180 likes | 973 Views
Elektrotexnika və elektrik təchizatı kafedrası NEFT-MƏDƏN ELEKTRİK TƏCHİZATI SİSTEMLƏRİNDƏ ELEKTRİK ENERJİ SƏRFİNİN DİNAMİKASI VƏ PROQNOZLAŞDIRILMASI Nе f т-maşınqayırma müəssisələrində elektrik enerjisindən səmərəli istifadə olunması. İşin məğzi.
E N D
Elektrotexnikavə elektrik təchizatı kafedrasıNEFT-MƏDƏN ELEKTRİK TƏCHİZATI SİSTEMLƏRİNDƏ ELEKTRİK ENERJİ SƏRFİNİN DİNAMİKASI VƏ PROQNOZLAŞDIRILMASINеfт-maşınqayırma müəssisələrində elektrik enerjisindən səmərəli istifadə olunması
İşin məğzi • NEFT-MAŞINQAYIRMA ZAVODLARININ ELEKTRİKAVADANLIĞININ XARAKTERİSTİKASI • NEFT-MAŞINQAYIRMA ZAVODLARININ ELEKTRİK TƏCHİZATI • REAKTİV GÜCÜN KOMPENSASİYASI • ELEKTRİK ENERJİSİNİN KEYFİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ VƏ ONLARIN YAXŞILAŞDIRILMASI ÜSULLARI
NEFT-MAŞINQAYIRMA ZAVODLARININ ELEKTRİKAVADANLIĞININ XARAKTERİSTİKASI • 1.1. Güctransformatorları • 1.2. Çeviriciqurğularvə yarımstansiyalar • 1.3. Civə düzləndiriciləri • 1.4. Yarımkeçirici düzləndiricilər • 1.5. Elektrikmüqavimət sobaları • 1.6. Elektrikqövssobaları • 1.7. İnduksionqızma qurğuları • 1.8. Elektrikqaynaqqurğuları • 1.9. Ümumsənaye gücqurğuları • 1.10. Neft-maşınqayırma zavodlarının reaktivgüctələbatçıları • 1.11. Enerjitutumluelektrikqəbuledicilərinin işrejiminin tədqiqi və yaxşılaşdırılması • 1.12. İşlədicilərin yükqrafikləri və enerjisərfini hesablanması
Şək. 1.1. Ətraf mühitin temperaturunun artmasından asıılı olaraq transformatorun izolyasiyasının normal qiymətə nəzərən artıq aşınmasını xarakterizə edən əyri Şək. 1.2.İki əks ulduz sxemi ilə birləşən dolaqları və bərabərləşdirici reaktoru olan civə düzlındiricisinin sxemi
Şək. 1.5. gücü 5,1 kVtolanasinxronmühərrikinnisbiqiymətlərlə xarakteristikaları: 1-tələb olunangüc; 2-valdakı güc; 3- tələbolunanreaktivgüc
Şək. 1.9. Aktivyükxarakteristikaları: 1-asinxron mühərrik; 2-müqavimət sobası; 3-elektrolizi olan civə düzləndirici aqreqat Şək. 1.10. Reaktivyükxarakteristikaları: 1-100% yüklənmişasinxronmühərrik; 2-60% yüklənmiş asinxronmühərrik; 3-elektrolizi olangücləndiriciaqreqat; 4-güclü karborundsobası
NEFT-MAŞINQAYIRMA ZAVODLARININ ELEKTRİK TƏCHİZATI • 2.1. Sənaye müəssisələrinin elektriktəchizatısxemlərinin qurulmasının əsas prinsipləri • 2.2. Elektrikşəbəkələrinin vəzifəsi və konstruktivhazırlanması • 2.3. Elektriktəchizatsxeminin optimal variantınınseçilməsi • 2.4. Elektriktəchizatısistemlərindəetibarlıq, zərərvəehtiyatlamaməsələləri • 2.5. Elektriktəchizatınınpozulmasınınehtimalvaxtınıntəyini
Şək. 2.1. Paylayıcı məntəqələrin BAY-dan magistral qidalanma sxemi
Cədvəl2.1 Amortizasiyaya, təmirə və xidmətə gedən ayırmalar
REAKTİV GÜCÜN KOMPENSASİYASI • 3.1. Elektrikşəbəkələrində reaktivgücünötürülməsi • 3.2. Elektrikenerjiqəbuledicilərində reaktivgücsərfinin azadılması • 3.3. Ventilçeviriciləri qoşulmuşşəbəkələrdə reaktivgücünkompensasiyası • 3.4. Filtrkompensasiyaquruluşlarının seçilməsi • 3.5. Reaktivgücünkompensasiyasında sinxronlaşdırılmış asinxronmühərriklərin tətbiqi
