Maatschap

Maatschap Prof.dr. Bernard Tilleman, Gewoon hoogleraar Contract & Vermogen Onderzoeksalliantie KULeuven-KULAK Stichting Vermogensplanning

1. Definitie – constitutieve bestanddelen - winstverdelingsoogmerk • 1. Vennootschap: • Overeenkomst waarbij twee of meer personen zich ertoe verbinden iets in gemeenschap te brengen met bedoeling hen een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen; • Kostenbesparing volstaat • 1.1. Winstverdelingsoogmerk: • Beklemtonen in statuten: omdat men anders in gewone onverdeeldheid zit, waar op elk ogenblik een einde kan aan gemaakt worden krachtens artikel 577, § 8 juncto 815 B.W., terwijl men meestal op duurzame wijze het beheer van het familiaal vermogen beoogt over te dragen aan schenkers van het vermogen Stichting Vermogensplanning

Definitie – constitutieve bestanddelen - winstverdeling • 1.2. Winstverdeling • Inbreng principieel (suppletief) criterium voor verdeling voor berekening rechten vennoten winst/liquidatiesaldo • Conventionele afwijking mogelijk (vaak is het zo ouders precies een groter deel van inkomen willen, vermits zij voorafgaandelijk een deel hebben geschonken); behoudens leeuwenbeding • Wanneer aandeel van inbreng in nijverheid niet bepaald, is dit gelijk aan dat van de vennoot die het minst heeft ingebracht Stichting Vermogensplanning

Definitie – constitutieve bestanddelen - winstverdeling 3. Inbreng • 1.3.Inbreng • 1.2. Men moet iets met een vermogenswaarde in de maatschap inbrengen: • Toezegging tot overdragen van een bepaald vermogensbestanddeel in onverdeeldheid bestemd tot één of meer omschreven activiteiten en met het oogmerk een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogens voordeel te bezorgen; • Wat ? • Alles wat een vermogensvoorwaarde heeft (ook immateriële verbintenissen), ook inbreng van arbeid • Totstandkoming: wilsovereenstemming vs levering (volstorting) • Wilsovereenstemming volstaat voor inbreng: onmiddellijke volstorting (levering) is niet vereist: • b.v. van belang bij inbreng van een beleggingsportefeuille, op datum oprichting moet die niet onmiddellijk op rekening geplaatst • Soms adviseert men eerst maatschap oprichten om beheersstructuur en winstverdeling in maatschap uit te tekenen en pas naderhand schenken van vermogensbestanddelen (niet strijdig met donner et retenir ne vaut) • Proportianliteit van inbreng is niet vereist Stichting Vermogensplanning

Definitie – constitutieve bestanddelen - winstverdeling 3. Inbreng • Inbreng in eigendom, in genot, hetzij een zakelijk of persoonlijk genotsrecht • Duidelijk preciseren in statuten om discussie te vermijden • Voor tegenwerpelijkheid van inbreng van een zakelijk genotsrecht zal bij registergoederen formaliteiten moeten in acht genomen worden • Inbreng van nijverheid • Hetzij toezegging persoonlijk vorderingsrecht op zijn inkomen uit activiteit die hij in eigen naam uitoefent • Hetzij rechtstreeks ter beschikking stellen nijverheid aan vennootschap en rechtstreeks innen van inkomsten door vennootschappen; • Hetzij een combinatie • Niet toepasselijkheid regels van arbeidsrecht (geen ondergeschikt verband) Stichting Vermogensplanning

Definitie – constitutieve bestanddelen - winstverdeling 3. Meerhoofdigheid • 1.4. Meerhoofdigheid • Bij oprichting en voortbestaan • Oppassen wanneer enkel gemeenschappelijk vermogen wordt ingebracht, waarvan lidmaatschapsrechten niet op naam van onderscheiden echtgenoten; 1.5. Affectio societatis Stichting Vermogensplanning

