusznej (kamica pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki, wrzody żołądka),- zespoły zaburzeń psychogennych (np. depresja), Różnicowanie bólów w klatce piersiowej należy do jednego z trudniejszych zadań lekarza. Często aby upewnić się co do pochodzenia bólu niezbędne jest wykonanie badań dodatkowych.

17. Objawy chorób układu krążenia • Duszność To subiektywne poczucie braku powietrza i trudności w oddychaniu, z reguły związane z przyśpieszeniem oddechu i jego spłyceniem. Duszność opisywana jest jako niemożność nabrania powietrza, szybkie męczenie się lub znużenie w czasie wysiłku z towarzyszącym suchym kaszlem, lub "graniem" w klatce piersiowej albo bez tych objawów. Duszność nie zawsze jest objawem choroby, występować może również u osób zdrowych lecz niewytrenowanych wykonujących ciężki wysiłek fizyczny lub u osób przebywających na dużych wysokościach. Brak powietrza może być objawem chorób układu oddechowego i przeszkód w drogach oddechowych. Duszność może towarzyszyć chorobom układu krążenia: niewydolności, wadom serca, i chorobie wieńcowej. Dodatkowo duszność spotyka się w zaburzeniach metabolicznych (kwasica, zatrucia), chorobach zakaźnych, niedokrwistości oraz w nerwicach. W zależności od okoliczności występowania duszności mówimy o:- duszności napadowej - pojawiającej się nagle w spoczynku lub podczas wysiłku i po pewnym czasie ustępującej; - duszności wysiłkowej - mającej związek z wysiłkiem fizycznym i zależnej od jego intensywności, - duszności spoczynkowej - świadczącej o zaawansowaniu choroby, występującej w spoczynku i utrudniającej codzienne życie.

18. Choroby układu krążenia

19. Choroby układu krążenia • Choroba wieńcowa i zawał serca Zwężenie naczyń wieńcowych, zwykle na skutek odkładania się w nich złogów cholesterolu, jest przyczyną choroby wieńcowej. Gdy zwężone lub obkurczone tętnice nie mogą dostarczyć wystarczającej ilości tlenu do serca, powoduje to ból i dolegliwości w klatce piersiowej, nazywane bólem wieńcowym. Ból wieńcowy najczęściej pojawia się wtedy, gdy serce potrzebuje więcej tlenu, niż można mu dostarczyć przez zwężone tętnice, np. w czasie wysiłku lub napięcia emocjonalnego. Większość osób odczuwa bóle wieńcowe za mostkiem i mogą one promieniować do gardła, szczęki, ramion, pleców. W szczególnych przypadkach, gdy dochodzi do znacznego zmniejszenia objętości krwi krążącej, spadku zawartości tlenu we krwi lub zamknięcia światła naczynia wieńcowego ból jest bardzo silny i długotrwały i może nastąpić zawał, czyli martwica mięśnia sercowego. W diagnostyce dolegliwości wieńcowych i choroby wieńcowej wykorzystuje się najczęściej spoczynkowy zapis EKG, 24-godz. rejestrację EKG metodą Holtera, próbę wysiłkową, badanie echokardiograficzne, scyntygrafię serca i koronarografię.

