770 likes | 1.14k Views
ALERJİ. Normalde zararlı olmayan bir maddeye vücudun gösterdiği aşırı reaksiyondur Bunun nedeni çevredeki alerjenler ve kişinin alerjik bünyeli oluşudur. Vücut yabancı bir madde ile karşılaştığında 2 tür yanıt verir Ya yararlı reaksiyon olan IMMUNITY (bağışıklık)
E N D
ALERJİ Normalde zararlı olmayan bir maddeye vücudun gösterdiği aşırı reaksiyondur Bunun nedeni çevredeki alerjenler ve kişinin alerjik bünyeli oluşudur
Vücut yabancı bir madde ile karşılaştığında 2 tür yanıt verir Ya yararlı reaksiyon olan IMMUNITY (bağışıklık) Ya da zararlı reaksiyon olan ALLERJY (aşırı duyarlılık)
Alerjenler vücuda 1-solunum yoluyla allerjik rinit astım v.s. 2-deri yoluyla atopik dermatit ürtiker 3-sindirim yoluyla girer gıda alerjisi
Alerjik hastalıklarda tanı • Anamnez • Fizik muayene • Laboratuar yöntemleri
Anamnez • Alerjinin hedef organlarına ait belirtilerin: • Kronik • Mevsimlerle ilişki göstermesi, • Alerjen ile temas sonrası belirtilerin ortaya çıkması • Ailede benzeri hastalık (atopik hastalık) öyküsü olması, • İrritanlar (enfeksiyonlar, kimyasallar, çevre kirliliği, egzersiz, besinler v.s.) ile tetiklenmesi,
Fizik muayene • Alerjinin hedef organları • Solunum sistemi • Üst: Burun, sinüsler, kulaklar, farinks, larinks • Alt: Bronşlar • Göz • Gastrointestinal sistem • Deri • Sistemik
Laboratuar • İnvitro • Eozinofil • Total • Nazal • İmmünoglobulin (Ig) E • Total • Spesifik özellikle • Diğer • Alerjik mediyatörler • İnvivo • Deri testleri • Prick • İntradermal • Yama • Provokasyon testleri • Bronşial • Nazal • Oral • Konjonktival
Total IgE-En fazla yükselten hastalıklar • Allerjik bronkopulmoner aspergillozis • Allerjik fungal sinüzit • Atopik dermatit • HIV enfeksiyonu • Hiper IgE (Buckley) Sendromu • IgE miyelomu • Kimura hastalığı • Lenfoma • Netherton Sendromu • Sistemik parazitoz • Tüberküloz
Alerjik mediyatörlerin ölçümü • Histamin • Triptaz • Anafilaksi tanısı: Reaksiyondan sonraki 2-4 saat serumda tespit edilebilir. • Eozinofillerin sitozolik komponentleri
Deri testleri Tipleri • Prick / puncture • İntradermal • Scratch • Erken reaksiyonu gösteren testler • “Kabarıklık ve kızarıklık” (wheal & flare) şeklinde reaksiyon • 5-30 dakika (15 dakika) • Geç reaksiyon • “Eritematöz inflamatuar reaksiyon” • Bazı hastalarda • 1-2 saatte başlar; 6-12 saatte pik yapar; 12-48 saatte solar • Tanısal değildir
Prick deri testleri • Önkol iç kısmına (ulnar), bazen sırta, • Tek kullanımlık lansetler / iğneler, • Epidermisi geçmemeli, kanatılmamalı, • Her bir allerjen arası en az 2 cm olmalı
Yama testleri • Allerjik kontakt dermatit tanısında • Rutin taramada kullanılan 20-30 ajan etkeni %50-70 oranında tespit edebilir. • Sırtın üst kısmına, orta spinal hattan 2.5 cm uzağa uygulanır, 48 saat (erken) ve 72-96 saat (geç) sonra okunur. • Kullanılan ajanlar hastanın maruziyetine göre seçilmelidir: • Hobiler, alışkanlıklar, meslek, kozmetikler, losyonlar, kremler • Değerlendirme: • 1+: Eritem • 2+: Ödem + vezikül, < alanın %50’si • 3+: Ödem + vezikül, > alanın %50’si
Skin-end point titrasyon testi (SET) : • Kullanılan her antijenin duyarlılığını sayısal olarak ölçebilen tek cilt testidir. Hiç antijen içermeyen solüsyondan başlayarak gittikçe artan miktarda antijen solüsyonlar deri içine enjekte edilir. SET' intekrarlanabilir, duyarlı ve güvenli olması diğer testlere göre avantajlarıdır.
