460 likes | 788 Views
ارگونومي (مهندسي انساني) Ergonomics ) Human Factors Engineering (. فلسفه ارگونومي. تناسب كار با انسان. FITTING THE JOB TO THE HUMAN. ارگونومي چيست ؟. طراحي براي انسان بررسي روابط بين انسان ، ماشين و محيط كار و بهينه سازی آن
E N D
ارگونومي (مهندسي انساني) Ergonomics )Human Factors Engineering(
فلسفه ارگونومي تناسب كار با انسان FITTING THE JOB TO THE HUMAN
ارگونومي چيست؟ • طراحي براي انسان • بررسي روابط بين انسان ،ماشين ومحيط كار و بهينه سازی آن • دانش جوانی است که با استفاده از مجوعه ای از علوم، سيستم كار را به گونه ای طراحی مي کند که حداکثر بازدهی و حداقل خطا و خستگی را داشته باشد. • علم پيشگيری از اختلالات اسکلتی- عضلانی
ماهيت چند رشته ای ارگونومی • مهندسي • طراحی صنعتي • بهداشت حرفه ای • پزشکی • روانشناسي • آناتومي • فيزيولوژي • انسان شناسي • بيومكانيك • و ....
اهداف ارگونومي (مدل علايق سازمان) كارفرما (بهره وري ) مشتري (كيفيت)كارگر (شرايط كار) سازمان
اهداف ارگونومي راحتي و رضايت ارگونومي بهره وری سلامت
متدولوژي ارگونومی • شناخت ظرفيت های انسان (ظرفيت فيزيکي ، رواني، شنوايي ، بينايي و... ) • شناختنياز های کار • برقراری تعادل بين ظرفيتهای انسان و نيازهای کار
چالش ارگونومي : تناسب/عدم تناسب كار با انسان انسان كار خواسته ها توانايي ها عدم تناسب نيازمند يافتن راه حل است
كاهش آسيبهاي جسمي افزايش بهره وري كاهش خطاهاي انساني /دوباره كاري (بهبود كيفيت) كاهش روزهاي كار از دست رفته كاهش گردش شغلي بهبود ارتباطات منافع ارگونومي
ماهيت اقتصادي ارگونومي طبق تعريف ، ارگونومي هدفش بهره برداري حداكثر از تلاش ها و فعاليتهاي انسان است . • بهره برداري بهينه از انرژي انسان • تنظيم ساعات كار و استراحت • حذف خستگي • جنبه هاي بهداشتي • طراحي بهينه ايستگاه كار • بهره برداري بهينه از منابع انساني
چرا ارگونومي ضروري است ؟ • پيچيدگي صنعت ، وسايل و تجهيزات و مشاغل • فاصله زماني و مكاني بين طراح و مصرف كننده • گستره وسيع جمعيت مصرف كننده
اهداف ، علايق ، نگرش ، فرهنگ و مسئوليتهاي متفاوت طراح Designer مصرف كننده خريدار سازنده
اگر به ارگونومي عمل نكنيم : • يك روز غيبت باندازه 2 تا 3 برابر حقوق روزانه هزينه دارد. • خسارت ناشي از بيماريها و حوادث ناشي از كار در غرب 5 تا 10 درصد سود صنايع است. • هزينه فوق براي جامعه در حد 2 تا 3 درصد درآمد ناخالص ملي است. • تقريبا 50 درصد بيماريها ، حوادث و غيبتها بدليل عوامل خطر ارگونوميكي ايجاد مي شوند. • هزينه نقصان كيفيت ناشي از عدم رعايت ارگونومي 30 تا 40 درصد سود است .