20. Choroby układu krążenia • Nadciśnienie tętnicze Nadciśnienie tętnicze jest przewlekłą chorobą układu krążenia, w której w naczyniach tętniczych panuje zwiększone ciśnienie krwi - powyżej 140/90 mm Hg (milimetry słupa rtęci). Górna wartość nazywana jest ciśnieniem tętniczym skurczowym, a dolna ciśnieniem tętniczym rozkurczowym. Nadciśnienie tętnicze to najczęściej występująca choroba układu krążenia, a zarazem najczęstsza przyczyna rozwoju choroby wieńcowej serca i udarów mózgu. Z badań populacyjnych wynika, że co trzeci dorosły Polak ma nadciśnienie tętnicze, niestety wielu chorych nie zdaje sobie z tego sprawy. Najprostszym sposobem rozpoznania nadciśnienia jest jego pomiar manometrem rtęciowym lub zegarowym. Jednorazowy pomiar ciśnienia, który przekracza wartości prawidłowe nie upoważnia jednak do rozpoznania nadciśnienia. Nadciśnienie tętnicze diagnozuje się dopiero wtedy, gdy po kilku wizytach u lekarza pomiary ciśnienia tętniczego wykazują podwyższone wartości. Najczęstszą formą nadciśnienia jest nadciśnienie tętnicze pierwotne, zwane też samoistnym, a więc takie, którego przyczyna jak dotąd nie została dokładnie poznana. Mniej więcej 95% osób z podwyższonym ciśnieniem krwi ma nadciśnienie tętnicze pierwotne. Występuje ono szczególnie często przy towarzyszącej nadwadze i gdy inni członkowie rodziny cierpią na to schorzenie. Nadużywanie soli kuchennej w codziennej diecie, regularne spożywanie alkoholu i przyjmowanie niektórych leków, np. antykoncepcyjnych lub preparatów zawierających sterydy, może wpłynąć na wystąpienie nadciśnienia.

21. Choroby układu krążenia • Nadciśnienie tętnicze (część 2) Tylko u 5% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest ono spowodowane schorzeniem organicznym. Niektóre choroby nerek i nadnerczy mogą doprowadzić do nadciśnienia. Wówczas mówimy o nadciśnieniu tętniczym wtórnym. Wykrycie przyczyn wywołujących wtórne postacie nadciśnienia tętniczego ma istotny wpływ na dalsze postępowanie i terapię, która ma na celu przede wszystkim usunięcie lub leczenie przyczyny nadciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze może nie dawać przez wiele lat żadnych objawów ani dolegliwości. Nie leczona choroba może prowadzić do zawału serca, udaru mózgu, niewydolności mięśnia serca, uszkodzenia nerek i wzroku oraz przyspieszenia rozwoju miażdżycy tętnic. Dla prawidłowego leczenia nadciśnienia tętniczego bardzo istotne są metody niefarmakologiczne (zdrowy tryb życia) oraz przyjmowanie leków zleconych przez lekarza. Leczenie musi być prowadzone tak długo jak trwa choroba, czyli przez wiele lat. Najczęstsze badania pomocne w rozpoznaniu i właściwym leczeniu tej choroby to: pomiar ciśnienia tętniczego, całodobowe badanie ciśnienia tętniczego, badanie dna oczu, echokardiografia, ultrasonografia jamy brzusznej.

22. Choroby układu krążenia • Wady serca Wadą serca nazywa się obecność nieprawidłowego połączenia między jamami prawego i lewego serca, między naczyniami tętniczymi lub naczyniami a jamą serca, nieprawidłową czynność zastawki, nieprawidłową drogę lub kierunek przepływu krwi przez serce oraz nieprawidłową anatomiczną pozycję serca. Wady serca dzielą się na: wrodzone i nabyte, zastawkowe i pozazastawkowe, organiczne i nieorganiczne (czynnościowe), odosobnione i skojarzone. Wadę powstałą w okresie rozwoju embrionalnego nazywa się wrodzoną, a powstałą w życiu pozapłodowym nabytą. Wada organiczna oznacza obecność zmian w anatomii zastawek serca lub naczyń krwionośnych. Wada nieorganiczna (czynnościowa) oznacza zaburzoną czynność niezmienionej anatomicznie zastawki lub jej struktur podzastawkowych (aparat podzastawkowy). Wada zastawkowa oznacza nieprawidłową czynność zastawki serca, wada pozazastawkowa, zmiany w innych strukturach niż zastawki. Wada odosobniona oznacza obecność tylko jednej wady w sercu, a wada złożona, współistnienie dwóch lub więcej wad serca. Do diagnostyki wad serca wykorzystuje się najczęściej badanie echokardiograficzne, RTG klatki piersiowej, elektrokardiograficzne (EKG), cewnikowanie serca.

23. Dziękuje za obejrzenie prezentacji