Onverdeeldheid • Door inbreng in vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid komt vermogen terecht in vrijwillige, duurzame en georganiseerde doelgebonden onverdeeldheid • Behoudens specifieke bepalingen zijn principieel de gemeenrechtelijke bepalingen van artikel 577-2 B.W. van toepassing • Bijdrageplicht in kosten verliezen van de gemeenschap naar verhouding tot respectievelijk aandeel, en vermoeden van bezit van een gelijk aandeel van de deelgenoten in de gemeenschap, bij ontstentenis van andersluidende bepaling; • I.t.t. gewone of toevallige onverdeeldheid primeert de realisering van het maatschappelijk doel boven individuele belangen van de deelgenoot • Vennoot kan niet beschikken over zijn aandeel in maatschappelijk vermogen , noch zomaar het recht op gebruik, noch het genot van de gemeenschappelijke zaak • Minmale bijdrageplicht in winst en verlies • Iedere deelgenoot heeft niet zomaar recht om uit onverdeeldheid treding te vragen • Maximumduur van 5 jaar voor pactum van onverdeeldheid geldt niet Stichting Vermogensplanning

Doel: burgerljk • Commerciële maatschap: • Vennoten handelaars • Hoofdelijke aansprakelijkheid… Stichting Vermogensplanning

Doel: burgerlijk • Omschrijving doel • Positieve omschrijving • “beheer en belegging vermogen in een familiale sfeer” • Negatieve omschrijving • “dynamisch vermogensbeheer mogelijk, doch sterk speculatief vermogensbeheer uitgesloen • “onthouden van enige handels, industriele of ambachtelijke activiteit; actieve controleparticipaties, waaraan actieve beheers en manamagentsfuncties gekoppeld zijn; geen vermogensbeheer en of/beleggingsadvies • Doel kan enkel mits unanimiteit gewijzigd • Werkelijke activiteit belangrijk: ter bepaling van burgerlijk karakter, gelet op niet-publicatie Stichting Vermogensplanning

Verhaalsmogelijkheden se’s vennootschap z rechtspersoonlijkheid • Vennootschapsschuldeisers • Verhaalbaarheid op privé-vermogen • commerciële maatschap • hoofdelijke aansprakelijkheid vennoten • burgerlijke maatschap • aansprakelijkheid voor gelijke delen • Verhaalbaarheid op vennootschapsvermogen Stichting Vermogensplanning

Verhaalsmogelijkheden se’s vennootschap z rechtspersoonlijkheid • Privé-schuldeisers • Verhaalbaarheid op privé-vermogen • Verhaalbaarheid op vennootschapsvermogen • ja bij ontbinding (theorie van de gebonden medeëigendom) • Privéschuldeisers kunnen slechts uitvoerend beslag leggen op diidende ne nadere egoeden die door vennoot zelf bij de vennootschap opvorderbaar zijn en hoostens bewarend beslag kunnen leggen op onverdeeld aandeel • Ofwel zal de persoonlijke schuldeiser bedrog moeten aantonen of het onvermogen van de vennoot laten vaststellen om op die manier de ontbinding van de vennootschap uit te lokken en op die manier de verdeling en werkng • Bij onroerende goederen zla het voorgeschreven publiciteit het onverdeeld karakter vaningebrachte goed aan derden tegenwerpelijk maken, bij de overige roerende goedern is het bewijsrisico groter gelet op feit dat bezit geldt als title: overeenkomst met betrekking tot onverdeeldmaking slechts aan derden tegenwerpelijk als die vaste datum heeeft Stichting Vermogensplanning

Verhaalsmogelijkheden van se’s • Vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid Na ontbinding vennootschapsvermogen Privé-vermogen Privé-se’s vennootschapsse Stichting Vermogensplanning

Oprichting • Vormvrij • Zetel Stichting Vermogensplanning

Bestuur en vertegenwoordiging • Maatschap zonder aanstelling zaakvoerder • Maatschap met statutaire zaakvoerder • Wie is statutaire zaakvoerder ? • Beëindigingsgronden mandaat statutair zaakvoerder (ontbinding (vetorecht); benoemen bijkomende statutaire zaakvoerder) • Wegvallen statutaire zaakvoerder ontbindingsgrond • Opvolgingsclausule • Maatschap zonder statutaire zaakvoerder Stichting Vermogensplanning

