UKŁAD NERWOWY

1. UKŁAD NERWOWY

2. Układ nerwowy składa się • Ośrodkowy układ nerwowy –mózgowie i rdzeń kręgowy • Obwodowy układ nerwowy-nerwy czaszkowe i nerwy rdzeniowe • Cały układ nerwowy dzielimy na somatyczny i autonomiczny-różnice dotyczą natury morfologicznej jak i fizjologicznej

3. Histologia układu nerwowego • Tkanka nerwowa • Tkanka glejowa-swoista tkanka podścieliskowa dla właściwych elementów nerwowych,stanowi osłony mózgowia i rdzenia kręgowego,znajduje się w zwojach nerwowych,wewnątrz pni nerwowych

4. Komórki nerwowe-neuron • Obecność wypustek( w zależności od ilości wypustek –jedno-,dwu-,wielobiegunowe) • Jedna osiowa wypustka –neuryt,akson • Pozostałe wypustki to dendryty • Najliczniej występują komórki wielobiegunowe-skupienia istoty szarej mózgowia i rdzenia kręgowego • Komórki jednobiegunowe-siatkówka,jądro pasma śródmózgowiowego nerwu trójdzielnego • Komórki dwubiegunowe-błona śluzowa okolicy węchowej jamy nosowej,siatkówka,zwoje obwodowe nerwu przedsionkowo-ślimakowego

5. Wypustki komórek nerwowych tworzą włókna nerwowe • Włókna pokryte są jedną lub dwoma osłonkami-rdzenną(mielinową)i osłonką Schwanna • Włókna z osłonką rdzenną nazywamy włóknami rdzennymi lub białymi,przy czym są one pokryte osłonką Schwanna • Włókna które nie maja osłonki rdzennej nazywamy włóknami bezrdzennymi lub szarymi (układ autonomiczny) • Włókna nerwowe spojone są w pęczki za pomocą tkanki łącznej zwanej śródnerwiem,natomiast same pęczki spaja w jedna całość pochewka łącznotkankowa –onerwie,od zewnątrz pokrywa je nanerwie

6. Neurony łączą się ze sobą poprzez neuryt do dendrytu-połączenia te noszą nazwę synapsy • Nerwy przewodzące impulsy z ośrodkowego układu nerwowego do narządów nazywamy ruchowymi • Nerwy przewodzące impulsy od narządów do ośrodkowego układu nerwowego nazywamy czuciowymi

7. Nerwy ruchowe • Wychodzą zawsze z rdzenia lub mózgowia,mają zatem swoje jądra początkowe,czyli skupienia komórek macierzystych w ośrodkowym układzie nerwowym

8. Nerwy czuciowe • Zaczynają się zawsze poza ośrodkowym układem nerwowym w skupieniach komórek,zwanych zwojami obwodowymi.każda z komórek zwoju jest komórką jednobiegunowa i wysyła wypustkę,która dzieli się i jedna odnogę kieruje na obwód i drugą do rdzenia

9. Układ nerwowy ośrodkowy • Zbudowany jest z istoty szarej i białej • Zasadniczą część istoty szarej stanowią komórki nerwowe,liczne włókna nerwowe rdzenne i bezrdzenne,tkanka glejowa,naczynia krwionośne • W skład istoty białej wchodzą:tkanka glejowa,naczynia,włókna nerwowe białe nie mające osłonki Schwanna • Istota biała przewodzi jedynie podniety nerwowe a istota szara odbiera je lub wysyła

10. Rdzeń kręgowy • Kształt walcowatego powrózka • Na wysokości II-go kręgu lędźwiowego przechodzi w w stożek rdzeniowy • Nitka końcowa jako zakończenie na wysokości II-go kręgu krzyżowego • Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 par nerwów:8 szyjnych,12 piersiowych,5 lędźwiowych,5 krzyżowych ,1 guziczny • Zgrubienie szyjne miedzy III kręgiem szyjnym a I piersiowym odpowiada nerwom kończyny górnej • zgrubienie lędźwiowe pomiędzy X piersiowym a I lędźwiowym odpowiada nerwom kończyny dolnej

11. Na przedniej powierzchni –szczelina pośrodkowa przednia;na powierzchni tylnej -bruzda tylna • Bocznie od bruzd wchodzą brzuszne korzenie albo wychodzą grzbietowe korzenie nerwów rdzeniowych czyli odpowiednio bruzda boczna przednia i bruzda boczna tylna

14. Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego • Bruzdy i szczeliny wystepujące na powierzchni rdzenia dziela go na sznury :przedni,boczny,tylny • Podział ten dotyczy istoty białej,która układa się tu na obwodzie • Środek rdzenia zajmuje istota szara ułożona na kształt H • Odpowiedni ramiona litery tworza rogi przedni i tylne tworząc odpowiednio słupy przednie i tylne • Przez środek rdzenia przebiega bardzo wąski kanał środkowy

16. Mózgowie • Tyłomózgowie: rdzeniomózgowie i tyłomózgowie wtórne • Śródmózgowie • Przodomózgowie do którego zalicza się kresomózgowie i międzymózgowie

18. kresomózgowie • Dwie półkule • Powierzchnie :grzbietowo-boczna(wypukła),płaska(przyśrodkowa),lekko wklęsła(podstawna) • Szczelina podłużna mózgu • Bieguny półkul:czołowy,potyliczny,skroniowy • Powierzchnie półkul pokryte są bruzdami pomiędzy którymi są zakręty • Półkule zbudowane są :z istoty szarej(kory mózgowej ,jądra podkorowe)i białej • Powierzchnię półkul dzielimy na płaty :czołowy,ciemieniowy,potyliczny,skroniowy i wyspę

19. We wnętrzu każdej półkuli znajduje się komora boczna • Komora boczna ma 4 części:róg przedni w płacie czołowym,część środkowa w pacie ciemieniowym,róg tylny w płacie potylicznym,róg dolny w płacie skroniowym • Każda z komór bocznych łączy się z komorą trzecia za pośrednictwem otworu miądzykomorowego

20. Ośrodki korowe • Ośrodki ruchowe położone są w zakręcie przedśrodkowym,aksony komórek Betza tworzą szlak mózgowo-rdzeniowy. • Włókna te krzyżują się-włókna z lewej półkuli przechodzą na stronę prawą rdzenia kręgowego • ośrodki czuciowe stanowią obszar zwany zakrętem zaśrodkowym-odbierane są bodźce:dotyk,ciepło,chłód, oraz informacje o ruchach mięśni • Ośrodki słuchowe-okolica zakrętu skroniowego górnego-okolice te pełnia funkcje rozumienia mowy • Płaty skroniowe są też siedziba pamięci

21. Ośrodki korowe • Pole wzrokowe-płat potyliczny • Okolice przedczołowe leżące do przodu od pola ruchowego-obszar wyższych czynności mózgu związanych z intelektem,inteligencja i sferą moralną człowieka • Ośrodki mowy są umieszczone w korze mózgowej niesymetrycznie:u praworęcznych w lewej półkuli.Istnieje ośrodek mowy czuciowy i ruchowy • Ośrodek czuciowy mowy-w tylnej części zakrętu skroniowego górnego(zdolność rozumienia słów) • Ośrodek ruchowy mowy leży w tylnej części zakrętu czołowego dolnego(brak umiejętności mówienia)

22. Ośrodki korowe • Ośrodek czytania-w zakręcie kątowym płata ciemieniowego • Ośrodek pisania leży w tylnej części środkowego zakrętu czołowego

23. tyłomózgowie • RDZENIOMÓZGOWIE-rdzeń przedłużony ma kształt stożka podstawą zwrócony ku górze a szczyt przechodzi w rdzeń kręgowy • Z rdzenia przedłużonego wychodzą nerwy czaszkowe:XII(podjęzykowego),IX(językowo-gardłowego),X(błędnego),XI(dodatkowego) • Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał środkowy,który u góry przechodzi w światło komory czwartej • Do odruchów odbywających się przy udziale rdzenia przedłużonego należą czynności takie jak ssanie,żucie,połykanie,wymioty,kichanie,kaszel,mruganie powiekami,ruchy oddechowe,regulacja czynności serca,rozszerzanie naczyń krwionośnych,wydzielanie potu

25. tyłomózgowie • MOST leży po stronie brzusznej mózgu boczne części wnikają do móżdżku,w linii pośrodkowej znajduje się bruzda w której leży tętnica podstawna mózgu • Z mostu wychodzą włókna nerwu V(trójdzielnego) ,włókna nerwu VI(odwodzącego)oraz nerwu VII(twarzowego) • Do mostu wchodzą włókna nerwu VIII(przedsionkowo-ślimakowy)

