Rany

1. Rany Opracowanie: mgr Izabella Wojciechowska

2. Definicja • Rana to uszkodzenie skóry oraz tkanek leżących głębiej. Rany klasyfikuje się jako zamknięte i otwarte.

3. Rany zamknięte • Rana zamknięta to uszkodzenie głębokich warstw skóry i elementów leżących głębiej z zachowaniem ciągłości warstwy powierzchownej. Może powstać np. po uderzeniu tępym przedmiotem. Wtedy głęboko w skórze z uszkodzonych naczyń wydostaje się krew i powstaje „siniak".

4. Rozpoznanie • powierzchnia skóry jest nienaruszona, ale ma zmienione zabarwienie(ciemnoniebieskie), • obrzęk, • ból.

5. Rozpoznanie • Jeśli dojdzie do uszkodzenia dużego naczynia, to skutkiem tego może być krwawienie w obrębie tkanek, co nazywane jest krwiakiem. Krwiak często towarzyszy złamaniom kończyn.

6. Postępowanie • Jeśli jest to niewielkie obrażenie, to nie wymaga specjalnego postępowania. Jeśli natomiast ma miejsce obrzęk, powstaje krwiak, wówczas należy:

7. Postępowanie • Ucisnąć i ochłodzić uszkodzone miejsce poprzez przyłożenie lodu, zimnegookładu - co spowoduje zwężenie naczyń krwionośnych i zmniejszenie krwawienia. • Unieść uszkodzoną część ciała (kończynę) - co spowoduje zmniejszeniedopływu krwi i tym samym obrzęku. • Unieruchomić - co powoduje zmniejszenie krwawienia i bólu.

8. Rany otwarte Rana otwarta w przeciwieństwie do zamkniętej ma uszkodzoną warstwę ochronną, którą jest skóra i sprzyja to: • zanieczyszczeniu rany, • infekcji, • krwawieniu.

10. RANY KŁUTE • Rany kłute powstają na skutek działania narzędzi podłużnych kończystych w kierunku ich osi długiej. • Jeżeli narzędzie było z jednej strony ostre (np. nóż) to odpowiedni biegun rany będzie wąski, a przeciwny zaokrąglony. Przy urazie godzącym pod kątem brzeg rany będący powyżej ostrza może być lekko uniesiony co będzie sugerowało wniknięcie ostrza.

11. RANY RĄBANE • Rany rąbane  zadane przez narzędzia ostre, różnią się od ciętych sposobem powstawania. Narzędzie uderza z dużą siłą w jedno miejsce. Brzegi są gładkie i równe, kształt prostolinijny lub wrzecionowaty, ostry koniec skierowany w stronę dna.

13. RANY TŁUCZONE • Kształt ran tłuczonych, a zwłaszcza wygląd ich brzegów może odwzorowywać kształt narzędzi. Np. kształt litery „L” mają rany zadane narzędziem zakończonym narożnikiem (młotek, deska itp.). W przypadku uderzenia np. łomem możliwe że brzegi rany będę posiadały regularne głębsze otarcia naskórka odpowiadające gwintowi lub wzorowi na trzonku.

14. PODBIEGNIĘCIA KRWAWE • Powstają w momencie wynaczynienia się krwi z przerwanych naczyń krwionośnych do otaczających tkanek miękkich, przy utrzymanym krążeniu pod dostatecznym ciśnieniem. • Tak więc nie dotyczą one tylko tkanki podskórnej ale także narządów wewnętrznych, takich jak mięśnie, wątroba, płuca itp. Powstają od zadziałania narzędzia twardego, tępego/tępokrawędzistego.

15. RANY POSTRZAŁOWE • Rany postrzałowe dzielimy na wlotowe i wylotowe. Każda z nich posiada własne indywidualne cechy. • Rana wlotowa przy strzale oddanym z pewnej odległości ma kształt okrągłego otwory o średnicy zwykle nieco mniejszej niż przekrój pocisku. Przy postrzale skośny rana ma kształt owalny. Do stałych cech rany wlotowej należą: rąbek zabrudzenia (najbardziej wewnętrzny) i rąbek otarcia naskórka. Dalej od centrum rany zlokalizowane są ślady osamlenia (sadze) i ziarna prochu. Na podstawie powierzchnia na jakiej są te śladu zlokalizowane można w przybliżeniu oceniać odległość z jakiej oddano strzał. • Rana wylotwa na ogół jest większa od wlotowej a jej kształt mniej regularny. Jej główną cechą jest brak rąbka zabrudzenia, strefy osmalenia i ziaren prochu.

16. Postępowanie • Jeśli współistnieje krwawienie - to tamowanie poprzez przyłożenie (jeśli jestdostępny) jałowego opatrunku bezpośrednio na ranę i uciśnięcie. • Unieruchomienie uszkodzonej części ciała - co powoduje zmniejszenie krwawienia i bólu.

17. Postępowanie • Zabezpieczenie oderwanych, bądź amputowanych części ciała. Jeśli uszkodzona część ciała nie jest oderwana całkowicie, a przytrzymuje ją pewienodcinek skóry to należy ją delikatnie przyłożyć, tak jak przed uszkodzeniemi przybandażować. Amputowane części ciała należy zabezpieczyć - jeśli tomożliwe w sterylnej gazie, w wilgoci i chłodzie (nie wolno ich zamrozić!),najlepiej w plastikowej torbie i zabrać razem zposzkodowanym do szpitala.

18. Postępowanie • Jeśli w ranie widoczne są narządy wewnętrzne np. jelita to nie wolno ichodprowadzać do jamy brzusznej, a tylko zabezpieczyć przedwysychaniemi przed zakażeniem poprzez przykrycie (jeśli dostępna) jałową, wilgotną gazą.Jeśli w ranie widoczne są tkwiące w niejprzedmioty (nóż, pręt), to nie wolnoich wyjmować, ponieważ można spowodować np. bardzo silne krwawienie.