استفاده از نرم افزارها ي کد منبع باز در کتابخانه ها

1. استفاده از نرم افزارهاي کد منبع باز در کتابخانه ها دکتر محسن كاهاني دانشکده مهندسي– دانشگاه فردوسي مشهد http://www.um.ac.ir/~kahani/

2. فهرست مطالب • نرم افزارهاي کد منبع باز • سيستمهاي مديريت متن پويا • نرم افزارهاي کتابخانه ديجيتال • نرم افزارهاي مديريت کتب (OPAC) • نتيجه گيري OSS در کتابخانه ها

3. سيستمهاي کد منبع باز (OSS) • همه نرم افزارهاي رايگان را دوست دارند • امکان توزيع نرم افزارهاي رايگان با استفاده از اينترنت • مشکلات حقوقي (Licensing) • ايجاد License هاي مختلف • GNU General Public License (GPL) • BSD, MIT X license, etc. OSS در کتابخانه ها

4. تعريف سيستمهايOSS • انتشار نرم افزار بهمراه كد منبع آن. • عدم وجودمحدوديتي براي توزيع نرم افزار بعنوان بخشي از يك نرم افزار ديگر OSS. • اعطاياجازه تغييرات و انتشار نرم افزار حاصل(بصورت OSS) • مجوز نرم افزار تنها درصورتي كه اجازه انتشار فايلهاي وصله بهمراه نرم افزار را بدهد ميتواند امكان توزيع نسخ تغيير يافته را محدود كند. • عدم وجود تبعيضي عليه هيچ شخص يا گروهي (براي استفاده از نرم افزار) • جاري شدن حقوق برنامه به تمامي توزيعهاي مجدد آن بصورت خودكار OSS در کتابخانه ها

5. مزاياي استفاده از OSS • مزاياي کمي • قابليت اعتماد • کارآيي • قابليت گسترش • امنيت • هزينه يکارگيري • مزاياي کيفي • عدم وجود single point of failure • انقلابي درروشهاي توسعه مهندسي نرم افزار OSS در کتابخانه ها

6. معايب سيستمهايOSS • عدم وجود شرکت پشتيبان • کيفيت پايين تر بعلت استفاده از برنامه نويس ارزان • آماده نبودن کامل جهت يکارگيري • عدم وجود رابط کاربر مناسب و جذاب OSS در کتابخانه ها

7. معيارهاي انتخاب سيستمهايOSS • بلوغ نرم افزار • شماره نسخه • تعداد كاربران • ميزان بروز رساني • ميزان پيچيدگي مديريت نرم افزار • وجود يک شرکت قوي بعنوان پشتيبان OSS در کتابخانه ها

8. OSS در کتابخانه • سيستمهاي مديريت متن جهت سايت وب کتابخانه • کتابخانه هاي ديجيتال OSS • نرم افزارهاي مديريت کتب OSS • سايت oss4lib.org OSS در کتابخانه ها

9. مشخصات سايت وب کتابخانه ها • اطلاعات كلي در مورد كتابخانه شامل ساعات كار، ‌نحوه عضويت، رزرو و امانت كتاب و ... • داشتن پيوند به نرم افزارهاي مديريت كتب (OPAC) • داشتن پيوند به سيستمهاي كتابخانه ديجيتالي و دستيابي به تمام متن كتب بصورت بر خط • اخبار كتابخانه شامل اخبار وقايع، همايشها، كتب جديد و .... • ليست پرسشهاي معمول و پاسخ آنها (FAQ) • داشتن پيوند به كتابخانه هاي ديگر OSS در کتابخانه ها

10. مشخصات سايت وب کتابخانه ها-ادامه • داشتن پيوند هاي موضوعي جهت جستجو منابع مربوط به يك موضوع خاص • بخش مربوط به معرفي كتب • امكان مديريت سايت بصورت پويا و توسط مسئول مستقيم هر بخش • تماس يا مراجعه كنندگان با استفاده از خبرنامه ها، ليست هاي پست الكترونيكي موضوعي (mailing list)، تخته سياه و ... • رابط كاربر ساده، همگون و سازگار در تمامي صفحات • امكان جستجو در قسمتهاي مختلف سايت • چند زبانه بودن OSS در کتابخانه ها