Bestuur en vertegenwoordigingsbevoegdheid • Bestuursbevoegheid • 1988 B.W. (algemeen mandaat bevoegd voor daden van beheer) • Pluraliteit van zaakvoerder • College van zaakvoerders • Mogelijkheid voorzien dagelijks bestuur … • Statutaire beperkingen op vertegenwoordigingmacht zijn tegenwerpelijk Stichting Vermogensplanning

Ontbinding • Op grond van wil van alle partijen • Unanieme beslissing tenzij meerderheidsbeslissing in statuten • Uitsluitingsclausule ? • Geldigheid in licht van cass. 1966 inzake dwingende beoordelingsbevoegdheid van Cassatie • Gevaar voor rechtsmisbruik • Advies om dwingende regels inzake uitsluiting bij CV over te nemen Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (I.1) Opzegging • Gemeen recht: • Iedere overeenkomst van onbepaalde duur met in tijd gespreide prestaties • Vrijheid van handel & nijverheid • Vrijheid van arbeid Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (2) Opzegging • Vennootschapsovereenkomst • vennootschappen voor onbepaalde tijd aangegaan en zij geschiedt door een opzegging aan alle vennoten, mits zij te goeder trouw is gedaan (art. 43 W.Venn.) Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (3) Opzegging • Vennootschappen voor onbepaalde duur • Vennootschapsovereenkomst zonder tijdsbepaling • Niet beperkt door de tijd, noch door de duur van de specifieke onderneming • Vennootschapsovereenkomst aangegaan voor zeer lange bepaalde duur • Vennootschapsovereenkomst aangegaan voor een bepaalde zaak (die van aard eeuwigdurend is) Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (4) Opzegging • Aard van de rechtsregel • Beperking of uitsluiting van het recht op eenzijdige beëindiging is mogelijk indien gecompenseerd, door een redelijke vrije overdraagbaarheid van het aandeel • Overdraagbaarheid te realiseren via statutair uittredingsrecht Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (5) Opzegging • 1. Titularis enkel vennoten • Schuldeisers van vennoten kunnen zulks niet bij wijze van zijdelingse vordering • Gelet op intuitu personae karakter vordering • 2. Eenzijdig mededelingsplichtige RH • Vennootschap z RP • Aan alle vennoten opzegging doen Stichting Vermogensplanning

Vrijwillige gronden tot ontbinding (6) Opzegging • 3. Vormvrij • 4. Geen motiveringsplicht • 5. In principe redelijke opzeggingstermijn • 6. Te goeder trouw • Opzegging met een bedrieglijk oogmerk • Opzegging om zich een vennootschapswinst persoonlijk toe te eigenen (art. 44 W.Venn.) • Begrafenisonderneming met 2 broers – geen niet-concurrentieverbod • Ontijdigheid: wanneer ten gevolge van bruusk of abrupt karakter van opzegging opgezegde partij buitengewone schade lijdt (bekeken vanuit belang van vennootschap) Stichting Vermogensplanning

Kh. Leuven 29 november 2001, 2de kamer, T.R.V. 2003, 548 • Winstverdeling bij feitelijke samenwerking • Indien (bij een feitelijke samenwerking tussen 2 partijen die als een commerciële maatschap wordt gekwalificeerd) de vennoten jarenlang in onderlinge overeenstemming de winst bij gelijke delen hebben verdeeld, dan kan dit later door een maat niet worden betwist op grond van het feit dat hij meer uren in de handelszaak van de maatschap heeft gepresteerd. Er is immers geen regel die zegt dat de deelname in de winst evenredig moet zijn aan de geleverde prestaties () Stichting Vermogensplanning

Ontbinding van rechtswege • Eenhoofdigheid Stichting Vermogensplanning

Ontbinding van rechtswege (I) verstrijken duur • 1. Verstrijken van duur van vennootschap • Duur van vennootschap (39, 1° W.Venn) • Conventionele vrijheid • Vermoeden van onbepaalde duur Stichting Vermogensplanning

Ontbinding van rechtswege (II) Tenietgaan van zaak of door volstrekken van handeling • Verval van het voorwerp van vennootschapsovereenkomst: • Ontbindingsgrond voor alle vennootschapsvormen • Juridisch onmogelijkheid tot uitbating doel vennootschap • Meestal zeer ruim dus weinig toepasselijk • Het betreft juridische onmogelijkheid niet feitelijke onmogelijkheid: dus niet vennootschap met structureel ontoereikend vermogen Stichting Vermogensplanning