Nazal smear (yayma): Hastaların burun akıntısı alınarak boyanır. • Eğer burada hücrelerin % 25' ten fazlası eozinofil ise bu alerjiyi düşündürür ancak kesin bulgusu değildir.
RAST (radio alergo sorbent test): Serumda spesifik Ig E antikoru indirekt olarak ölçülür. Güvenilir ve tekrarlanabilir bir testtir. İlaçlar ve hastalıklar ile etkileşmez. Ancak pahalı bir yöntemdir.
ATOPİ; hipersensitivite ile ilgili hastalıklarda kalıtımsal eğilimi anlatır Atopik dermatit ise bu kişilerdeki deri belirtilerini anlatır
Özellikle pediatrik yaş grubunda sık rastlanır.Yaş ilerledikçe de azalma eğilimindedir. Ancak %10’unuda ömür boyu devam edebilir.
Epidemiyolojide; 1-Genetik (çoğunlukla) 2-İmmunolojik 3-Çevresel (daha çok tetikleyici olarak) rol oynar
Çoğunlukla ailesel olma özelliği taşır. Hastalık kuşaktan kuşağa düzensiz geçiş gösterir.
Genetik kaynaklı immunolojik bozuklukların da hastalığın temel nedeni olduğu düşünülmektedir. Özellikle İgE ve Th2 lehine bozulma patogenezde etkilidir. Atopilerde viral ve bakteriyel enfeksiyonlara da yatkınlık vardır
Ayrıca • Çevresel etkenler • Yaşam tarzı • Solunumsal allerjenler • Gıda allerjenleri de etkenlerdendir.
Histopatolojik olarak; Epidermal ödem Dermisde lenfosit monosit infiltrasyonu Kronik vakalarda da epidermal kalınlaşma görülür.
Klinik Bulgular: 1-Artmış İgE düzeyi 2-Allerjen olmayan maddelere karşı da artmış duyarlılık 3-Hiperaktif organ yanıtları sistemik-------------anaflaksi üst hava yolu------astım, alerjik rinit cilt--------------------ürtiker
4-Doku ve dolaşımdaki eozinofili • 5-Viral (öz. Herpes), Bakteriyel (öz. Staph.aerius), dermotofit enfeksiyonlarına artmış duyarlılık • 6-Zayıflamış gecikmiş tip aşırı duyarlılık reaksiyonları
Başlıca bulguları; Kuru deri Kaşıntı Egzamatöz infiltrasyondur
Klinik olarak 3 dönemde karşımıza çıkabilir 1-Bebeklik dönemi atopik dermatit (2 ay - 2 yaş arası) 2-Çocukluk çağı atopik dermatit (2 – 10 yaş arası) 3-Adolesan ve erişkin çağı atopik dermatit
Bebeklik çağı atopik dermatit de; - Lezyonlar çoğunlukla yanakların lateral bölümlerinde, alınlarında ve saçlı deride görülür. -Sınırlı, eritemli,yama tarzında ve papüloveziküler plakların gelişebildiği, kaşıntılı lezyonlar vardır.