27. tyłomózgowie • MÓŻDŻEK składa się z dwóch półkul i pośrodku leżącego robaka • Czynności móżdżku pozostają w ścisłym związku z ruchami dowolnymi • Odpowiada za koordynację ruchów,za prawidłowe napięcie mięśniowe, • Objawy uszkodzenia móżdżku to:atonia,ataksja(niezborność),astazja(drżenie zamiarowe) ,astenia(szybkie męczenie się )

29. śródmózgowie • Jest krótką częścią pnia mózgowego łączącą międzymózgowie z mostem i móżdżkiem • W skład śródmózgowia wchodzą dwa konary mózgowe i blaszka pokrywy śródmózgowia • We wnętrzu śródmózgowia biegnie wąski kanał zwany wodociągiem mózgu,łączący komorę czwartą z komorą trzecią ,położoną w międzymózgowiu • W obrębie śródmózgowia są jądra nerwu III(okoruchowego) i nerwu IV(bloczkowego)

30. międzymózgowie • Składa się z części grzbietowej czyli wzgórzomózgowia ,i brzusznie leżącego podwzgórza • Wzgórzomózgowie zawiera parzyste wzgórze będące skupieniem istoty szarej(podkorowy ośrodek czucia),nadwzgórze oraz zawzgórze • Podwzgórze zawiera skrzyżowanie wzrokowe,guz popielaty z wyrastającym z niego lejkiem,z którym pozostaje w łączności przysadka • W obrębie podwzgórza znajdują się jądra-główne podkorowe ośrodki integrujące czynności układu wegetatywnego

31. Przednia część podwzgórza jest ośrodkiem przywspółczulnym czyli drażnienie tej okolicy powoduje zwolnienie akcji serca,skurcz pęcherza moczowego, wzmożenie perystaltyki jelit.Jądra przedniej części podwzgórza regulują gospodarkę wodną ustroju oraz biorą udział w utrzymaniu stałej temperatury ciała.Zniszczenie jąder grupy środkowej łącznie z guzem popielatym wywołuje zwyrodnienie tłuszczowe oraz zaburzenia rozwoju i czynności narządów płciowych • Tylno-boczna część podwzgórza zwana jest jądrem niskowzgórzowym,drażniona wywołuje wzmożenie aktywności ustroju

32. Twór siatkowaty • Jednorodna sieć komórek nerwowych na przestrzeni pnia mózgowego czyli w obrębie rdzenia przedłużonego, śródmózgowia,międzymózgowia • Neurony te nie skupiają się w jądra • Wszystkie drogi nerwowe dośrodkowe i odśrodkowe przechodzą przez twór siatkowaty,uzyskując z nim połączenia przez odgałęzienia włókien nerwowych • Neurony tworu siatkowatego maja połączenia z korą mózgową i jądrami podkorowymi • Pod jego wpływem pozostaje ogólny stopień aktywności całego układu nerwowego,włącznie ze stanem czuwania i snu oraz aktywności swoistych obszarów związanych z naszą świadomością

33. Opony mózgowia i rdzenia kręgowego • Opona twarda • Opona pajęcza • Opona miękka

34. Opona twarda • Dwie blaszki • Zewnętrzna pełni rolę okostnej jamy czaszki • Wewnętrzna osłania powierzchnię mózgowia i tworzy wypustki wnikające pomiędzy jego części-sierp mózgu,sierp móżdżku,namiot móżdżku • W niektórych miejscach blaszki opony rozdzielają się,tworząc ściany wielkich naczyń żylnych,zwanych zatokami żylnymi opony twardej

35. pajęczynówka • Pozbawiona naczyń krwionośnych • Leży po oponą twarda oddzielona od niej przestrzenia zwana jama podtwardówkowa • Od opony miękkiej oddziela ją jama podpajęczynówkowa • Jama podpajęczynówkowa wypełniona jest płynem mózgowo-rdzeniowym i łączy się z systemem komór mózgowych

36. Opona miękka • Silnie unaczyniona-naczyniówka • Pokrywa bezpośrednio powierzchnie mózgowia i wnika we wszystkie zagłębienia