بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم قانون کار جمهوری اسلامی ایران تهیه وتنظیم:ابراهیم باقری دی ماه 1383 کار قانون

2. فصل اول- تعاریف کلی واصول ماده 1- کلیه کـــارفرمایان ،کـــارگران ،کــارگاهها ، موءسسات تولیدی ،صنعتی، خدماتی وکشاورزی مکلف به تبعیت ازاین قانون می باشند. ماده2-کـــارگر از لحاظ این قـــانون کسی است که به هر عنوان در مقــــــابل دریافت حق السعی اعم از مزد ، حقوق ،سهم سود و سایر مزایا به در خواست کار فرما کار می کند ماده3-کارفرمــــــــا شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند . مدیران و مسئولان و بطور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می شوند و کار فرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند .در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است . ابراهیم باقری

3. ماده 4-کارگاه محلیاست که کارگر به در خواست کارفرما یا نماینده اودر آنجا کار می کـــند، از قبیل مــــوسسات صنعتی، کــشاورزی، معدنی ساختمانی،ترابری،مسافربـــری،خدمـــاتی،تجــــاری،تـولیدی، اماکن عمومی و امثال آنها .کلیه تاٌسیسات که به اقتضـای کار متعلق به کــــــــارگاه اند ، ازقبیل نمـاز خـانه ،نهار خوری ، تعــــاونی ها، شیرخوارگاه ، مهد کودک ،درمانگاه ،حمـــام ،آموزشگاه حرفه ای ، قرائت خانه ، کلاسهـــــای سواد آموزی ،و سایر مراکز آموزشی و امـاکن مربوط به شورا و انجمن اســـلامی ،و بسیج کــــــــــارگران ،ورزشگاه و وســـایل ایاب و ذهاب و نظایر آنها جزء کـــارگاه می باشند . ابراهیم باقری

4. ماده5-کلیه کارگران ،کارفرمایان ، نمایندگان آنان وکار آموزان ونیز کارگاهها مشمول مقررات این قانون می باشند. ماده6-براساس بند چهار اصل چهل وسوم وبند شش اصل دوم واصول نوزدهم، بیستم وبیست وهشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ،اجبار افراد به کار معین وبهر کشی از دیگری ممنوع ومردم ایران ازهر قوم وقبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند ورنگ ،نژاد ،زبان ومانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود وهمه افراد اعم از زن ومرد یکسان در حمایت قانون قراردارند وهر کس حق دارد شغلی را که به ان مایل است ومخالف اسلام ومصالح عمومی وحقوق دیگران نیست برگزیند. ابراهیم باقری

5. فصل دوم-قرارداد کار مبحث اول-تعریف قرارداد کار وشرایط اساسی انعقاد آن ماده7- قراردادکار عبارتست از قرارداد کتبی یا شفـــــــاهی که به موجب آن کار گر در قبال دریافت حق السعی کاری رابرای مدت موقت یامدت غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد. تبصره 1- حداکثر مدت موقت برای کــــــــارهایی که طبیعت آنها جنبه غیر مستمر دارد توسط وزارت کار واموراجتماعی تهیه وبه تصویب هیاٌت وزیران خواهد رسید. تبصره 2- در کــــــــارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد ، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود ،قرارداد دائمیتلقی می شود. ابراهیم باقری

6. ماده 8- شــروط مذکور در قرارداد کـــــــــار یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذ خواهد بود که برای کارگرمزایایی کمتر از امتیازات مقرردر این قانون منظور ننماید. ماده9-برای صحت قرارداد کـــــار در زمان بستن قرارداد رعـــایت شرایط ذیل الزامی است: الف- مشروعیت مورد قرارداد ب- معین بودن موضوع قرارداد ج- عدم ممنوعیت قانونی وشرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر. تبصره - اصل برصحت کلیه قراردادهای کار است ، مگر آنکه بطلان آنها در مراجع ذی صلاح به اثبات برسد. ابراهیم باقری

7. ماده 10-قرارداد کار عـــلاوه بر مشخصات دقیق طرفین ،باید حاوی موارد ذیل باشد: الف - نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد. ب - حقوق یا مزد مبنا ولواحق آن ج - ساعات کار ،تعطیلات ومرخصیها د - محل انجام کار ه – تاریخ انعقاد قرارداد و - مدت قرارداد ،چنانچه کاربرای مدت معین باشد. ز - موارد دیگری که عرف وعادات شغل یا محل ،ایجاب نماید. ابراهیم باقری

8. تبصره –در مواردی که قرارداد کار کتبی باشد قــــــرارداد در چهار نسخه تنظیم می گرددکه یک نسخه ازآن بـــه اداره کار محل ویک نسخه نزد کارگر ویک نسخه کارفرما ونسخه دیگر در اختیار شورای اسلامی کارودر کارگاههای فاقد شورا دراختیار نماینده کارگر قرار می گیرد. ماده11- طرفین می توانند با توافق یکدیگر مدتــــــی را بــه نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند. درخلال ایــن دوره هریک از طرفین حق دارد ،بدون اخطارقبلی وبی آنکه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد ،رابطــه کار قـطع نماید. در صورتی که قطع رابطه کار از طرف کــــار فرما باشد وی مـــلزم بـه پرداخت حقوق تمام دوره آموزشی خواهد بـود و چنانچه کارگررابطه کــار را قطع نمایــد کارگــرفقط مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار خواهد بود. ابراهیم باقری