Elektriktəchizat sistemivasitəsilə xeylireaktivgücünötürülməsi zamanı sisteminbütünelementlərində reaktivgüclə yüklənmə nəticəsində əlavə aktivgücvə enerjiitgiləri yaranır.Belə ki, elektriktəchizat sisteminin R müqavimətinə malikolanelementindən aktiv P və reaktiv Q gücüötürüldükdə aktivgücitgiləri belə olar: 2. Xüsusilə rayonşəbəkələrində nəzərə çarpanəlavə gərginlik itgiləri yaranır.Məsələn, elektriktəchizat sisteminin R aktivvə X reaktivmüqavimətlərinəmalik olanelementindən P və Q güclərinin ötürülməsindən yaranangərginlik itgiləri belə olar:
Şək. 3.2. FKQ və parallel kondensatorlusistemintezlikxarakteristikaları: 1-FKQ parallel kondensatorlarsız; 2-FKQ parallel kondensatorlarla Şək 3.1. FKQ-ninelektriktəchizatsisteminəqoşulma sxemi: a) principal sxem; b) hesabatəvəzsxemi
Şək. 3.3. Ardıcıltəsirlənənsinxronlaşdırılmışasinxronmühərrikin prinsipialsxemi
Şək. 4.1. Yüklərin qoşalaşmış reaktordan qidalanma sxemi 1 – sabit yüklər; 2 – zərbəvi yüklər Şək. 4.2. 5, 7, 11 və 13-cü harmoniklərin filtrlərinin qoşulma sxemi
NƏTİCƏLƏR • Ümumisənayequrğuları (kompressorlar, nasoslar, ventilyatorlar) zavodunəsaselektrikenerjitələbatçılarıhesabolunurlarvəonlarınelektrikintiqalının optimal işrejiminitəminetməkləeffektivenerjisərfinə nail olmaqolar. • Asinxronmühərrikinstatikixarakteristikalarından (şək. 2.9 və 2.10) görünürki, gərginlik nominal qiymətdənaşağıdüşdükdə, reaktivgücaktivgücdəndahakəskinazalırvəgücəmsalıartır. Bu halgərginliyintənzimlənməsizamanımütləqnəzərəalınmalıdır. • Sənayemüəssisələrininelektriktəchizatsxemlərininlayihəedilməsində 35-330 kV-luqgərginliklərindahadərinəverilməsinəçalışmaqlazımdır, çünkibuyollaelektrikitgilərininmaksimumazalmasına nail olmaqolar. • Zavodunelektriktəchizatsxeminin, şəbəkələrinvəonunelementlərininseçilməsindətexniki-iqtisadihesablamalaraəsaslanmaqlazımdırçünki, müxtəlifvariantlarınınoptimallıqkriteriyasıkimiillikgətirilmişxərclərin minimal qiymətiqəbulolunur. • Müasirzamandaneft-maşınqayırmazavodlarındareaktivgücünartımıaktivgücənisbətəndahaböyükdür. Bu haldaböyükreaktivgücünuzaqməsafəyəötürülməsielektriktəchizatınıntexniki-iqtisadigöstəricilərinipisləşdirir.
Sənayemüəssisələrindəreaktivgücünkompensasiyasınınənsəmərəlivasitələrindənbirielektrikenerjiqəbuledicilərindəreaktivgücsərfininazaldılmasıtədbirlərindənistifadəolunmalıdır, çünkionlarınyerinəyetirilməsiüçünçoxazmiqdardakapitalxərcitələbolunur. • Filtrkompensasiyaquruluşlarıqeyri-xəttidinamikiyüklərinsənayeelektriktəchizatşəbəkələrinəzərərlitəsiriniazaltmağınəntəsirlivasitəsidir. • Fazarotorluasinxronmühərriklərinsinxronlaşdırılmasıüsuluiləreaktivgücünkompensasiyasıaşağıdakıüstünlüklərəmalikdir: əlavəkompensasiyaqurğusutələbolunmur; mühərrikinf.i.ə. 1,5 – 2,5% artır; gücəmsalı 30% yüksəlirvə nominal yüklənmədə 1,0 çatdırılabilər; şəbəkədəntələbolunancərəyanortahesabla 40%, qidalandırıcışəbəkədəgücitgiləri 64% azalır. • Zavodunelektrikşəbəkələrindəyüksəkharmoniklərdənyarananənböyükaktivgücitgiləritransformatorlarda, mühərriklərdəvəgeneratorlardaəmələgəlirki, bunasəbəbonlarındolaqlarınınaktivmüqavimətlərinintezliyininartmasınamütənasibolaraqdəfəçoxalmasıdır. • Neft-maşınqayırmazavodlarındaböyükgücdəmüxtəliftiplibirfazalıelektrotermikiqurğularınvəqövssobalarınıngeniştətbiqolunmasıelektriktəchizatsistemlərindəuzunmüddətliqeyri-simmetrikgərginliklərinvəcərəyanlarınyaranmasınasəbəbolurki, bunlarıntəsirindənelektrikşəbəkəsininelementlərindəvəonlardanqidalananelektrikqəbuledicilərindəəlavəaktivgücitgiləriyaranır.
DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜRLƏR