Fadime Üstüner Top, Dilek Küçük Alemdar , Melek Öztaş , Feray Metin

1. 5-6 Yaş Grubu Çocuklara Bağışıklanmayı Güçlendirici Unsurların Analoji Tekniği ile Öğretilmesi ve Etkisinin Değerlendirilmesi Fadime Üstüner Top, Dilek Küçük Alemdar, Melek Öztaş, Feray Metin Giresun Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Giresun

2. Giriş Okul öncesi çocukların bulunduğu ortamlar toplu kullanım alanları olduğu için (oyuncak, tuvalet, yemek araç-gereçleri, halılar…vb) sürekli enfeksiyon tehdidiyle karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle bağışıklık sistemlerinin güçlendirilmesi gerekmektedir.

3. Bağışıklık sistemlerinin iyi çalışması ve iyi eğitilmiş olması ömür boyu daha sağlıklı olmalarını sağlar. Çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendirmek için dengeli beslenme, aşılama, kişisel bakım, enfeksiyon unsurlarının önemi vurgulanmalı ve kendi öz bakım becerilerini geliştirmeleri sağlanmalıdır .

4. Çocuklara bağışıklık sisteminin önemi çocukların gelişim dönemlerine uygun bir şekilde anlatılmalıdır. Bağışıklık sistemi gibi soyut bir konunun çocukların ilgisini çekecek ve bu ilgiyi koruyacak özellikte bir yöntem kullanılarak öğretilmesi gerekmektedir. Buna bağlı olarak okul öncesi dönemdeki çocuklara bağışıklık sisteminin öğretilmesinde en etkili yöntemin analoji tekniği olduğu düşünülmüştür.

5. Analoji (benzeşim), bilinenler ile bilinmeyenler arasında bağ oluşturmaktır. • Analoji; bilinmeyen, yabancılık çekilen bir olgunun, bilinen benzer olgularla açıklanmasıdır. • Analoji kullanımının en önemli amacı, somut olarak bahsedilenden soyut olayları (olguları) anlamayı geliştirmektir.

6. AMAÇ: Araştırma, okul öncesi dönemdeki çocukların bağışıklık sisteminin gücünü belirleyen kavramlar hakkındaki bilgilerini ve bu kavramların analoji tekniği ile verilmesinin etkisini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır.

7. YÖNTEM: Araştırmanın tipi: Araştırma ön test son test desenli Araştırmanın yeri: Giresun ili Araştırmanın evrenini :Giresun’da okul öncesi eğitim alan 5-6 yaş grubu çocuklar Araştırmanın örneklemi: Örneklem grubunu ise rastgele seçilen bir anaokulunun 5-6 yaş grubu (n:40) çocukları oluşturmuştur.

8. Veri toplama aracı:Araştırmada, “Bağışıklık Sistemi” konusu ile ilgili sorulardan oluşan görüşme formu kullanılmıştır. • Görüşme formu “hastalık, aşı, mikrop,yara, kan ve damar” gibi bağışıklık sistemi konusunun ele alındığı beş bölümden oluşmuştur.

9. Formda; • “hastalık” konusunda 3, • ”mikrop” konusunda 5, • ”aşı” konusunda 1, • ”yara” konusunda 4, • ”kan ve damar” konusunda ise 2 soru bulunmaktadır. Formda her bir soru ile ilgili çocukların verebilecekleri olası cevaplar yer almaktadır. Bunların dışında çocukların verebilecekleri farklı cevaplar içinde yer bulunmaktadır.

10. Uygulama: Araştırmada kullanılan hikayeler bağışıklık sisteminin unsurlarını anlatan analoji tekniği ile yazılmış dört tane hikaye metninden oluşmaktadır. Hikayelerin her birinde “mikrop, hastalık, aşı ve yara” konuları bulunmaktadır.

11. Hikayelerde anlatılacak konular çocukların bildikleri, günlük yaşantılarında karşılaştıkları olaylara, durumlara benzetilmeye çalışılmıştır. Çocuklara anlatılan bilgilerin daha da somut hale getirilmeleri için hikayeler resimlendirilmiştir. Hikaye kartları metin olmaksızın hikaye resimleri tek tek kartonlara yapıştırılarak oluşturulmuştur. Kartlar olay sırasına konulmuştur ve hikayeyi anlatırken çocuklara gösterilmiştir.

12. Veri toplama: Araştırmacılar, çocuklara eğitim öncesi görüşme formu kullanarak ön test uygulamıştır. Bir hafta sonra konu ile ilgili eğitim verilmiştir. Eğitimden 1 ay sonra son test uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi: Değerlendirme sürecinde çocukların sorulara verdikleri cevaplar, doğru cevap ve yanlış cevap olarak sınıflandırılmıştır. Veriler bilgisayar ortamına aktarılarak değerlendirilmiştir.

13. BULGULAR: Çalışma grubunun % 52.5’i (n:21) kız, % 47.5’i (n:19) erkek olup, % 42.5’inin 5 yaş grubu, % 57.5’inin 6 yaş grubu olduğu belirlenmiştir.

14. Çocukların ön testte % 45’i (n:18), son testte ise %97.5’i (n:39) insanların mikroplar nedeniyle hastalandığını ifade etmiştir. • Ön testte çocukların % 20’si (n: 8) mikropların gözle görülemediğini, % 32.5’i (n:13) hastalık yaptığını, %22.5’i (n:9) tuvalette bulunduğunu belirtirken, son teste bu oranlar sırasıyla %72.5’e (n:29), %57.5’e (n:23), % 62.5’e (n:25) ulaşmıştır.

15. Tablo1. Mikropla ilgili bilgilerin ön test-son test değerlerinin dağılımı

16. Mikroplardan korunmak için neler yapmalıyız sorusuna ön teste % 40’ı (n:16) aşı olunmalı, % 22.5’i (n:9) yemekten önce ve sonra eller yıkanmalı, %10’u (n:4) tuvaletten sonra eller yıkanmalı diye belirtirken, son testte sırasıyla doğru cevap oranı % 97.5 (n:39), %57.5 (n:23), % 45 (n:18) olarak saptanmıştır.

17. SONUÇ: Çalışmada, ön test ve son test arasındaki fark okul öncesi dönem çocuklarının bağışıklık sistemini güçlendirici unsurlar konusunda olumlu yönde gelişmeler olduğunu göstermektedir.

18. TEŞEKKÜR EDERİM