9. تبصره-مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کـــــــار مشخص شود. حــداکثر این مدت برای کارگران ساده ونیمـه مــاهر یک مـــاه وبرای کـــارگران مــاهر ودارای تخصص سطح بالا سه ماه می باشد. ماده 12-هرنوع تغییر حقوقی در وضع مالکیت کــــــارگاه از قبیل فروش یا انتقال به هرشکل، تغییر نوع تولید، ادغام در موسسه دیگر ، ملــی شدن کارگــاه ،فوت مالک وامثال اینها، دررابطه قراردادی کارگرانی که قراردادشان قطعیت یافته است موثر نمی باشد و کارفرمای جدید، قائم مقام تعهدات وحقوق کارفرمای سابق خواهد بود. ابراهیم باقری

10. ماده13-درمواردی که کار از طریق مقاطعه انجام می یابد ، مقاطعه دهنده مــکلف است قـرارداد خود را بـــا مقاطعه کار بـه نحوی منعقد نماید کــه در آن مقاطعه کــار متعهد گردد که تمامی این قانون را در مورد کارکنان خود اعمال نماید. تبصره 1-مـطالبـــات کارگــر جـزء دیـون ممتـازه بـوده وکارفرمایان موظف می باشند بدهی پیمانکاران به کارگران رابرابر رأی مـراجع قانونـی از محـــل مطالبات پیمانکــار ،من جملـه ضمانت حسن انجام کــار ،پرداخت نمایند. تبصره 2-چنانچه مقاطعه دهنده برخلاف ترتیب فوق بـه انعقاد قرارداد با مقاطعه کار بپردازدویـا قبل از پایان 45 روز تحویل موقـت ،تسویه حساب نماید،مـــکلف به پرداخت دیون مقاطعه کار در قبال کارگران خواهد بود. ابراهیم باقری

11. مبحث دوم – تعلیق قرارداد کار ماده 14- چنانچه بــه واسطه امور مذکور در موارد آتــی انجام تعهدات یکی از طرفین موقتاً متوقف شود، قرارداد کار به حال تعلیق درمی آید وپس از رفع آنها قرارداد کار با احتساب سابقه خدمت (از لحاظ بازنشستگی وافزایش مزد)به حالت اول بر می گردد. تبصره –مــدت خـــدمت نـــظام وظــیفــه (ضـــرورت ،احتـیـاط وذخیره ) وهمچنین مدت شرکت داوطلبانه کـــارگــران در جبهه ،جزء سوابق خدمت وکار آنان محسوب می شود. ابراهیم باقری

12. ((قانون اصلاح تبصره ماده (14) قانون کار والحاق یک تبصره به آن)) ماده واحده –تبصره ماده( 14) قانون کار مصوب 2/7/1368 به عنوان تبصره (1)به شرح ذیل اصلاح می گردد: تبصره 1 –مدت خدمت نظام وظیفه شاغلین مشمول قانون کار یا شرکت داوطلبانه آنها در جبهه قبل از اشتغال ویا حین اشتغال جزو سوابق خدمتی آنها نزد سازمان تأمین اجتماعی محسوب می گردد. اعتبار مورد نیاز برای اجرای این قانون از محل در یافت میانگین حق بیمه دو سال آخر فرد بیمه شده تأمین می گردد. تبصره 2 –آندسته از بیمه شدگانی که مشمول اصلاحیه تبصره (2) ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مصوب 14/7/1380 مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند به شرط آنکه خدمت نظام وظیفه خود رادر جبهه های نبرد حق علیه باطل طی نموده یا حضور داوطلبانه در جبهه داشته باشند سوابق خدمتی آنان جزء کارهای سخت وزیان آور محسوب می شود. قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ سی ام فروردین ماه یکهزار وسیصد و هشتاد وسه مجلس شورای اسلامی تصویب ودر تاریخ 9/2/1383 به تأیید شورای نگهبان رسیده است . مهدی کروبی رئیس مجلس شورای اسلامی ابراهیم باقری

13. ماده 15-در موردی که به واسطه قوه قهریه ویا حوادث غیر قابل پیش بینی که وقوع آن از اراده طرفین خارج است ، تمام یا قسمتی از کارگاه تعطیل شود وانجام تعهدات کارگر یا کارفرما بطورموقت غیر ممکن گردد، قراردادهای کار با کارگران تمام یا آن قسمت از کارگاه که تعطیل می شود به حال تعلیق درمی آید.تشخیص موارد فوق با وزارت کار وامور اجتماعی است. ابراهیم باقری

14. ماده 16-قرارداد کارگرانی که مطابق این قانون از مرخصی تحصیلی ویادیگرمرخصیهای بدون حقوق یامزد استفاده می کنند ،درطول مرخصی وبه مدت دو سال به حال تعلیق در میآید. تبصره-مرخصی تحصیلی برای مدت دو سال دیگر قابل تمدید است . ماده 17-قرارداد کارگری که توقیف می گرددوتوقیف وی منتهی به حکم محکومیت نمی شود درمدت توقیف به حال تعلیق در می آید وکارگر پس از رفع توقیف به کار خود باز می گردد. ابراهیم باقری

