Strateg Mining Services

1. Strateg Mining Services Wielowymiarowa ocena ryzyka w obszarze poszukiwania i wydobycia gazu z łupków w Polsce Poznań, Listopad 2012

2. Czym jest ocena ryzyka? Rodzaje definicji : • prawne (zawarte w przepisach prawa) • branżowe ( zawarte np. w polskich normach ) , • naukowe • potoczne (używane w praktyce życia codziennego) • Wielowymiarowa ocena ryzyka to wypadkowa wielu rodzajów definicji 2

3. Dlaczego musimy zajmować się oceną ryzyka ? • prawo, • bezpieczeństwo ludzi i majątku, • ekonomia, • etyka, środowisko, natura . 3

4. Wnioski wynikające ze stosowania oceny ryzyk w procesie inwestycyjnym Właściwa ocena ryzyk określiła główne problemy i zagrożenia inwestycji , którymi były: problemy środowiskowe i konflikty społeczne. Zdefiniowane i wdrożone zostały rozwiązania potencjalnych problemów : • odbudowa nieczynnej linii  kolejowej, • innowacyjne, przyjazne środowisku rozwiązania produkcyjne, • monitoring środowiskowy. 4

5. Ochrona przyrody i środowiska była priorytetem ! Relokacja traszki grzebieniastej 5

6. Różne opinie na temat zagrożeń związanych z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków. • „Zachodzi ryzyko występowania niekontrolowanych wycieków zanieczyszczonego płynu (mieszanina chemikaliów, gazu, metanu) wykorzystywanego w procesie szczelinowania przez sztuczne lub naturalne pęknięcia i szczeliny…” • „Same prace wydobywcze wiążą się z szeregiem negatywnych skutków dla środowiska (obszary chronione w tym Natura 2000) i społeczności lokalnych, takich jak: lokalne zanieczyszczenie powierzchni ziemi i gruntów paliwami, środkami myjącymi…., emisja do atmosfery zanieczyszczeń powstałych w wyniku spalania paliw, emisja hałasu z urządzeń wiertniczych, zniszczenie dróg lokalnych itp. • Źródło: „Stanowisko Koalicji Klimatycznej w sprawie poszukiwania i wydobycia gazu z łupków oraz miejsca tego gazu w polityce energetycznej i klimatycznej Polski”.

7. Różne opinie na temat zagrożeń związanych z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków. • „Awarie i niedbałość na terenie wiertni stanowią bardziej prawdopodobne czynniki zagrożenia środowiskowego w otoczeniu wiertni niż większość innych zagrożeń dyskutowanych w europejskich debatach publicznych. Z tego powodu kodeksy najlepszych praktyk, jak również monitoring i kontrole administracji publicznej na terenach czynnych wiertni są kluczowe dla wyeliminowania tych zagrożeń”. • Źródło: „Środowiskowe aspekty poszukiwań i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” Ministerstwo Środowiska oraz Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.

8. Ocena ryzyka według AEA/R/ED57281 Raport wykonany na zlecenie dyrekcji generalnej Komisji Europejskiej ds. Środowiska przez AEA Technology .

9. Ryzyko i zagrożenia są realne (dane w oparciu o bazę danych incydentów na odwiertach - opracowanie Uniwersytet Texas

10. Obszar badania ryzyk WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Wykonywana ocena obejmuje cały proces poszukiwania i wydobycia gazu z łupków ! Uzyskanie koncesji Uzyskanie Decyzji Środowiskowej Koncesja Uzyskanie Decyzji Środowiskowej Odwiert / Pad Wykonanie badań sejsmicznych Gospodarka wodna i odpadowa Wykonanie projektu i zabiegu szczelinowania Wykonanie odwiertu Przygotowanie pola odwiertu (+wymagane pozwolenia) Przygotowanie infrastruktury do eksploatacji gaz Uzyskanie parametrów gazu PN-C-04752:2002 Przesył gazu do odbiorcy Rekultywacja terenu

11. ZNACZENIE INTEGRACJI PROCESU

12. Wielowymiarowa ocena ryzyka to platforma porozumienia pomiędzy wszystkimi interesariuszami procesu poszukiwań i eksploatacji gazu z łupków . Administracja publiczna Inwestor Organizacje ekologiczne Lokalna społeczność Właściciele gruntów Ocena ryzyka Firmy wiertnicze Organizacje społeczne … Firmy serwisowe Firmy szczelinujące

13. Oddziaływanie oceny ryzyka na poszczególne obszary ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM ZARZĄDZANIE PROCESAMI PRAWNO ORGNIZACYJNYMI WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Obszary wspólne ZARZĄDZANIE RELACJAMI SPOŁECZNYMI ZARZĄDZANIE PROCESAMI TECHNICZNYMI

14. Pełna i prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka pozwala rozmawiać o faktach a nie o bezpodstawnych zarzutach Umożliwia też: konstruktywny udział obywateli w kolejnych etapach procesu inwestycyjnego- od planowania do monitoringu zrealizowanej inwestycji, uwzględnienie potrzeb społeczności lokalnej, stałą i systematyczną edukację społeczeństwa, rzetelność i przejrzystość przekazywanych informacji, uniknięcie jednostronnego przekazu informacji. Ocena ryzyka – podstawą komunikacji z lokalną społecznością .

15. Główne składniki oceny. WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Ocena ryzyka środowiskowego Ocena ryzyka prawnego Ocena ryzyka konfliktów społecznych Ocena ryzyka technicznego • w tym: - scoping środowiska przyrodniczego, - scoping uwarunkowań sozologicznych, - screening, - inwentaryzacja przyrodnicza, • raport oddziaływania na • środowisko. • w tym: - ocena wymagań prawnych, - ocena procedur uzyskania poszczególnych decyzji, • w tym: - ocena wpływu decyzji lokalizacyjnych na społeczeństwo, - ocena wpływu inwestycji na interesy lokalnej społeczności, • ocena stopnia i rodzaju uczestnictwa lokalnej społeczności w procesie inwestycyjnym, • możliwość współpracy z organizacjami społecznymi, • w tym: - ocena technologii, - ocena urządzeń, - ocena materiałów, - ocena zasobów ludzkich, - ocena zasobów procesów i organizacji. ZASTOSOWANIE NAJLEPSZYCH DOSTĘPNYCH TECHNIK (BAT)

16. Struktura oceny WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Ocena ryzyka środowiskowego Ocena ryzyka prawnego Ocena ryzyka konfliktów społecznych Ocena ryzyka technicznego • w tym: - scoping środowiska przyrodniczego - scoping uwarunkowań sozologicznych - sreening - inwentaryzacja przyrodnicza • w tym: - ocena wymagań prawnych - ocena procedur uzyskania poszczególnych decyzji • w tym: - ocena nastrojów społecznych - ocena wpływu inwestycji na interesy lokalnej społeczności - ocena stopnia i rodzaju uczestnictwa lokalnej społeczności w procesie inwestycyjnym • w tym: - ocena technologii, - ocena urządzeń, - ocena materiałów, - ocena zasobów ludzkich, - ocena zasobów procesów i organizacji.

17. Monitoring permanentny Monitoring permanentny to kolejny etap zarządzania ryzykiem umożliwiający weryfikację przyjętych rozwiązań i bieżące sterowanie procesem. Obejmuje: • monitoring stanu powietrza, • monitoring wód gruntowych, • monitoring sejsmiczny.

18. MONITORING PRZED REALIZACYJNY – WSTĘPNE ROZPOZNANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Rozpoznanie miejsc poboru wód podziemnych, oznaczenie, pomiar, pobór próbek. Pobranie próbek ziemi i wody w miejscu przewidzianym pod lokalizację pola wiertniczego. Rozpoznanie obszarow chronionych akustycznie Rozpoznanie miejsc lokalizacji stacji monitoringu WIOŚ.

19. MONITORING WÓD GRUNTOWYCH I ZIEMI Kontrola wód w zlokalizowanych studniach głębinowych po każdym procesie szczelinowania Wykonanie piezometrów P1, P2, P3, Stały monitoring wód gruntowych pobór próbek wody i ziemi po każdorazowym procesie szczelinowania P2 P1 P3 ZWIĄZKI ZANIECZYSZCZAJĄCE WODĘ NH4, PO4, WWA, BTEX, C6H6, METALE CIĘŻKIE, CHLORKI, DETERGENTY, SOX,

20. Dziękujemy za uwagę. Zespół Strateg Mining Services. www.strateg-mining.pl