تاريخچه ارگونومي • دهه پنجاه : ارگونومي نظامي • دهه شصت : ارگونومي صنعتي • دهه هفتاد : ارگونومي محصول • دهه هشتاد : ارگونومي كامپيوتر • دهه نود : ارگونومي ارتباطات • دهه 00 : ارگونومي اوقات فراغت • دهه 10 : ارگونومي در فضا
دنياي آينده !!! • حذف كاغذ • جامعه بدون سيم • تمركز تخصص در سيستم ها • In the past, the man has been first; in the future, the system must be first. • (Frederick Winslow Taylor, The Principles of Scientific Management, 1911.) • اشتراك جهاني اطلاعات • سازمانهاي مجازي
چالش جديد دنياي كار: عوامل رواني- اجتماعي • ترس از جايگزيني توسط كامپيوتر • مشاغل گسترده • عدم اطمينان از آينده شغل • فشار كار • عدم حمايت همكاران • عدم وجود استاندارد بهره وري • عدم وجود مشاركت در تصميم گيري
ارگونومي در عمل شاخصهاي ارزيابي • كاهش بهره وري • مشكلات كيفيت • غيبت و گردش شغلي • اختلالات عضلاني - اسكلتي • شكايت از خستگي و ناراحتي
ارگونومي كاربردي 3. 12. 5. 15. 10. 4. 7. 13. 11. 9. 6. 1. 10. 8. 14. www.CareerSafeOnline.com
تعريف ارگونومي ارگونومي علمي است كه براي تطبيق وتناسب محيط ، وظايف يا روشها ي كاري با كاربران به كار مي رود. www.CareerSafeOnline.com
(MSDs ) اختلالات اسكلتي عضلاني • عدم رعايت اصول ارگونومي موجب آسيب هاي اسكلتي عضلاني ميگردد . • اين اختلالات بيشتر بخشهاي ذيل را درگير مي كند: • عضلات • تاندون ها • اعصاب • رباط ها • ليگمانها • غضروف • سيستم عصبي www.CareerSafeOnline.com
اختلالات اسكلتي عضلاني MSDs ميتواند بر روي بسياري از اندام هاي بدن از جمله اندام هايي نظير پشت ، گردن ، شانه ها ،دستها و پاها اثر بگذارد. (MSDs) www.CareerSafeOnline.com
(MSDs) اختلالات اسكلتي عضلاني • علائم و نشانه هاي MSDs • درد ، بي حسي ، احساس سوزش و خارش • گرفتگي عضلات • التهاب و سفتي مفاصل • كاهش دامنه حركت www.CareerSafeOnline.com
(MSDs)اختلالات اسكلتي عضلاني • انواع متداول MSDs عبارتند از : • بيماريهاي تروماي تجمعي • صدمات ناشي از استرسهاي تكراري • صدمات ناشي از حركات تكراري www.CareerSafeOnline.com
ريسك فاكتورهاي اختلالات اسكلتي عضلاني • عواملي كه در پيشرفت MSDs نقش دارند عبارتند از : • وضعيت نامناسب بدن • حركات تكراري • اعمال نيروي زياد • استرسهاي تماسي • ارتعاش www.CareerSafeOnline.com
وضعيت نامناسب بدن حين انجام كار وضعيت بدن يك عامل مهم مي باشد ، بطوريكه انجام كار در وضعيت هاي بدني نامطلوب يك ريسك فاكتور براي MSDs به شمار مي رود. وضعيت نامناسب بدن عبارتست از وضعيتي كه در آن بدن در حالت خمشي و يا پيچشي كار كند ويا دستها بالاي سر قرار گرفته و بازوها بالاي شانه ها قرار گرفته باشند. www.CareerSafeOnline.com
حركات تكراري در برخي مشاغل ممكن است نياز به انجام حركات مشابه دردفعات.متعدد.باشد،حركات.تكراري.باعث تحريك تاندون ها.و.افزايش.فشار.بر.روي اعصاب مي شود. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت نامناسب بدن حين انجام كار وضعيت بدن يك عامل مهم مي باشد ، بطوريكه انجام كار در وضعيت هاي بدني نامطلوب يك ريسك فاكتور براي MSDs به شمار مي رود. وضعيت نامناسب بدن عبارتست از وضعيتي كه در آن بدن در حالت خمشي و يا پيچشي كار كند ويا دستها بالاي سر قرار گرفته و بازوها بالاي شانه ها قرار گرفته باشند. www.CareerSafeOnline.com
نيرو نيرو عبارتست از مقداري از تلاش عضلاني كه براي انجام كار صرف مي شود.مصرف مقدار بيش از حد نيرو مي تواند منجر به خستگي و آسيب فيزيكي به بدن شود. www.CareerSafeOnline.com
استرس تماسي • استرس تماسي داخلي : • اين نوع استرس ، وقتيكه يك تاندون ، عصب يا رگ خوني كشيده شده يا حول استخوان يا تاندون خم شده باشد اتفاق مي افتد. • استرس تماسي خارجي : • اين نوع استرس ، وقتيكه قسمتي از بدن با يك شيء سخت يا تيز مانند لبه يك ميز تماس داشته باشد اتفاق مي افتد. www.CareerSafeOnline.com