15. ماده 18-چنانچه توقیف کارگر به سبب شکایت کارفرما باشدواین توقیف درمراجع حل اختلاف منتهی به حکم محکومیت نگردد ،مدت آن جزء سابقه خدمت کارگر محسوب می شود وکارفرما مکلف است علاوه بر جبران ضرروزیان وارده که مطابق حکم دادگاه به کارگرمی پردازد، مزد ومزایای وی را نیز پرداخت نماید. تبصره- کارفرما مکلف است تا زمانی که تکلیف کارگر از طرف مراجع مذکور مشخص نشده باشد، برای رفع احتیاجات خانواده وی ،حداقل پنجاه درصد از حقوق ماهانه اورا بطور علی الحساب به خانواده اش پرداخت نماید. ابراهیم باقری

16. ماده 19-در دوران خدمت نظام وظیفه قــرارداد به حـالت تعلیق در می آید،ولی کارگر باید حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگرددوچنانچه شغل وی حذف شده باشد در شغلی مشابه آن به کارمشغول می شود. ابراهیم باقری

17. ماده 20-در هر یک از موارد مذکور در مواد 15،16،17،19 چنانـچه کارفرما پس از رفع حالت تعلیق تا دو ماه پس ازپذیرفتن کارگرخـودداری کند،این عمل درحــکم اخراج غـیر قـــانونی محسوب می شود وکارگر حق دارد ظرف مدت 30روز به هیـات تشخیص مراجعــه نماید (در صورتی که کارگر عذر موجه نداشته باشد ) وهرگاه کـارفرما تنواند ثابت کند که نپذیرفتن کارگر مستند به دلایل موجه بوده است ،به تشخیص هیات مزبور مکلف به بازگراندن کارگر به کار وپرداخت حقوق یا مـزد وی از تاریخ مراجعه به کارگاه می باشد واگر بتواند ان را اثابت کند به ازاء هرسال سابقه کار 45روز آخرین مزد به وی پرداخت نماید. تبصره – چنانچه کارگر بدون عذر موجه حداکــثر30 روزپس از رفـــــــع حالت تعلیق ،آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرمـا اعلام نکندویا پس از مراجعه واستنکاف کارفرما ،به هیات تشخیص مراجعه ننماید، مستعفی شناخته می شود که در این صورت کارگر مشمول اخذ حق سنوات به ازاء هر سال یک ماه آخرین حقوق خواهد بود. ابراهیم باقری

18. مبحث سوم-خاتمه قرارداد کار ماده 21-قرارداد کار به یکی از طرق زیر خاتمه می یابد: الف-فوت کارگر ب-بازنشستگی ج-از کارافتادگی د-انقضاء مدت در قراردادهای کار با مدت موقت وعدم تجدید صریح یا ضمنی آن هـ -پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است. و-استعفای کارگر تبصره – کارگر ی که استعفا می کند موظف است یکماه به کار خود ادامه داده و بدواٌ استعفای خود را کتباٌ به کارفرما اطلاع دهد ودر صورتی که حداکثر ظرف مدت 15روز انصراف خود را کتباٌ به کارفرما اعلام نماید استعفای وی منتفی تلقی می شود وکارگر موظف به است رونوشت استعفاء وانصراف از آن را به شورای اسلامی کارگاه ویا انجمن صنفی ویا نماینده کارگران تحویل دهد. ابراهیم باقری

19. ماده22-در پایان کار، کلیه مطالباتی که ناشی از قرارداد کار ومربوط به دوره اشتغال کارگر در موارد فوق است، به کارگر ودر صورت فـوت او به وراثقانونی وی پرداخت خواهد شد. تبصره –تـا تعیین تکلیف وراث قانونی وانجام مـراحل اداری وبـرقـراری مستمری توسط سازمان تامین اجتماعی ،ایـن سازمان موظف است نسبت به پرداخت حقوق متوفی به میزان آخرین حقوق دریافتی به طورعلی الحساب وبه مدت سه ماه به عائله تحت تکفل وی اقدام نماید. ماده 23-کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمری هـــــای ناشی از فوت،بیماری ، بازنشستگی ، بیکاری ،تعلیق، از کـارافتادگـــی کـــلی وجزئی ویا مقررات حمــایتی وشرایط مربوط بــه آنــها تابع قانـــون تامین اجتماعی خواهد بود. ماده25-هرگاه قرارداد کار برای مدت ویا برای انجام کار معین ،منعقد شده باشد هیچ ویک از طرفین به تنهایی حق فسخ آنرا ندارد. تبصره–رسیدگی به اختلافات ناشی از نوع این قراردادها در صلاحیت هیات های تشخیص وحل اختلاف است. ابراهیم باقری