Ontbinding van rechtswege (III) Wegvallen vennoot t.g.v. overlijden, faillissement • Beëindiging van contract intuitu personae aangegaan • Enkel in vennootschappen (zonder) volkomen rechtspersoonlijkheid • Suppletief: • Voortzettingsbeding: clausule wordt verdergezet met (deel van) de erfgenamen van de overleden vennoot • Voortzettingsbeding met alle erfgenamen • Voorzettingsbeding met deel van erfgenamen • Regelt lot van de vennootschap niet van de aandelen Stichting Vermogensplanning

Voortzettingsbeding Is art. 1130 B.W toepasselijk ? • Art. 42 W.V. geen uitzondering op art. 1130 B.W. voor statutaire voorkooprechten • Hyp. 1. Voortzetting met erfgenamen van vennoten ? • geen uitzondering op art. 1130 B.W. A B C Stichting Vermogensplanning

Voortzettingsbeding • Hyp. 2. Voortzetting met bepaalde erfgenamen A B C A1 A2 A3 B1 B2 C1 C2 C3 voortzetting met oudste erfgenaam (A1, B1, C1) Voortzettingsbeding regelt enkel toegang tot de vennootschap niet de vermogensrechten: dus geen verboden beding over een niet-opengevallen nalatenschap Stichting Vermogensplanning

Verblijvingsbeding • Hyp. 3. Verblijvingsbeding: voortzetting met overblijvende vennoten A B C D wederzijdse aankoopoptie die aan iedere aandeelhouder wordt verleend in geval van voor- overlijden = voorwaardelijk recht, geen eventueel recht: dus geen afwijking van art. 1130 B.W. Stichting Vermogensplanning

Verblijvingsbeding: vennootschap wordt verder gezet met overlevende vennoten • Verboden erfovereenkomst ? • Vennootschap van onbepaalde duur • Vennootschap van bepaalde duur • Geen verboden beding over een niet opengevallen nalatenschap • Verblijvingsbeding met uitkering van scheidingsaandeel Stichting Vermogensplanning

Prijsbepaling scheidingsaandeel ? • Geen arbitrage, vermits geen geschil, maar onzekerheid, marginale toetsing. Stichting Vermogensplanning

Gerechtelijke ontbinding (I) Wettige redenen (art. 45 W.Venn) • Toepassing van art. 1184 B.W. • Art. 45 W.Venn. • Algemene ontbindingsgrond • Regel van openbare orde • Ook voor vennootschappen van onbepaalde duur • Zwaarwichtige wanprestatie • Misbruik van meerderheid • Duurzame onenigheid zonder fout • Zwaar verlieslatend karakter Stichting Vermogensplanning

Gerechtelijke ontbinding wegens gewichtige redenen • Men dient hierbij rekening te houden met vennootschapsbelang • vennootschapsbelang is ruimer dan belang vennoten • als vennootschap weinig activiteiten en personeel heeft kan dit wel samenvallen • Een onenigheid die leidt tot blokkering vennootschap kan gegronde reden tot ger. Ontbinding uitmaken Stichting Vermogensplanning

Gerechtelijke ontbinding wegens gewichtige redenen • Een vruchtgebruiker kan de vordering tot gerechtelijke ontbinding slechts instellen met instemming van de naakte eigenaar • het instellen van een dergelijke vordering is een daad van beschikking • de blote eigenaar mag niets doen wat het recht van de vruchtgebruiker zou aantasten Stichting Vermogensplanning

Gerechtelijke ontbinding wegens gewichtige redenen • Gerechtelijke ontbinding kan niet gevorderd worden door persoon die aan oorzaak ligt van grond tot gerechtelijke ontbinding • zoals uitlokken van onenigheid, teneinde gerechtelijke ontbinding uit te lokken • vaak is het echter moeilijk om schuldige te vinden: en is ieder in feite schuldige Stichting Vermogensplanning

Maatschap

Maatschap

Presentation Transcript