ارتعاش ارتعاش هاي بيش از حد موجب كاهش فشار خون و صدمه به اعصاب شده و خستگي عضلات را افزايش ميدهد. www.CareerSafeOnline.com
ريسك فاكتورهاي فردي تعدادي از ريسك فاكتورهاي فردي وجود دارند كه در پيشرفت MSDs ها موثرند. اين ريسك فاكتورها عبارتند از : شرايط فيزيكي استرسورهاي فيزيولوژيكي جنس سن ابعاد بدن وضعيت پزشكي www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن هنگام انجام كار براي قرار دادن بدن در وضعيت هاي مناسب به ويژه درحين كار به موارد زير بايد توجه نمود: 1. دست ، مچ و آرنج بايد در امتداد خط مستقيم قرار گرفته وتقريبا حالتي موازي با كف اتاق داشته باشند. 2. سر بايد هم سطح با تنه و يا اندكي متمايل به جلو قرار گيرد ، به عبارت ديگر سر و تنه در يك امتداد باشند. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن هنگام انجام كار 3. شانه ها ، بايد كاملا راحت باشند و بازوها نيز به شكل طبيعي و آزاد خود در دو طرف بدن قرار گيرند . 4. آرنج ها ، بايد نزديك بدن قرار گيرند و زاويه اي كه با بازوها مي سازند حدودا 90 تا 120 درجه باشد. 5. پاها ، كاملا بر كف اتاق ويا روي زير پايي قرار گيرند. 6. كمر ، بايد در حالتي كه فرد صاف نشسته و يا به سمت عقب تكيه داده است كاملا با تكيه گاه حمايت گردد. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن هنگام انجام كار 7. ران ها و ناحيه باسن ، بايد كاملا توسط نشيمنگاه صندلي حمايت گردد وبه طور كلي در حالتي موازي با كف اتاق قرار گيرند. 8. زانوها ، بايد حدودا در همان ارتفاع باسن قرار داشته باشند و پاها نيز اندكي به طرف جلو متمايل شوند. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن • وضعيت نشسته با كمر راست.كه.تنه.وگردن.تقريبا بصورت عمودي و در يك امتداد قرار دارند و پاها از قسمت ساق پا به پايئن به حالت عمودي هستند. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت بدني مناسب • يك حالت ديگر براي كار كردن در وضعيت نشسته حالتي است كه ارتفاع كفل بالاتر از زانوها قرار گرفته و زاويه بين رانها و تنه بيشتر از 90 درجه است www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن در حالت نشسته با تكيه به عقب ، تنه و گردن دريك.امتدادند .و. زاويه تنه با رانها بين 105 الي 120 درجه مي باشد. www.CareerSafeOnline.com
وضعيت مناسب بدن يك وضعيت مناسب براي كار ايستاده با رايانه حالتي است كه در آن پاها ، تنه و گردن تقريبا در امتداد يك محور عمودي هستند. www.CareerSafeOnline.com
بلند كردن بار • يكي از متداول ترين مشكلات و بيماريهاي ناشي از كاركمر دردهاي شغلي مي باشد.كه درنتيجه حمل بار نامناسب ايجاد ميشود. • قبل از حمل بار توجه به نكات ذيل لازم است : • قبل از بلند كردن بار فكر كنيد • بار را امتحان كرده و ببينيد كه آيا ميتوانيد آن را بطور ايمن بلند كنيد • اطمينان حاصل كنيد كه مانعي كه باعث افتادن شما شود، بر سر راهتان وجود ندارد. www.CareerSafeOnline.com
بلند كردن بار • براي بلند كردن ايمن بار بايستي : • براي خم كردن زانوها چمباتمه بزنيد • سرتان را بالا بگيريد • با هر دو دستتان بار را گرفته و آن را در نزديك بدن نگه داريد. • بار را به آرامي با به كمك پاهايتان بلند كنيد نه به كمك كمر • هميشه در موقع بلند كردن بار (در صورت نياز) پاهايتان را بچرخانيد نه كمرتان را. www.CareerSafeOnline.com
خلاصه رعايت اصول ارگونوميكي زير به شروع ايمن كار و ايمن ماندن كمك خواهد كرد: وظايف يا محيط كارتان را با خود متناسب سازيد. ريسك فاكتورها را كاهش دهيد. هميشه براي بلند كردن ايمن بار تمرين كنيد. از ابزارهايي كه براي شما مناسب است استفاده كنيد. نرمش هاي كششي سبك و ساير ورزش ها را قبل و در حين انجام كار انجام دهيد www.CareerSafeOnline.com