20. ماده 26-هرنوع تغییر عمده درشرایط کار که برخلاف عـــــرف معمول کارگاه ویا محل کارباشد پس ازاعلام موافقت کتبی اداره کــــار وامور اجتماعی محل، قابل اجـــــرا است.درصورت بروز اختلاف ،رای هیات حل اختلاف قطعی ولازم الاجراء است. ماده27-هرگاه کارگر در انجام وظائف محوله قصورورزد ویا آئین نامه های انضباطی کارگاه را پس ازتذکرات کتبی نقض نماید کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کارعلاوه برمطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر رابه عنوان ((حق سنوات))به وی پرداخته وقراردادکار رافسخ نماید.در واحدهایی که فاقد شورای اسلامی کارهستندنظرمثبت انجمن صنفی لازم است ودر هر مورددزمواردیادشده اگر مساله با توافق حل نشد به هیات تشخیص ارجاع ودرصورت عدم حل اختلاف رسیدگی واقدام خواهد شد. درمدت رسیدگی مراجع حل اختلاف ،قرارداد کار به حالت تعلیق درمی آید. ابراهیم باقری

21. تبصره1- کارگاههایی که مشمول قانون شورای اسلامی کار نبوده ویا شورای اسلامی کار ویا انجمن صنفی در آن تشکیل نگردیده باشد یا فاقد نماینده کارگر باشند یا فاقد نماینده کارگر باشند اعلام نظرمثبت هیات تشخیص (موضوع ماده 158این قانون ) درفسخ قرارداد کارالزامی است . تبصره 2- موارد قصور ودستورالعمل هاوآیین نامــــــــه های انضباطی کارگاهها به موجب مقرراتیاست که با پیشنهادشورای عالی کار به تصویب وزیر کار اموراجتماعی خواهدرسید . ابراهیم باقری

22. ماده 28-نماینــــدگان قـــانونی کــــارگـــران واعضــــای شوراهای اسلامـــی کــــاروهمچنین داوطلبان واجــد شرایط نماینـدگی کارگران وشوراهای اسلامی کار، درمراحل انتخابات ،قبل از اعلام نظر قطعی هیات تشخیص(موضوع ماده 22قانون شوراهای اسلامی کار ) ورای هیات حـــل اختلاف ،کماکــان بـــه فعالیت خود درهمان واحد ادامه داده ومانند سایر کــارگـــان مشغول کـــاروهمچنین انجام وظایف وامور محوله خواهند بود. تبصره1-هیـــات تشخیص وهیـــات حـــل اختلاف پس از دریـافت شکـــایت درمـــورد اختلاف فیمـــابین نماینده یا نماینـدگان قـــانـــونی کـارگاران وکـارفرما ،فوراٌ وخارج از نوبت به موضوع رسیدگی ونظر نهایی خود را اعلام خواهند داشت .در هـر صورت هیات حل اختلاف موظف است حـــداکثر ظرف مدت یـــک مــاه از تاریخ دریافت شکایات به موضوع رسیدگی نماید. ابراهیم باقری

23. تبصره2- در کارگاهایی که شورای اسلامی کار تشکیل نگریده ویا در مناطقی که هیات تشخیص (موضوع ماده22قانون شوراهای اسلامی کار ) تشکیل نشده ویا اینکه کارگاه مورد نظر مشمول شوراهای اسلامی کار نمی باشد ، نمایندگان کارگران ویا نمایندگان انجمن صنفی،قبل از اعلام نظر قطعی هیئت تشخیص(موضوع ماده 22قانون شوراهای اسلامی کار)و رای نهایی هیات اختلاف کماکان به فعالیت خود در همان واحد ادامه داده و مشغول کار و همچنین انجام وظایف و امور محوله نخواهد بود. ابراهیم باقری

24. مبحث چهارم-جبران خسارت از هر قبیل و پرداخت مزایای پایان کار ماده29-در صورتی که بنا به تشخیص هیات حل اختلاف کارفرما ،موجب تعلیق قرارداد از ناحیه ی کارگر شناخته شود کارگر استحقاق دریافت خسارت ناشی از تعلیق را خواهد داشت وکارفرما مکلف است کاغرگر تعلیقی از کار را به کار سابق وی باز گرداند. ابراهیم باقری

25. ماده 30-چنانچه کارگاه براثرقوه قهریه( زلزله ، سیل ، و امثال اینها) ویا حوادث غیر قابل پیش بینی (جنگ ونظایر آن) تعطیل گردد وکارگران آن بیکار شوند پس از فعالیت مجدد کارگاه ، کارفرما مکلف است کارگران بیکارشده رادر همان واحد بازسازی شده ومشاغلی که در آن به وجود می آید به کار بگمارد. تبصره– دولت مکلف است با توجه به اصل بیست و نهم قانون اســــــاسی وبااستفاده ازدرآمدهای حاصل از مشارکت مردم ونیز ازطریق ایجاد صندوق بیمه بیکـاری نسبت به تامین معاش کــارگران بیـکار شده کــارگاههای موضوع ماده 4این قانون وبا توجه به بند 2اصل چهل وسوم قانون اساسی امکانات لازم را برای اشتغال مجدد آنان فراهم نماید. ابراهیم باقری