11. سيستمهاي مديريت متن (CMS) • مديريت پوياي متن • مديريت كاربران • مديريت گردش كار • استفاده از template و themeبراي تغيير نماي ظاهري • آرشيو مطالب • گسترش پذيري ساده • استفاده از بانكهاي اطلاعاتي • پشتيباني ازچند زبان OSS در کتابخانه ها

12. CMS هايOSS • PHPNuke • PostNuke • GeekLog • OpenGroupWare • OpenCMS • Zope OSS در کتابخانه ها

13. PostNuke • زبان برنامه نويسيPHP • پايگاه داده MySQL • وب سرور Apache • مستقل از سکو • ادامه سيستم PHPNuke • گروه بسيار بزرگ کاربران • مديريت ساده • ساختار پيمانه اي و توسعه پذير OSS در کتابخانه ها

14. ايجاد سايت كتابخانه با PostNuke • پيمانه WebLink • پيمانه FAQ • پيمانه Search • پيمانه Users • پيمانه News • پيمانه Gallery • پيمانهForum • پيمانهReview • پيمانه Downloads • پيمانه Chat OSS در کتابخانه ها

15. OSS در کتابخانه ها

16. OSS در کتابخانه ها

17. کتابخانه هاي ديجيتال • يک مجموعه از نرم افزار هاي مجتمع • ايجاد و توزيع مجمو عه هاي کتابخانه اي (تمام متن) • دسترسي از طريق وب و يا CD OSS در کتابخانه ها

18. کتابخانه ديجيتال GreenStone • مستقل از سکو • دسترسي از طريق وب و CD • امكان جستجوي تمام متن و يا بر اساس فيلدهاي خاص • ايجاد خودكار ساختار هاي دستيابي به متون • امكان توسعه امكانات سيستم توسط pluginها • قابليت استفاده براي متون چند گيگابايتي بزبانهاي مختلف • قابليت ذخيره متن، عكس، صدا، ويدئو بصورت فشرده شده • امكان توزيع مجموعه ها برروي چند كامپيوتر OSS در کتابخانه ها

19. OSS در کتابخانه ها

20. OSS در کتابخانه ها

21. کتابخانه ديجيتال Ganesha • امكان مديريت داده ها بصورت توزيع شده و يا محلي • امكان مديريت كاربر مركزي بين چندين سايت كتابخانه ديجيتال • امكان ارسال توضيحات توسط كاربران و قرار گرفتن آنها در كنار مطلب اصلي • امكان مشاهده آمار استفاده توسط مدير سيستم و انجام آگهي هاي تجاري • قابليت توزيع برروي CD و وب • استفاده از استاندارد XML جهت ارتباطات مشتري/كارگزار OSS در کتابخانه ها

22. OSS در کتابخانه ها

23. نرم افزارهاي مديريت کتب • مديريت امور مربوط به : • فهرست نويسي • امانت • جستجو • مديريت استفاده کنندگان از کتابخانه • خريد کتب و مجموعه ها OSS در کتابخانه ها

24. سيستمهايOSS • Koha • OpenBiblio • PhPMyLibrary • PHPMyBibli OSS در کتابخانه ها

25. Koha • رابط کاربر ساده و مبتني بر وب هم براي کارکنان و هم براي استفاده کنندگان از کتابخانه • قابل تنظيم بخش جستجو به شکل دلخواه • امکان امانت کتاب و پيگيريهاي مربوطه • سيستم تهيه کتب شامل بخش بودجه قيمت گذاري و فهرست نويسي • قابليت فهرست نويسي صفحات وب بعنوان منبع • نصب و مديريت ساده • قابليت چند زبانه اي رابط کاربر OSS در کتابخانه ها

26. OSS در کتابخانه ها

27. نتيجه گيري • سيستمهايOSS انقلابي در زمينه نرم افزار • وجود سيستمهايOSS فراوان براي کتابخانه ها • لزوم بررسي سيستمهايOSS قبل از بکارگيري • لزوم ترجمه نرم افزارهاي مناسب OSS و بکارگيري آنان • لزوم گسترش فرهنگ OSS OSS در کتابخانه ها

28. از بذل توجهتان متشكرم kahani@um.ac.ir OSS در کتابخانه ها