190 likes | 421 Views
Wykład IX. Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation (LASER) laser półprzewodnikowy. Emisja spontaniczna i wymuszona. Emisja spontaniczna. Fotony emitowane są we wszystkich kierunkach z jednakowym prawdopodobieństwem w przypadkowych chwilach.
E N D
Wykład IX Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation (LASER) laser półprzewodnikowy
Emisja spontaniczna i wymuszona Emisja spontaniczna • Fotony emitowane są we wszystkich kierunkach z jednakowym prawdopodobieństwem w przypadkowych chwilach. • Emitowana fala elektromagnetyczna nie jest spójna. Emisja wymuszona • Wymuszający i emitowany foton mają takie same : • częstotliwość • kierunek • fazę • Emitowana fala jest spójna
E2 E1 Inwersja obsadzeń W przypadku wzbudzeń termicznych W stanie równowagi termodynamicznej zawsze EINSTEIN: Aby zaszła akcja laserowa konieczne jest inwersja obsadzeń: W celu uzyskania inwersji obsadzeń układ musi być „pompowany” Podstawowe metody pompowania:wyładowania elektryczne,pobudzanie optyczne wstrzykiwanie nośników (złącze p-n).
E2 E1 Z równania Boltzmana Przykład: T=3000 K E2-E1=2.0 eV • n1 - ilość elektronów na poziomie E1 • n2 - ilość elektronów na poziomie E2
E2 E1 Współczynniki Einsteina Prawdopodobieństwo absorpcji wymuszonej R1-2 R1-2 = r (n) B1-2 Proces emisji wymuszonej R2-1 = r (n) B2-1 + A2-1 A 2-1 - proces emisji spontanicznej Zał: n1 atomów w stanie e 1 i n2 atomów w stanie e 2 jest w równowadze w temperaturze T z polem promieniowania o gęstości r (n): n1 R1-2 = n2 R2-1 n1r (n) B1-2 = n2 (r (n) B2-1 + A2-1) Stąd r (n)
Względna liczba cząstek na dany stan: • r (n) = = gęstość widmowa promieniowania CDC (prawo Plancka) B1-2/B2-1 = 1
Stosunek A2-1 prawdopodobieństwa emisji spontanicznej do prawdopodobieństwa emisji wymuszonej B2-1r(n ): • Energia hn fotonów światła widzialnego zawiera się w granicach 1.6eV – 3.1eV. • kT w temperaturze 300K ~ 0.025eV. • Dopiero gdy hn /kT <<1 emisja wymuszona może być dominująca. I tak np. w zakresie mikrofalowym hn <0.0015eV. • W ogólności częstość emisji do częstości absorpcji x jest dana wzorem: • jeśli hn /kT <<1. x~ n2/n1
E3 szybkie przejścia Przebieg akcji laserowej E2 akcja laserowa relacja nieoznaczoności Heisenberga: E1 • pompowanie optyczne obsadza szeroki poziom E3 o krótkim czasie życia, rzędu 10-8s; poziomy: metastabilny i podstawowy są wąskie • - elektrony przechodzą z pasma wzbudzonego na poziom metastabilny igromadzą się: inwersja obsadzeń. • - emisja wymuszona. (Wystarczy aby jeden elektron opuścił stan metastabilny w procesie emisji spontanicznej. Powstający foton zapoczątkuje emisję wymuszoną.) • Wiązka fotonów porusza się prostopadle do luster - powstaje fala stojąca.
Laser rubinowy • Wynaleziony w latach 60-tych. • Czynnik roboczy: monokryształ rubinu czyli Al2O3 domieszkowanyCr. • Pompowanie optyczne poprzez nawiniętą spiralnie lampę błyskową • Lustra na obu końcach kryształu. • Laser światła czerwonego
Laser półprzewodnikowy a) Dioda laserująca bez polaryzacji i b) spolaryzowana napięciem równym energii wzbronionej półprzewodnika. Warunek wystąpienia akcji laserowej: półprzewodniki zdegenerowane napięcie polaryzujące równe ~ przerwie wzbronionej
Inwersja obsadzeń w laserze półprzewodnikowym Więcej elektronów w pasmie przew. (CB) w pobliżu EC CB EFn Elektronyw CB Eg eV niż elektronów w pasmie walencyjnym (VB) w pobliżu EV Dziury w VB EFp VB • Inwersja obsadzeń stanów w pobliżu ECi EVw obszarze złącza • Jest to jedynie możliwe, gdy zdegenerowane złącze p-n jest spolaryzowane w kierunku przewodzenia napięciem o energii eV > Eg EFn-EFp = eV eV > Eg eV –napięcie w kier. Przewodzenia TU Dresden 09.12.2010
Elektrony i dziury w studniach kwantowych ( Eg E1 + Eg + Eh ).
Nośniki w studni potencjału Fotony również w „ studni” współczynnika załamania Nobel
Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation (LASER) • Markery nowotworowe –fluorescencja po oświetleniu światłem niebieskim komórek rakowych różni się od fluorescencji zdrowych komórek. • Detekcja broni chemicznej i biologicznej -po oświetleniu światłem niebieskim pierwiastki znajdujące się w broni chemicznej i biologicznejfluoryzują. • Lepsze drukarki –drukarki laserowe na niebieskim laserze mają dwukrotnie większą rozdzielczość • Medycyna/stomatologia –skalpele, rozdrabniacze złogów i udrażnianie arterii, renowacja uszkodzonej rogówki i naczyń krwionośnych w oku, utwardzanie wypełnień w zębach. • Zastos. militarne – naprowadzanie na cel • Nauka – Charakteryzacja materiałów i metrologia
Lasery-zastosowanie • Większość współczesnych dysków (CD i DVD) jest wykonywana przy użyciu laserów na bazie GaAs, które emitują światło w czerwonym lub podczerwonym zakresie widma promieniowania • CD≈ 700MBużywa lasera na 780nm • DVD o pojemności 4.7GB - lasera na ≈ 640nm. • Niebieskie laseryo długości fali ≈ 405 nm: Blu-ray i Advanced Optical Disc mają pojemność 23GBi 36GB. • Krótsze fale umożliwiają zapis olbrzymiej ilości danych
Laser niebiesko-fioletowy TU Dresden 09.12.2010
Materiały półprzewodnikowe stosowane na LED i diody laserowe