26. ماده 31-چنانچه خاتمه قرارداد به لحاظ ازکارافتاد گی کـــــــــلی ویــــا بازنشستگی کارگر باشد ، کارفرما باید براساس آخـــرین مزد کارگر به نسبت هرسال سابقه خدمت حقوقی به میزان 30روز مــــزد بـــــه وی پرداخت نماید . این وجــــه علاوه بر مستمری از کارافتادگی ویا بازنشستگی کارگر است که توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود. ماده 32-اگر خاتمه قـــرارداد کاردر نتیجه کاهش توانایئهای جسمـــی وفکری ناشی از کار کارگر باشد (بنا به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهداشت ودرمان منطقه با معرفی شورای اسلامی کارونمایندگان قانونی کارگر ) کـارفرما مـــکلف است به نسبت هر سال سابقه خدمت ،معادل دو ماه آخرین حقوق به وی پرداخت نماید. ابراهیم باقری

27. ماده 33-تشخیص موارد ازکارافتادگی کــلـی وجزیی ویــــــا بیــــماریهای نـــاشی از کاریا نــاشی از غیر کاروفوت کارگــرومیزان قصور کــــارفـــرمــا درانجــام وظایـف محولــــــه قانونی که منجــر به خاتمه قـرارداد کارمی شود بر اساس ضوابطی خواهد بود که پیشنهاد وزیر کار وامور اجتماعی به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. ابراهیم باقری

28. فصل سوم-شرایط کار مبحث اول –حق السعی ماده 34-کلیه دریافتیهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کـــــــار اعم از مزد یا حقوق ،کمک عائله مندی ، هزینه های مسکن خواربار ،ایاب وذهاب، مزایای غیری نقدی ،پاداش افزایش تولید،سود سالانه و نظایر آنها دریافت می نماید را حق السعی می نامند. ابراهیم باقری

29. ماده35-مـــزد عبــارت است از وجوه نــقدی یـــا غیر نـــقدی ویـا مجموع آنهـــا که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می شود. تبصره 1- چنانچه مزد با ساعات انجام کارمرتبط باشد،مـــــزد ساعتی ودرصورتی که براساس میزان انجام کـارویا مـــحصول تولید شده باشد کارمزد وچنانچه براساس مــحصول تولید شده ویــا میزان انجام کار درزمان معین باشد، کارمزد ساعتی نامیده میشود. تبصره 2- ضوابط ومزایای مربوط به مزد ساعتی ،کارمزد ســــاعتی وکارمزد ومشاغل قابل شمول موضوع این ماده کـــه با پیشنهاد شورای عــالی کار به تصویب وزیر کار وامور اجتماعــی خواهد رسید تعیین می گردد.حداکثر ساعات کار موضوع ماده فوق نباید از حداکثر ساعت قانونی کار تجاوز نماید. ابراهیم باقری

30. ماده 36-مزد ثابت، عبارت است از مجموع مزد شغل ومـــــــزایای ثابت پرداختی به تبع شغل. تبصره 1- درکــارگـــاههائی کـــه دارای طــــرح طبقه بندی وارزیابی مشاغل نیستند منظوراز مزایای ثابت پرداختی به تبــــــع شغل، مزایایی است که بر حسب ماهیت شغل یا محیط کـار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت مــی گردد از قبیل مزایای سخـــتی کار، مزایای سرپرستی ،فوق العاده شغل وغیره. تبصره 2- درکـــارگـــاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل به مــــرحله اجراء درآمده است مـــزد گــروه وپایه ،مزد مبنا را تشکیل می دهد. تبصره 3- مزایای رفاهی وانگیزه ای از قبیل کمـــــک هزینه مسـکن ،خواربار وکمک عائله مندی ،پاداش افزایش تولید وسود سالانه جزو مزد ثابت ومزدمبنا محسوب نمی شود . ابراهیم باقری

31. ماده 37-مزد باید در فواصل زمانی مرتب ودرروز غیر تعطیل وضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با تراضی طرفین به وسیله چک عهده بانک وبا رعایت شرایط ذیل پرداخت شود: الف – چنانچه براساس قراردادیا عرف کارگاه،پرداخت مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد،پرداخت آن باید پس ازمحاسبه در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یکباربه نسبت ساعات کار ویا روزهای کارکرد صورت گیرد. ب – درصورتی که براساس قرارداد یا عرف کارگاه پرداخت مزدبه صورت ماهیانه باشد،این پرداخت باید در آخر ماه صورت گیرد. در این حالت مزد مذکور حقوق نامیده می شود. تبصره– درماههای سی ویک روزه مزایا وحقوق باید بر اساس سی ویک روز محاسبه و به کارگر پرداخت شود. ابراهیم باقری

32. ماده 38-برای انجام کار مساوی که در شرایط مساوی در یک کارگــــــاه انجام می گیرد باید به زن ومرد مزد مساوی پرداخت شود.تبعیض در تعیین میزان مــزد بر اساس سن ،جنس ، نژاد وقومیت واعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است . ماده 39-مزد ومزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت ویا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارندبه نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می شود. ماده 40 –درمواردی که با توافق طرفین قسمتی از مزد به صورت غیر نقدی پرداخت می شود ، باید ارزش نقدی تعیین شده برای این گونه پرداختها منصفانه ومعقول باشد . ابراهیم باقری

