260 likes | 564 Views
Klankleer Practicum. Overzicht. Fonologische regels: -er/-aar - insertie t/ts-alternantie syllabe parseringen. De consonanten van het NL. bilabial. labiodental. dental. alveolar. postalveolar. retroflex. palatal. velar. uvular. pharyngeal. glottal. plosive. . . .
E N D
Overzicht Fonologische regels: • -er/-aar • -insertie • t/ts-alternantie • syllabe parseringen
De consonanten van het NL bilabial labiodental dental alveolar postalveolar retroflex palatal velar uvular pharyngeal glottal plosive nasal trill tap or flap fricative lateral fricative approximant w lateral approximant
De vocalen van het Nederlands front central back close () () () close-mid () () () open-mid open
Major Class Features er/aar Insertieregel Alternantieregel Final Devoicing
Fonologische Plaatsfeatures er/aar2 Insertieregel
Fonologische abstracties • /p/ : /b/ /f/ : /v/ +ant; -cor zowel bilabiaal als labiodentaal • /t/ : /d/ /s/ : /z/ +ant; +cor • // : // // : // -ant; +cor • /k/ : // /x/ : // -ant; -cor generaliseert over velair en uvulair
Fonologische Regels • A B / C D • C D = omgeving; het foneem bevindt zich op een positie tussen C en D • C en D kunnen klanken zijn of een natturlijke klasse van klanken, maar ook: • grenzen, bijvoorbeeld $ (syllabegrens) andere grenssymbolen: + (morfeemgrens) # (woordgrens)
Fonologische Regels $ (syllabegrens) vb. be $ zem bal $ kon hon $ den + (morfeemgrens) vb. boom + pje hond + en # (woordgrens) vb. bal # honden # balkon #
Final Devoicing • Data: hond, heb, wuiv-, huiz-, Niet in: pa, geeuw, bar, bal, raam Major Class Features
Final Devoicing • Data: hond, heb, wuiv-, huiz-, Niet in: pa, geeuw, bar, bal, raam • Regel: [-sonorant] [-stem] Major Class Features
Final Devoicing • Data: hond, heb, wuiv-, huiz-, Niet in: pa, geeuw, bar, bal, raam • Domein: ABVA, hebzucht • Regel: [-sonorant] [-stem] / $
Data: reken-; tennis-; handel-; reinig- woeker-; zanik-; knutsel- -er/-aar
reken- handel- woeker- knutsel- reinig- zanik- tennis- -er/-aar Major Class Features
reken- handel- woeker- knutsel- reinig- zanik- tennis- -er/-aar /r/ [a:r] / +son + +cons
reken- handel- woeker- knutsel- reinig- zanik- tennis- balsem- (!) -er/-aar plaatsfeatures
reken- handel- woeker- knutsel- reinig- zanik- tennis- balsem- (!) -er/-aar /r/ [a:r] / +son + +cons +cor
Insertieregel data:half, Belg, melk, darm, durf, borg, hark niet: soms, hars, hart, vals, geefs, België plaatsfeatures Major Class Features
Insertieregel [] / +son [-cor] $ +cons -nas data:half, Belg, melk, darm, durf, borg, hark niet: soms, hars, hart, vals, geefs, België uitzondering: doorn, lantaarn
Alternantieregel data: militie-militair-politie-politiek- relatie-relatief-relaties- residentie-residenten-kwestie- kwesties Bepaal linker en rechter context in A B / C __ D tip: maak gebruik van het grenssymbool “+” Major Class Features
Alternantieregel data: militie-militair-politie-politiek- relatie-relatief-relaties- residentie-residenten-kwestie- kwesties /t/ [ts] / [+son] __ /i/ +
Regelvolgorde • Opdr. Geef geordende regels voor de afleidingen: • hebzucht [hpsxt] • zandbak [zmbk] Om wat voor soort processen gaat het hier?
Syllabemodel syllabe onset rhyme margin nucleus pre-m. m.core satellite peak satellite coda app. Nederlands: peak alleen vocalen; margin core en coda alles behalve vocalen Satellites: alleen sonorante consonanten;Extra-syllabische posities: s, t (p, k)
Vragen bij College 4 • 1. Stel dat een Italiaan die Nederlands leert het woord ik uitspreekt als iek [ik] in plaats van [k]. Hoe verklaar je dat? • 2. Is de uitspraak [] in plaats van [] voor inpakken makkelijker voor de luisteraar of voor de spreker? Leg uit. • 3. Wat voor een soort proces herken je in de vorm bongerd (oorspronkelijk boomgaard)? • 4. In het Engels kun je door toevoeging van al aan woorden als nation en electric nieuwe woorden maken: national, electrical. Soms wordt bij dit proces al vervangen door ar, bijvoorbeeld in single-singular, circle-circular. Hoe zou je als fonoloog de variant ar voor al verklaren? Om wat voor een soort proces gaat het hier? • 5. Noem een argument van generatief fonologen om een voorkeur te hebben voor een beknopte regel om fonologische processen te beschrijven.
Vragen bij College 5 • 1. Waarom gebruikt een fonoloog features om klanken te representeren? • 2. Waarom is er zowel een feature [high] als een feature [low], terwijl er alleen een feature [back] is en geen feature [front]? • 3. De klank [p] is bilabiaal en de klank [f] is labiodentaal. Voor de fonoloog zijn ze echter allebei [+anterieur] en [-coronaal]. Waarom maakt de fonoloog deze abstractie? • 4. Een kind van twee jaar oud kan moeilijk clusters van medeklinkers realiseren. Hoe denk je dat zo’n kind het woord broek en step zal realiseren? Licht toe. • 5. Wat is problematisch voor het lettergreepmodel aan de realisatie [] voor schep? Hoe kun je die realisatie toch verklaren?