Çocukluk çağı atopik dermatitlerde; - Lezyonlar dirsek önü ve diz ardı gibi kıvrım yerlerinde -El ve ayak dorsalinde -Boyun, yanak ve göz kapaklarında tutulum gösterir. -Simetriktir.
Düzensiz, sınırlı eritemli papüller Ekskoriyasyonlar Küçük krutlar Likenifikasyon gelişebilir
Adolesan ve erişkin çağı atopik dermatit Lezyonlar simetriktir. Göz kapakları, alın, ense, boyun, dirsek önü, diz ardı, el üstü, omuz ve göğüs üst kısmı en fazla tutulum gösteren yerlerdir. Likenifikasyon vardır. Postinflamatuar hiperpigmentasyon yaygındır
TANI: • 1-Deri testleri (atopilerin %90’ında prict testi pozitiftir). ( EN SIK) • 2-Spesifik İgE antikorlarının saptanması • 3-Bazofil degranülasyon testi • 4-Histamin ölçülmesi v.s.
TEDAVİ: A- Koruyucu önlemler Çevresel koşullar Giysiler Banyo alışkanlıkları Meslek seçimi Yiyecekler
B- Lokal tedaviler: Nemlendiriciler Kortikosteroidler Islak pansumanlar Proflaktik antibiyotikler
C- Sistemik tedaviler: Antihistaminikler Kortikosteroidler Antibiyotikler İmmunosupresifler Fototerapi
Etiyoloji ? • 1- Nörolojik anormalliklerle ilişkili parkinson • 2- Emosyonel stres • 3- Düşük sıcaklık ve nem oranı • 4- Epidermal proliferasyon artışı • 5- Piridoksin, biotin ve esansiyel yağ asidi , bakır ve magnezyum serum seviyeleri • 5- HIV enfeksiyonu
Yetişkinlerde • Skalp, şakaklar, retroaurikular bölge, dış kulak yolu, kaşlar, glabella, nasolabial kıvrımlar, boyun V’si ve sırtta v.s • eritemli zeminde, ılımlı inflamatuar infiltrat ve sarımsı-yağlı kalın skuam ve kabuklar ile karakterize
Ayırıcı tanı Atopik dermatit, yenidoğan psoriasisi, uyuz, langerhans hücreli histiositoz • İnfantlarda Yağlı görünümlü skuam ve kabuklarla, saçlı deri ve intertriginöz kıvrımları etkiler
Etyopatogenez; Etyolojisi bilinmemekte Ancak; seboraik dermatitli hastaların çoğunda deri sebumda zengin ve yağlıdır.
Kronik otitis externa veya blefarit hastalığın tek belirtisi olabilir. Kronik seyirli ve tedaviye dirençli
Seboreik Dermatit Tedavisi • Amaç: • Skuam ve kabukların yumuşatılıp kaldırılması • Mantar kolonizasyonunun inhibisyonu • Sekonder enfeksiyonun kontrolü • Eritem ve kaşıntının azaltılması • Hastaların bilgilendirilmesi hijyenin önemi
A- Topikal Ajanlar 1- Keratolitikler: Salisilik asit, kömür/ardıç katranı, selenyum sülfit, çinko piritiyon 2- Kortikosteroidler 3- Antifungaller: Azoller, allilaminler, benzilaminler hidroksipiridonlar, çinko piritiyon 4- İmmunmodülatörler: Takrolimus, pimekrolimus 5- Kombine tedaviler: Kepek şampuanı+antifungal ajan+topikal steroid 6- Lityum bileşikleri: Lityum süksinat, lityum glukonat 7- Metronidazol 8- Diğer
Kortikosteroidler • Losyon ve kremler yüz ve vücudun her bölgesinde • Solüsyon ve pomadlar yaygın olarak saçlı deride • Kaşıntı ve eritem kaybolana kadar 1-3 hafta süreyle her gün kullanılabilir • Uzun süreli kullanım • Deride atrofi ve telenjiektazi • Periorbital uygulama intraoküler basınç artışı