33. ماده 41 –شورای عالی کارهمه ساله موظف است ،میزان حداقل مزد کارگران را برای نقاط مختلف کشورویا صنایع مختلف با توجه به معیارهای ذیل تامین نماید. 1- حداقل مزد کارگران باتوجه به درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود. 2- حداقل مزدبدون آنکه مشخصات جسمی وروحـی کــــــــــارگران وویژگی های کــار مـحول شده را مورد توجه قرار دهـد بــــــاید به اندازهای باشد تا زندگی یک خانواده ،که تعداد متوسط آن توســـــط مراجع رسمی اعلام میشود را تأمین نماید . تبصره– کارفرمایان موظفند که در ازای انجام کاردرساعات تعیین شده قانونی به هیچ کارگری کمتر از حداقــــــل مزد تعیین شده جدید پرداخت ننمایندودر صورت تخلف ، ضامن تآدیه مابه التفــاوت مزد پرداخت شده وحداقل مزد جدید می باشند . ابراهیم باقری

34. ماده 42-حداقل مزد موضوع ماده 41 این قانون منحصراً باید بـه صورت نقدی پرداخت شود. پرداختهای غیرنقـــدی به هر صورت که در قراردادها پیش بینی می شود به عنوان پرداختی تلقی می شودکه اضافه بر حداقل مزد است . ماده 43-کارگران کارمزد برای روزهای جمعه وتعطیلات رسمی ومرخصی ،استحقاق دریافت مزد رادارند ومآخذ محــاسبه میانگین کارمزد آنهادر روزهای کار کرد آخرین ماه کار آنهـــاست . مبلغ پرداختی در هر حال نباید کمتر از حداقل مزد قانونی باشد . ماده 44-چنانچه کارگر به کارفرمای خود مدیون باشددر قبال این دیون وی ، تنها می توان مازاد بر حداقل مزدرا به موجب حکم دادگاه برداشت نمود . در هر حال این مبلغ نباید از یک چهارم کل مزد کارگر بیشتر باشد. تبصره- نفقه وکسوه افراد واجب النفقه کارگر از قاعده مستثنی و تابع مقررات قانون مدنی می باشد . ابراهیم باقری

35. ماده 45 –کارفرما فقط در موارد ذیل می تواند ازمزد کارگر برداشت نماید: الف – موردی که قانون صراحتاً اجازه داده باشد. ب – هنگامی که کارفرما به عنوان مساعده وجهی به کارگر داده باشد. ج – اقساط وامهایی که کارفرما به کارگر داده است طبق ضوابط مربوطه. د – چنانچه در اثر اشتباه محاسبه مبلغی اضافه پداخت شده باشد. ه – مال الاجاره خانه سازمانی (که میزان آن با توافق طرفین تعیین گردیده است) در صورتی که اجاره ای باشد با توافق طرفین تعیین می گردد. و – وجوهی که پرداخت آن از طرف کارگر برای خرید اجناس ضروری از شرکت تعاونی مصرف همان کارگاه تعهد شده است . تبصره – هنگام دریافت وام مذکور در بند ج با توافق طرفین باید میزان اقساط پرداختی تعیین گردد. ابراهیم باقری

36. ماده 46-به کارگرانی که به موجب قرارداد یا موافقت بعدی بـه مأموریتهای خارج از محل خدمت اعزام می شوند فـوق العاده مأموریت تعلق می گیرد. این فوق العاده نباید کمتر از مــــزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران باشد ، همچنین کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت آنها را تآمین نماید . تبصره– مأموریت به موردی اطلاق می شود که کارگر برای انجام کار حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود ویا نا گزیر باشدحد اقل یک شب در محل مآموریت توقف نماید . ماده 47 –به منظور ایجاد انگیزه برای تولید بیشتر وکیفیت بهترو تقلیل ضایعات وافزایش علاقمندی وبالا بردن سطح در آمد کارگران ،طرفین،قرارداد دریافت وپرداخت پاداش افزایش تولــید را مطابق آئین نامه ای که به تصویب وزیرکار وامور اجتمــاعی تعیین میشود منعقد می نمایند . ابراهیم باقری

37. ماده 48-به منظور جلوگیری از بهره کشی از کاردیگری وزارت کار وامور اجتماعی موظف است نظام ارزیابی وطبقه بندی مشاغل رابا استفاده ازاستاندارد مشاغل و عرف مشاغل کــــــارگری درکشور تهیه نمایدو به مرحله اجرادرآورد. ماده 49 –به منظور استقرار مناسبات صحیح کارگاه با بازار کار درزمینه مزد ومشخص بودن شرح وظایف ودامنه مسئولیت مشاغل مختلف در کارگاه ،کارفرمایان مشمول این قانون موظفند باهمکاری کمیته طبقه بندی مشاغل کارگاه ویا موسسات ذیصلاح طرح طبقه بندی مشاغل راتهیه کنند وپس ازتآیید وزارت کار وامور اجتماعی به مرحله اجرادرآورند ابراهیم باقری

38. تبصره1- وزارت کار وامور اجتماعی دستور العمل وآئین نامه های اجرائی طرح ارزیابی مشاغل کارگاههای مشمول این ماذه را که ناظر به تعداد کارگران وتاریخ اجرای طرح است تعیین واعلام خواهد کرد. تبصره2 –صلاحیت موسسات وافرادی که به تهیه طرحهای طبقه بندی مشاغل در در کارگاهها می پردازند باید مورد تآیید وزارت کار وامور اجتماعی باشد. تبصره 3-اختلافات ناشی از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل با نظر وزارت کار وامور اجتماعی در هیآت حل اختلاف قابل رسیدگی است. ابراهیم باقری

39. ماده 50-چنانچه کارفرمایان مشمول این قانوندر مهلت های تعیین شده ازطرف وزارت کار وامور اجتماعی مشاغل کارگاههای خودرا ارزیابی نکرده باشندوزارت کار وامور اجتماعی ،انجام این امــــر را به یکی از دفاترموسسات مشاور فنی ارزیابی مشاغل ویا اشخاص صـاحب صلاحیت(موضوع تبصره 2 ماده 49)واگذار خواهد کرد. تبصره–کارفرما علاوه بر پرداخت هزینه های مربوط به این امر مکلف به پرداخت جریمه ای معادل 50% هزینه های مشاوره به حساب درآمد عمومی کشور نزد خزانه داری کل است. ازتاریخی که توسط وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می شود کارفرما باید مابه التفاوت احتمالی مزد ناشی از اجرای طرح ارزیابی مشاغل را بپردازد . ابراهیم باقری

40. مبحث دوم – مدت ماده 51-ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کار گر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کار فرما قرار میدهد .به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است کــــــار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز نماید . تبصره1- کار فرما با توافق کارگران ،یا نماینده قانونی آنان می تواند ساعات کار را در بعضی از روز های هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هر هفته از 44 ساعت تجاوز نکند . تبصره 2- در کارهای کشاورزی کار فرما می تواند با توافق کار گران نماینده یا نماینده گان قانونی آنان ساعات کار در شبانه روز با توجه به کار،عرف و فصول مختلف تنظیم نماید. ابراهیم باقری

41. ماده 52-در کار های سخت و زیان آور و زیرزمینی ،ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید. تبصره– کار های سخت وزیان آور وزیرزمینی به موجب آیین نامه ای خواهد بود که توسط شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار وشورای عالی کار تهیه وبه تصویب وزرای کار وامور اجتماعی وبهـــــــداشت ،درمان وآموزش پزشکی خواهد رسید. ابراهیم باقری

42. ماده 53 –کار روزکارهایی است که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22می باشد وکار شب کارهایی است که زمـــان انـجام آن بین 22 تا 6 بامداد قرار دارد . کار مختلط نیز کارهـــایی است که بخشی ازساعات انجـ ـام آن در روز وقسمتی از آن در شب واقــــع می شود. در کارهای مختلط ساعاتی که جزء کار شب محسوب می شود کارگر از فوق العاده موضوع ماده 58 این قانون استفاده می نماید ماده 54-کار متناوب کاری است که نوعاً درساعات متوالی انجام نمی یابد، بلکه در ساعات معینی در شبانه روز صورت می گیرد. تبصره– فواصل تناوب کار در اختیار کارگر است و حضور او در کارگاه الزامی نیست . در کارهای متناوب ، ساعات کار وفواصل تناوب ونیز کار اضافه نباید از هنگام شروع تا خاتمه جمعاً از 15 ساعت در شبانه روز بیشتر باشد. ساعت شروع وخاتمه کار وفواصل تناوب با توافق طرفین ونوع کار وعرف کارگاه تعیین می گردد. ابراهیم باقری

43. ماده 55 –کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گــــردش دارد، به نحوی که نوبتهای آن در صبح یاعصر یا شب واقع میشود. ماده 56 –کارگری که در طول ماه بطور نوبتی کــــــــــار می کند و نوبتــهای کـار وی در صبح وعصـــر واقــــــع می شود 10%وچنانچه نوبتها در صبح وعصر وشب قرار گیرد ، 15 % و در صورتی که نوبتـها به صبح وشب یا عصر وشب بیفتد 5/22 % علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهد کرد. ماده 57 –در کار نوبتی ممکن است ساعات کار از 8 ساعت در شبانه روز یا 44 ساعت در هفته تجاوز نماید، لکن جمع ساعات کار در چهار هفته متوالی نباید از 176 ساعت تجاوز کند . ماده 58-برای هر ساعت کار در شب تنها به کارگران غیر نوبتی 35% اضافه بر مزد ساعت کارعادی تعلق می گیرد . ابراهیم باقری

44. ماده 59-در شرایط عادی ، ارجاع کاراضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز است: الف – موافقت کارگر ب – پرداخت 40 % اضافه بر مزد ساعت کار عادی تبصره – ساعات کار اضافی ارجاعی به کارگران نباید از 4 ساعت در روز تجاوز نماید(مگر در موارد استثنایی باتوافق طرفین) . ابراهیم باقری

45. ماده 60–ارجاع کار اضافی با تشخیص کار فرما به شرط پرداخت اضافه کاری (موضوع بند ب ماده 59 )وبرای مدتی که جهت مقابله با اوضاع واحوال ذ یل ضرورت دارد مجاز است و حد اکثر اضافه کاری این ماده 8 ساعت در روز خواهد بود(مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین): الف – جلو گیری از حوادث قابل پیش بینی ویا ترمیم خساراتی که نتیجه حوادث مذکور است. ب – اعاده فعالیت کارگاه ، در صورتی که فعالیت مذکور به علت بروز حادثه یا اتفاق طبیعی از قبیل سیل ،زلزله ویا اوضاع واحوال غیر قابل پیش بینی دیگر قطع شده باشد. ابراهیم باقری

46. ادامه ماده 60 تبصره 1 –پس از انجام کار اضافی در موارد فوق ، کارفرما مکلف است حداکثر ظرف مدت 48 ساعت ،موضوع را به اداره کار وامور اجتماعی اطلاع دهدتا ضرورت کار اضافی ومدت آن تعیین شود. تبصره 2-در صورت عدم تایید ضرورت کار اضافی توسط اداره کار وامور اجتماعی محل ،کار فرما مکلف به پرداخت غرامت و خسارات وارده به کارگر خواهد بود. ماده 61- ارجاع کار اضافی به کارگرانی که کار شبانه یا کارهای خطرناک و سخت وزیان آور انجام می دهند ممنوع است. ابراهیم باقری

47. مبحث سوم – تعطیلات و مرخصیها ماده 62 –روز جمعه ،روزتعطیل هفتگی کارگران بــا استفاده ازمزد می باشد. تبصره1- درامور مربوط به خدمات عمومی نظیرآب برق،اتوبوسرانی ویا درکارگاههایی که برحسب نوع یا ضرورت کار ویا توافق ،به طور مستمر روز دیگری برای تعطیل تعیین شود همان روز در حکم وز تعطیل هفتگی خواهدبودوبه هر حال تعطیل یک روزمعین درهفته اجباری است. کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کارمی کنند ،درمقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهد کرد. تبصره2- درصورتی که روزهای کار در هفته کمتر از شش روز باشد ،مزد روز تعطیل هفتگی کارگر معادل یک ششم مجموع مزدیا حقوق دریافتی وی درروز های کار در هفته خواهد بود. تبصره 3- کارگاههایی که با انجام 5روزکاردر هفته و24 ساعت کار قانونی ، کارگرانشان از دو روز تعطیل استفاده می کنند، مزد هریک از دوروز تعطیل هفتگی برابر با مزد روزانه کارگران خواهد بود. ابراهیم باقری

48. ماده 63-علاوه بر تعطیلات رسمی کشور روزکــــارگر (11اردیبهشت ) نیز جزء تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید. ماده64-مرخصی استحقاقی سالانه کــــــارگران بااستفاده ازمزد واحتساب چهار روز جمعه ،جمعاً یک ماه است.سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد.برای کارکمتر از یک سال مرخصی مزبور به نسبت به مدت کار انجام یافته محاسبه میشود. ماده 65- مرخصی سالانه کــــــــارگرانی که به کارهای سخت وزیان آور اشتغال دارند5هفته می باشد.استفاده ازاین مرخصی،حتی الا مکان دردو نوبت ودرپایان هر شش ماه کار صورت می گیرد. ماده 66- کـــــــارگر نمی تواند بیش از 9روزاز مرخصی سالانه خود را ذخیره کند. ابراهیم باقری

49. ماده 67-هرکارگر حق دارد به منظور ادای فریضه حج واجب درتمـــــام مدت کار خویش فقط برای یک نوبت یک ماه به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید. ماده 68- میزان مرخصی استحقاقی کـــــارگـران فصلی برحسب ماهــهای کارکرد تعیین می شود. ماده 69- تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگروکارفرما تعیین میشود ودر صورت اختلاف بین کارگر وکارفرما نظر اداره کار وامور اجتماعی محل لازم الاجراءاست. تبصره-درمورد کارهای پیوسته (زنجیره ای ) وتمامی کارهایی که همواره حضورحداقل معینی از کارگران در روزهای کار را اقتضا می نماید، کارفرما مکلف است جدول زمانی استفاده از مرخصی کارگران را ظرف سه ماه آخر سال برای سال بعد تنظیم وپس از تایید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی یا نماینده کار گران اعلام نماید. ابراهیم باقری

50. ماده 70-مرخصی کمترازیک روز کـــــار جــزء مــــرخصی استحقاقی منظورمی شود . ماده 71- در صورت فسخ یــا خاتمه قرداد کار یا بازنشستگی واز کــــارافتادگی کلی کارگر ویا تعطیل کارگاه ،مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر به وی ودر صورت فوت او به ورثه او پرداخت می شود. ماده 72 - نــــحوه استفاده از مــــرخصی بــدون حقوق کــارگـــران ومـــدت آن وشرایط برگشت آنها به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کتبی کارگر ویا نماینده قانونی او وکار فرما تعیین خواهد شد. ماده 73- کــلیه کــــار گران در مــــوارد ذیـــل حـــق برخورداری از سـه روزمرخصی با استفاده ازمزد را دارند: الف-ازدواج دائم ب- فوت همسر، پدر ، مادر وفرزندان ماده 74- مـــدت مــــرخصی استعلاجـــی ،بــا تایید سازمـــان تامـین اجتماعـــی جزء سوابق کار ویا بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد. ابراهیم باقری